Morgunblaðið - 02.04.1925, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNB L A ÐIÐ.
ðtofnandi: Vilh, Ii'tnsen.
TÚorefandi: Pjelaier 1 Keykjavtk.
Hitstjórar: Jðn Kjartansson,
Valtýr Stefáneson.
Aug:lýsingrastjðri: 13. Hafberg.
Skrifstofa Austurstræti 5.
Slmar: Ritstjðrn nr. 498.
Afgr. og hðkhald nr. 500.
Augrlýsingaskrifst. nr. 700.
Heimastmar: J. Kj. nr. 742.
V. St. nr. 1220.
E. Hafb. nr. 770.
Áskrlftagjald innanbæjar ogr I ná-
grenni kr. 2,00 á mánuBl,
innanlands fjær kr. 2,50
I lausasölu 10 aurn eint
Eri. simfregnir
Khöfn 1. apríl ’25. FB.
Amundsen leggur á stað.
Símað er frá Osló, að Amund-
^en hafi farið á stað til Tromsö
á þriðjudaginn. par safnast. sam-
*ir allir þeir, sem taka þátt í
íörinni. Verður bráðlega lagt af
stað frá Tromsö til Spitzbergen.
Fjöldi fólks hafði safnast saman
á járnbrautarstöðinni í Osló, til
þpss jið árna Amundsen heilia á
ferðalaginu.
Lýðveldisflokkarnir sameina sig
um Marx sem forsetaefni.
Símað er frá Berlín, að það
sje fastráðið, að Marx verði sam-
>eiginlegur frambjóðandi lýðveld-
isflokkanna, þegar endurkosning-
in fer fram níi : mánaðarlokin.
Gullinnlausn í Englandi.
Símað er frá London, að fjár-
wálanefndin, sem Churchill skip-
aði, hafi birt nefndarálit, sem
fram komi í einkennilegar og ó-
venjnlégar uppástungur. Nefndin
stingur upp á gullinnlausn, þó
þannig, að mot.nð gnllstykki verði
notuð í stað gullmyntar, og eiga
gullstýkki þessi, að bafa sama
verðgildi og seðlar, er óskast
'■skift.
Sænska verkfallið.
Símað er frá Stokkhólmi, að
'''’erkfallið hafi kostað vinnuveit-
•endur 20 miljónir króna,, en
verkamenn 10. miljónir króna.
Skíðaförin yfir Sprengisand.
EfSir viðtaii við L. H. Miiiier.

Áning á öræfunum
í h.jörtu veðri, fyrir norðan Laugafell. Farangurinn uppbúinn á
sleðunum. Sleðarnir alveg með sjerstakri gerð, rennilegir og með
brík aftan á til þess að þægilegt sje að ýta á eftir þeim. — Þeg-
ar gott var, veður hituðu þeir sjer kaffi um miðjan daginn.
INNLENDAR FRJETTIR.
Frá Sauðárkrók.
(Samkv. símtali í gær.)
Sýslufundur er þar nýafstað-
inn.Var honum lokið á sunnudag-
lnn var. Mjög gætti sparnaðar-
1 n,Li í öllum gerðum sýslunefnd-
ar 1 þetta sinn.
b i Hmfara;f jelag Skagfirðinga
•efndi til fyrirlestra sömn
dagana og sýslufundur stóðu yf-
ir Lr komin hefð á þá ráða-
Weytni. Fjölmenna, Skag.firðing-
8r til Sauðárkróks þossa daga.
Lm 300 áheyrendnr voru við fyr-
iilestrana.
Sigurður sýslumaður flutti þar
erindi um Stúdentagarðinn, Hóf
hann máls á þVi, að gengist yrði
fyrir samskotum í Skagafirði- til
herbergis í Stúdentagarðinum
f.vrir Skagfirðinga. Til þess þarf
■5000 krónur eins og kunnugt er.
Er fjársöfnun hafin og íniin
ganga greiðlega.
