Morgunblaðið - 15.03.1923, Page 1

0B6UVBUB
Stofnandi: Vilh. Finsen.
LANDSBLAÐ LÖGRJETTA.
Ritstjóri: Þorst. Gíslason..
10. árg., 111. tbl.
Fimtudaginn 15. mars 1923.
ísafoldarprentsmiðja h.f.
i
Qamla Bíó
flrnavunginn.
Sjónleikur í 7 þáttum.
Þeesi saga gerist á háfjöll-
um Þýskalands, er ágæt að
efni, spennandi og listavel
leikin.
Aðalhlutverkið leikur
Henny Porton
■rwowBiim iiwiwiwnwiwiiuioawiinffmMimTiTiimnwTnii
Baall-Band>raerkið
reynast ágætlega.
Nýkomið mikið úrval af
öllum stærðum.
Heíldsala. Smásala.
Verð hvergi lœgra.
M
Kir Etju hlj óm leikamir
verða endurteknir annað kvöld
kl. 8 /,.
Aðgangur f króna.

Höfum fyrirfiggjandi
niðursoðna mjólk, 48X16 oz. — Verðið lágt.
H.f. Carl Höepfner.
UeFslimarnannaiielig itethiaalkur.
Fundur verður haldinn í kvöld kl. 81/* á Hótel Skjaldbreið.
Hr. Steinn Emilsson talar um: Qsjálfstaatt kort-
ungsriki.
Meðlimir Kaupmannafjelagsins velkomnir á fundinn.
Fjelagar mcoti stundvislegal
Stjórnin.
»11111!!!
8éó s

I
■
Rúsínur
Sveskjur
Apricots
Epli
Ferskjur
Döðlur
Grráfíkjur
nýkomið. — Verðið mjög lágt
í stór- og smásölu.
lfersl. Vaðnes.
Simi 228. Simi 228.
I
I
Hreins Blautasápa
Hreins Stangasápa
Hreins Handsápur
Hreins Kcrti
Hrein^ Skósverta
Hreins Gólfáburður.
Sjónleikur Stúdenta.
Símar: 890 og 949. |
Fvrirlígganöi: §
Í3 Kristalsápa (aólj besta
§teg. i ks. a ó kgr. og dk.
á 28 og 56 kgr.
iilliar Bpnllltssii
Aðalstræti 9.
iaomicQjjxampmjjJ
Prima Höi, Halm, Hassel-
tönöebaanÖ, Tönöer & Salt
selges til billigste öagspris.
O. Storheion,
Bergen, Norge. Telegr.aör.; »Storheim<
Kaupið „Royal“ hjólhesta hjá
Sigurþór Jónssyni úrsmið.
Findbýlingavnir
vei’ða leiknir í kvöld i Iðnó i sfðasta sinn.
Aðgöngumiðar seldir í Iðnó frá kl. 2—8.
obbomhí
Hjermeð tilkynnist að jarðarför Kristínar dóttir okkar fer
fram föstudaginn 16. þ. m. og hefst með húskveðju á heimili okk-
ar kl. i eftir hádegi á Hverfisgötu 92 A.
Þórdís Runólfsdóttir Baldur Benediktsson.
Mótorkútferar
(2 norskbygðir).
Einn 56X17 feta með 30/40 H. K. »Avancec-mótor
— 43X14'/a — — 16/22 - - »Original Hein«-mótor,
til sölu ódýrt.
Nánari upplýsingar hjá
O. Ellingsen.
Svo sem kunnugt er, voru á
Alþingi íslendinga samþykt lög
um einkasöluheimild stjórnarinnar
á steinolíu það herrans ár 1917.
Sennilega hefir það þótt óvið-
eigandi að tengja orðið „einok-
im“ við lögin, því ekki mun það
orð enn þá vera búið að rót-
festast svo í íslensku máli, sem
sjerstaklega aðlaðandi. Rjettara
nafn á lögunum hefði þó verið
einokunarheimildarlög, en einka-
sölitheimildarlög.
Eins og orðið einkasala bendir
tii, er þýðing þess sú, að einhver
einn — hjer ríkisstjórnin — hafi
alla söluna á hendi. Það mun þó
tæplega vera tilætlunin með lög-
unum, að smákaupmenn og kaup-
félög megi ekki selja steinolíu til
almennings í smásöln, sje hún
keypt af ríkisversluninni hjer inn-
anlands. En sje það leyfilegt, þá
er ekki lengur um neinn einstak-
ling að ræða, sem steinolíu selur,
! heldur marga, og er því nafnið
einkasala tæplega rjett.
Þar sem. lögin ætlast til þess,
að ríkissjóður fái sjerstakt gjald
af olíuversluninni, —kr. 2,00 af
hverju fati 150 kg., — er um að
ræða byrði, ok, sem olíunotendum
er ætlað að bera.
Það lítur heldur ekki út fyrir,
að öðrum en ríkissj. sje ætlað að
græða á olíuversluninni, heldur
sje mönnum ætlað að bera byrð-
ina, — okið, — fyrir hann einan.
— Því ekki eru teljandi þessir ea.
12 aurar á hverju fati 156 kg.,
sem landsverslun má leggja á
olíuverðið samkvæmt reg'agerð-
inni, en lögin þó ekki heimila, og
svo þetta „liðlega“, sem ksun að
verða lagt á, umfram innkaups-
verð og að öllum kostnaði frá-
dregnum. Af þessu sýnist augljóst,
að nafnið einokunarsala sje rjett-
ara nafn á nefndum lögum en
einkasala.
Það hefir annars verið einkenni
lcga hljótt um þessi einokunar-
log, síðan þa\i voru boðuð þjóð-
inni, og er það ef til vill því að
þakka, hve vendilega hefir verið
þagað um samninginn, er snertir
rjettinn, sem sagt er að enska ol-
íufjelagið hafi fengið sjer veittan
til þess að byrg-ja landið að stein-
olíu nsestu þrjú árin. En nú þegar
Alþingi væntanlega fær að fjalla
um samninginn, verður tæplega
hjá því komist, að rætt verði um
ólíumálið opinberlega í blöðunum.
Eins og kunnugt er, hafa meiri-
háttar samningar, sem íslenska
stjórnin hefir gert fyrir Islands
hönd oft verið bundnir tilskyldu
samþykkis Alþingis. Þannig var
það t. d. um ritsímasamninginn.
Það verður því að gera ráð fyrir,
að svipað sje ástatt með samning
þann, sem landsstjómin hefir gert
við enska olíufjelagið um olíu-
verslunina.
Það sem Framsóknarflokksblöð-
Sjónleikur i 5 þáttutn og
(forspii).
Aðalhlutverk leika:
Gunnar Tolnæs,
Ingeborg Spangsfeldlt
og flein.
Filman er leikin eftir hinni
þektu sögu St. Sr. Blichers,
°& hygð á raunverulegum
viðburði sem átti sjer stað
snemma á 17 ö!d. Mynd þessi
er prýðisvel útfærð og vel
leikin.
Sýning kl. 8 /g.
Vanur og þrífinn
hjáSpai«kokkur
óskast á botnvörpung yfir ver-
tiðina. Upplýsingar gefur Adal-
steinn Qttesen, Morgunblað-
inu.
in hafa verið að blaðra með, að
samningurinn sje fullgerður, svo
að houum verði á engan liátt
breyt af Alþingi, jafnvel þó það
teldi hann ólhæfilegan, "getur tæp-
lega náð nokkurri átt, þar sem aþ
þjóð er það ljóst, að enga nauð-
syn har til þess að flýta því máli
svo, sem gert var; sjerstáklega
þar sem samkepni í olíuverslun-
inni, sem byrjaði fyrri hluta árs-
ins 1922, hafði þau áhrif að olíu-
verðið fór lækkandi.
Þótt ýmsum leiðtogttm Fram-
sóknarflokksins virðist umhugað
um að koma sem flestum vörum
undir ríkisverslun og þeir sjeu
þar í náinni samvinnu við þá
fáu komnnmista, sem af sjálfs-
dáðum hafa gerst leiðtogar verka-
manna í bæjunum, þá er tæplega
gerandi ráð fyrir, að landsstjórn-
in hafi látið leiðast af fortölum
þeirra til neinna óheillaráðstaf-
ana, sem gætu orðið hættulegar
fyrir þjóðarheildina.
Yerslunarmálin eru viðkvæm
málefni hjá öllum þjóðum. Og
ríkisstjórnir og almenningur í hin
um ýmsu löndum eru næm fyrir
öllum lagabreytingum. sem gerðar
eru á þeim sviðum; sjerstaklega
ef breytingarnar eru frábrugðnar
undangenginni venju í höfuðat-
riðunum.
Þótt Alþingi Islendinga sje sann
fært um, að eitthvert málefni á
verslunarsviðinu, ef við mættum
einir um ráða, sje þessári þjóð til
hagsbóta, verður það jafnframt að
taka fult tillit til annara. þjóða í
þeim efnum, eða að því leyti sem
verslunin snertir þær; því annars
geta hinar fyrirhugnðu nmbætur
snúist upp í beinan skaða fyrir
oss sjálfa. Hjá oss eru dæmin deg-
inum ljósari. Lögin um aðflutn-