Morgunblaðið - 05.03.1924, Blaðsíða 2

MORHTTNBT, AOTÍ)
)) IHteffMNI X OlLSSM Cll
Hðfum fyrirliggjandi i
Danskar kartðflur.
mtBama. Hverjir borga auglýsingarnar ? 1««.
Eru Hað augliisendUFntP? Neil því aö anfilýsingarþeirra anka si.luna, og aukin •<ala eykur ætið tekj- urnar. II Epu Dað Haupendurnlp ? þvi aö kaup-nilu'mr ajá það á aug ýsingununi, hvar þeir fá best og óilýrust kaup. III lil eru huoruolr íielrra, heldur kaupmeiiii Jieir, Hrm ekki autfiýsa, — þvi að sal þeirra uiinkar til hatfn aðar þeim «ein aiuflýsir
MORGENAVISEN
BERGEN--------
•
er et af Norges mest læste Blade og er
særlig i Bergen og paa den norske Vestkysl
udbredt i alle Samfundslag.
MORGENAVISEN er derfor det bedste Annonceblad for alle
som önsker Forbindelse med den norske
Fiskeribedrifts Firmaer og det övrige norske
Forretningsliv samt med Norge overhovedet
MORGENAVISEN bör derfor læses af alle paa Island.
Anrioncer til „Morgenavisen" modtages i „Morgenbladid’s“ Expedition.
arnefnd á laggirnar, og var henni
fengið í hendur fullkomið laga-
iegt vald til þess að yfirheyra
hvern sem hún vildi. pingið skor-
aði einnig á forsetann að ógilda!
öll Kaliforníu-sjerleyfin, og það
gerði hann. Yfirheyrslurnar og á-1
kærurnar virtust fyrst bera bönd-:
iri eingöngu að mönnum úr repu-'
blikanaflokknum. Einkum er það
Fall, innanríkisráðherra, sem þótti
verða illa úti, og var búist við
því, að hann yrði tekinn fastur
þá og þegar. Við yfirhevrslurnar
sagði Doheny reyndar, að hann
gæti ekki sjeð, að neitt væri at-
hugavert við þessa framkomu.
Hann hefði lánað fornvini sínum
Fall 100 þús. dollara, og að því er
haldið er, seinna einnig 68 þús. |
í viðbót, og Fall hefði veitt sjer
sjerleyfi, sem hann byggist reynd-
ar við að græða á 100 miljónir.
pessi yfirheyrsla á Doheny varð
annars til þess að koma málinu
inn á nýjar brautir að ýmsu lcyti.
pví samkvæmt upplýsingum iians
eru það nú ekki einungis repu-
biikanar, seín við málið eru riðn-
ir, heldur líka demokratar. En
það hafði lengi verið von demo-
kratanna að geta notað þetta
hneykslismál til að berja á and-
stæðingum sínum, republikunum
við næstu kosningar. En nú gaf
Doheny m. a. þær upplýsingar, að
fyrv. fjármálaráðherra Mac. Adoo
hefði fengið allmiklar upphæðir
frá fjelaginu og stæði enn á giafa-,
lista þess og fengi 55 þús. dollara
árlega. Sömuleiðis var Gregory
dómsmálaráðherra sama ráðuneyt-
isins flæktur í málið, og ýmsir j
menn fleiri, svo sem fyr er frá!
sagt. Annars var ekki, þegar síð- j
ast frjettist, kunnugt neitt nánar
um þenna „gjafalista", og mikið |
um hann talað, og getum að því1
Biðjið um það bestal
Kopke höida kætir sál,
Kopke vekur hróðrar mAI,
Kopke Antors kyndii bái
Kopke allir drekka akal
en það, að skýra þá í anda og
krafti Jónasar, samvinnufjendur,
kaupmannaþý, og öðrum slíkum
fögrum nöfnum, sem finna má í
ritningum þeirra Jónasar og
Tryggva.
