Morgunblaðið - 19.06.1925, Síða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
fyrir hvern mun að hverfa frá
þessu.
En nú er mjer líka farið að
renna í skap við klárinn. Nú
kemur á dálitlu svæði kargaþýfi
og ógreiðfært. Nú er hest að láta
þig hafa það, Funi minn hefir þó
altaí við þjer. Jeg lem hestinn
áfram eins og jeg get, en hann
hoppar þúfu af þúfu, ljettur eins
og fiðrildi. Jeg er að eltast við
hann einan, kominn langt fram
úr hinum hestunum, en þá hefir
'hann það til alt í einu að hoppa
alveg þvert úr leið og gerir mjer
eftirreiðina sem örðugasta. Svona
er haldið áfram, komi ógreiðfær
•kafli er hamast með hann eins og
auðið er. Hann er aldrei nefndur
svo, að blótsyrði fylgi ekki með.
Einusinni er við áum, tala fje-
lagar mínir um það, að nú muni
liann vera orðinn það dasaður,
að hægt muni vera að ná honum
ef við binduin hestana saman og
króum hann á milli þeirra. petta
er reynt. En hann slítur beislið
þar sem hann keinur að — raun-
ar var það taumbeisli sem Símon
átti og sennilega ekki verið alveg
nýtt -- og fer frjáls eins og fugl-
inn áfram.
Ekki fækkar blótsyrðunum við
þetta. Slíkt andsk .... óf jeti sje
ekki farandi með í ferðalag.
Mjev er nú runnin reiðin sem
áðan og jeg fer að reyna að hugsa
um hestinn með skilningi. Hvern-
ig stendur á stygð í hestum? Staf-
ar hún aðeins af vonsku, geð-
ilsku? Ekki getur það verið um
Neista ininn, seni aldrei hefir
gert liið minsta mein af sjer. Er
það af þrjósku einni saman? Ja,
ef þrjóska er komin inn hjá
skepnunni á fftmað borð, hvernig
getur maður ætlast til að hún
mýkist við þessa meðferð? Eða er
það skynsemi skepnunnar sem
ræður þessu, að láta ekki þessar
mannrolur vera að þrælka sjer,
tilgangslaust að því er henni
hlýtur að finnast? Mun það ekki
vera sanni næst ?
Eítir rúmlega tveggja stunda
greiða ferð — vegna Neista höf-
mn við farið greitt — komum við
að dálítilli tjörn. Hjer skal hann
út í! Við rekum hann út í, þang-
nð til við náum honum á bakkan-
um éinhverju megin!
í tjörninni er bæði bleyta og
stórgrýti. Veslings hesturinn brýst
um í henni, en þannig, að hann
vekur bæði meðaumkvun og að-
dáun. par sem hann kemur upp
úr er Símon tilbúinn að reka hann
út í á ný. Nei, þarna vill hann
ekki út í aftur. Símon gengur að
honum.
„Nú ætla jeg að verða það ráð-
ríkur að taka þrælinn og ríða
honum“, segir Halldór við mig.
„Jeg skal reyna að kenna honum
að lifa. pú yrðir fljótlega fullur
vorkunpsemi, enda er jeg þyngri
og hann hefir gott af því að das-
ast betur“.
Við ríðum áfram. En veðra-
brigðin urðu æði skjót í huga
Halldórs pað varð lítið úr svipu-
höggunum, því viljinn var nógur
í hestinum. það er vart hægt að
hugsa sjer indœlli skepnu að sltja
á. Viljinn, þýðleikinn, lipurðin,
alt er eins og maður getur best
á kosið. í næsta áningarstað fær
hann klapp og kjass; það sem á
undan er gengið er gleymt. „pað
er ekki hægt annað en að láta
sjer þykja vænt um svona
skepnu!“, segir Halldór.
Heldur ljettir til þegar fram á
daginn kemur, en nepjan eykst.
