Morgunblaðið - 07.03.1924, Side 4

MORGUNBLAÐÍÐ
sem skipuð frv. væru enn óútrædd
í nd. og væri því heppilegast að
geta athugað öll þessi mál í einni
heild. Vildi hann því láta flm.
*ka frv. aftur, en kvaðst annars
tíiundi greiða atkv. á móti því.
pá talaði Ingvar Pálmason um
það, að bókvitið yrði ekki látið
í askana og fleira slíkt.
Upp úr þessu fóru umræðurnar
nokkuð að hitna og jafnframt að
tföúast um ýmislegt annað, sem
rteðumönnum kom í hug, s. s.
þingtíðindaprentun, og drykkju-
sUtap og recept. —■ Voru það
©Jukum þeir J. M. og J. J. sem
$ttust við, og einnig veittust þeir
Jóh. Jóh. og Bggert Pálsson all-
Ixvast að J.' J. Hafði J. J. sagt,
gð þeir J. M. og fl. hefðu flutt
till. um afnám prentunar á um-
ræðuparti þingtíðinndanna, af því
áð þau þyrðu ekki, að láta lands-
ihenn sjá hvað þau segðu. En
J, M. sagði að till. væri ekki hvað
fram komin til þess að spara
prentunarkostnað á lopalöngum
teiðindaræðum mesta málskrafs-
mannsins sem á þingi sæti, s. s. J.
J, sjálfs.
pessari sennu lauk svo, að frv.
J, J. var felt.
Sendiherrann.
Eins og fyr er frá sagt fjekk
allsherjarnefnd til meðferðar frv.
Tryggva pórhalssonar um afnám
sendiherraembættisins íslenska í
Kaupmannahöfn.Málið var til um-
cæðu 6. þ. m. og nefndin skilaði
épUti, þar sem segir m. a.:
„Nefndin er sammála um, að
kostnaður við meðferð íslenskra
mála í Kaupm.höfn sje of mikill,
•^inkanlega þegar litið er til þess,
Iive fjárhagurinn er þröngur. —
lÆeiri hluti nefndarinnar telur það
Iiafa verið misráðið, að sendiherra-
sjöðunni var skipáð með lögum
1921, en þó hefir það orðið sam-
komulag í nefndinni, að leggja til,
«C ekki yrði farið lengra en það,
*ð stáða þessi verði í hvert sinn
háð ákvæði fjárlaga um veitingu
fjl hennar.
Kostnaður við meðferð íslenskra
mála í Khöfn, varð árið 1922 sam-
kvæmt landsreikningunum:
Laun sendiherra kr. 23999,96.
Húsal. og risna sama kr. 4000,00.
fikrifstofuhald kr. 19236,80. Með-
ferð utanríkismála kr. 12000,00.
itíkisráðskostnaður kr. 3999,99.
fiamtals kr. 63236,75.
þar við bætist gengismunur á
upphæðinni. í fjárlögunum fyrir
1924 eru laun sendiherrans ákveð-
in 20000 kr., en til húsaleigu og
risnu 8000 kr., og allur kostnaður
i Khöfn áætlaður 59500 kr. Nefnd-
ín telur, að með því að láta sendi-
tlveitarritara annast sendiherra-
Atörfin ætti að mega spara að
minsta. kosti launaupphæðina, 20
þús. kr., og að slíkt skipulag sje
éins og nú stendur fullkomiega
Tiðunandi.
Samkvæmt þessu lagði nefndin
tii að frv. yrði samþykt með all-
miklum breytingum, þannig var
feld niður 2. gr. og 3. gr. í frv.
Tr. p., fyrirsögnin breytist, og
1. gr. orðist svo:
;,Heimilt er ríkisstjórninni að
ixafa sendiherra í Kaupmannahofn,
þegar fje er til þess veitt í fjár-
lögum. Konungur skipar sendi-
herra. Ef fje er veitt til sendi-
íveitarritara, skipar ráðherra
hann.“
Um mál þetta urðu allmiklar
umr. í deildinni og tóku þátt í
þeim ýmsir þingm., J. Porl., Tr.
pórh., Jak. Möller, Björn Líndal,
Pj. Ottesen, Sig. Eggerz, Magn.
Guðm., Jón Kjartansson. 1 umr.
kom hinsvegar fátt eða ekkert
nýtt fram um málið sjálft, sem
ekki er áður kunnugt um úr op-
inberum umr. um málið. pess má
þó geta, að gert var ráð fyrir því
að hafa áfram eftir sem áður, um-
boðsmann í Danmörku, hvort sem
hann hjeti sendiherra eða ekki.