Alt var fullkomnað og harla
gott. Sauðir og hafrar voru að-
skildir. Hin gullvæga samábyrgð
var komin á. Hinir rjetttrúuðu
töldu sig hólpna og trúðu því, að
nú væri friður og öllu óhætt. En
Adam var ekki lengi í Paradís.
pegar kom fram í desember s.
Hallut* Hallssoi1
tannlæknir
hefir opnað tannlækningastof11 '
Kirkjustræti 10, niðr. Sími
Viðtalstími kl. 10—4.
Sími heima, Thorvaldsensstræti
Nr. 866.
! -xx XI.*- -xx 1- frjefctist það, að Larus væn
leitt, sjalfsagt bæði rjettum • og „ . * , ,
....... A x. farmn að hoa saman hjorðinm,
rongum, hverjir a honum stæðu. * . . _ „ , „
TT. ’ . * ...... . með smala sma. Gekk það erfið-
Hmn aðalmaður sjerleyfisþiggj- „ „ „„ A r „ „
„ „ . ^ . lega í fyrstu, viðast hvar, en þo
danna, Harry Smclaire, hafði V. „ „ x
7 v 4 .. m r.... .. •V I I_ r, v, Ti rvi 4- „-v Irr. 4
Oiíumálin
Ameríku.
Hjer í blaðinu hefir áður verið
sagt nokkuð frá olíu-kærumálun-
nm í Bandaríkjunum. En þau snú-
ast, eins og kunnugt er, um það,
að ýmsir kunnir stjórnmálamenn
þykja á óheiðarlegan hátt bendl-
aðir við sjerleyfisveitingar til
einstakra auðfjelaga til olíuvinslu
úr lindum, sem voru opinber eign,
En málavextir eru annars þeir,
að flotamálaráðherrann Denby og
innanríkisráðherrann Fall gáfu í
stjórnartíð sinni olíustórkaup-
mönnunum Sinclaire og Doheny,
eða fjelagi þeirra, sjerleyfi til
notkunar á olíulindum, sem áttu
að vera nokkurskonar varasjóður
eða forðabúr hers og flota, — og
gerðu þetta án ýitundar'kongress-
ins. En þeirri*regltt'’hefir ann-
ars verið fylgt, og mun upphaf-
lega vera sprottin frá Roosewelt
forseta, að nokkrar ákvéðnar olíu-
lindir skyldi yfirleitt aldrei hag-
nýta á venjulegan hátt, og yfir-
leitt ekki starfrækja þær eða gera
tilraun til að koma þeim í penmga
í opinberu viðskiftalífi, jheldur
«iga þær ónotaðar til öryggis,
einkum fyrir flotann, ef til ófrið-
ar drægi eða slíks.
pað, sem stjórnmálamennirnir,
sem nú eru undir ákæru, hafa því
I gert fyrst og fremst, er, að ráða
stefnuskiftum í afstöðu stjórnar-
innar til þessa máls. peir litu svo
^ á, að það væri ekki rjett eða
: nauðsynlegt, að láta svona auðug-
ar og arðvænlegar olíulindar
; liggja ónotaðar, og væri því rjett
j að láta starfrækja þær á svipaðan
hátt og aðrar lindir. Og pólitískt
sjeð er ákæran á hendur þeim
fyrst og fremst fyrir þetta, og óá-
nægja margra manna út af tiltæk-
inu byggist líka fyrst og fremst
á þessu, að þeir álíta, að hags-
mttnir og öryggi ríkisins sje veikt
með þessu, ef til ófriðar kæmi.
En þar næst kemur svo það,
hvernig sjerleyfi þessi hafa verið
veitt, og það er sú hlið málanua,
sem út í frá hefir vakið einná
mest umtal. Sjerleyfin'hafa verið
veitt um ákveðinn tíma einu til-
teknu fjelagi og talið svo sem
leyfishafarnir hafi borið fje á ráð-
herrana, sem leyfin veittu til
vinslunnar í Wyoming og Kali-
fomíu, en þar eru hinar umræddu
olíulindir.
pegar mál þessi fóra að breið-
ast út, setti kongressin rannsókn-
en
ekki verið yfirheyrður þegar síð-
ast frjettist,. því hann mun vera
staddur í Evrópu. Var hann á ráð-
stefnu með Hugo Stinnes ekki alls
fyrir löngu.
