Morgunblaðið - 29.10.1924, Blaðsíða 2

MORGUNBL Aili
IHlHlaTmM
Höfum fyrirliggjandi:
Lauk,
Hafraanjöl,
Maismjöl,
Mads, heilan,
Blandað hænsnafóðnr,
Hestahafra,
Hrísgrjón,
r Sago,
Kartöflumjöl,
Halfsijgtimjöl.
111111 [jÍDansskóli hHHnHH
_ tcl/lln vi ll llnwtiv n rvl/ .'nn m
ofnsverta er best.
Sóda,
Blegsóda,
Kristalsápu,
Handsápur,
,Vi To‘ Skurepúlver,
Eldspítur,
Borðsalt,
Sinnep,
Krydd,
Kerti.
Falleg svört sem
Gljéir skinandí sem sól!
Sig. Guðmundssonar.
Dansæfing í kvöld. Mánaðar-
kol! dansleikur laugardaginn 8. nóv-
ember í Biíó-kjallaranum.
Ofnkol og Steamkol
af bestu tegund,
ávalt fyrirliggjanði hjá
H. P. DUUS.
Sparar tíma og þar með pen
inga, ekkert ryk, engin ó-
hreininði ef Silkolin er
notað. Fæst alstaðar.
í heilðsölu hjá.
Andi*. J. Bertelsen.
Sími 834.
Urvalið er
af frakka- og fata-efnum. — Komið og sjáið það. -- Gefjunartauin
komin aftur.
Andersen & Lauth.
Auaturstiæti 6.
Heilbrigðistíðinði.
skýrt mjer frá því, að í sumum
nýju húsunum, sem eru stein
steypt í 'hólf og gólf, s,jeu eigi að
síður kakerlakkar. petta hlýtur
að stafa af einhverjum smáveilum
í byggingunum, t. d. að þiljað
liafi verið innan á veggi, að lyft-
íu- sjeu, sem ekki verður komisfc
,að að hreinsa, að smugur sjeu
rneð hitapípum, undir veggjapapp-
ir eða gólfdúskajöðrum með vafns-
pípum o .þvíl., sem dýrin geti
haldið til í. SjerstaMega eru
hitapípurnar eflaust varasamar. Ef
ráða skal bót á þessu, þyrfti að
sótthreinsa húsið með blásýru-
gufu (iandlækni hefir reyust
formalíngufa nægja) og þá jafn-
framt athuga hvert fherbergi
grandgæfilega og gera við alt það,
sem ábótavant kann að finnast.
G. H.
Bardaginn víd rotturnar.
Niðurl.
Hirðing á mat og úrgangi, pess
var getið fyr, að annað aðalráð
gegn rottunum væri áð svifta þær
öilu ætilegu, að svo m'klu leyti
sem unt er. í fjörunni geta þær
að vísu náð í margskonar æti, og
við því mun erfitt að gera; en
aðalviðurværi dýranna er þó mat-
Ur og allskonar affall, sem þær ná
í x húsunum og umhverf:•« þau.
petta má hirða svo að rottur nái
ekki í það, og í því er hin mesta
vörn.
Hvað matvæii snertir, þá reyna
eflanst allar húsanæður til þess,
að rottur nái ekki í þau, en það
verður einnig að gá að öllum ^
molum og smávegis affalli, svo
rottur nái bókstafalega í dkkert
ætilegt. Erfiðast er að framkvæma
þetta í illa bygðum vöruskemm-!
um, þar sem hverskonar matvælij
eru geymd í stórum dyngjum, og
sama má segja um brauðgerðar-
hús, margar búð'r o. fl. í raun
og veru ætti að vera óleyfilegt,
að geyma eðá versla með mat í
herbergjum eða húsakymmm, sem
ekki eru rottutraust. Meðan það
kemst ekki á, er ekki öðru til að
tjalda en strangri hii-ðusemi,
köttum, eitrunum, fjalaköttum o.
þvílfku.