Hjer liggur leiðin um hraun á
nokkrum kafla, og er það eini
kaflinn af leiðinni, það sem af er,
sem getur heitið ógreiður yfir-
ferðar. Við förum skamt frá Fúlu-
kvísl. Á tveim stöðum eru ,hlaup‘
í henni, kölluð Neðri- og Efri-
hlaup. par rennur hún í svo mjó-
um þrengslum, að sem hægast má
hlaupa yfir hana. Við komum að
Neðrihlaupum. pað er ein'kenni-
lega tröllslegt að sjá þetta kol-
gráa vatn brjótast þarna um í
bölmóði. Djúpir bollar eru sorfnir
niður í klappirnar, sem við stönd-
um á; það mun áin hafa unnið
þegar hún er í vexti, sennilega
unnið svona á með sandi og leðju,
er hún hefir flutt.
Efrihlaup lágu undir skafli, og
gátum við ekki sjeð þau.
Nepjan eykst og er hann nú
orðinn allhvass á norðan.
Símon fer að tala utan að því
að nú ætti við að fá ærlega hress-
ingu; hvenær skyldi slíkt upp
taka ef ekki nú? Jeg verð að
segja honum sannleikann; jeg
I
hafi beðið einn heiðvirðan apó-
^ tekara um ferðaapótek, áður en
jeg fór, — „en því miður var
hann svo heiðvirður að þar er
ekkert með af því sem þig van-
hagar um núna“.
„Skárri er það andsk. heiðvirð-
leikinn“, segir Sím;on, og finst jeg
hafa verið illa svikinn á apótek-
inu. „Ljet hann virkilega ekkert
með til að hressa mann á?“
„Ja, þú veist nú hvað okkur er
bannað. — Stendur ekkert um
það í Alþingisrímunum ? • En
hvernig væri arinars að ná sjer
í svolítinn harðfiskbita ? Við höf-
um tíina til að tyggja hann núna,
þegar við getum ekki íarið nema
fetið“. •
Jú, það var þjóðráð að ná i
harðfisk. Símon gleymdi fljótlega
apótekaranum, sem hafði þann á-
galla að vera altof heiðvirður. Og
svo byrjar hann á sjöundu ríma
í Alþingisrímunum og kveður
hana með fjálgleik miklum allu á
enda:
Bakltus sjóli sæll við bikar
situr á stóli tignar hám;
eins og sólin öðling blikar
upp í jólna sölum hám.
peir sein mega athvarf eiga
óbráðfeigum kóngi hjá,
fagrar veigar fá að teiga,
flest þá geigar bölið frá.-----

Emil Rokstad
er fiintugur í dag. Allir Reyk-
víkingar kannast við manninn, og
víðar þekkist hann á íslandi, þó
að hann sje útlendingur. Rokstad
er Norðmaður. Um landa hans er
dæmt misjaínt hjer á landi, sjálf-
sagt nokkuð eftir því, hvernig
þeir koma fram við íslendinga.
Einhver hefir sagt, að til sjeu
tvær gagnólíkar tegundir Norð-
manna: önnur þeirra tali hátt um
ást sína á bræðraþjóðinni, að
bræðraböndin tengi þjóðirnar
saman, Norðmenn og íslendinga;
þessa menn einkenni gortið og
þjóðardrambið. En enginn or ann-
ars bróðir í leik — að niinsta
kosti ekki á fisikimiðunuin. Hin
teguridin sje einlæg og glamur-
yrðalaus, trygg og fláttskapar-
laus. " ? ■ .,
peir sem hafa kynst Emil Rok-
stad eru ekki í vanda, ef skipa
skyldi honum í annanhvorn flokk-:
inn. llann er hvorki grobbari, nje
glainrari, og liefir aldrei verið
með nein fleðulæti við okkur fs- ]
lendinga. Hann er yfirlætislaus1
starfsinaður og hefir í íslandi
eignast annað föðurland, sem hon-
um er jafnsönn ánægja að starfa 1
á og starfa fyrir cins og sitt eigið ^
ættarland; hann er löngu orðinn
rótgróinn íslendingur.
Emil Rokstad.
