Morgunblaðið - 05.03.1924, Page 4

M O R C, UNRLABIB
2. DánarbúiS er nndir opinoer-
fnm skiftum. — Ólafur hefir lagt
|Eram í skiftarjettinum mótmæli
fBÍn gegn gildi erfSaskrárinnar, og
|ttr þá sennilega ekki þörf hjáipar
%t en ef svo færi, að úrskurður
Bfciftarjettarins fjelli á móti lion-
Wm.
3. Bf svo fer að Ólafur tapar
Málinn fyrir skiftarjettinum, þá
Sfc það eindregin ósk mín, að
Wienn styðji hann til að reka
wrálið einnig gagnvart hrepps-
3»efnd Vopnafjarðarhrepps.
St. í Rvík 1. mars 1924.
Oddviti Vopnafjarðarhreppn.
Halldór Stefánsson. ,
Erl. símfregnir
Khöfn, 4. mars. PB.
Bannmálið í Bandaríkjunum.
Símað er frá Washington: For-
Ktjóri strandgætslunnar í Banda-
gíkjunum hefir farið þess á leit
:TÍð stjómina, að hún veiti 10 mil-
'jjónir dollara til aukinnar straud-
tfætslu, aðallega vegna áfengis-
Bjmygiunarinnar. Beiðninni fyigir
iöng skýrsla um athæfi smygl-
smn'd. Segir þar, að þeir hafi í
íiúrum kaupskipaflota mikinn, 34
'íftnskip og 132 seglskip, frá 35
tid 30000 smálestir að stærð, og
tíje hraði flestra skipanna 19 kvart-
■lílur á fklukkustund. Ennfremur
iftfi þeir í þjónustu sinni aragrúa
■«£ hraðskreiðum vjelbátum og
■gufubátum, til þess að flytja á-
fengi milli skipanna og lands, og
^angi bátar þessir með 25 kvart-
aiílna hraða á klukkustund. Síð-
«átu 26 mánúðina hafa 1,246,000
kassar af spiritus verið sendir úr
kðfnum í Norður-Evrópu áleiðis
til Ameríku, og á mánuði hverjum
<#ru sendir um 80,000 kassar af
Bjiíritus til Ameríku víðsvegar úr
Bvrópu.
Skýrslá þessi hefir vakið hina
mestu athygli og gremju um öll
Bandaríkin. pingið í Washington
ftttlar sjer að hafa allsherjar nm-
ræður um áhrif bannsins.
Frá Póllandi.
Simað er frá Warsjá, að stjórn
Bólverja hafi fengið heimild til
þess að veðsetja Frökkum skógar-
eígnir ríkisins, tii tryggingar fyr-
ír 400 miljón dollara láni, sem
Pólv.erjar fengu í Frakklandi í
desember síðastliðnum, og nota á
/orsætisráðherramir hvor ijðrum
Tígi- —
Brjefaskifti.
Símað er frá París, að brjefa-
Bfeifti þeirra Ramsay MacDonalds
<tg Poincaré hafi verið birt á
prenti. í brjefunum er lítið annað
almenn orðatiltæki um Ruhr-
máiið og skaðabótamálið, og slá
forsætisráðherrarnir hver öðrum
(•fullhamra á víxl.
Hitlers-málin.
Símað er frá Berlín, um rjettar-
iiöldin út af byltingartilraunum
Hitlers og þeirra kumpána, að
Ludendorff og aðrir þeir, sem 4-
kæTðir eru í málinu, hagi sjer lík-
ast því, sem þeir væru sækjend-
nr, en ekki sakbomingar. Vam-
ftrræða Ludendorffs vakti tölu-
verðar æsingar, vegna þess, að
hann rjeðist þar óvægilega á flyð-
ínga og kaþólska menn. Blaðið
wVorwártz“ telur meðferð máls
þessa háðung fyrir þýska dóm-
stóla og rjettarfar.
Khöfn 4. mars FB.
Frá Tyrkjum.
Símað er frá Angora, að Mu-
stafa Kemal ríkisstjóri hafi borið
fram á þjóðþingi Tyrkja frum-
varp um, að setja kalífann Abdul
Medjid af, og afnema kalífastól-
inn fyrir fult og alt, með þeim
ummælum, að „Tyrlfir þurfi engan
millilið milli sín og Allah“. Sam-
þykti þjóðþingið frumvarp þetta
í gær. Afsetning kalífans er talinn
liður í trúarbragðaofsóknum sem
breiðast mjög út í Tyrkjaveldi
bæði meðal Múhameðstrúarmenna
og kristinna manna og eiga senni-1
lega rót sína að rekja til afnáms'
soldánsstjórnarinnar. (Skeytið er
hjer mjög óljóst orðað, en efni
þess er þetta, eftir því sem næst
verður komist.)
pingrof í Englandi?