Annars snerust umr. mest um
ýmsa aðra hluti, en sendiherraem-
bættið og fóru alldreift. Eink-
um töluðu þingm. og deildu um
það hvort mál þetta væri eða
ætti að vera flokksmál, annað-
hvort í Framsóknarflokki eða
íhaldsflokki. Sömuleiðis kíttu þm.
um það, hver þeirra væri mestur
sparnaðarmaður og spöruðu ekk-
ert til að halda fram sínum flokki.
En öðrum þótti svo sem þeir væru
þó full eyðslusamir á tíma þings-
ins með þessum umr. öllum.
í sambandi við þetta urðu einn-
ig nokkrar umr. um stjórnarskift-
in. Tr. p. sagði að S. E. forsætis-
ráðh. hefði sjeð sýnir í þessu máli
en slíkt hefði í gamla daga einna
helst verið á undan stórtíðindum
og oft verið feigðarboði. Svipað
sagði J. porl. og kvaðst þó vona
ao ekki væri að færast full feígð
|á S. E. En S. E. þakkaði fyrir
í góðan hug í sinn garð, sem nú
|sem oftar lýsti sjer hjá J. porl.
Sagðist annars hafa haldið að
hann hefði sýnt hugprýði mikla.
á dauðastundinni. Og J. porl.
kvaðst hann vilja tileinka gamalt
orð: sá, sem stendur, gæti að sjer
að hann ekki falli. En „sýnir“
sínar í þessu máli sagði hanu
mundu lifa þó hann væri feigur.
Múhameðstrúarmanna þar, sem
erú meir og meir að fjarlægjast
trúbræður sína í Tyrklandi.
Mannirmflutningur
til Bandaríkjanna.
Símað er frá New York, að enn
hafi verið hert á ákvæðum þeim,
sem lúta að innflutningi fólks í
Bandaríkin. Yerða nú ekki aðeins
farþegar þeir, sem ferðast á þriðja
farrými Evrópuskipanna, að hlíta
skoðun á eftirlitsstöðinrii á Ellis
Island, heldur einnig annars far-
rýmis farþegar.
Frá Belgíu.
Símað er frá Bryssel, að Theu-
landsfjórðungum, þar sem sum
hjeruð fá alt að sex mánaða
greiðslufrest eða meira, en önnur
alls engan, eða þá 1-—2 mánuði,
sem og líka það, að sum hjeruð
hafa margföld lán frá verslun-
inni við önnur í hlutfalli við
fólksfjölda.“
4. Fiskiveiðalöggjöfin. Svohljóð-
andi tillaga samþykt:
„Fundurinn telur ófært að
breyta lögunum um rjett til fiski-
veiða í landhelgi í nokkru. í því
sambandi vill fundurinn benda á,
að ef útlendingum er leyfð sala
á fiskiafurðum og verkun á aíla
hjer á landi, mun svo fara innan
skams að hinir erlendu fiskimark-
víslega. Efni: Merki guðspekifjeiags
ins — þýðing þess. ,

SeySisfirði, 5. mars. FB. Vjelbái-
urinn „Rán“ strandaði í hríðarbyh
Hafði legið í Hvalsneskrók, en ísað'
ist svo mjög, að skipverjar þorfyi
ekki að halda kyrru fyrir lenga?*
' Urðu þeir að höggva á akkerisfeJ-
| arnar, því vindan var öll klökuð.
j Vjelbátsins „Oðins“ hefir verí_
leitað í kringum Papey, en
fundist.
*
1 nótt slitnuðu tveir bátar npp
legunni á Fáskrúðsfirði. Annar þeirr.Si
„Garðar“, hefir fundist, og er lkP
er
skemdur, en hinn, „Skrúður
týndur.
! Friðrik Steinsson frá Eskifirði var
á leið frá Noregi áleiðis hingað tú
nis hafi tekist á heudur að mynda (aðir vorir, sem þegar eru full- ian(js á nýkeyptu gufuskipi, er p
Ert. stmfregnir
Khöfn, 5. mars. FB.
Kalífinn útlægur .
Símað er frá Angora, að kalíf-
inn hafi verið gerður útlægur og
eigi að fara til Egyptalands, á-
samt öllu skylduliði sínu; enn-
fremur hafa 67 prinsar og prin-
sessur verið gerð útlæg úr Tyrkja-
veldi. Fær kalífinn 10 þús. tyrk-
nesk pund í lífeyri, en prinsamir
200 þús. pd. Hinar fornu hallir
og aðrar fasteignir kalífans hafa
veríð gerðar þjóðareign.
Núverandi stjórn Tyrkjaveidis
segir af sjer, en Ismet Pasha, sem
á upptökin að breytingunum á
trúmálaskipun þeirri, sem nii hef-
ir verið gerð, myndar nýja stjórn.
'V
Svartidauði.
Símað ©r frá Moskva, að svarti
dauði gangi í hjeruðunum kring-
um Kaspíahafið. Er hann ■ svo
skæður, að 9 menn deyja af hverj-
um 10, sem veikjast.