Tíðarfar hefir verið stirt und-
•anfarið, sífelt hryssingsveður, og
nú mikil fannkoma síðan um síð-
ustu helgi. Eigi er þó enn tekið
íy rir jörð nema í úfkjálkasvei -
«num.
Sú fregn flaug eins og eldur
um sinu um allan Eyjafjörð og
norður um sveitir, er Island kom
•síðast til Akureyrar, að til Eyja-
fjarðar væru komnir fjórir Iíeýk-
víkingar, sem ætlúðu suður Vatua-
lijallaveg og Sprengisand. Menn-
irnir voru þessir: L. H. Miiller
kaupm., foringi fararinnar, Reiðar
Sörensen, Trvggvi Einarsson og
Axel Grímsson. peir Miiller og
Sörensen eru Norðmenn.
Já — ekki er öll vitleysan eins.
var viðkvæðið. Reykvíkingar, —
skrifstofu- og verslunarmenn, ó- j
vanir allri útivist og l'jallaferð-
um, sknli ætla sj'er að leggja á
í'jiill um hávetnr.
En þeir, sem til þektu hjer syðra
og vissu hve gætinn maður og
varkár Miiller . er, voru hinir ró-
legustu yfir því, að ferð þeirra
f.ielaga mundi fara vel.
Haf'ði Miiller kaupm. lagt það
íojög nákvæmlega niður fyrir
sjer, hvern útbúning þyrfti, til
þess að standast öll veður, bvers-
la.iial’ færi og torfærur sem yrðu
a leið þeirra. Hvernig hægt væri
að leggja á fjöllin, með fullri
vissu Uni að þéir fjelagar
kannust leiðar sinnar, livernig sem 1
viðraði og hvernig sem færi yrði.1
Er þaö því næsta lærdómsríkt'
fyrir menn, sem annaðhvort þurfa !
eða fvriv heil.su sína liafa hug á
að leggja a sig fjallferðir, að fá
vitneskju tim, hvernig útbúning
þeir f.jelagar höfðu. Hvernig menn '
geta ótrauðir lagt á Eprengisand
nm hávetur, og komist leiðar'
sinnar, án þoss nokkuð á bjáti. j
Sprengisandsför Sturlu Jónssonar
í maí 1916, j
Eigi er oss kunnugt nni, að
nokkur maður hafi ag vetrarlagi
farið yfir Sprengisand á síðari
ái'um. En Sturla Jónsson bóndi á
Fljótsbólum fór þá leið maí ár-
ið 1916. Er för sú annáluð. Allar
ár voru auðar sunnan við Pjórð-
nngsöldu, og varð Sturla að vaða
yfir allar þverár pjórsár, en þær
eru æði margar.
Eftir því sem næst ve'rður
komist var ferð Sturlu alveg ó-
venjuleg. Maðurinn er vaskleika.-
maður langt fram yfir meðallag. j
ITann hafði livorki svefnpoka,'
vöðlur, tjald eða. neitt slíkt, fram
yfir venjuleg fiit og nesti. — 1
dauðans ofboði rauk hann því
nær hvíldarlaust. áfram, og óð
liverja ána á fætur annari. Skamt
ofan við bvgð kom hann að á.
sem var dýpst þeirra allra. Komst
hann með naumindum yfir. En
hundur hans varð eftir á norð-
urbakkanum, trevsti sjer ekki í
ána og varð úti. — Kom öllum
sanian um, að för Sturlu hefði
verið bin mesta fífldirfska, og
enginn hefði staðist þá þrekraun
ngma. afbrigða fóthvatur þrek-
maður.
Útbúningur Miillers og fjelaga
hans.
peir Míiller og fjelagar hans
höfðu vandaða hvílupoka úr gæru-
skinnum. Tjald höfðu þeir gott,
úr tvöföldu, vatn.sheldu lipru-ljer-
efti, og er botn saumaður í tjaldið.