Engin niðurstaða mun enn vera
fengin í rannsókn þessa máls; en j
það virðist ávalt vera að verða
víðtækara og víðtækara, og þykir
útífrá ekki beinlínis til vegsauka
fyrir opinbert líf Bandaríkjanna.
ISSðSlll.
Kaupfjelagsfarganið enn.
Fáum mun úr minni liðin hin
nýafstaðna undirskrifta smölun
undir samábyrgðina alkunnu, sem
fór svo að lokum, að honum tókst
eftir margar tilraunir að ná sam-
an einhverju hrafli í hverjum
hreppi. pegar á fundina kom,
urðu menn þess varir, að tilgang-
urinn var, að heimta meiri ábyrgð
ir og fleiri tryggingar. prent var
það, sem menn voru aðallega
I krafðir um: í fyrsta lagi, að með-
limir hverrar deildar ábyrgist
einn fyrir alla og allir fyrir einn
Skuldir sinnar deildar við kaup-
fjelagið. 1 öðru lagi, að menn veð-
setji eignir sínar til tryggingar
skuldunum, og í þriðja lagi að
þeir gefi kaupfjelaginu fyrirfram
skriflegt loforð fyrir væntanleg-
um búsafurðum sínum og öðrum
tekjum.
Tillögur, sem, gengu í þessa
átt, voru bornar upp á fundun-
um; en dauflega mun þeim hafa
gengið hefir um land alt. Við j verið tekið; en þó fór svo, fyrir
V£ if'
búfl
atfylgi forkólfanna og smala
þeirra, að einhverjir fengust víst
víðast hvar til þess að greiða at-
kvæði með þeim; en fjöldinn
greiddi hvorki atkvæði með nje
mót. pað er að vísu furðulegt,
að nokkrir skuli fást til að greiða
atkv. með slíku, en verður þó
skiljanlegra þegar það er athug-
að, að fundinn sóttu aðallega, að
minsta kosti sumstaðar, samanr
menn, .sem ekki ljetu sjer segjast' smalaðir, stórskuldugir öreigar,
við fagrar fortölur nje annað sem ekkert geta veðsett, engu geta
verra, og kunnu að varast hin lofað og engin ábyrgð er í. par
kænlegu ráð samábyrgðarsmal- á ofan eru starfsmenn fjelagsins, ,---------- ------------
anna, og við þá menn var auðvit-1 deildarstjórar, smalarnir og dilk- þess að brjóta þá * Z dirfí'
að ekkert hægt að gera annað ar þeirra, eigi svo lítill hópur, að kanpfjelags-yfirvöldm, s
Skaftfellingar höfum síst farið
varhluta af því fargani, því for-
maður kaupfjelagsins hjer, herra
Lárus Helgason, og hans nán-
ustu fylgifiskar, hafa gengið mjög
ósleitilega fram í því, að fá menn
til að skrifa, og alt var talið gilt
og gott, bara ef nafnið stóð á
rjettum stað. Loks var svo komið,
að flestir voru komnir á pappír-
inn, nema algjörlega forhertir
þeir geta ráðið lögum og 1 of11®
jafn fámennmn fundum sett1 ^eS
um. ,
Auk allra þessara þriggja ^
tih 211
bindinga, sem ætlast var
menn tækju á sig, var forllia
kaupfjelagsins áð klifa á s'
byrgðinni. Var hann annað 1 ^
ið að reyna til að fá menn ^ ^
skrifa undir hana, þá, sem e
höfðu áður gert það; en 1^*
það hafa gengiö. Kvartaði ^
mjög undan þverúð
sagði, að „pingeyingum þ®ttJ
undarleg“. j,ví
pegar ekkert dugði, var
lýst yfir, að menn væru í
inni, hvort sem þeir skrifuðu ^
ir eða ekki, og þótti mönnu111 ^
þetta væri síðasta Örþrifara. jg
_ . .. . , 1,1-írðnl