Morgunblaðið - 20.02.1925, Síða 3

MORGUJiBLABIB
MORGUNBLAÐIÐ.
Stofnandi: Vilh. Finsen.
í’tgefandi: Fjelag 1 Reykjavfk.
Rltstjðrar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson.
Auglýsingastjðri: E. Hafberg.
Skrifstofa Austurstræti 5.
Símar: Ritstjðrn nr. 498.
Afgr. og bðkhald nr. 600.
Auglýsingaskrifst. nr. 700.
Heimasfmar: J. Kj. nr. 742.
V. St. nr. 1220.
E. Hafb. nr. 770.
Áskriftagjald innanbæjar og 1 ná-
grenni kr. 2,00 á mánutSi,
innanlands fjær kr. 2,50.
1 lausasölu 10 aura eint.
Balkanófriður?
Pað Ih'efir löngnm verið óróa-
saint í suðanstnrhlnta Evrópu.
^að er skamt að minnast síðasta
°íriðar milli Tyrkja og Grikkja
þó lítur út fyrir, að þeim
^Uni brátt lenda saman afttir,
s.jeTstaklega, ef þeir verðla. látnir
sjálfrtáðir vlerka sinna. Vera n á,
að styrjöld verði þó afstýrt í þetta
sinn, en gamall f jandskapur hefir
toagnast mikillega vegna síðasta
tiltækis Tyrkja. í hyrjun þessa
^ánaðar ráku þeir gríska yfir-
^iskupinn í Konstantinopel á burt
'Og hafa að sögn í hyggju að gera
fjölda, grískra presta sömu skii.
í’að virðist í fljótu bragði ekki
vera ástæða til að hefja stríð fyr-
Ir þessa siik, ien gaita ber þess,
1 ®ð hjer fara stjórnmál og trúmál
sanian svo skynsemin e’n fær etoki
að skera úr.
Tyrkir hafa samkvæmt Laus-
anne-samningunum heimild til að
'vísa þeim Grikkjum á brott úr
Tyrklandi, sem ekki höfðu fastan
hústað þar fyrir 1918, og sama
t3ett hafa Grikk-r auðvitað gagn-
Tyrkjum í Grikklandi. En
Vað var nú alveg af sjerstökum
ástæðum að Tyrkir veittust að
Þessum manni. Yfrbiskup Cm-
Vantinos 6. er merkastur maður
toeðal Grikkja. í Tyrkjaveldj og
sfstaða Grikkja í Konstantinopel
verður mun lakari en verið hefir,
j’egar biskupnum er bolað á burt.
Tyrk'r ráku biskupinn burt ekki
^mungis vegna fjandsikapar
hæfi væri því fjandsamlegt. Erki-
biskupinn í Aþenuborg sendi
kirkjuvöldum víðsvegar um aeim
mótmælabrjef, og gríska þlngið
sendi lík umkvörtunarbrjef til
þinga í ýmsuu; löndum. Gi.kkir
tóku atburðinum með mikilli æs-
ingu. Fundir voru haldnir um alt
land og álstaðar var látið í ljósi,
að' hefna yrði þessr.rar svívirðing-
ar með því að segja Tyrkjnm stríð
á hendur. Stjórnin gerði ýmsar
ráðstafanir í þessu s'kyni, keypti
t. d. þegar í stað vopn og sikot-
færi í útlöndum ,og g-erði hernum
vart við að vera reiðubúinn ef á
þvrfti að halda.
Tyrkir svöru'ðu hrjefi Grikkja
sem þeirra var von og vísa. peir
kváðust engan órjett hafa gert
Grikkjum. pá buðust Grikkir til
að láta alþjóðadómstólinn í Haag
taka málið til meðferðar. pessu
neituðu Tyrkir.
Pannig er málavöxtnm háttað í
bráð. Styrjöld víerður vonandi af-
stýrt, en f jandskapurinn milli
þessara þjóða er svo rótgróinn,
að þær munu fagna hverju tæk:-
færi sem gefst til að láta vopnin
sliera úr um mál sín.
