Morgunblaðið - 19.06.1925, Blaðsíða 5

Aukabl. Morgbl. 19. júní ’25.
L'ORGUNBLAÐIÐ
FERÐALANGAR.
F# "' ' Framh.
Úr Lambaveri að ferjustaðnum
yfir Hvítá er ekki nema svo sem
hálftíma ferð. Ferjustaðurinn er
liinn ákjósanlegasti; áin er þarna
breið og lygn og sandbotn ií
henni, útgrynni allmikið báðum
megin og ekki langt sund fyrir
hestana. Bátarnir eru tveir, og
jafnan hafðir sinn hvoru megin.
Skömmu á undan okkur höfðu
iTungnamenn flutt fjenað yfir
ána, inn á afrjettinn, en aðeins
sett niður. annan bátinn. Hinu-
megin var báturinn all-langt uppi
og á 'hvolfi, eins og gengið liafði
verið frá honum haustinu áður.
Yið vorum að þessu sinni fyrstir
férðamenn yfir Kjöl. og höfðum
því meiri fyrirhöfn nieð nyr
ðri
bátinn en el'la myndi.
Halldór, sem var þaulvanur
vötnum á unglingsárum sinum,
langar helst til að suhdríða ána
þarna á vaðinu. Hann heldur, að
annað eins liafi nú verið brallað
í hans ungdæmi. „Ei jeg baia
hefði hest, sem jeg þekti og gæti
treyst, þá skylduð þið sjá, livort
maður liikaði. Og flyti jeg af
hestinum, þá 'lftld jeg að jeg
treysti mjer til að synda þennan
spotta“.
„Pú treystir náttúrlega á ,ó
sýnilega hjálpendur'; en ertu nú
vi.ss um að þeir elti þig svoua
‘langt upp í óbygðirf(
„I r því að þú gast haldið, að
þeir væru komnir í lækjarspræn-
una niðri í Lambaveri, því skyldi
jeg þá efast um að þeir fylgdu
xnjer alla leið liingað
Nú ríðum við þembing. Hest-
arnir eru viljugir eftir baðið
ánni; það er rjett svo, að jeg
ræð við Funa minu. Við þjótum
á fleygiferð inn í opinn fjalla
faðminn.
Maður getur ekki vorkent jhest-
unuin þótt þeir hreyfi sig hjer
Jörðin er víðasthvar dálítið pend-
in, stórar flatir, vaxnar grávíði,
annars grjótlausar melgötuú aK
rennisljett að heita má. Fyrir
hestafæturna verður varla kosið
á betra.
Hjer um bil miðja vega frá
ferjustaðnum að Hvítárnesi er
Svartá; hún er ekki stór, “og í
henni bergvatn, nokkuð stór-
grýttur farvegurinn, en rennur í
álrnum og er enganveginn nein
torfæra.
Hftir nærri tveggja stunda ferð
komum við að bæjarrústum við
smá-á, sem Tjaldá heitir.
„Hjer er hinn venjulegi tjald-
staðtir minn“, segir Símon; „nú
vil jeg vita hvernig ykkur fellur
hann“.
Halldór stikar um og líst mæta
vel á staðinn. „Nú tökum við of-
an, skellum upp tjaldinu, setjum
pottinn á prímusinn og látum
okkur líða vel. Hjeðan fer jeg’
ekki fet í dag!“.
pað var eins og fyrri daginn,
ekki gátum við farið að andmæla
Halldóri.
Símon fer með hestana yfir
ána; hún er ekki dýpri en það, að
hann getur vaðið hana í stígvjel-
nm; jeg er vikadrengurinn og
Halldór matreiðslumeistarinn.
Iljer er sann-nefnd paradís
fjallanna.
b ramundan okkur liggur „Nes-
aðeins sundurgrafnar á stöku stað
af lækjum, sem liðast um grund-
irnar. Hjer vex stðr svo mikil,
þegar alt er komið í fullan blóma,
að hún nær mönnum !í mitti.
pá er vatnið, Hvítárvatn, eitt
með stærri vötnum Íandsins. Hjsr
stöndum við svo lágt og nesið
er svo flatt að það fellur saman
við vatnið og við sjáum lítið af
því. Hinumegin við það reisir sig
Langjökull. Fell eitt gengur
þarnu úl úr jöklinum, sem Skriðu-
fell lieitir; sitt hvoru megin við
það ganga heljarmikiar skrið-
jökuls-álmur niður í vatnið. par
brotnar af þeim við og við 'g
fljóta stórir jakar til og frá um
vatnið. í norður er Hrútafell, jök-
ulklædd álma austur úr Lang-
jökli — hjá Norðlendingum kvað
það heita Regnbogajökull.