Tvens konar liæla höfðu þeir til
að festa tjaldið, eftir því hvort
það yrði á ísnum eða ií lausamjöll.
ísalög hittu þeir hvergi alla leið.
Tjaldið með liælum vóg 15 kg.
OL' hver svefnpoki 7 kg.
Norðmennirnir höfðu stormföt yst
kiæða með áföstum stormhettum,
en liinir ,,waterproofs“-föt. Reynd
ust stormfötin mun hentugri; hin
lijeluðu að innan og voru sífelt
rök. Vöðlur höfðu þeir meðferðis,
til þess að vaða ár, ef eigi yrði
komist yfir þær á ís. Eru vöðl-
urnar úr mjög lipru og þunnu
ljerefti, vandlega olíubornu. Eru
þa-r þannig gerðar, að draga má
þær utanyfir allan' fatnað, og ná
þær npp nndir liendur. Vega þær
aðeins 200 gr. pegar vaðið er í
þeim, eru vað-skór dregnir á fæt-
urna, svo botngrjót verði þeim
ekki að grandi.
Til þess að snjór bráðnaði ekki
niður um ristarreimamót stígvjel-
laimi, notuðu þeir táskjól úr leð-
nrvörðum segldúk, er nær upp
nm ristina. Stígvjelin voru bekk-
saumuð vatnsleðurstígvjel með
lausnm íleppum úr kohki, sem
teknir eru úr þeim að kvöldi og
þurkaðir.
Matvæli höfðu þeir með sjer, er
áttu að nægja til 18-—20 daga
fjallavistar og priímus til elda-
mensku.
Farartæki höfðu þeir, auk skíð-
81111(1 og sleða tveggja, skíðasegl
tvö, handa tveimur hvort, svo og
segl á sleðunum.
'Allur farangur þeirra, uppbú-
inn á tvo sleða, voru tveir hest-
bnrðir, eða 200 kg.
Upp á Vatnahjallaveg.
ptvir fjelagar töfðust einn dag
í Eyjafirðinum, eins og fyr er
frá sagt, vegna snjóflóðsins á
Llfá. Hjeldu þeir á fjöllin að
fimtudagsmorgni þ. 19. f. m.. —
Fengu þeir tvo menn sjer til
fylgdar fyrsta daginn, til þess
að hjálpa' sjer að draga sleðana.
upp á Vatnahjallaveg. En þegar
þangað er komið, er, eins og 'kunn
ugt er, hvergi verulega „á fót-
iun“ alla leið suður úr. Vatna-
hjallavegur er um 3000 fet yfir
sjávarmál, og er því í fullri hæð
\ ið hásljettuna sunnan við, alt
til jökla. Var það erfiði hið
mesta að draga sleðana npp í 3000
feta hæð fyrsta daginn.
Veðrabrigði og' hitabreytingar á
hálendinu.
A föstudagsmorgun kl. 6, leggja
þeir á stað í besta veðri. —
Hafa. þeir þann dag bið fegursta
veður, og útsýni hið besta yfir
hálendið, með jökulbungurnar í
f jarska. Frost var 15° á Celsius um
morguninn, en lækkaði um hádag-
inn niður í 9°. KI. 7 um kvöldið
voru þeir ltomnir að Laugafelli.
Höfðu farið 24 kin. þann dag. Er
þeir voru komnir i tjaldstað,
hækkar frostið enn og er kl. 9
orðið 23°. Bjuggust þetr nú við
aftaka frosti um nóttina, fyrst
það liækikaði svona ört, 14° frá
því nm daginn, og 6° á tveim
tímum. JEtla þeir að skiftast á
um, að halda eldi á prímusinuni
um nóttina, svo hlýrra verði í
tjaldiim. En viti menn; klukkan
að ganga 11 um kvöldið, erfrostið
lækkað um 15 stig, komið niður
í 8°.
