Morgunblaðið - 11.07.1924, Blaðsíða 2

M01GUNBLA»fl
Mimið eftir útsölanni í Húsgagnaverslun Reykjaviknr. II i it
ÉD) INaTmHi
Með Gullfoss fáum við:
Rúgmjöl,
Hálfsigtimjöl,
Hveiti „Cream of Manitoba“,
Hveiti „Oak“,
Hveiti „Best Baker“,
Melis hðgginn,
Strausykur,
Kandís,
Maismjöl,
Blandað Hi
» um fullan rjett til að telja oss
V gnðs útvöldu þjóð hjer á norður- wp81|lll
f hveli jarðar — því hvað er þá út-
i valning, ef eigi það, að fá að halda
óslitnu menningarsambandi við
feður vora frá fyrstu tímum, er
menn tóku að hngsa miklar og
göfugar hugsanir hjer á Norður-
löndum — og vera falið að geyma
þær, öðrum þjóðum til blessunar? 1ÉÉ«111ÉÍ11bMBÉI
msnafóður
Þakpappa, — Þakjárn, — Gaddavir,
Sljettan vír.
Harold Lloyd
(maðuririn með stóru gleraugun).
tmdir Helgahnúk.
IV.
NiðurL
Ljereft, hvít óblejuð.
Flónel, hvít og mislit.
Tvisttau alskonar og alt til fata
( f jölbreyttu úrvali.
Verðið lágt!
íh Ein s Gi.
S i m ar:
24 verslnnín,
23 Poulsen,
27 Fovsberg.
I. flokks
Fiskburstar.
Hljóðfœrahúsið
er fflutt f Austurstrasti I,
beint á móti Hótel ísland.
Lítið í gluggana!
Thermos-flöskur kalla margir
hinar hentugu flöskur, sem halda
heítu eða köldu því, sem í þær er
látið. Nafnið er tilkomið af því að
verksmiðja sú, er fyrst bjó þær til,
kallaði þær því nafni og firmað
heitir „Thermos Ltd.“
Þær einu flöskur, sem bera nafnið
tHERMDs
«ins og hjer sýnir, eru e g t a.
Allar aðrar hitaflöskur eru eftir-
líkingar, flestar ódýrari en ekki
eins ábyggilegar. (
ThermosfHSskup fást hjer
aðeins hjá umboðsmanni verksmiðj-
pnnar fyrir ísland, sem er
Jtam&ltwJhmien
Loks er þá málið. „Kr.“ segir
því í sumu ábótavant, en undrast
þó, hve það sje gott, þegar tillit
er tekið til þess, að höfundur hefir
árum saman verið erlendis. Bn
þetta er höfundi veigalítil af-
sökun, vegna þess, að auðsjeð er,
að honum finst hann hafa fult
vald til að misþyrma málinu eins
og honum hentar best. Hann notar
urmul af erl. orðum og hikar
ekki við að setja Iherfileg skrípi
og bögumæli við hlið gullaldar-
kjarnyrða. Afsökun hans í formál-
anum á stafnum ý sýnir það og
glögglega, að hann telur blátt
áfram skyldu sína að virða að
vettugi það, er tunguna má prýða.
pað virðist skoðun margra nú,
að vjer eigum að taka tveim hönd-
um hverju erlendu orðskrípi og
megum breyta eftir vild göml-
um og eðlilegum lögum málsins.
Virðast margir sömu skoðunar og
Sveinn Sölvason lögmaður. En
fiann segir svo í formálanum að
„Tyro Juris:“
.... Og so sem vor Efne í flest-
um Sökum dependera af þeim
dönsku: því má þá ecki einnen
vort Tungumál vera sömu Forlög-
um underorpeð ? enn 911 soddan Orð
eru þo mikeð skylianleg og tíð-
kanleg orðen á vorum Dögum;
fyrir utan kvað faeiner menn
hanga so faster við sitt Antiqvitet,
og geta varla skrifað eitt Sendi-
href, að menn skylldu ei heldur
þeinkia, það være Styll Ara Prests
Froða eða Snorra Sturlusonar, en
þeirra manna er lifa á átiandu
Ölld ....“
En það' mun sannast mála, að
vjer eigum svo göfuga tungu, að
fár mun nú sá, er skrifar hana
svo, að eigi sje henni misboðið.