í
austri sjást Kerlingafjöllin, enn-
þá óljós og þó töfrandi. En Hofs-
jökull er hulinn mistri.
Veðrið er „hvorki vott nje
þnrt“, moiluhiti og hálfgerður
drungi í lofti. Þó er öðru hvoru
sæmilega bjart yfir Langjökli.
Til og frá í Nesinu er urmull
fugla, svanir, gæsir og endur.
peir hafa ratað í paradís fjall-
anna og una sjer þar. —
„Jeg skal segja ykkur, piltar“,
segir Halldór, „þegar jeg fór að
athuga nestið okkar var rúg-
brauðið farið að molast allmikið;
„ tók mig þvi til og muldi það

betur og ætla nú að gæða oltkur
á brauðsúpu. Jeg hefi að vísu
aldrei gert hana íyrri, en emu-
sinni verður alt fyrst! Svo tók
jeg uj)p kjötdós frá Sláturfjelag-
inu, við hitum hana upp a
eftir
og gæðum okkur á innihaldinu.
Flotið ofan af lienni setti jeg í
brauðsúpuna, ætli það sje ekki
ágætur smekkbætir í hanaf Pið
getið nartað í eitthvað á meðan,
hjer er kox, harðfiskur. Símon,
gerðu svo vel, harðfiskur!“.
„Kansk'i, takk. Hm.“
í fjarska heyrist brestur all-
niikill og skruðningur, svo að við
Halldói' lítum upp stórurn aug-
um.
„Látið ykkur ekki bregða,
drengir“, segir Símon. „petta er
ekki ótítt hjerna. pað er altaf
við og við ag bresta í skriðjöklin-
uni. Eixm sinni var jeg hjer í
tjaldi með nokkrum mönnum og
varð þá svo mikill brestur um
nóttina að við rukum allir upp
með andfælum. Um morguninn
sáum við að nýr, stór borgarís
var komirin á vatnið". -
Við sitjum snöggklæddir úti
og snæðum úr hnjám okkar. Ilvað
um það hvort brauðsúpan er eins
og heima eða ekki, við borðum
liana með bestu lj'st. pótt mál-
tíðin sje óbrotiu þá njótum við
hennar xneð villimanna-ánægju.
Símon er ekkí með of mikinn
ttpruskaþ við uppþvottinn á
pottinum undir kaffið. — „pú
hefir ekki ætlað að ganga of
nærri honum núna“, segir Hall-
dór.
Eftir máltíðina tek jeg að mjer
nppþvottinn. Jeg ríf upp ofurlít-
inn torfuskækil og ríf ílátin inn-
an með sendinni moldinni og gras-
rótinni. Nú finst Halldóri jafnvel
nóg um hispursleysið.
„Hvað heldurðu að frúrnar í
Keykjavík scgðu, cf þær sæju J
þessar aðfarir?".
torfuskæklinum mínum en 5
þvottaklútunum þeirra. — par
að auki efast jeg um að matar-
ílátin þeirra sjeu hreinni en
þetta“, segi jeg að verkinu loknu,
enda fanst-mjer síst eiga við að
gjöra lítið úr þessari vinnuað-
ferð minni.
Nú var ekki annað fyrir hendi
en að njóta tilverunnar, óþreytt-
ir, áhyggjnlausir, líkaminn ennþá
með unaðinn af fjöri hestanna
um morguninn, mettir, sitjandi
yfir ágætu kaffi og vindlum. Og
hestarnir nutu víst tilverunnar
engu síðui'; nú, eftir rúman
klukkutíma, eru þeir farnir að
standa og liggja, mettir af hinu
indælasta vall-lendi. Engin hætta
á að þeir hreyfi sig hjeðan.
Síinon einn nennir að vera með
einhver heilabrot um ferðalagið.
„Við verðum vonandi ekki það
þreyttir eftir ferðalagið í dag, að
við getum lagt tiímanlega af stað
á morgun. Við getum farið í
Hrefnubíiðir, það eru hæðirnar
þarna við norðurenda vatnsins,
alla leið inn í Fróðárdal, jafn-
vel inn að Karlsdrætti. Við sjáum
ekki í Fróðárdal hjeðan; hann
gengur þarna inn af Hrefnubúð-
um. Karlsdráttur er í botni vík-
urinnar, sem við sjáum að gengur
þarna inn með skriðjöklinum. Við
ættum að ná alla leið norður á
Hveravelli fyrir því, þó við
skreppum þarna inneftir. Úr
Hrefnubúðum hgfir maður miklu
betra útsýni yfir vátnið en hjeð-
an. Og í Fróðárdal er unaðslegt
að korna. Hann heldur ekki þess-
ari mollu lengi, ætli hann birti
ekki til með morgninum svo að
við fáum veruléga gott skygni á
morgun' ‘.