Hitamælingar að vetrarlagi á
fjöllum uppi hafa engar
gerðar lijer á landi, það vjer
til vitum; en alt útlit náttúrumn •
ar hendir til þess, að stórfeldar enj
verkanir frosta og hitabreytinga
þar efra. Er því vert að
þessum veðurathugunum eftír-
tekt.
A laugardaginn var norðan
bálviðri allan daginn. Var veðxtr
svo hvast þann dag, að þe.ir gátij
ekki notað sjer skíðin, ve?tti5
hefði rekið þá áfram með óviðráð
anlegum hraða.. Þeir tjölduðu
líi.ugardagslkvöld, á öræfu«"Btft
vestur af Fjórðungsöldu.
Afspyrnuveðrið. Veðurteptir eiajj
dag. Vaka heila nótt við að haEfe*
tjaldinu.
Á sunnudagsmorgun var veður
hið versta, aftaka hvast
kafaldi. var ekki viðlit að konvaúk
neitt áleiðjs. Stormnrinn var slfeJi
tvíátta, bljes um stund af söwrj
átt, lægði síðan nokkur augnö-
blik og skall síðan aftnr á, vfir
annari átt.
penna dag var frost. að lina
um allar bygðir og veður m.jðg
breytilegt, um land alt.
Veðrið harðnaði um kvöldið,
og hjelst þvílíkt afspyrnurok alla
nóttina, að enginn þeirra fjelagfi
hafði getað ímyndað sjer að ann-
að eins rok gæti komið. Klæðh
þeir sig mi allir sem hlýjast, a|J
föng eru á, ganga sem tryggi-
1 gast frá föggunum. Sitja þéú'
alla nóttina hver í sínu horni *í
k........... . ___1__E______Á____j__________________ . .

Á leið upp á Vatnahjallaveg.
peir se.m draga sleðann, hafa um sig breiðar og voðfeldas*
dráttarólar.
tjaldinu, til þess af fremsta megni
að halda því niðri. En þeir áttu
von á því á hverri stundu að
tjaldið slitnaði upp úr höndunnm
á þeim og ryki út í veður Qg
vind. En úr því varð ekki sem
betur fór.
Sú nótt var eina óvistlega
stundin á öllu ferðalaginu. Og
þó voru þeir hvergi smeykir um
afdrifin, sungu og hátt kváðu, er
verst ljet í veðrinu.
pó tjaldið hefði slitnað upp úr
höndunum á þeim, hefði það ekki
bakað þeim neinna vandræða að
öðru leyt.i en því, að þeir hefðu
otðið að liggja þarna í fönninni
þar sem þeir voru komnir, uns,
veðrinu slotaði, og síðar hefðu1
þeir þurft að gera sjer snjóhús!
ó áfangastöðum. — En útbúning
höfðu þeir í þak á snjóhús, skíð-
in fyrir rafta og skíðaseglin yfir
þeim. Með þyí að moka snjó á
seglin verður slíkt hyrgi hið
hlýjasta.
Útsýni af Hofsjökli.
Á máUudagsmorgun var veðuor
sæmilegt, og lögðu þeir aftur &■
stað. Höfðu þeir gengið skamma-
stund, er birti í lofti, og fengw
þeir hið fegursta veður það seiö
eftir var dagsins. Um hádegis-
bilið gengu þeir upp á jökulrönd-
Hofsjökuls. Var það ógleymanleg
sjón, að sjá hið víða útsýni, eF"
þaðan blasti við — austur yfir
Ódáðahraun: Tungufellsjökul, —.
Vatnajökul og suður yfir til
Heklu. Svo langt sem augað eygði
ein ljómandi, glitrandi fann-
breiða. Um kvöldið tjölduðu þeir
nálægt Arnarfelli.
f hríð.
paðan hjeldu þeir nokkru vest-
av en venjulega leið, sem er suður
með Pjórsá, og voru á þriðju-
dagskvöld komnir að Kisá. Blauta
kvísl var eina áin, er þeir þurftu
a£ vaða. ’Gekk það greiðlega. —
Kisá var að mestn auð; fóru