Kalífinn strokinn.
Símað er frá Konstantínópel:
Nóttina eftir að pjóðþingið sam-
þykti að setja kalífann af, hvarf
hartn til Sviss.
Tyrkir og pjóðverjar.
Símað er frá Berlín, að stjórnir
pjóðverja og Tyrkja 'hafi gert
með sjer vináttusamning. Var
hann undirskrifaður í gær.
ráðuneyti á ný og eru allir sömu : hiaðnir, verði yfirfyltir og verð á
ráðherrarnir í .þessari stjórn sem. íslenskri framleiðslu lækki stór-
lunni fyrri að imdanteknum utan- um í verði.11
ríkisráðherranum, Jasper. | 5. Landhelgisvamir. Svo hljóð-
í andi tillaga samþykt:
Fjármál Breta. | „Um leið og fundurinn skorar
Símað er frá London: Philip ’ á Alþingi að hlutast til um að
Snowden fjármálaráðherra hefir ríkissjóður endurgreiði Landhelg-
birt fjárlagafrumvarp stjórnarinn- issjóði tafarlaust þær 600 þús. kr.
ar fjmir næsta fjárhagsár, að und- sem síðasti fjármálaráðhera tók
anteknum gjöldum til hers og úr sjóðnum án lagaheimildar, sje
flota. Er þar gert ráð fyrir 37,038.- það ekki þegar endurgreitt, þá
145 sterlingspunda spamaði. Allir skorar hann mjög eindregið á Al-
gjaldaliðir hafa verið lækkaðir, þingi og' ríkisstjórnina að hefjast
að undanteknum útgjöldunum til þegar handa í landhelgisgætslu-
opinberra safna ríkisins og styrkn- málinu, og þá einkanlega að gera
um til háskólanna og vísinda- ráðstafanir tií, að þegar á næsta
manna. Hafa þeir liðir verið sumri verði framkvæmd gætsla
á
veðrið skall á. Var hann koini110
móts við Færeyjar, en tókst ekU ^
finna þær. Eftir mikla hrakninjí^
komst liann aftur til Noregs. 3aíín
! hann mist áttavitann, og skipið rnr
' mjög illa leikið; alt brotið ofan þd&’
og mjög ísað.
hækkaðir að mun.
Þingmálafunður.
pingmaður kjördæmisins hjelt
þingmálafund hjer á ísafirði
ifyrir Vestfjörðum frá 15. maí til
115, nóvbr. Fundurinn vill benda á
jþað hörmulega aflaleysi sem verið
íhefir á Vestfjörðum undanfarin 4
f ái og sem að áliti fundarins og
'állra sem til þekkja, með fram og
j mestmegnis . stafar af yfirgangi
togaranna og því varnarleysi á
landhelginni, sem verið hefir.“
6. Skattmál. Svo hljóðandi till.
samþykt:
„Fundurinn lýsir því yfir, að
föstudaginn 1. febrúar. A fundin-
um voru þessi mál rædd:
1. Breyting á stjórnarskránni:
Svo hljóðandi tillaga samþykt:
„Fundurinn ályktar að skora á „ , .
,w . hann er fylgjandi beinum slrott-
Alþmgi að breyta stjornskipunar- , „ „ „ .
... i -i • i um- Jafnframt lysir fundunnn
logum landsms, og leggur einkum
áherslu á: l)að fækkað sje þing- ™nÞokrrai1 811101 a raeðferð slðasta
um svo, að reglulegt. þing sje ^lllgs a tekjus a s oDunum. .
, „ . 0s 1 pær breytmgar sem fundurmn
haldið aðems annaðhvort ar. 2) ’ ; / , , , .
i ••• *' u-tíc • a -rís ^htur nauðsynlegar a þeim logam,
kiortimabilið sje 6 ar. 3) Kað- ,, ,..
, . * eru: 1) að hlutafjelog og onnur
herrum sje fækkað helst svo, að „ . , Z \
■ . . . . , fjelog með mnborguðu stointje
aðems sje emn. po alitur fundur- , . . .. ,
mn ekki þorf á að þmgrof verði „
„ „ . , tielog með otakmarkaðn abyrgð.
vegná þessara breytmga a stjorn- °
,. ,. ,2) að kaupstaðarbuar njoti sama
skipunarlogunum . i ' , ., , „ * . ,
‘ _., , ,, „ ,• rjettar og sveitabændur með ira-
2. Fjarhagsmal. Svo hljöðandi , . _ .
, „ , drag vegna vmnufolks við mnan-
tillaga var samþykt: !, ,
hussstorf.‘
„Fundurinn skorar fastlega á 7. Hjeraðasamþyktir. Svo hljóð-
Aiþingi, áð setja algert mnflutn- ^ tillaga samþykt:
ingsbann á allar ónauðsynlegar og; >;Fundurinn skorar 4 Alþingi,
sem flestar miður nauðsynlegar aS nema þegar úr gildi lög nr
vörur. Jafnframt lætur fundurmn 3() &á 2()_ júní >23 um keimild
í ljósi óánægju sína yfir . fram- £yrir Sýslunefnd Skagaf jarðar-
sýslu um bann gegn herpinótac;
veiði á Skagafirði“.
8. Hjeraðsmál. Svohljóðandi til-
Dagskrár. Ed. í dag kl. 1 miðdegi?'
1. Frv. til laga um breyting á 1®?'
gr. hinna almennu hegningarlaga Pr
25. júní 1869; 3: umr. 2. pingsáD$'
um skipun sparnaðarnefndar; ein nnf'
3. um skrifstofur landsins í Reytía
vík; ein umr.
Nd. í dag kl. 1 miðdegis. 1.
til laga um heimild fyrir liæjarst.i')!'11'
ir og hreppsnefndir til að takmar®*'
eða banna hundahald í kaupstÖðnP
og kauptúnum; 3. umr. 2. um
laga nr. 7, 6. júní 1923, um breytiá£
á lögum um friðun á laxi; 3. umr'
um brunatryggingar í Reykjavík; '
umr. (Ef leyft verður). 4. um blÖuÆ'
un ilmvatna o. f 1! með kolokvintek
trakt; 1. umr. 5. um breyting á 1°?
um nr. 38, 3. nóv. 1915, um afhend^
á landi til kirkjugarðs í ReykjaV1^’
2. umr. 6. um bæjargjöld í Reykjn
vík; 1. umr. 7. til kosningarl^
fyrir Reykjavík; 1. umr.
Til atlhugunar. Konur þær, &
boðnar voru að koma á fund í Jiv11?
p0.
þmgssalnum laugardagskvöld,
beðnar að koma á sama stað föstF^
7. þessa mánaðar klukkan 8%.
Frá Indlandi.
Frá Dehli er símað: Fregnin um
afsetningu kalífans hefir vakið
mesta felmtur í Iudlandi, meðal
kvæmd stjórnarinnar á innflutn
ingsbannslögunum“,. — Viðauka-
tillaga: „Ennfremur lýsir fundur-
inn því yfir, að hann er algjör-
lega mótfallinn öllum fjárveiting-
um til verklegra framkvæmda,
sem ekki styðja beint að aukinni
framleiðslu' ‘.
3. Ríkiseinkasala. Svo hljóð-
andi tillaga var samþykt:
„Fundurinn er sjerstaklega mót
fallinn einkasölu á nauðsynja-
vörum og framleiðsluvörum. Fyrir
því skorar hann mjög eindregið á
Alþingi að hætta einkasölu á
steinolíu strax og samnings tími
ríkisins við British Petroleum er
útrunninn. Einnig að selja olíuna
með hæfilegu verði meðan ríkið
hefir einbasölu, og jafnframt bæta
úr því misrjetti, sem fram hefir
laga samþykt:
„Fundurinn skorar mjög ein-
dregið á Alþingi, að veita ríflegan
styrk til áframhalds sjúkrahúss-
byggingar á ísafirði.“
Fleira ekki gert. Fundi slitið.
Isafirði, 4. febrúar 1924.
J. Brjmjólfsson, Kristján Jónsson,
fundarstj. ritari.
DAGBÓK.
I. O. O. F. 1053781/2
IH 33 -f 4
komið hjá Landsversluninni á| Guðspekifjelagið. Reykjavíkurstúk-
greiðslufresti í hinum einstöku' an, fundur í kvöld kl. 8%, stund-
Dr. K. Kortsen heldur í dag
ingar í dönsku á Háskólanum klu^^11
6—7. Aðgangur ókeypis.
Sjómannastofan: í kvöld klukk**
8% talar cand theol. Hálfdán
Oestir Samverjans voru í gær

gær^öldl
fyrir fullu húsi. Verður það lei^1®
Æfintýrið var leikið í
nokkur kvöld enn.
Vestmannaeyjum 6. mars FB-'
. Aust'
anhríð og aftakaveður vaT hjer í
kvöldi og fór „Pór“ að leita þerrra
Fann fann annan í morgun. Bátn1,
inn „Björg“ er talinn af.
í skeyti sem sent var riokkn1 81
segir, að skipshöfnin að vjeb’át1’
„Björg,, hafi komist í enskan toga
Báturinn sökk í rúmsjó.

Keflavík 6. mars FB: Síðan ^
anveðrin komu hefir nálega teki®
ir afla hjer. En áður var afli
ágætur hjer og í Njarðvík, haf* 23#
ir bátar fengið sem svarar (
skippundum af fullþurkuðum
j Simar
498. BitBtjéBmar^trifs*0^
500. AfgreiMan.
700.