Sennilega eru það ekki mat,-
vælin í húsunum, sem drýgst
draga rottumar. pað er öllu ifrek-
ar sorpið með öllum matarúrgangi,
sem í því lendir. Ef dýrin ná í
það, ihafa þau ærinn forða.. í öll-
um erlendúm bæjum eru því
stiangar reglur um sorpkassa við
hvert hús. peir eiga að vera úr
járni, eða öðru efni, sem ekki
brennur, og með þjettu loki. Hjer
skal eldci farið út í það, hversu
kassar þessir skuli gerðir en hitt
er víst, að öll hús þurfa að hafa
góðan sorpkassa með þ.jettu loki
og svo tjan búinn, að rottur kom-
ist ekki í hann. Umhverfis kass-
ann verður aft að vera þrifalegt.
Takmarkið er þá í fám orðum,
að rottur nái í ekkert ætiiegt í
'liúsunum eða umhverfis þau,
livotki smátt nje stórt.
Ef sorp er notað tii uppfylling-
ar eins og nú gerist í Reykjavík,
verður tæpast hjá því komist, að
rottur ger' sjer það að góðu með-
au til þess næst. pað er því sjálf-
sagt, að láta ekki stærri sorp-
liaug standa opinn en nauðsyn-
iegt er.
•Sláturhús, með öllum þeim
mikla úrgangi, sem ifrá þeim kem-
ur, þurfa auðvitað gott eftirlit.
Aukaráðin. Rottutraust hús og
að svifta rotturnar öllu æti, eni
einu ráðin, sem verulega munar
um. pó verður ekki hjá því komist
að grípa jafnframt til annara
auka úrræða, sem ailir þekkja, j
katta, eitrana, fjalalkatta („fei
Ianna“). Af öllum þessum ráðum
er köttur.mí hvað bestur, en ann-
ars má nota þau öll í senn. Á
þennan hátt má draga mikið úr
þessum ófagnað: en um útrýmingu
getur tæpast verið að tala. pegar
best gengur hverfa rottumar um
tíma, en þegar minst varir eru
þær komnar aftur nema húsið sje
gert sæmilega rottutraust.
Eftirmáli. Landlæknir hefir
Ymislegt.
Manndauði í bæjum og sveitiun.
í síðasta La’knablaði skrifar
Steingrímur Matthíasson um það
raál. Hann bendir á, að manndauði
í Ðandaríkjunum í Ameríku fari
stöðugt minkandi, og komist í einn
fylki niður í 8,1 af 1000 íbúum á'
ári (um 14 á íslandi), en árið 19,23
var bann að meðaltali 11,8 af 1000
íbnum. Einkennilegt er,‘að mann-,
dauði er þar mun minni í borgum
en sveitum.
í Iieilbrigðisskýrslum 1911—’20
benti G. H. á, að tiltölulega færri
deyja í Reykja vík en á öllu land-
inu að meðaltali. Steingr. Matth-
íasson hefir nú athugað mann-
dauða á A'kureyri 1911—’20 og
reiknað frá utanbæjarmenn, sem
dóu á’ spítalanum.
Dánartala Akureyrarkanpstað r
var að meðaltali 9,4%e þennan ára- j
tng, en í sveitum Akureyrai’hjeraðs
ll,8%o. Manndauðinn hefir þvi
verið talsvert minni í bænum en
i sveitunum. j
Steingrímur Matthíasson segir
um þetta:
„pegar öll kuri koma til grafar,'
kynni þá gamla sagan um betra
ÍlgerlarRiDD.
Ef þjer hringið í síma
720
þ& f&ið þjer beetar og ódýrastar
Fiskillnur.
teknr nú þegar nokkra ungiinga
|ti) kenslu í skák. Upplýsingar lijái
Ágúst Pálmasyni,
Bergþórugötu 41, sími 1326
eða
Eiís Ó. Guðmundssyni,
Bergstaðastræti 17, sími 930.
«11», ItmitlUBKI
DOWS j
Portvín
or vln hinna vandlátu
jjfjíi ifTmn
llátu. j
•fTTTTW
heilsufar í sveitum að vera hrein
blekking, fyrir misskildar skýrsl-
ur.
