Morgunblaðið - 28.05.1924, Qupperneq 2

f
Heilbrigdistiðindi*
MORraiNHLAIII
eft:r. Svo fór t. d. fyrir blindum
manni, sem stóð til að lærði á
blindra skóla. Hann hætt: við
námið og sagði þess enga þörf,
því nú fengi hann sjónina aftur.
pegar þetta brást, sótti á hann
þunglyndi og þá sjerstaklega
vegna þess, að hann skyldi vera
svo trúarveill, að sjón'n hefði
ekki komið. Ef hún hefði verið
nógu sterk, taldi hann víst að
sjer hefði batnað!
Eflaust geta margir sjúkdómar
iæknast við sterk andleg áhr'f,
og óhugsandi er það ekki, að svo
geti og verið með líkamlega kvilla.
Reynslan ein getur skorið úr þ n,
að hvaða gagni slík lækn'ngaað-
ferð getur komið. Hingað til hefir
það oftast gengið svo, að trúar-
lækninga-öldur hafa hjaðnað fljót-
lega niður, og reynslan orðið lík
því, sem nú er sagt frá.
Frjettlr.
Hjer á landi er sem stendur
gott heilsufar yfirleitt.
Inflúenzan, sem áður hefir verið
minst á, virðist nú í svipinn vera
nm garð gengin. pað vita allir,
að hún hefir legið hjer í landi,
sem annarstaðar, síðan 1918. En
það er eitt sem fáir v.'ta, og það
er þetta, sem einlagt kemur betur
og betur í ljós, að þær sveitir,
sem að undanfömu hafa sloppið
best við Inflúenzuna, þær verða
nú verst úti.
Rólusóttin í Kaupmannahöfn
verður fráleitt hættuleg fyrir okk-
ur hjer á landi. Síðustu skeytin
þaðan hljóða þannig:
22. maí. Síðastliðinn fimtudag
var fullvíst að frú Petersen, bú-
andi með manni og börnum í
pramma við Djævleöen, í sundinu
milli Kaupmannahafnar og Amag-
«r, hefði bólusótt. Sjúklingurinn1
og f jölskyldan var strax ein-
angruð á Eyrarsundsspítala, svo
og aðrir mjög fáir, sem höfðu haft
mök við fjölskylduna. Enginn
annar hefir sýkst. Konan dó í
gær. Manninum og syni frú Pet-
ersen slept úr e'nangrun í gær.
Ófengin enn vissa um hvaðan
smitunin er komin. Enginn ótti
tijer, en bólusetningar á bólusett-
xrm börnum aukast. 2000 bólusetn-
ingar alls, undanfarná 5 daga.
23. maí. Annað tilfelli af bólu-
sótt fullsannað. Rakið til konunn-
ar, sem dó. Traustar varúðarregl-
ur gerðar.
Símasamband við Höfn er nú
mjög erfitt, svo að svar er enn
ófengið við skeyti, sem sent var
snemma í fyrradag. Annars er
óhætt að fullyrða, að Kaupmauna-
hafnarbær hefir ekki enn verið
bólubannfærður af öðrum þjóðum.
Hjm- verður höfð full aðgætsla á
því sem gerist í þessu efni. Og
það er kannslce vert að vekja at-
hygli á þessu tvennu — því enn
í dag man ungt fólk „stóru ból-
una,“ eftir rúm 200 ár — vekja
athylgi á því: 1) að það getur vel
komið fyrir þegar minst vonum
varir, að bólusótt berist hingað,
einkanlega til Reykjavíkur, sem er
orðin sannnefndur veraldarbær;
2) að það eru tvær þjóðir til, sem
best eru við því búnar að taka á
móti bólusótttinni. Fyrst er að
nefna pjóðverja, þar næst Islend-
inga. pessar tvær þjóðir hafa. lög-
boðið tvöfalda bólusetningu á
hverri uppvaxandi kynslóð. Svo
góðan undirbúning hafa engar
aðrar þjóðir. Og svo erum við enn j
vel birgir af bóluefni.
27. maí ’24.
ö. B.
trú og lækningar.
„Trú þín hefir læknað þig,“
sagði Jesús við konuna, sem hann
læknaði af blóðlátum. pá segir
og Nýja testamentið, að hann hafi
gefið lærisveinum sínum „vald til
þess að lækna sjúka.“ Margar
sögur ganga og af alls konar
undralækningum í sambandi við
tníbrögðin, ekki síst í katólskum
löndum.
í Vaneouwer í Canada gekk ný-
lega yfir mikil trúvakningaralda
og var þár meðal annars til frá-
sagna, að fjöldi sjúklinga hefði
skyndilega læknast. petta varð til
þess, að nefnd var sett til þess
að rannsaka, hvað hæft væri í
þessu. Hún var síst af öllu fjand-
samleg trúbrögðunum, því 11
prestar áttu sæti í henni úr ýms-
um kirkjuflökkum, en auk þess 8
læknar, 3 háskólakennarar og einn
lögfræðingur. Nefnd:n rannsakaði
350 menn, sem leitað höfðu lækn-
inga á þennan hátt. Var möun-
um þessum skift í tvo flokka: þá,
sem þjáðst höfðu af einhverri lík-
amlega bilun eða vanheilsu og í
h'num flokknum voru þeir, sem
veilir voru á skapsmunum eða
höfðu taugasjúkdóma, án verulegra
líkamlegra vanheilinda. Dómur
nefndarinnar var sá, að engum
með líkamlega vanheilsu hefði
batnað. \
E:nnm sjúkling hafði að vísu
batnað, sem hafði skakkan fót, og
leit svo út sem þau vanheilindi
hefðu verið meðfædd. Rannsóknin
leiddi í ljós, að skekkjan hafði
myndast þegar sjúklingurinn var
1( ára, og að orsökin var sefa-
sýki („móðuvsýki“). Svipað var
að segja um bata anuara sjúk-
linga.
En það kom e'nnig í ljós, að
þessar trúarlækninga^- höfðu al-
varlegar skuggahliðar. Af þess-
um 350 sjúklingum voru 39 dán-
ir, er rannsóknin fór fram og 5
voru orðnir geðveikir. Hafði ber-
sýnilegt tjón hlotist af því, að
margir sjúklingar vanræktu að
leita sjer lækninga. Fyrir sum-
um hafði farið svo, að vonbrigðin
lögðust, þungt á þá, er þeir fengu
ekki þann bata, er þeir vonuðu
Umsjá unqb *rna
eftir Skúla V. Guðjónsson lækni.
Vemdið ungbömin.
pví færri börn sem fæðast, þess
dýrmætari eru þau þjóðfjelaginu
og því meira ríður auðvitað á
manntúðar- og kærle’ksstarfsemi
gagnvart þeim. Getur verið, að
menn felli sig betur við að hafa
þetta eingöngu fyrir augum þeg-
ar ræðir mn umsjá ungbama, og
má vel svo vera.
I fornöld var mönnum ekki sárt
um hvítvoðungana. peir voru
bornir út, ef ekki þóttu setjandi
á, og var það leyfilegt lengi fram-
an af. pau böm sem eftir lifðu,
hafa sennilega verið hraust og fá
af þeim dáið. pá var barnkoma
meiri en nú, og lengi framan af
fólksstraumur til landsins. pessi
barnamorð hafa því ekki komið
að mikilli sök. Nú er bannað að
bera út börn; en það er ekkert
launungarmál, að önnur barna-
morð eru komin í staðinn. Nú
deyja ekki hvítvoðungarnir úti á
hjarninu eða í urðargjótunum, en
þeim er ekki leyft að sjá !jós
dags:ns. par sem menning er tal
in að standa með miklum bióma,
hjer úti í veröld víðri, kveður
mest að þessum nýja sið. Heima
á Fróni kveður minna að honum,
og mun þó ekki örgrant um.
Sú mótbára hef:r verið borin
fram gegn verndun hvítvoðung-
anna, að þá væri bjargað lífinu
í vesalingunum og yxðu þeir svo
síðar þjóðfjelaginu byrði. Nokkuð
er hæft í þessu, og verður aldrei
ísaf oldarprentsmið j a
leysir alla prentnn vel otr sain-
visknsamlega af hendi meti læg-sta
veröi. — Hefir bestu sambönd t
allskonar pappír sem til eru. —
Hennar sívaxandi gengí er besti
mælikvaröinn á hlnar miklu vin-
sældir er hún hefir unnlö sjer meO
áreiöanleik 1 viöskiftum og lipurrl
og fljðtri afgrelCslu.
Pnpplrs-, umslnga OK prentsýnls-
liorn til Kýnis á skrifstofunni. —
------------Stml 48.-------------
hjá því komist, að slíkt geti kom-
'ð fyrir, en ávinninguriun er þó
mjög , yfirgnæfandi. Sumir hafa
viljað hafa í samhandi við þetta
einskonar úrvalsstarfseml til ætt-
bóta, að svo m'klu leyti sem vís-
indaleg þekking og eldarandi
leyfa. Slíkt er þó í þessu sam-
bandi enn sem komið er auka-
atriði.
Vjer vitum með vissu, að hvert
barn nýfætt er eft:rlæti móður-
hjartans, fjársjóður þjóðfjelaginu,
og ber að vernda hann og varð-
veita betur en sjáaldur auga síns.
Hver hvítvoðungur er bjargarlaus
horinn í þennan kalda heim. Við-
brigðin eru honum geysimik'l. —
Hann verður að breyta skyndilega
um lifnaðarháttu, og nú hefstbar-
áttan fyrir lífinu, sem við aU'r
þekkjum. Barninu eru ótal hættur
'búnar,og væri því engin hjálp veitt,
lifði það ekki dægurlangt. Oftast
eru einhverjar miskunarhendur til
að veita þessum vesaling hjálp,
einhverjir, sem myndu segja e:ns
og stendur í Njálu: ,,ok er fegit
orðið hjarta mitt tilkvámu þinni“.
En þó þarf meira 11 en ástúð
eina; það þarf þekkingu, það þarf
efni. Marga skortir annaðhvort
og snma hvorttveggja.
pað sem heggur stærsta skarð-
ið í þjóðirnar, stærra, skarð en
styrjaldi* og drepsóttir nú á tím-
um, er barnadauðinn á fyrsta ald-
ursári. Hann er hár á íslandi, þó
að hærri sje hann víða annarsstað-
ar. Af þúsundi hverju lifandi
fæddra barna deyja 60—70 á
fyrsta ári. Á íslandi fæðast lík-
lega árlega um 2500 börn lifandi.
Deyja þá h. u. b. 170 börn á 1.
ári árlega á öllu landinu; í Rvik
sennilega um 30—40.
Orsakir ungbarnadauðans eru
sennilega þær sömu á íslandi og
víða, annarsstaðar. Mörg börn
deyja af meðfæddiú veiklun, lang-
flest úr meltingars.júkdómum og
allmörg úr smitandi s.júkdómum,
og enn mörg úr lungnasjúkdóm-
um. Eru þetta höfuð-dánarorsakir
barna á 1. ári. pctta eru einmitt
þeir sjúkdómar , að undanskildri
hinni meðfæddu veiklun, sem mjög
er hægt að verjast með skynsam-
legum heilbrigðisráðstöfunum. —
Fyrir því hafa menn úti um öll
lönd hafið sjerstaka starfsemi í
þá átt: Umsjá eða forsjá hvítvoð-
unga. (Sáugl:ngs-fiirsor?e und
Sauglings-schútz). Pessarar starf-
semi er sjerstaklega þörf í borg
um. Hennar er i°j°g þörf í Reykja
vík, og að því linígur þetta mil
niiii.
pííð, sem mest hlevP’r fram dán-
artbiu hvítvoðunga er,endis eru
sumarhitarnir. Sú orsök fellur að
miklu leyti í burtu á íslandi. Fyr
3r því ætti þessi dánartala að vera
að minsta kosti helmingi lægri
hjá , okkur heima. Hversu há tal-
an er, er sönnun þess, að meðferð
hvítvoðunga hlýtur að vera mjög
ábótavant lijá okkur. Krefjast
verður vissra, beilsuskilyrða um
meðferð ungbarna, svo að vel
sj e; geti heimilin ekki veitt þau,
af eigin ' ramleik, verður þessi
,hjálparstarfsemi að taka við og
jbæta upp það, sem á vantar. —
Starfsemin er fólgin í fræðslu,
J eftirlit', verklegri bjalp og fjár-
' hagslegri hjálp. Henni er skift í
|hina svo kölluðu luktu umsjá og
opnu umsjá (Offene Fúrsorge u.
geschlossene Fúrsorge). Hin lukta
umsjá tekur börnin af heimilun-
Sím ars
24 verslunin,
23 Pouleen,
27 Fossbapg.
FiskbBrstar
ÆÐARDÚN,
selskinn,
LAMBSKINN,
kaupir hæsta verði
Jón Olafsson.
Túngötu 16. — Sími 606.
Best aðauglýsa
i Mor gunblaðinu
um og elur þau upp á stofnunum';
hin opna nmsjá hefir aðsetur í
hjálparstöðvum fyrir hvítvoðunga
og teygir arma sína inn á heimili
barnanna.
pessi umsjár- og hjálparstarf-
semi þarf að ná lengra en til hvít-
voðunganna; hún þarf að ná til
mæðranna, og hinna verðantli
mæðra.
Umsjárstöð hvítvoðunga hefir
þá þessi ætlnnarverk: 1) Læknis-
ráðleggingar þunguðum konum,
mæðrum og barnfóstrum. 2) Eftir-
. lit með hvítvoðungum, sem þess
þarfnast. 3) Veita fjárhagslega
ihjálp, ef £je er fyrir bendi. 4) Al-
menn fræðsla meðal kvenna nm
heDsumál.
j Síðasta atriðið, hin almenna
, fræðsla, þarf þó ekki að vera
ibundin við stöðina. Stöðin verður
að liggja í þeim hluta borgar, þar
jseirt fólk flest býr, er starfsins
. þerfnast mest, t. d. í verkalýðs-
jhverfum. Bíöjarfjelagið ætti helst
jað reka þessa starfsemi, þar næst
j velgjörðafjelög, kvenfjelög, ein,
; eða með styrk þess opinbera. Stöð-
I in s.jálf verður að hafa yfir að
jtáða 2 herbergjum og áhöldiun í
iþau. Ekki má hún vera í sama
'húsi og sjúklingar liggja í með
j sniitandi sjúkdóma, og aldrei má
liafa saman hjálparstöð fyrir
herklaveika, og umsjárstöð ung-
ibarna. Við stöðina starfa læknir,
helst með sjerþekkingu í barna-
sjúkdómum, og ef vel á að vera
i haf i stöðin á að skipa heilsufræð-
i ing, sem hafi hina almennu
fræðslu á hendi. Síðan hefir stöð-
in einnig hjúkrunarkonu, sem
belst þarf að hafa sjerstaka ment-
jun til starfsins (í pýskalandi
, Fúrsorgeschwester).
j yránara talað verður hjálpar-
ístarfsem: hvítvoðunga á þessa
leið: — . .
Frainh.
-o—
Iflýtt simanúmer:
1566
F. A» T H I E L E Laugaveg 2
Gleiaugnaverslunin.