„Hefir þjed máske birst vitrun
úxn það
„Nei, ónei, ekki liefir mig nú
dreýmt i-yrir því. En trú mjer
til, þetta veður steridur eltki
leng'i* ‘.
„pað er nú alt ágætt“, segir
Halldór, „en best þó sem er. Jeg
væri harð-ánægður með að fara
ekki lengra“.
pað er einkennilegur unaður
sem maður nýtur hjer. Tilveran er
manni alt annað en maður hefir
þelít hingað til. Æfintýraljómi ó-
bygðaniia, sem þjóðsögurnar heill-
uðu mann svo með forðum daga,
er orðinn að veruleik. pjóðsög-
urnar, sem sögðu frá auði og
allsnægtum fjallabúans þó að
sveitabóndinn lifði við sult og
sevru, hvernig urðu þær til ? Muri
það ekki liafá verið þessi ein-
kennilegi unaður fjalladýrðar-
innar, sem hrifið hefir forfeður
vora og svo fætt af sjer þessa
þjóðtró ?
Það snart einhvern streng innra
með oss á þeiin árum, sögurnar
um útilegumennina, frelsi þeirra,
æfintýri þeirra — náttúrlega
festi niaðiu' ekki augun á öðru
en björtu hliðinni. pessi strengur
er nú tekimi að óma. Nú sje jeg
heldur ekki annað en björtu hlið-
ina.------
Dagurinn líður. Við höfumst
ekkert að, við ætlum að gera
svo mikið á morgun. Slímon er
farimi að kveða Alþingisriímurn-
par sem sólin signir lá,
sæl með væna geislastafinn,
blikar hólinn Arnar á
iðjagrænuin skrúða vafinn.
par er yndi út við sjá
uppi’ er tindrar stjarnan skæra:
fljóðin yndis-blíð á brá
bjarta’ í vindi lokka hræra.
Kvöldverður með hafragraut, —,
nú verðum við að nota dósamjólk
út á, — ómuldu rúgbrauði, harð- i
fisk. — „Síinon, harðfiskur, gerðu
svo vel!“
„Kanski, takk. Hm“.
„Sem betur fer tók jeg nóg
haframjöl með“, segir Halldór.
„Og harðfisk. Við ætluðum okk-
ur víst aldrei að vera svona ró-
legir uppi í óbyg'ðuuum, en verð-
um 'að sjá fyrir því að nestið end-
ist okkur“.
„Jeg get jetið hafragraul; í öll
mál. Og Símon mundi lifa sæll
aí harðfiskinum einum saman!“
Kaffi, nóg kaffi.
Jeg stakk Heine í vasann, er
jeg fór að heiman, og fer að blaða
í honum, syona til tilbreytíngar:
Lebet wohí, ihr glatten Sále,
glatten Herren, glatten Frauen,
auf die Berge will ich steigen,
lachend auf eueh niederschauen!
Símon dáist með okkur að
Heine, þó hann skilji ekki bofs.
En eins og til þess að sýna að
hann þekki annað, sém standi
ekki að baki Heine, fer hann að
lesa upp úr sjer fyrir okkur:
Blóminn Hafnar hýreygur
huguin allra í skyndi sneri,
svo að jafnvel Sighvatur,
sjötugur karlinn, varð að smjeri.
Jeg get ekki sofnað strax,
þó jeg sje kominn í pokann. Um-
hverfið hefir mótast á sjónhimn-
una, með lokuðum augum sje jeg
bunguna miklu á Langjökli,
Skriðufell með ísbreiðurnar eins
og stirðnaða fossa á báðar hlið-
ar, vatnið með fljótandi jakana,
nesið með öllu því lífi sem þar
fær að njóta tilverunnar, liestana
okkai', blessaða hestana, á næstu
/bökkum. Smávejgis skruðningur
heyrist við og við.
„Ertu sofnaður, Halldór minn?“
„Jeg var að festa blund áðan,
en vaknaði við dynkina. En nú
er jeg að sofna. Góða nótt!“
Alt er hljótt. Ekki einusinni
fuglakvak heyrist. Tjaldá læðist
áfram svo hljóðlega, að jeg varla
heyri til hennar, þrátt fyrir kyrð-
ina. Nú eru augnalokin að þyngj-
ast. —
„Ertu sofnaður,11 segir Halldór.
„Nú er jeg að sofna“, segi jeg,
en vakna við það. „Góða nótt!“
Jeg loka augunum, en þauvilja
ekki lokast af sjálfsdáðum. En
það gerir ekkert til, nú er mjer
unaðui' að því að vaka. Og tím-
inn líður afram, enn hljóðlegar
en Tjaldá.