Jeg var orð'nu svo vanur, að
heyra þá algengu reglu um lit-
lenda bæi, að manndauði væri
meiri í þeim en sveitum, að jeg
var orðinn fast trúaður á, að svo
hlvti einnig að vera í okkar kaup-
túnum.
Sumum sveitamönnum, sem
frjetta þetta, bætist ein ástæðan í
búið, til að vilja yfirgefa sveit-
ina ög flytja í kaupstað. jpeim vil
jeg þó segja, að aunar vegur sje
fnlt eins ábyggilegur til að
tryggja sjer betra heilsufar og
lengra líf, og það er sá, að rífa
gamla bæinn og byggja annan
betri. Gaman væri, ef allir gætu
þa.ð. Víst er, að ekki er vanþörf
á slíku í Eyjnfirði. Hin slæmn
húsakynni í nærsveitum Akureyr-
ar veit jeg að stíinda heilsufari
fólks mjög fyrir þrifum, enda
sjest þnð þráfalt, þegar farsóttú-
ganga. Húsakynnin munu þó í
Sumum kjeruðum enn lakari en
í Eyjafirði.
Hið íslenska rí'ki þarf hið bráð-
a.sta að fara að dæmi Englendinga
og byggja hús fyrir fólkið. Pað
ei pólitík, sem vafala.ust borgar
ig vel.“
Vatnshornsbrunnurinn. — Bjiirn J
Bjarnarson í Grafanholti s'krifaði
nýskeð fróðlega grein í Vísi um
36 feta djúpan brunn í Vatns-
borni í Skorradal, sem grafinn var
fyrir um 110 árum. Eftir því hefir
brunnagröftur þekst lijer sunnan-
lands um 1800 eða fyr. Brunnur-
inn var vandaður mjög og hlaðinn
npp úr hellum.
Trachomveikina kannast margir
við, síðan nppþotið varð út úr
rússneska drengnum. Var þá reynt
að hamra það inn í hausinn á
fáfróðum, að veik: þessi væri
meinlítil og smitunarhætta sama
sem engin. pað er því eftirtektar-
vert, að veiki þes’si er talin meðt
hættnlegustu farsóttum í mánaða-
skýrslum þeim, sem læ’knadeild
Alþjóðasambandsms gefur út. T
tímaritinu „Heilbrigði heimsins"
(Worlds Health), sem Rauði
krossinn gefur út stóð fyrir
nokkru: „Trachom verður að telja
með þýðingarmestu farsóttum, sem
allir þeir er að iheilbrigði v nna,
eru skyldir að berjast móti.
Páir munu trúa því. að þessir
dómar stafi af pólitískri ofsókb
eða þebkingai’leysi.
G. H.
Kostam jólkin
rr*Á'A
Cloister Brand.
S. R. F. í.
Pundur v-erður haldinn í Sálar-
rannsúknafjelagi íslands, fimtn-
dagiun 30. þ. m„ kl. 8Yz e. h., í
Bárubúð.
Prófessor Har. Níelsson og geð-
veikralæknir pórður Sveinssm
tala.
Stjórnin.
Frem
er byrjað að koma út
aftur. Lítiö i gluggana
og sækið ókeypii sýnis-
horn og lýsingu & blaðinu
í
Htai. SIlL IWIlSSOIIF.
Lista - Kabarettinn.
Skemtun fyrir börn í kvöld kl.
í Fðnó.
Aðgöngumiðar seldir á 75 aura
og fást í Hljóðfærahúsinu og í
bókaverslun Sigú Eymundssonar.
Einnig selt við innganginn, ef eitt-
hvað verður óselt.
Fedora-sápan
er hninMta
orðmrnwðal fyrir
hörundifi, þvi hts
▼er blett om, freks-
nm, hrukkmm og
rnnfium hðrmndn-
lit. Fsmt mlntmðm*.
ASmhunboðmmeBD:
R. Kjartmnaaeo k Oo.
Uaugmveg 15. BayfcJ*rll&