Morgunblaðið - 01.01.1924, Blaðsíða 2

MORGUNBLAÐIÐ
flppelsínur
góöar og óöýrar höfum við fynr-
liggjanði í heilðsölu
fllafur OísiasDn & Co.
Bankastr. 9. Sími 142.
inunauté) við annað um að hreppa
hann. Með öðrum orðurn: Það er
rifist um hann eins og gullfiðrildi.
Persóna hans er fræg fyrir það
að geta vakið upp hjá fólki alt
það besta, sem í því býr. Hefir
hann enda löngum verið sendur út
á meðal safnaða, þar sem sambúð-
in eða fjelagslífið var komið í
óefni, til þess að koma á friði og
reglu, jafna, milda og sameina.
Og ljúfmenska Jóns Sveinssonar,
hógværð hans, látleysi og mann-
kærleikur, samfara mannþekking
hans og hyggni, kvað aldrei hafa
enst of skamt til þess að koma
hjer að tilætluðum notum. —
Það er hægt að gleyma mörgu
á skemri tíma en 54 árum, og þess
vegna þótti mjer það alls ekki
undravert, þótt Jón Sveinsson væri
búinn að týna niður móðurmáli
sínu. Það er því hægt að ímynda
sjer furðu mína og gleði, daginn’T . . A.
0 . jfcanaa sjaltum sjer
--- við fómm að heimsækja1 .
, Tr . emskis biðja.
Bf vjer íslendingar aftur á móti
sæjum sóma vorn í að bjóða pater
Jóni Sveinssyni heim, t. d. á næsta
sumri, þá virðist mjer leiðin væri
sú, að snúa sjer til höfuðsmanns
hi dönsk nýlenda, unnið heiður með
list s.inni. svo að segja heimshorna
á milli; — tala við börnin þar,
hverra jafnaldri hann mun halda
áfram að vera til síns hinsta dags,
— segja þeim söguna af litla
r-orðlenska drengnum í Amiens*),
eða þá segja þeim frá .börnunum
úti í stóra heiminum, börnunum
við Rín eða í kringum Signu, til
(iærnis frá mun'aðarléysirígjunum í
Rue de Vaugirard. Því ekkert er
Jóni Sveinssyni betur hent! Jeg
hefi sjálfur heyrt hann í París
segja mörgumhundruðum franskra
barna íslenskar sögur, og hefi jeg
aldrei sjeð sælli andlit en þahn
dag og mjer hefir sjaldan liðið
fcetur gn þá.
En hversvegna kemur þá ekki
Jón Sveinsson til íslands?
Svarið er, að hann er meðlimur
mjög strangrar reglu, Kristmunka-
reglunnar, en af því leiðir að í
fvrsta lagi má hann ekki eiga
neitt veraldlegra auðæfa fram yfir
klæðin sem hann stendur í, það-
an af síður svo mikið fje sem til
þess nægði að taka svo dýra ferð
á hendur, og í öðru lagi, þótt
hann hefði nóg af peningum milli
handa, þá má hann ekkert hafast
að, annað en það sem stjórn regl-
unnar skipar eða ákveður, og
má hann
Guö og Naturen.
íiem
BTristmunkana í Versailles, að jeg
tók upp á að tala íslensku í lest-'
inni, og heyrði hann ansa m.jer1
á íslensku. Að vísu komu orðin
hægt og hikandi fyrst í stað, en
þau komu í laukrjettum föllum og
tíðum, og það, sem hreif mig
nest: tungutakið ramm-íslenskt,
Naturcns Röst, som bor i vort Bryst,
Den byder os sin Hjælp, den sender os Bud,
Den bevæger vort Hjærte, den brlnger os Tröst,
Fra den Bolig, hvor hersker den levende Gud.
Vort Liv pipi Jorden, det næres ved din Barm,
Det Lys du os giver, det er Sandhedens Bud.
Men Döden og Livet gaar Arm i Arm,
I vor S.jæl bor stadigt den levende Gud.
*
I Naturens Sköd, vi skal nyde vort Bröd, .
Nok har den altid, som kender dens Bud,
Sundhed, Fred og Glæde, os sendes i vor Nöd
Fra selv Naturens evig levende Gud.
FcL
Blomsternes Pragt i den blide Fd-aarsluft
Betegner Ungdommens modnende Skud,
De dugvaade Roser udsender him , Duft,
Som de selv har faa’t af den ]cvci,|,: Qud.