Stórblaðið „Daily Telegraph“ í
London, spáir því, að neðri mál-
stofa bretska þingsins verði leyst
upp og nýjar kosningar látnar
fara fram í maí.
DAGBÓK.
Föstuguðsþjónusta í fríkirkjunni í
kvöld klukkan 6)4.
Föstuguðsþjónusta í dómkirkjunni
í kvöld klukkan 6, sjera Friðrik
.Friðriksson prjedikar.
Akureyri, 3. mars. FB. Vestanpóst-
urinn hjeðan, Guðmundur Olafsson,
hefir á síðustu ferð sinni hjeðan vest-
ur lent í miklum hrakningum. Fór
hann frá Víðimýri um hádegisbilið
á fimtudaginn, en seinnipart dagsins
skall á blindhríð. Var hann þá stadd-
ur á Stóra-Vatnsskarði. Viltist hann
suðilr Svartárdal og komst að Bolla-
stöðum, sem er með fremstu bæjum
í dalnum, seinni hluta föstudagsins,
kalinn á andliti, höndum og fótum.
Einn hestinn hafði hann frá sjer í
hríðinni, en hann sneri aftur og skil-
atði sjer að Víðimýri. Guðmunduj-
komst með hjálp að Blönduósi og
liggur þar á sjúkrahúsinu. Pósturinn
er allur vís og óskemdur, og var send-
ur áfram frá Blönduósi vestur að
Stað í morgun.
Steingrímur Matthíasson læknir,
sem nú er nýkominn úr nokkurra
mánaða ferðalagi víðsvegar um Norð-
ur- Ameríku, ætlar að tala í kvöld
klukkan 7 í Nýja Bíó. Ætlar hann
þar að tala um efni, sem mörgum
hjer mun vera forvitni á að heyra
um, en það er bannið í Bandaríkjun-
um og ýmislegt í því sambandi. Héfir
margt um þau mál heyrst til og frá,
en lítið verið um iþau talað hjer af
þeim sem reynt hafa að kynna sjer
áhrifin og bannið í heild sinni af
eigin reynd. En Steingrímur læknir
er kunnur að því að vera bæði at-
hugull maður og fjörugur og skemt-
inn í frásögn, svo að sjálfsagt verður
margt að græða á erindi hans, hvaða
skoðanir sem menn annars hafa a
þessum málum hjer. Hann talaði í
gær um Vesturför sína alment ög
sýndi margar myndir, og bar löndum
vestra vel söguna. Var gerður að því
erindi góður rómur.
Háskólinn. í dag flytur dr. Kort
K. Kortsem erindi um brautryðjendur
í skáldskap Dana, (Georg Brandes),
klukkan 6—7. Aðgangur ókeypis fyr-
ir alla.
Orgel hljómleika heldur Páll Is-
ólfsson í dómkirkjunni klukkan 9 í
kvöld, eins og áður hefir verið sagt
frá hjer í blaðinu. Hjer eru margir
gestkomandi í bænum, sem líklega
hafa aldrei hlustað á Pál. peir ættu
að nota þetta tækifæri, sem þt-im
gefst nú til að hlusta á langfremsta
orgelsnilling þessarar þjóðar. Og
Reykvíkinga mætti minna á það, að
þeir verja ekki tíma sínum betur en
að koma í dómkirkjuna í kvöld og
hlusta á leik Páls.
Síðasta fyrirlestur sinn um Siðferð-
islíf manna, flytur Agúst H. Bjarna-
son prófessor í kvöld klukkan 6—7
í háskólanum. pessir fyrirlestrar pró-
fessorsins hafa verið mikið sóttir,
enda er hann yfirleitt einhver hinn
fjölsóttasti fyrirlesari háskólans og
hefir talað þar um mörg merkileg
efni, fyrir istúdenta og almenning,
auk daglegrar kenslu sinnar í for-
spjallsvísindum. Sjálfsagt heldur hann
þessum fyrirlestrum áfram á næsta
missiri, enda hefir hann undanfarið
flutt þá einna reglulegast og oftast
allra báskólakennaranna. En ekki er
blaðinu kunnugt, hvaða efni hann
tekur næst til meðferðar.
Rakarar bæjarins hafa nú stofnað
með sjer fjelag og komið sjer samad
um að hafa jafnlengi opnar rakara-
stofur sínar, og afnema nú alveg aH*
vinnu á sunnudögum. Er það til nóta
bæði fyrir starfsfólkið og fyrirmynd
til annara um afnám helgidagavinnu,
FB. „Fylla“ kom til Vestmanna-
eJ'ja í gærmorgun (4. mars) með
þýskan togara „Berlín“ að nafni. er
hún hafði tekið fyrir fiskiveiðar í
landhelgi. Skipstjórinn játaði brotið
og gekk að því að greiða 10,000 krón-
ur í sekt.