Höfn, 8. febr. 1925.
Tr. Sv.
ASþingi.
Innlendar frjettir.
AUSTAN ÚR SVEITUM.
(iShmikvæmt símtalj við Ölfusár-
brú í gam.)
JaTðlaust er nú me'ði öllu »Ár-
hessýslu, og víðast hvar í Rang-
árvalasýslu. Öll bross á gjöf.
NÝ FRUMVÖRP:
Jak. Möller flytur í Nd. frv. um
breytingar á lögum nm samþyktir
nm lokunartíma sölubúða, og er
breytingin í því fólgin, að einnig
má gera samþykt um lokunartíma
rakarastofna. Þetta. frv. var flutt á
þingi á fvrra eftir tilmíelum Rak-
arafjelags Reykjavíkur. Náði það
samþ. Nd., en var dnepið1 í Ed.
við 1. umr.
Tvö ný frv. um vegalagabreyt-
ingar eru komin í viðbót, annað
frá Kl. J., en hitt frá J. A. J.,
H. K. og Á. Á.
Frv. um afnám tóbakseinkasöl-
unnar flytja 6 þingm. úr tbalds
flokknum (B. L., Á. F., J.
A. J., J. K„ M. J. og Sigurj. J.) :
1. gr. F\TÍr 6. og 7. líð í fyrstu
griein laganna konii:
6 a. Af óunnu tóbaki kr. 4.00 af
hverju kg.
b. Af allskonar unnu tóbaki, nef-
tóbaki, munntóbaki og reyktó-
baki kr. 4.80 af hverju kg.
7. Af tóbaksvindlum og vindling-
mn (eigarettum) kr. 12.80 af
hverju kg.
Vindlingar skulu tollaðir hð með
töldum pappírnum, öskjum og dósum,
sem þeir eru seldir í.
2. gr. Merkja skal umbúðir allra
tóbakstegunda, hverju nafni sem
nefnast, mn lfeið og gerð er grein fyr-
ir tollinum, mhð álímdum miðum, er
stjórnarráðið lætur tollheimtumönnum
í tje og á er letrað „tollur grteiddur.’*
Lögreglustjórar eða umboðsmenn
þeirra sjá um framkvæmld þessa á-
kvæiðis, og setur stjómarráðiö nán
ari ákvæði um tollmerkin.
FYRTRSPURN
til utanríkisráðherra íslends
um utanríkismál flytur Bjarni frá
Yogi, svolátandi:
1. Er nokkur ráðherranna skipaður
af konungi ráðherra fyrir utan-
ríkismál íslands?
2. Eða á svo að skilja konungsúr-
skurð 30. desember 1924, að þar
með aje stofnað sjerstakt ráðu-
* neyti í utanríkismálum vomm,
svo sem t. d. í dómsmálum og í
kirkju- og kenslumiálum ?
3. Er þess ekki getið í brjefum frá
stjórnarráðinu, t. d. með brjef-
haus eða undirskrift eða hvoru-
t veggja, hvort brjefið er frá for-
sætisráðuneytinu, frá dómsmála-
ráíðuneytinu eða frá kirkju- og
kenslumálaráðuneytinu ? Verður
þess eigi getið framvegis á sama
hátt, hver brjef eru frá utanrík-
isráðuneytinu 1
4. Verða utanríkismál eigi látin
bafa sína eigin skrifstofu?
5. Em danskir umboðsmenn fslands
í utanríkismálum handfaldir þjoð
höfðingjum ?
6. Hafa þteir fengið fyrirsögn um
verk sín £rá utanríkisráðberra
fslands, t. d. um fánadaga, und-
irskriftir og þ. h. ?
7. Hefir stjórnin þann sið að nota
danska nmboðsmenn sem oftaisit
eða sem sjaldnast?