„Ertu sofnaður, Halldór?“
„Ætli við förum nú ekki að
sofna. Góða nótt!“
„Góða nótt!“
III.
ið . pað er rennsljettar í'latir.E „Jeg gæti þá altaf sagt þeim
svo stórar, að varla sjest út yí’ir,iað það væru færri bakteríur í1
ar; mjer heyrist hann hafa aukið|tjaklinu, þegar jeg vakna um
nokkrum hnykkjum við í kvæða-1morguninn. Símon hefir verið á
: ■ferli á undan okkur Halldóri.
f Ekki dugar þetta, upp með
Hvítárnes — Þjófadalir.
Hestarnir eru komnir heiin að
hafragrautinn! — Yið erum nú
orðnir heldur leiknari í mat-
reiðslunni en fyrst, og eins geng-
ur alt heldur greiðara að koma
upp á hestana. Við Halldór höf-
um komist í snærahrúguna hans
Simonar og höfðum vit á að velja
öðruvísi en hann. Hann lítur það
auðsjáanlega ekki góðu auga
að við höfum tekið af bestu snær-
unum hans, sem honum er helg-
úi' dómur, er ekki má grípa til
fyrri en fúnu spottarnir eru slitn-
ir upp til agna.
Símoni hefir ekki tekist að ná
Neista mínum; liann hefir rekið
liann heim að tjaldinu ineð hin-
um hestunum. Nú er st.ygð komin
að honum, og ekki svo mikið sem
hálsband á honum, eins og þó
var í gær. Jeg kemst það næst
honum að hann þefar af brauð-
inu í liönd minni, en ekki viðlit
að maður geti klófest hann.
„Við skulum ekkert vera að
eltast við liann“, segir Símon.
„Við rekum helv. . . . í liaftinu,
við skulum sjá hvort hann dasast
ekki fljótlega og verður feginn
að láta ná sjer“.
Veðrið hefir illa brugðist okk-
ur. Nú er Langjökull alveg hul-
inn þoku og sömuleiðis Hrefnu-
búðir. pað er ekkert unnið við að
vera að fara þangað í þessu
skygni, það er aðeins til tafar.
pað er þó það ljett undir, að við
sjáum Nesið og vatnið. Dálítil
norðannepja og' svalt.
Aumingja Neisti minn, mikið
flón varstu að láta mig ekki ná
þjer svo þú fengir að renna laus
eins og' hinir hestarnir. Nú áttu
alla að óvinum fyrir bragðið. pað
vill þjer til •að f jelagar mínir
sitja ckki á þeiin gæðingum að
þeir geti elt þig uppi til þess að
bei'ja þig; þú ert miklu liprari í
kaftinu en þeir óheftir. Og kinir
hestarnir, fjelagar þínir, bíta þig
og slá ef þeir ná til þín. En þú,
minstur þeirra allra og í hafti,
tekur götuna og ferð fyrstur.
Leiðin liggur norður á við,
nokkuð austan við Hrútafell,
víða meðfram Fúlukvísl, en hún
kemur úr Langjökli fyrir norðan
iHrútafell, fellur austur- og suður-
fyrir það og í Hvítárvatn, skamt
frá Hrefnubúðum. Um Nesið fell-
ur hún í álurn, og flóir eflaust
oft yfir það og færir því áburð.
Nafnið á sannarlega vel við, þó
ljóijt sje; manni sýnist vatnið
vera þjrkt af jökulleðju, og víð-
asthvar beljar liún áfram í stór-
grýtisurð.
pessi leið hefir verið vörðuð á síð-
ustu árum. Ariuars hefir alt til
þessa venjui. verið farið nokkru
austar, upp með Svartá er áður er
nefnd og í Gránunes, þaðan um
Kjalhraun fyrir austan Kjalfell á
Hveravelli. Sú leið er talin heldur
styttri, en ógreiðfærai'i á ali-
löngum kafla. Og þá er sneitt hjá
paradísinni, Hvítárnesi.
Annars er auðsjeð að þessi leið
hefir verið allmikið farin fyr á
öldum, því Víða sjást augljósir
götutroðningar, meira að segja
margir samJliliða.
„I-Ijer ganga klettar út að ánni,
hjer ættum við að geta kvíað
, . . .. Í’X Unnni'**.
bölv. bykkjuna og náð henm
segir Símon.
Við reynum þetta. En hesturinn
virðist ætla óhikað að setja sig
út í ófæra ária heldur en að láta
taka sig. Jeg bið fjelaga rnina