Dagskrá Ed. alþingis miðvikudag-
inn 5. mars, klukkan 1 eftir hádegi I
1. Frv. til laga um blöndun ilmvitna
o. fl. með kolokvintextrakt; 3. ufflr-
2. um breyting á 182. gr. hinna sA
mennu hegningarlaga frá 25. júnl
1869; 2. umr. 3. um breyting á lögum
nr. 14, 27. júní 1921; 1. umr.
Dagskrá Nd. alþingis miðvikudag-
inn 5. mars, kl. 1 e. h. 1. Frv. til !•
um afnám laga nr. 7, 6. júní 1923, u®
breyting á lögum um friðun á Inxi í
2. umr. 2. um heimild fyrir bæjar-
stjórnir til að takmarka eða banna
hundahald í kaupstöðum; 2. umr. 3.
um ákvörðun vinnutíma á skrifstof-
uöi ríkisins; 1. umr.
Dagskrá sameinaðs alþingis mið-
vikudaginn 5. mars, klukkan 1255 síð-
degis. pingsáltill. um takmörkun i
tölu nemenda í lærdómsdeild hins al-
menna mentaskóla; hvernig ræðis
skuli.
Jafnaðarmaðurinn.
Skáldsaga eftir Jón Bjömsson.
varlegt með silfurlitan hárkransinn umhverfis,
hlýr þrýstingur mjúkrar handarinnar — alt
þetta vermdi hann inn að hjarta svo honum
fanst heitar lindir vilja brjótast fram. Hann
Iangaði til að setjast upp og halla höfðinu að
brjóstum þessarar konu og gráta út líf sitt. En
hann beit á vörina. Þó döggvuðust augu hans af
hitauppsprettunni að innan. Hann þagði lengi.
Hildur beið — vildi lofa orðum sínum að festa
sem bestar rætur. En hún fann, að sigraði hún
ekki nú, þá yrði erindi hennar árangurslaust.
— Jeg er einskis þurfi! sagði Þorbjörn loks
og gerði rödd sína kalda. Þú býður vel, Hildur.
En jeg get ekki þegið það. Þarf þess ekki! Jeg
sagði upp ritstjórn á „Þjóðinni“ í gær, og
get því hvílt mig hjer heima — ef jeg annars
þarfnast nokkurrar hvíldar.
Hildur þagði um stuhd, og vissi ekki hvað
hún ætti að taka til bragðs. Hún stráuk enn
kalda hönd Þorbjarnar, eins og hún vildi seiða
hann undir ástríkisvald sitt — láta hann hita
hjálp sinni og vemd. Hún reyndi að hor’a í
augu hans. En hann leit alt af undan.
— Einu sinni þegar’ þú varst lítill drengur,
mælti Hildur, komst þú til mín grátandi. Dreng-
irnir Sem þú ljekst þjer með, höfðu meitt þig.
Þú grjetst sárt. Jeg spurði þig, hvort þjer mundi
ekki batna, og tók þig upp í kjöltu mína. Ef jeg
fæ að vera hjá þjer, svaraðir þú. Þú satst 4
skauti mjer langa stund og varst aftur glaður.
Ilildur dró andann þungt. En þó heyrði hún,
að Þorbjöm andaði enn þyngra — eins og eitt-
hvað vildi brjótast upp frá brjósti hans. Hún
hjelt, að hún væri nú að sigra, og mælti enn-
f remur:
• — Mundi nú ekki fara á sömu leið, ,,ef þú
fengir að vera hjá mjer.“ Nú ert þú jafn sorg-
bitinn og þegar þú komst til mín og settist á
kjöltu mjer. Komdu til mín nú eins og þú gerðir
þá — og þjer mun batna og þú munt verða
glaður!
Hildur var orðin rjóð og heit. Annarlegur
ljómi skein úr augum hennar. Sá Ijómi fjell yfir
Þorbjörn, skjálfandi inn að instu hjartarótum,
örvinglaðan, ráðþrota. Nokkur stund leið svo
að hann sagði ekki neítt. Metnaður og stórlæti,
vinarþörf og auðmýktartilfinning háðu stríð um
næstu svör hans. En alt í einu stjakaði hann
Hildi fram af legubekknum og reis sjálfur upp í
fullri hæð, rjetti úr lotnum herðunum, jafnvel
brún hárbylgjan reis á höfði hans. Hann horfði
beint og hiklaust í augun á Hildi og mælti
kaldranalega rólega:
— Það eina, sem jeg þrái, er að vera í friði
fyrir þessum svo kölluðu vinum mínum. Þið
komið hjer hvert eftir annað og talið um hjálp
og prjedikið guð og aðra vitleysu. Jeg þarf
elcki nokkurrar hjálpar með !
Þorbjörn tók að ganga um gólf eirðarlaust og
óákveðið eins og þegar Samson sat hjá honum.