Vil jeg síst halda því fram, að
jeg skrifi svo hreint mál og fag-
urt sem skyldi, en einskis vildi jeg
frekar óska mjer til handa en
þess, að mjef anðnaðist að verða
svo vel ritfær á íslenskn, að þeir,
sem á sama veg hugsa og Sveinn
lögmaður, brigsluðn mjer með því
sama og hann higjslar sumum
mönnnm á sinni tíð. Segi jeg það
óhykað, að vjer íslendingar höf-
Gyðingar höföu fnllan rjett til að
kalla sig guðs útvöldu þjóð. MÖrg-
hundrnð ára bókmentir og menn-
ing gáfu þeim þann styrk og þá
fótfestu, að sem klettar rísa þeir
enn þann dag í dag úr hafi milj-
ónanna, þrátt fyrir þrautir og of-
sóknir.
Nýlega hefir Signrður Nordal
prófessor skýrt í fyrirlestri gildi
tungu vorrar og bókmenta, og
sýnt og sannað, að alt þaðbesta,
er skráð hefir verið með þjóð vorri,
stendur í beinu sambandi við forn-
bókmentir vorar, meitlað í form
hinnar máttugu tungu, er eigi á
sinn líka að styrk og göfgi. Vil
jeg að eins benda mönnum á eitt
jatriði, sem jeg hygg að skýri
j glögglega, (hvort íslensk tnnga er
J „smávægilegt aukaatriði“, eins og
I „Kr.“ kemst að orði. Dettur
j nokkrum mönnum í hug, að
■ Passíusálmar Hallgríms Pjeturs-
I sonar hefðn orðið þjóðinni jafn
I raungóður lífsteinn í þrautum
, hennar og raun er á orðin, ef þeir
jhefðu verið ortir á máli hliðstæðu
menningarástandi galdratrúarald-
(arinnar ? Jeg hýst við, aði allir
svari neitandi. Og dýrðlegur er
, llallgrímur, þá er hann segir:
I I
„Grefðu að móðurmálið mitt,
, minn Jesú, þess jeg heiði,
frá allri villu klárt og kvitt
j krossins orð þitt út breiði.“
|
Eða Jón Arason ,biskupinn, sem
,yrkir á dýrðaröld latínunnar og
, hinnar kaþólsku kirkju:
„Latína er list mæt,
' %
lögsnar Böðvar.
í henni eg kann
ekki par, Böðvar.
pætti mjer þó rjett
þitt svar, Böðvar.
Míns ef væri móðurlands
málfar, Böðvar.“
peir Hallgrímur Pjetursson og
Jón Arason munu heldur ekki
ísafoldarprwitsmiBja
leyslr alla prentun yel ogr 8am-
vlsku8amleía af headl meB lægrsta
verCI. — Heflr bestu sambSnd t
allskonar papplr sen tll eru. —
Hennar slraxandl grengl er bestl
mælIkvarBInn 4 hlnar mlklu vln-
sældlr er hfln heflr unnlTJ sjer raeO
ArelBanleik ( vlCsklftum og llpurrl
og fljðtrl afffreltJslu.
Papplr*-, umalaga agc prentatnla-
horn tll •fali á akrlfstofnnnl. —
------------Slnel 48.------------
Fersól
læknar þig.
Taktu nokkrar flöskur
með þjer í sumarfriið.
Fæst í
Laugavegs-Apoteki
SignE LiljEquist
heldur hljómleika í Nýja Bíó í dag 11. júlí kl. 7y2 síðdegis
með aðstoð frk. DOKIS Á. von KAULBACH.
Söngskrá: íslenskir og finskir söngvar.
ASgöngumiðar fást í dag í Bókaverslun Sigfúsar Eymunds-
sonar og ísafoldar.