8 Hefir utanríkisstjórn íslands sjeð
þessum mönnum fyrir ísl. þjóð-
tignarmerkjum, svo Sem skjald-
frv. veitir, sje bhndiim því, að
gjaldandi „eigi ekkj lögheimiB
eða fast aðsetnr í öðru sveitarfje-
jj iagi hjer á landi.“
NEÐRI DEILD:
1. Frv. um samþyktir um laxa-
og silungaklak. Flm. Pjetur Otte-
sen fylgdi frv. úr hlaðí með
snjallri ræðu og rakti ítarlega efni
þess.
Var frv. að því loknn vísað til
2 umr. með 21. atkv. og til land-
bvmaðarnefndlar með 17 atkv.
2. Prv. um friðun rjúpna.. Flm.
Pjetnr Ottesen mælti nokkur orð
fyrir frv. Björn Líndal og Sveiun
Ólafsson lögðust á móti því að
í.ara að breyta lögunum, en meín-
lansar voru ræður þeirra og svar-
aði flm. þeim báðum með nokkr-
um or'ðum.
Frv. vísað til 2. umr. og lanö-
búnaðarnefndar. ■
3. Leyfð var fyrirspurn til ut-
anríkisráðherra íslands um ntan-
ríkismál.
f EFRI DEILD var engrnn
fundnr.
Hugo Gering-
3. þ. m. ljest í Kiel prófessor
Ilugo Gering, og er þar til moldai*
armerkjum, fáuum, stiir.pilmerkj- hniginn einn af öndvegishöldum ís-
um og öðru því, er sýnir að gerð-, lenskra fræða á Þýskalandi. H. G.
ir þeirra fari fram í nafni ís- fa—Idist 1847, var frá 187ö—1889
. , 3. gr. Nú finnast tóbaksvörur, sem
Aílalaust á to siyn og yr . eru tollgreiðslnmerki,
arbakka.Var róið frá Eyrarbak a .Q gy^* verga, þó taldar falla undir
a laugardaginn var, og fengust ■ ákvæði gildandi laga um tollsvik, og
eins nokkrir fiskar á slkip. j sgai telja tollinn ógreiddan nema
Aðalfundur Flóaiáve’itufjelagsins. handhafi sanui, að tollur sje greidd-
va,- haldinn 6. þ. m. Var þar kos- ur. pó skal altaf telja saknæma. va.n-
Tn fimm manna nefnd til að und- rækslu, ef ómerktar tóbaiksvörnr finn*
irbúa bagnýting Flóaáveitunnar. ast hjá þeim, er versla með tóhak, og
Nefndarkosning sú fór fram, sam- j varðar slík vanræksla. sektum, alt að
kvæmt tillögu frá Eiríki E’xiars- þroföldum tolli af binnm ómerktu
syni ú'tibússtjóra. Á nefndin að yiírum-
1 tr.kai nýbýlamálið till meðferðar,! 4- TU- Lög þessi öðlast gildi 1. júlí
lands ?
9. Hvemig hefir utanríkisstjórn Is-
lands framkvæmt 7. gr. sambands
laganna, 4. lið, og 17. gr. stjórn-
nrskrár fyrir konungsrikið ís-
land í sambandi vijð hana? —
Hvernig ætlarbúnað framkvæma
þetta framvegis ?
10. Telur stjórnin það sæma. íslandi
að felá þegnum annara ríkja
sendiherrastöður fyrir oss?
11. Ætiar stjórnin að senda S3vdi-
herra til Danmerkur? Og hvern-
i?l
12. Telur stjórnin Dani hafa sondi-
herra hjer?
háskólakennari í Halle, en varð þá
prófessor í norrænni málfræði í
Kiel. Var það þá eini kennarastóll
Þjóðverja í Norðurlandamálum. —-
Gering var hinn starfsamasti maó-
ur, hafði trausta þekkingu og góða
dómlgreind, en ekki var hann frum-
legur nje skapandi vísindarnabar.
Rannsóknir hans beindust mest að
Eddukvæðunum. Þau gaf kann út
hvað eftir annað, sneri þeim á.