I Livets Höst vi vil lytte til din R'st:.
Som lvder for os som selv Almagt<.n>. Bud,
Naar vi her paa Jorden finder inc3n Tröst,
I vort Indre vi ty’r til den levende*flud.
Naar vi sorgfulde og trættesöger heu til dinBarnt
Du sender os altid for Modgangen Bod, ____
Vi hviler vort Hjærte i din Moderarm,
Men over os vaager den levende Gud.
Páll Þorkelsson.
það væri nögu gaman ef við nú
einusinni sýndum honum hvað við
erum konunglegir, og biðum hon-
um heim. Mjer. finst við gerðum
sjálfum okkur rangt til með því
að láta undir höfuð leggjast að
\otta honum þalfklæti vort. pað
væri kotungsháttur.
Lourdes (Pyreneafjöllum),
25. okt. 1923.
Halldór Kiljan Laxness.
Kristmunkareglunnar í Róm. —
Þessu yrði hæglegast að koma í
kring fyrir milligöngu hins post- , . , , .. TT
framburðurinn hrein-þingeyskur „ „. , . *. „ . TT .... f;< aætlaöan skatt. Menn gera rjett
. , ullega yfirhirðis hmnar Heilogu
og orðavalið svipað og á — Þór-
arinsbókinni, (— „taktu eftir blá-
manninum þarna!“ sagði hann
þegar uppdubbaður skrælingi
kom arkandi eftir járnbrautar-
stjettinni á einhverri stöðinni,) —
Kirkju á íslandi, monsignore Meu-
lenberg; sú aðferð væri einnig
formlegust og sennilega ekki vafi
á því að msgr. Meulenberg mundi
hjer fús til að gera sitt ítrasta.
Jeg hefi fáa menn þekt, sem
málfærið, í einu orði sagt, svipað hafa meirI , íslenskll
og jeg get ímyndað mjer að gaf- konungabl6ði íslengkri
aður norðlenskur piltur muni
fcafa talað fýrir 54 árum. Hvílíkt
æfintýri að vera vottur þess að
heyra móðurmál Nonna fá upp-
og ísiensKri kon-
ungslund en Jón Sveinsson. Og
*) í grein, sem jeg hefi skrifað
risumátt á vörum hans eftir meir ritverk Jóns Sveinssonar, er sagt
en hálfrar aldar þögn, tært og
skýrt, líkt og
fram, Og hvort það kom ekki við
að hann hafi stundað nám sitt i
bergvatn sitraði Avi"non, ’>etta er rfnTgt' THanu lærði
í Amiens og síðar 1 Lundunum.
Dagbók.
Skattaframtalið. Verið er nú að
bera út eyðublöðin undir skattafram-
talið hjer í bænum. peir skattþegn-
gr, sem ekki fá eyðublöð, verða að út-
vega sjer þau sjálfir ef þeir vilja ekki
Atvinnuveitendur munu bráðlega fá
áskorun uin að senda lögboðna skýrslu
um þau laun, sem þeir hafa greitt
starfsmönnum og verkafólki á árinu,
og verða þeir nú að segja til um það
a!t> svo sem auglýst var hjer í blað-
inu 23. des, og gæta þess að gleyma
ekki að greina heimilisfang hvers
manns, hvað lengi hver starfaði o.
s. frv.
Matthías Einarsson læknir er flutt-
ur úr Kirkjustræti í Tjarnargötu 33,
þar sem áður var skrifstofa Stein-
olíufjelagsins. En lækningastafa hans
er eins og að undanförnu í Pósthús-
stræti 13.
ast í því að vjtfylla sem fyrst eyðu-
blöðin og skila þeim undirskrifuðum
á skattstofuna, enda þótt frestur sje
fram í næsta mánuð. Menn eru nú
farnir að átta sig á framtalsforminu
o{; sjá- að það er ekki svo flókið sem
menn hugðu í fyrstu. En til hægðar-
anka fyrir menn munum vjer einn af
næstu dögum afla oss upplýsiriga um
hverjar eru algengustu orsakir til
þess, að framtöl manna eru talin
ófullnægjandi og birta þær hjer í
blaðinu, svo að menn geti forðast
þgsr. Er þá hægðarleikur að fylla út
skýrslurnar, án þess að leita á náðir
hagstofunnar, og þurfa kannske að
fciða þar eftir afgréiðslu.