Siðasta sinnK
gleymast meðan íslensk tunga og
íslenskt þjóðerni er að nokkru
metið.
Og víst er um það, að haldi
þjóð vor svo fram, að hún aldrei
verði rótlaus, mun henni auðnast
að eignast þær bókmentir, sem
samboðnar sjeu þeim arfi, er hún
hefir þegið.
Stephan G. Stephansson segir:
„Og falin eru í svellum settri jörð,
þau sönghljóð djúp, sem þráði, en
náði enginn.
En þá mun verða glatt við fjall
og fjörð,
er fæst sú 'hönd, er kann að
spenna strenginn.
En annað skáld hefir sagt þau
sannindi, er eigi ber síður að
festa í minni. Er það Fornólfur
kraftaskáld:
„Á náðina þegar nóg er syndgað
og níðst við þolinmæðina,
greipar reiði guðs eru harðar,
er grípur hann í taumana".
Goðafoss
fer lijeðan á m o r g u n kl. 10
árd. vestur og norður um land
til útlanda.
- Esja
fer hjeðan á morgun kl. 10 árd.
austur og norður kringum land.
i niiisnlii i
í bamaskólum.
— í sænsk-ameríska blaðinu
„Nordstjernan“ standa eftirtekt-
arverð ummæli um þýðingu krist-
indómsfræðslunnar meðal æsku-
lýðsins. Einn mikilhæfasti dómar-
inn, Alfred J. Talley, í „General
Sessions“ dóminum í New-York,
segir meðal annars, að ungum
glæpamönnum fari stórum fjölg-
andi þar í landi. Innbrotsþjófar,
stigamenn og morðingjar ern
langoftast 18—il9 ára unglingar,
segir þessi lærði og reyndi lög-
fræðingur. Yenjulegast eru for-
eldrar þeirra heiðvirðar og ráð-
vandar manneskjnr, svo að ekki
verður arfgengi um kent eða
slæmu hcimilislífi- Sem orsök þess-
ara glæpa meðal æskulýðsins
bendir dómarinn á ýmsa meingalla
á fræðslukerfi Ámeríkumanna,
sem annars er svo mikið af látið.
„Vjer höfum“, segir hann, „verið
svo hræddir við það, að einhver
sjerstök trú næði að verða öðrum
trúarbrögðum yfirsterkari, að vjer
höfum tekið til þess ragmannlega
úrræðis, að nema alla trúarbragða-
kenslu burtu ur skólunum. Barn-
inu er kent alt mögulegt um her-
mensku og heiðingjaguði, en á
Krist, fjallræðuna eða kenningar
Gamla testamentisins þorir kennar-
inn ekki að minnast einu orði“.
Ameríska lögfræðingafjelagið
hjelt því fram á fundi fyrir 2
árum, að Ameríkumenn mundu
vera allra þjóða mestir lögleys-
ingjar.. Álítur Talley að þetta
stafi af því, að Ameríkumenn eru
eina stórþjóðin, að undanskildu
bolsjevíkastórveldinu rússneska,
sem hefir útrýmt trúmálum úr
skólunum. Rejnasla Talleys hefir
leitt í ljós, að það eru ekki inn-
flytjendurnar frá öðrnm löndum,
sem fylla flokk glæpamannanna.
Innflytjendumir hafa notið trúar-
bragðafræðsln í uppvextinum
heima, og níu þeirra af hverjum
tíu bera virðingu fyrir lögum og
rjetti.
Ríkið reynir, segir dómarinn
ennfremur, að hefta glæpina með-
al æskulýðsins. En það mistekst
og mnn ávalt mistakast, er menn
ekki gæta hinnar eiginlegu or-
sakar, sem er vöntun siðferðilegs
og kristilegt uppeldis hinnar npp-
vaxandi kynslóðar. Verði ekki
bætt úr þeirri vöntun, mun næsta
kynslóð ekki aðeins verða hirðu-
laus um alt,' sem snertir siðgæði
og trú, heldur sjálf lenda á glæpa-
mannabraut.
Á. Jóh.