þýsku og ritaði um þau sæg af smá-
ritgerðum, en mest kveður þó að
orðabók þeirri, er hann samdi viö
þau og er frábær að nákvæmni og
3. Hvers eðlis er staða fynrhugaðs lærdómi (Vollstándiges Wörterbueh
ave.tuna.
brunt.
Aðfaranótt 18. þessa mánaðar (
brann íbúðarhúsið1 á Kollaf jarðar-
nesi í ^ti'andasýslu til kaldra
kola. — Var eldurmn: orðinn
mjög mJaignaðnr, er fólk varð
bans vart, svo engin tök voru
, , +;i 'I..,, , ára. án þess þó að tóbakið verði
htsgsanleg tn að slokkva hann. ,, , . . , , *
En nokkuð h.iar?að:ist. þó af inn-
anstokksmiinum. Kollaf jarðarnes
ara.
^tikki heldur ieinnig af því, að atlm„a nauðsynlegustu samgön^i-! 1925'
Þeir vilja losna við öll framacdi, i)f)k(nr og fleira í sambandi við
óhrif í Tyrklandi, bverju nafni
Sem nefnast, í því augnamiði að
Fci'a, þjóðina «ð fastri, rammtyrk-
heskri heild. Fyrir styrjöldina
Var fjöld’, manna frá ATbhlníu,
Árabíu og Armeníu búsettur í
Tyrklandi. peir eru nærfelt allir
á hrott.Fjöldi G'rikkja hefir hing-
^ til haft laðsetur sitt í Konstan-
.^Pel af því gríska kirkjan hef-
. ^a?t fótfestu þar um margar
áldir.
Eh nú vilja Tyrkir láta til skar
skrí5a. — tilætlun þeirra er
au5sjáanlega sú, a!ð allir skuli út
la‘gir gerðÍT.
Það varð uppi fótur og fit í
Úríkklandi yfir1 þessu tiltæki
^lrkja. Gríska stjórnin sendi tyrk
besku stjórn’nni mótmælabrjef. í
^jefinu var bent á, að Tyrkir
llefðu engan rjett til að heka bisk-
^Pinn því liann befði um margra
' skeið haft fast aðsetur í Tyrk
,andi, þótt liann að vísu hefði ekki
'■ ft fast aðsetur í Konstantinopel
yr en 1919, og í sjálfu sjer næði
er,ftri átt, að beita ákvæðum Laus-
^nne-samuingauua. glegn gríska
’^junnj 4 Konstantinopel, bar
hún hefði haft fasta bælkistöð
ai' * mörg hundruð ár. petta at-
5. gr. Lög nr. 40, 27. júní 1921. nm
einikasölu á tóbaki, eru úr gildi frá
1. september 1925, svo og önnur lög,
er kunna að 'koma í bága við lög
sendimanns í Miðjarðarhat’slÖn 1
unum ?
14. I hverju sambandi stendur ríkis-
ráðskostnaíður við utanrík’.smál ?
15. Hvað hefir istjórnin gert til þess
að fá viðurkíenning annara ríkja
en Danmerkur á fullveldi fslands
með þeim ‘hætti, sem tíðkast í
zu den Liedern der Edda, 1903).
Hann gaf og út íslensk æfintýri,
Eyrbyggju, Finnboga sögu, Drauma-
Jóns sögu o. fl. Síðast en ekki síst
má get.a. þess, að hann var aðal-
ritstjóri hins ágæta safns: Altnor-
dische Sagabibliotek og ritstjári
Flm. gera ráð fyrir, að með
þessari tollbækkun muni ríkissjóður
bera jafn mikið úr býtum sem af
tolli og verslunarhagnaði síðustn
heiminum, að senda sendiiherra! Zeitschrift fiir deutscbe Phd ■1ogíe
dýrara hjer innanlands; ætti það
jafnvel að verða nevtenduni ódýr-
S'ína til þeirrar þjóðar, sem hefja
á ríkjaviðskifti við ?