Nýja Bíó sýnir á nýjársdag at-
hyglisverða mynd, sem mörgum mun
1 þykja mikið varið í að sjá. Er það
myndin ,-Fjórir riddarar‘, sem tekin
er eftir sögu Y. Blasco Ibanez, sem
rakin var í fáum dráttum í sunnu-
dagsblaðinu síðasta. Mynd þessi hefir
hlotið meira lof en dæmi eru til um
nokkra mynd aðra í mörg ár, enda
grípur hún, inn á málefni, sem mörg-
um er í fersku minni, sem sje heims-
styrjöldina miklu og afleiðingar benn-
ar. Um töku myndarinnar hefir sjeð
Rex Ingram, írskur myndhöggvari,
sem varð heimsfrægur fyrir þessa
mynd. Og aðalhlutverkin leika Alice
Terry, fræg leikkona og Rudolphe
Yalentino- sem nú er orðinn frægur
vm öll lönd fyrir leik sinn. Og það er
eftirtektarvert, að leikfrægð sína
fjekk hann einmitt fyrir meðferðina se"’r
á aðalhlutverkinu í myndinni „Fjórir
riddarar".
Líkn. Listi yfir jólagjafir til sjúk-
linga, sem hjúkrunarfjelagið „Líkn“
hefir viljað gleðja um jólin> barst
blaðinu á síðusttt stundu, og verður
birtur eftir nýárið.
Messur. í fríkirkjunni í Hafnar-
firði á gamlárskvöld kl. 7 síðd. sjera
Olafur Olafsson, og á nýársdag kl. 2
sjera Olafur Olafsson.
-------0-------
Hitt og þetta.
Hermdarverk Fascista.
Um síðustu mánaðamót höfðu Fas-
cistar í Turin kröfugöngu gegn þvír
að Nitti fyrverandi forsætisráðherra.
ítala hvrfi aftur til Rómaborgar. Fyrst
ruddust þeir inn í hús liiaðs hans, II
Mondo, og síðan fóru þeir heim til
lians, evðilögðu húsgögniu og hentu
fclekbyttu í höfuðið á frú Nitti, og
meiddis hún. Varð að fá vopnaða menn
til að þagga niður í bófunum. Yeru-
stað Nitti er haldið leyndum, enda
hafa Fascistar fyrir löngu hótað að>
orepa hann ef þeir næðu til hans.
Ford!
Ford bifreiðasmiður ætlar að verja
110 miljónum dollara á næsta ári tií
að stækka verksmiðjur sínar. pegar
þessi viðbót, er komin, getur smiðjan
smíðað 10,000 bifreiðar á dag. Ford
að framtíðarmarknðurinn fvrir
bifreiðar se í Kína..
fcjartað í mjer að fceyra fcann segja
orð eins og þessi: „Við í Norður-
landi“, hjá okkur á Möðruvöll-
nm“, heima á Akureyri“, og svo
framvegis!
Margur er ríkari en fcánn hýgg-
ur. Hjer eigum við íslendingar
gullfiðrildi á flögri suður í lönd-
um. Og allir rífast um að mega
láta það flögra »milli handa sjer.
Gkkur einum fcefir aldrei dottið
í hug að rjetta út hendina eftir
því og höfum við þó boðið ýmsu
heim og opnað dyr vorar fyrir
mörgu því, er síður skyldi, og
æskulýður vor einatt setið að fót-
um þeirra, sem varla fcefðu verið
þess verðið að leysa skóþvengi Jóns
Sveinssonar.
Jeg þykist þess viss, að ekk-
«rt mundi Jóni Sveinssyni kærara
eu að fá að sjá föðurland sitt
einu.-sinni enn, það land sem hann
elskar framar öllu öðru á jörðu;
fá að tala við þá þjóð, sem hann
alla æfi fcefir litið til með sonar-
stolti og metið öllum þjóðum meir,
sem hann fcvarvetna hefir haldið
uppi málstað fyrir, þar sem hún'
var útfcrópuð ‘sem skrælingjafcyski,
kunna, þar sem fcún var álit-
Jafnadarmaðuninn.
Skáldsaga eftir Jón Björnsson.
— Það fer margt öðru vísi en ætlað er. En
finst þjer svo ótrúlegt, að jeg hafi aðrar skoð-
anir en þú?