Hildur beygði höfuðið eins og í bæn, varir
hennar skulfu því líkt sem í gráti.
— Á jeg að fara, Þorbjöm? spurði hún und-
ur lágt. :
— Yar erindið meira? .
— Nei. Hildur stóð upp. Guð hjálpi þjér,
Þorbjörn, og vertu sæll!
— Góða nótt!
Hurðin luktist á eftir Hildi. En Þorbjörn
slökti Ijósið, fálmaði sig áfram eins og blind-
ur maður að legubekknum og kastaði sjer niður
á hann. Ein einasta helsár hugsun gagntók
hann: Því gerði jeg þetta! Því gerði jeg þetta!
— — — Þegar Hildur kom heim, beið rit-
stjórinn hennar í anddyrinu. Hann hafði geng-
ið þar um gólf síðan hún fór, órór og kvíðinn.
— Hvað segirðu, Hildur! Hvað sagði hann?
— Það sama og fyr. Hann vildi helst ekki við
okkur kannast. Og hann er orðinn eins og skuggi
af sjálfum sjer. Guð veit, hver endir verður á
sálarstríði hans.
Ritstjórinn varpaði öndinni. Það kemur mjer
ekki á óvart. Bauðstu honum að kqma til okkar?
— Já! En það viar eins og að höggva í klett.
Þö veit jeg, að hann þyrsti eftir að koma til
okkar.
— Hvað gietur maður aðhafst, Hildur? Ein-
hversstaðar verður honum að koma frá þróttur
til að bera þetta hrun.
— En Freyja? sagði Hildur og léit spyrj-
andi á mann sinn. Hún sá bjarma upp af nýrri
von í augum hans.
— Freyja! Reynandi væri það! Ef hún að-
eins vildi tala við hann. yið skulum finna hana
strax í fyrramálið — bæði.
Freyja var nýlega klædd morguninn eflir og
sát með ljóslokkaða soninn á skauti sjer, er þau
komu, foreldrar hennar. Thordarsen var erlend"
is í skipakaupa-erindum,
— Nú erum við komin til að biðja þig ui®
hjálp, Freyja, sagði Hildur, þegar þau höfð®
setið um stund og gælt við dóttursoninn.
— Hvað er það, mamma? Get jeg hjálp3^
ykkur nokkuð ?
— Þú átt að tala við Þorbjörn fyrir okkaft
sagði ritstjórinn og tók hönd dóttur sinnar.
— Tala við Þorbjörn — fyrir ykkur? II
eigið þið við?
— Við höldum, að Þorbjörn sje í hætt1*
staddur, —- sálarlegri hættu, sagði ritstjcrinö'
Því miður hefir það rætst fljótar en mig varðb
það sem jeg spáði honum, þó á annan hátt vicn
en jeg bjóst við. Það þarf að bjarga- honut*1
úr þessari nýju hættu. Mamma þín hefir reyn?
það — en árangurslaust. Hann var kaldur oí
óþýður við hana. En hann er velkominn heic1
í Suðurgötuna aftur, ef hann vill. Vilt þú reyö*
að finna hann? Þú þarft eldd að láta uppi neí^
ákveðið erindi. Hugsanlegt er, að gandar glt6®'
uir kynnu að lifa enn, og að návist þín g^1
blásið í hann nýju lífi, nýjum andlegum þrótÞ*.
Yiltu reyna þetta, Freyja?
Freyja roðnaði niður á brjóst, og leit niður
fyrir sig. Lengi þagði hún. f fyrstu varð hu11
öll heit af sælli sigurtilfinningu. Nú gæti hU°
máske orðið Þorbirni bjargvættur — bætt fyrJt
þá sorg, er hún hefði borið i.nn í líf hans
sýnt honum, að hún hefði ekki gleymt honum-
En skyndilega fjell hún niður af þessu fagna®'
arflugi. Hvað mundi Þorbjörn segja, ef áwö
kæmi til hans — hún, siem hann mundi álíta, a
væri huglaus daðurdrós. Hún mintist síðust11
funda þeirra og varð því líkt sem kalL aí<*
hjartað. Nei — hún gæti ekki gengið fracl3Í'
undir nístandi svipuhögg orða hans og aug11*
Það yrði að fara eins og auðið væri. Húp
ekki — gæti ekki farið þessa för. Þegar
leit upp, stóðu tár í augunum.
— Þetta get jeg ekki gtert, pabbi! Biddu n1
ekki um það! Það væri árangurslaust!
það! ,
— Jæja, bamið mitt, sagði Hildur döpur ^
bragði, ef þjer finst þú ékki hafa mátt til
þá skulum við ekki tala meira um Þa<h
verður að hjálpa honum á einhvem annan ^ ^
— Hugsaðu samt um þetta, sagði ritstjo
um leið og þau fóru.
hö*;