Nefndarálit er komið frá fjhn.
um frv. stjórnarinnar um breytingu
á löguniim um heimild til að inn-
heimta ýmsa tolla og gjöld með
25% gengisviðauka. Nefndin leggur
til í einu liljóði, að frv. verði sam-
þykt óbrevtt. Jak. M. og II. Stef.
er pnestssetut, ems og kunuugt er,
og býr þar Jón Brandsson pró- Frv- breytingu
fastui’. Tjón það, sem bann hefir stjómarlögunum frá 1905. Flm. J.
orðið fvrir er ®Íöír Glfinnanlegt, s-.- p- ° > pór. J.
því öll "matmæili hnunnu auk tals- — Nýmæli eru þrjú í þessu
verðra. innanstókksmuua. En alt írv.: að reikningsár sveitarfjelaga
var það óvátrygt. Sennilega hefir almanaksárið, en ekki fardaga-
hviknað út frá reykháf eða ofn- ariÁ að sýslunefndir geti sett reglu
pípu. Húsið var gam'alt timburhús, ^rðir um, hversu útsvarsálagningu
fremur ljelegt, og að því er vjer sknli hagað innan sýslu og í þriðja
best vituin, óvátrygt, þó undar- 'htób að latvinnurekanda beri að
legt. megi það virðast, þar sem greiða útsvar fyrir sumt af verka-
það var opinber <eign. , fól/ki sínu, eftir því sem nánar er
. kveðið á um.
FRÁ YESTMANNAEYJUM. j Frv. um breytingar á lögnm um
Yestmannta,eyjum 19. febr. *25. fiskiveiðasamþyktir og lendingar-
Fáir rjeru í gær. í var sjóði flytur Jóh. Jós., þess efnis,
meðalafli 200 á bát. Lítur út fyr- ag lögin, sem eru miðuð við sýslu-
h* að ætli að gera austan rok.
Annars frjettalaust.
frá 1888 til danðadags. — Gering
kom til íslands sumarið 1908, og
mintist þeirrar ferðar jafnan með
mikilli ánægju. Hann hjelt fjöri og
sálarkröftxun óskertum til dauða-
dags. í síðustn greininni, sem hann
sendi mjer, fám dögum fyrir and-
lát sitt, og rituð er gegn jafnaldra
hans og fornvini Sievers, lýkur
hanu svo máli sínu, ,,að enn sje
skrifa þó undir nál. með fyrirvara.
a sveitar- NefmHaralit um frv. um bæjar-1 brandur sinn brugðinn og búinn til
stjórn í Hafnarfirði. Mieirj hluti vax-nar fyrir skoðanir sínar, þott
felst á frv. óbreytt, að ' si„ skorti ekki nema tvo á áttræt.t.“
allshn.
Háfnarfjarðarkanpstaður geti, —
eins og Reykjavík, — lagt útsvar
á þá, sem skráðir eru á «kip skrá-
sett í Hafnarfirði, 3 mánuði árs-
ins, og ennfremnr á þá, sem lög-
skráðir eru á skip, sem ganga það
an til veiða 3 mán., þótt ekki
sjen skipin skrásett. þar, en þetta
ákvæði er sett með ensku leigu-
skipin fyrir aiugum.Minni hl. (M.
8. N.
Aðalf undur
Fiskifjel. Islands
NiðurL
Veðurfræðisstöðin.
pá var samþykt tillaga frá for-
T.) er mótfallinn því, að Hafna<r- seta um veðurfræðisstöðina:
fjörður fúi rjett til að leggja skatt! „Fundurinn skorar á Alþingi
á vertíðarmenn, sem eiga. lögheim- Þa^ nú situr, að vieita svo ríf—
ili anniarsstaðar hjer 4 landi, og legan styrk til veðurfræðisstöðv-
nefndir og sýslur, nái einnig til 'flytur brtt., þess efnis, að rjettuir arinnar, að trygt sje, að hún geti
Vestmannaeyjakaupstaðar. í kaupstaðarins i þessu efni, sem starfað með vcrulegum árangri.