. — Nei! Þú misskilur mig. En mjer finM það
dapurlegt, að þú gangir í flokk mótstöðumanna
minna. Jeg hefi skilið þi,g svo, að þú múnir ætla
að gera það fvr en seinna.
— Jeg get ekki sjeð neitt dapurlegt í því, að
jeg geng í flokk þeirra, sem þurfa liðsius rncö.
— Ög þjer finst enginn ódrengskapur gagn-
vart mjer og Hildi í því að gerast mótstöðu-
maður okkar?
— Jeg veit, sagði Þorbjörn, og var hiti í rödd-
inni, að jeg stend í þakklætisskuld við ykkur
bæði, en ekki svo mikilli, að jeg þurfi að selja
sjálfan mig. Þið hafið verið mjer foreldrar frá
barnsaldri mínum, en jeg get ekki viðurkent,
að nokkurt foreldri geti skyldað börn sín til að
hafa sömu skoðanir á tilverunni og þau. Jeg
get minsta kosti ekki orðið við þeirri skyldu.
__ Jeg hefi ekki skyldað þig til nokkurs hlut-
ar, Þorbjörn. En finnist þjer að jeg vera ósann-
gjarn, þá er sú ósanngirni sprottin af því, að
mjer þykir of vænt um þig. Mig tekur það sárt
að sjá þig hverfa inn í fvlkingar þeirra manna,
sem ái'eiðanlega verða þessu landi til bölvunar
um þgö/lýkur. Gættu að allri afstiiðu. Þorbjörn !
Jeg býst við, að þú munir verða foringi mót-
stöðumanna minna. Eftir því sem frám líða
stundir, þá er hörð og illvíg barátta óumflýjan-
lcg milli þeirra flokka, sem hjer eru að mynd-
ast. Sú barátta verður fyrst og fremst, háð af
blöðunum. Jeg stend þar öðru megin. Þú legg-
ur sjálfsagt fram mikinn skerf hinu megin, Get-
ur þú hugsað þjer, hve mikil hörmung það ýrði
fyrir mig að bera á þig sömu vopn og óviðkom-
andi inann? Og mundir þú geta tekið mig sömu
tökum og aðra? Þú hlýtur að sjá, live þessi
vopnaviðskifti yrðu sár og seigdrepandi fyrir
okkur báða?
'__ .Jeg hefi ekki lagt þetta svo nákvæmlega
niður fyrir mjer eins og þú. En það eitt veit
jeg, að verkamönnum fvlgi jeg, á hvern sem
jeg nevðist til að bera vopn.
Ritstjórinn var farinn aö ganga hraöara um
gólf. Auðheyrt var, að hann vildi dylja hitann,
sem nú var í skapi hans, En hann brautst ööru
hvorti út í raddblæ og áherslum orða. Og þegar
hann leit á Þorbjörn, var tillitið því líkt, sem
hann horföi á eftir ástvin út í mikla hættu.
Hildur hafði alt til þessa setið þegjandi
og hissa, þegar hún heyrði um ásetning
Þorbjarnar. Henni var ekki fylliloga ljost,
hvað fyrir honum vakti. Hún var ókunnug
fyrra, viðtali þeirra. En hitt duldist henni ekkir
að maður hennar og Þorbjörn áttu nú ekki sam-
leið lengur.
Alt í einu sneri ritstjórinn sjer aö konu sinni
og spuröi:
— Hvernig líst pjer á þetta, Hildur?
— Jeg er þessu öllu svo ókunnug enn þá. Jeg
véit ekki til fulfcs, hvað vkkur ber mikið á milli.
Þorbjörn sagði henni í fáum orðum, hvaö á-
greiningsefnið væri. Hann skýrði fyrir henni,
livers vegna hann gæti ekki tekið við ,,Dögun“
— það væri ldíkublað, auðmannablaö, atvinnu-
rekendablaö. En alþýðuni vildi hann hjálpa.
Jeg vil hjálpa þeim undirokuðu, ságöi hann
og færði stól sinn um leið að Hildi, jeg vil koma
á jöfnuði. Ritstjórinn vill halda í sama liorfinu:
og nú, lækka lægri stjettirnar og hækka hinar.
—• Þú lýsir Agli nokkuð á annan veg en jeg
hefi þekt hann.
Þorbjörn svaraði þessu ekki neinu — vildí
auösjáanlega ekki mótmæla fósturmóður sinni-
Þá sagði ritstjórinn: