Morgunblaðið - 16.11.1924, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
morgunblabib.
Btofnandl: Vilh. Finiien.
Dtgrefandi: Fjelag I Reykjaylk.
Ritstjdrar: Jdn Kjartanescn,
Valtýr Stef&nsson.
Auglýalnga*tjðri: E. Hafber*.
“krifstofa Austurstrœti E.
f«»ar. Ritstjdrn nr. 498.
Afgr. og bðkhald nr. 600.
Auglýslngaskrifst. nr. 700.
nelmaslrnar: J. KJ. nr. 742.
V. St. nr. 1220.
s B. Eafb. nr. 770.
6 rlfta8Jald lnnanbœjar og 1 nfc-
^renni kr. 2,00 á m&nuOl,
‘nnanlands fjœí kr. 2,60.
_* IaU8as«lu 10 aura elnt.
iniii
Rseða Sveins Björnssonar í gær
á aukafundi fjelagsins.
lifað af, en verður að reyna aS
koma undir sig enn fastari fót-
um.
Mörg fjelög liafa haft ijeiuan
reksturshalla eða aðeins vegið
salt síðustu árin, aðe'ns fá þeirra
haft v-erulegan Jiagnað. En okkar
fjelag hefir á hverju þessara vaná-
ræðaára haft nokkurn hagimð.,
þótt ekki liafi það greitt hluthöf-
um arð. pví tel jeg því liafa verið
vel stjórnað, er það hefir synt svo
vel fram úr iðunni, þrátt fyrir alt
það, sem það hefir orðið að gæta,
sem okki, miðar í hagnaðaráttina.
Hlutverk Eimskipafjelagsins fyrir
þjóðina.
Á því hefir livílt, að halda niðri
borgun fyrir útgerðarstjórn rík's-
sjóðsskipanna, en því máli ekki
lokið.
Framkvæmdarstjóri og stjórn
hafa fleira á prjónunum í þessu
' eíni. Og jeg hygg, að jeg megi
fullyrða, að framkvæmdarstjóri 0‘
' stjórn muni lialda sleitulaust á
, fram að reyna að f nnii leiðir til
; að bæta hag fjelagsins í smáu sem
stóru. En vjer eiguin jafnframt
þá ósk, að á móti komi áhugi hjá
þjóðinni um að styðja fjelagið.
pess er þörf, af fleiri ástæðum
' en einni.
Samkepnin við fjelagið er að
aukast.
Slík samkepni er góð að
A þessum aukafundi er aðeins
mál á dagskrá, lagabreyting,
sem ekki, varð löglega afgreidd á
síðast,a aðalfundi. Jeg vil þó nota
tíekifíerið, utan dagskrár, til þess
gefa f jelagsmönnum stutta
skýrslu um hag og starfsemi fje-
/j » O °
'lfig.siiKj.
Batnandi hagur.
e Reikningar fjelagsins (áætlun)
Vnil ^ðna 3 ársfjórðunga ársins
syna noikkuð meiri liagnað
-n yarð af rekstri f jelagsins fjustu
ársf jórðungana 1923. 30.
scptember 1923 var hagnaðurimx
a’ ^á774.63. 30. sept. 1924 var
hagnaðurinn kr. 229.480.52, mun-
•'tirinn verður kr. 454.705.89. Eftir
titlilinu að dæma má og vænta
ag’naðar af síðasta, ársfjórðungn-
llrn> sem nú er hálfuaður.
Vqruflutn ugarnir frá Englandi
(Hull), sem fjelagið hóf siglingar
bl á fyrra ári, virðast smá aukast.
’Hg á þessu ári hafa flutningarnir
'tH. Hull aukist m'kið (fiskur).
Hve mik'ð má þaikka það, að
átkoman er þetta skárri en í
fyrra, góðærinu sem hefir verið
í ár, er erfitt að segja. En
Hklegt má telja, að það eigi hjer
hokkurn þátt í. Hins vegar. má
Se8ja, að innflutningshöftin, sem
voru á síðastliðið vor, hafi
'iregið nokkuð úr flutningnum
lneð skipunum, að minsta kosti í
v°r og suinar.
Pað befir verið liaft talsvert á
'Ol’ði, að hagur Eimskipafjelagsins
v*ri ekki góður, því væri ekki
Vel stjómað, kvartað undan, að
^að gæti eikki greitt hluthöfum
;"«ínum arð o. s. frv.
Jeg, sem kom í stjórn fjelagsins
á þessn ári, hefi ekki átt þátt í
'8tjórn fjelagsins undanfarin ár,
°g á því ekki sjálfur um neitt
:Sai’t að biuda nm stjórn á fjelag-
J|,u síðustu 4 árin, lít svo á, eftir
jeg hefi nú aftur kynst högum
^íelagsins, að fjelaginu hafi verið
vel stjórnað. Svo vél, að vjer meg-
hin vera þakklátir fyrir.
Erfiðleikar allra.
Hjelagið býr að gömlum fjár-
^agskvillum. pað hefir orðið fyr-
ll’ sama harðinu sem öll önnur
Áipafjelög í heiminnm. pað varð
auka skipakost sinn einnig á
i’eim tímmn, sem alt kostaði miikl-
'lln mun meira en nú og verður
^Vl að þola verðfall á eignnm sín-
11111 • Pau fáu fjelög sem áttu nóg
%’rir til að jafna hallann, hafa
;omist vel af. Hin munu fleiri,
S°m ekki þoldu hallann, mörgfar-
á höfuð:8. Okkar unga fjelag
r eitt þeirra fjelaga, sem hðfir
farmgjöldum og fargjöldum, og ýmsu leyti, hvetur til umbóta og
það hefir gert það, til mikils hagn- á að geta orðið til að hæta sam-
aðar fyrir landslýð. pessi hagnað- göngur vorar. En í samkepninni
ur nemur saman talinn sjálfsagt verðum við að eiga styrk hjá okk-
miljónum. j ar mönnum; getum ekki vænst
Á fjelaginu hefir hvílt að sjá hans frá keppinautunum. peir fá
þeim landshlutum, sem örðugast sinn styrk hjá sinnar þjóðar
eiga að fá skipaferðir til sín, fyrir mönnum.
siglingum, og það hefir gert það Björgvinjarfjelagið hefiráþessu
eftir mætti, t'l mikils hagnaðar ®ri aukið ferðir sínar afarmikið.
fyrir þessa landshluta. ‘ pað keppir við okkur um fiuta-
Á því hefir hvílt að reyna nýj- inga, bæði við Noreg, Bretland,
ar siglingaleiðir og- hagkvæmari pýskaland, Miðjarðarhafslöndin og
markaðsleiðir; það hefir knýtt Ameríku (með umhleðslu). pað
samband við England (Hull), mun fá mjög ríflegan styrk til
væntanlega til hagnaðar fyrir þessara ferða úr ríikissjóði Noregs
landsmenn í nútíð og framtíð. — og frá norskum kaupsýslu-
mönnum, nm notkun skipanna.
pví þarf að vaxa fiskur um hrygg. pað mun mega nefna dæmi þess,
En tietur má, ef duga skal. Pje- að norskur seljandi vöru hafi
lagið þarf að auka svo hagnað ekki sint ósk ís-lensks kaupanda
sinu, að það geti komið undir sig um að senda vörur með skipum
enn ’ fastari „fótum, aukið flota vorum, heldur sent þær með skip-
sínn og greitt mönfium sparisjóðs- um Björgvinjarfjelagsins — til
vexti, að minsta kosti af fje því, þess að styrkja sitt fjelag.
er þeir hafa lagt í fjelagið - og Nýlega hefir verið borin fram
haft bolmagn til að stanáast sam- í ríik'sþingi Dana nppástunga um
lieþpni. Fjelagis þarf að verða svo að styrkja Sameinaða fjelagiðiíf-
öflugt, að það verði því vaxið að lega úr ríkissjóði Dana, til að
fást v!.ð þau viðfangsefni, sem anka siglingar milli Danmerkur
bíða þess, og altaf munu vakna og íslands.
ný, eftir því sem framþróun vex pann styrk, beinan og óbeinau,
hjer á landi. petta er fjelaginu sem erlend fjelög fá frá sinni
nauðsyn; og jeg tel þjóðina eiga þjoð, þarf Eimskipafjelagiö að fa
svo mikið undir velgengni þessa hier á landi.
fjelags, að jeg fui'lyrði, að það
sje þjóðinni nanðsyn. i Bfestur á samúð,
T’-l þess að auika hagnaðinn eru sem er óafsakanlegur.
tvær leiðir: Að minka gjöldin og Á því vill stundum verða brest-
auka tékjurnar. ur; má jafnvel nefna dæmi um, að
Fjelagsstjórninni er f jarri skapi einstaka íslendingur vinni heldur
að vilja reyna að auka tekjurnar í öfug'a átt.
með hækkun farmgjalda og far- Skal jeg aðeins nefna tvödænu:
gjalda, fyr en í ítrustu neyð. Verslnn utan Reykjavíkur f*1'
Hins vegar liefir framkvamidar- ; sumar sem leið annað skipa Sam-
stjóri og stjóm látið sjer mjög einaða fjelagsins til að koma við
nm það hugað að draga úr út-'á liöfn sinni ntan áætlunar, ein-
gjöldum fjelagsins, auðvitað innan mitt um sama leyti sem skip Eim-
vissra marka, þeirra, sem forsvar- skipafjelagsins á að ikoma við á
auleg verðnr að telja. Jeg skal í höfninni samkvæmt áætlun. Með
þessu skipi Sameinaða fjelagsins
flytur verslunin mikið, en með
skipi voru ekkert. Verslunin gefur
því efni nefna nokltur atriði.
Sparnaðarráðstafanir.
Á síðasta ári hefir skrifstofu- rþá ástæðu fyrir þessu tiltæki, að
fóliki fjelagsins verig fækkað um Eimskipafjelagið hafi fleiri áætl-
5, daglegur vinnutími jafnframt unarferðir á aðra höfn nærlendis
lengdur. I eu þessa 'höfn. Ástæða, sem alls
Með samkomulagi við stjór'n ekki átti við einmitt í þetta skifti,
vjelstjórafjelagsins hefir vjela- því bæði skipin, Sameinaða fjel.
aðstoðarmönnunum á skipunum ( og vort, voru á ferðinni nm sama
verið kipt hurtu.
Starfsmenn fjelagsins hafa bætt
við s'rg vinnu þeirra, sem fækkað
hefir verið um.
Baiikarnir hafa góðfúslega lækk
að vextina á láni því, sem hvílir
á Oiúsi fjelagsins, að talsverðum
mun,
Vátryggingargjald á sk'pum f je-
lagsins hefir feng'ist lækkað.
leyti.
Maður hjer í hænum hefir ný-
lega þrá-auglýst í fjöllesnu hlaði
í Khöfn með áberandi fvrirsögn
þetta:
„Eimskipafjelag íslands. Hlutir
seldir ódýrt gegn vörum. Brjef
merikt 469 afhendist Politiken".
petta lítur út eins og gert sje
til að kasta rýrð á fjelagð. Vjer
Stjórnin hefir nú leitað samn-^vitum hver maðurinn er.
inga við ríkisstjórnina um aukna Hvorugt þetta her vott um þann
stuðning og vinarþel, sem fjelag-
ið þarf að eiga hjá landsmönnum.
Stuðningur þjóðarinnar
nauðsynlegur.
Hins vegar á fjelagið auðvitað
marga góða stuðningsmenn lijer á
landi.
Margt bendir á, að mikið sje
undir því komið fyrir framtíð
þessa lands, að vjer komumst vel
fram úr þrautum þeim, sem þessi
fjárhagslegu byltingarár, sem nú
standa yfir, hafa á oss lagt. Ilvort
vjer höfum þá þrautseigju, sem
þarf til að halda út; hvort vjer
viljum og' getum nokkuð að okkur
lagt til að standast raunirnar.
Og óvarlegt mundii -vera, og
-------o-
bera vott um, að vjer hefðum lít-
ið lært af reynslunni, ef vjer ljet-
um góðærið í ár stinga oss svefn-
þorn á þessu sviði; teldum oss
sjálfir trú um, að með því sje
komið yfir erfiðleikana.
Ein raun'n er, að halda við
vexti og viðgangi þessa fjelags.
Fjelagsstjórnin vill eiga von á
því, að þing og stjórn, viðskifta-
menn fjelagsins, starfmenn fje-
lagsins, all íslendingar, vilji
standa sem fastast saman um fje-
lagið á þessum reynsluárum, sýna
því vinarþel, sanngirni og góðan
stuðning.
Slíkt á að gefa Iiagsvon, fjár-
hagslega, menningarlega, og um
sjálfstaiði unga íslenska ríkisins.
Mussolini.
Erl. stmfregnir
Kliöfn 15. nóv. ’24. FB
Mussolini heldur enn velli.
Mótstaðan gegn Mussolini magn-
ast á stund hverri og er útlitið í
landinu orðlð mjög alvarlegt,
I eiukanlega í Rómahorg. Mótstöðu-
'' uieim hans hafa komið af stað
I alvarlegum uppþotum víða. en
! Mussolini treystir á herinn og
I notar hann í skærunum við and-
! stæðinga sína. pó Mussolini haldi
enn velli er tvísýnt hvernig fara
mun. Nokkrar líkur eru á, að
st jórnskipun arbreýting v erði
reynd.
Hræðilegir landskjálftar.
Hræðileg'r landskjálftar hafa
gengið í ítalíu og hafa um 800
þorp gereyðst.Um 300 manna hafa
látið líf. sitt í landskjálftum þess-
u m og fólík hefir limlests í
hrönnum.
-r-
InnlEndar frjettir.
Vestmannaeyjum 15. nóv. ’24. FB
í austanstorminum síðasta bil-
aði austurgarður liafnarinnar hjer
þannig, að þrír sementskassar (á
að giska átta metra svæði) gliðn-
uðu frá. pegar ,,Sonja“ rak 4
land reif akkeri hennar skarð í
norðurgárðinn, innanverðan. Álit-
ið er nú, að „Sonja“ liafi lask-
ast talsvert og muni gat vera á
botni hennar. Frá björgnnartil-
raunum „Geirs“ er enn ófrjett.
*-----o—----—
Næstliðinn sunnudag (9. þ. m.)
fór fram vígsla nýrrar kirkju á
þeim sögufræga stað OddaáRang-
árvöllnm. Hafði biskupinn farið
anstur nokkurum dögum áður í
því tilefni, og framkvæmdi liann
vígslutahöfnina með aðstog þeirra
sjera Eggerts próf. Pálssonar á
Breiðabólstað og sóknarprestsins
sjera, Erlendar pórðarsonar í
Odda. prátt fyrir ilskuveður og
yatnavöxt höfðu menn fjölment til
kirkjunnar svo að hún rúmaði
ekki fleiri en inni voru, og höfðn
þó margir sóknarmenn setiS heima
vegna óveSursins Eftir vígsluat-
liöfnina fór fram venjuleg guSs-
þjónusta meS altar’sgöngu á eftir.
PrjedikaSi sóknarpresturinn við
þá guSsþjónustu, en prófasturinn
fór fyrir altari á eftir og veitti
altarisgestum sakrament'S. Söng-
ur var h'nn besti. Ljek frú ÁstríSuE
Thorarensen frá Móeiðarhvoli á
harmóníið og fórst henni það
mæta vel. Kirkjan var ljósum
skrydd og liatíðablær yfir þess-
ari fyrstu guðsþjónustu í hinn
nýreista kirkjuhúsi.
Hin nýja kirka er gerð eftir
tfcikn ngu Guðjóns húsameistara
Smúelssonar og honuin til mikils
sóma. Kirkjan er með sönghúsi
og forkirkju. Er aðalhúsið 11x7
íuetrar en 5 m. frá gólfi upp í
hvelfingu, sem er yf'r aðalhúsinn
öllu. Söngliúsið er 3x4 m. með
stjörnum prýddri hvelfingu yfir,
en gráðuin yfir liúsið þvert. For-
kirkjan er 3x3p2 m-> bæðin 7 m.
upp að turnbrún, en turniim sjálf-
, ur 6 m. á hæð upp í kross. Er
húsiðí heild sinnimjög álitlegt.enda
hefði annað illa sómt þeim fom-
fræga stað. Að utan er kirkjaii
ljósgrá 4 lit, en þak og tum
rautt. Að innan er kirkjan öll
hvítmáluð hátt og lágt; en stólar.