Rjett að segja tvo áratugina
hefir Rokstad nú dvalið hjer, því
að árið 1906, fluttist liann hingað
til lairds og settist, fyrst að í
Lauganesi.
Margt hafði hann lagt á gjörfa
hönd heiina 'í Noregi, sem bar vott
uun starfsþrá og framfarahug, og
fljótt tók að bera á því lijer, að
hann vildi áfram. Hið fyrsta, sem
hanu lagði ;timd á hjer, num hafa
verið laxveiði (í sjó). Við báta-
smíðar og fleiri smíðar fjekst
hann um eitt slceið. pá heyrðist
lians brátt getið við lifrarbræðslu
suður í Vogum; þá atvinnu rek-
ur hanu enn í dag í Reykjavík
í fjelagsskap við vin sinn Jes
kaupmann Eimsefi. Árið 1909 tók
hann land til ræktúnar fyrir inn-
an Reykjavík, 20—30 dagsláttur
að stæ'rð, og hefir nú fullræktað
einar 20 dagsláttur i tún. Rak nú
hver framkvæmdin aðra: bræðslu-
hús, fjós og hlöður þurfti að
reisa. — En ekki gat hann
gert sig ánægðan með kúa-
búið þarna. Fyrir sex árum keypti
hann part úr jörðinni Elliðavatn,
og tók alla jörðina á leigu. par
hefir hann mikið kúabú — 14 til
16 kýr, — og nokkur hundruð
fjár.
petta alt þykir Rokstad gott
cg blessað. En besti kosturinn á
Elliðavatni þýkir honum eflaust
stangaveiðin. polinmæði hans við
stöngina er ódrepandi; svartbak-
urinn og örninn hefir hana ekki
meiri. Honum þykri miklu meiri
fengur í 4—5 bröndum á stöng
úr ánni, en 40—50 bleikjum í
net úr vatninu.
pegar litið er á allar fram-
kvromdir E. Rokstad, muudi ein-
hvérjum detta í hug að kalla
hann „braskara“. Jæja, það má
liver gera, sem vill, en gefi ham-
ingjan Islandi sem flesta slíka
braskara!
Ekki veit sá, er þetta ritar,
hvað dregið hefir, eða gint, þenn-
an unga inann út á vota vegu
forfeðra sinna; ef til vill hefir
það verið útþrá æskumannsins ein.
Nóg var um viðfangsefnin heima
fyrir fjölhæfa liönd hans og huga,
en „út vil jeg“ hugsaði hann, og
hingað kom hann til að leita gæf-
unnar. 'Hana fann hann svo að
segja í Rmdtöikunni, því að í
Lauganesi hitti hann Ikonuefnið,
Jóhönnu Jóhannsdáttur, sem hann
gekk að eiga 3. febrúar 1912 og
flutti þá um leið í nýbygt hús
í landinu sem hauu liafði tekið til
ræktunar og gaf bústaðnum -nafn-
ið Bjarmalanfl. pað er líklegt að
Rokstad eyði þar æfidögum s'ínum
til enda í ljósbjarma hjónabands-
hamingju og heimilisfriðar. Óskin
um að sú spá inegi • rætast, mun
verða efst í huga hins stóra hóps
vina hans og kunningja, er færa
honum liamingjuóskir á fimtugs-
afmælinu. v
J.
Leifur hepni.
Norslti myndihöggvarinu Emil
Björn, hefir gert myndastyttuna
af Leifi hepna, sem ætlast er til
að reist verði á EiPÍks-torgi í
Brooiklyn.
SPÆ J ARAGILDRAN.
—- Yfirlögregluþjónninn óskar þessu næst að fá
að vita, hvort þjer hafið tekið eftir nokkru óvenju-
legu á járnbrautarsporinu í nótt.
— S'íður en svo, sagði Guy frekjulega. Mjer
þykir hann vera heldur forvitinn.
Litli, magri maðurinn steig feti framar og sagði
um leið ísmeygilegur:
— Við viljum helst af öllu sjá vegabrjefið yðar.
Guy rjetti honum það ásamt öðrum skjölum,
er sýndu og sönnuðu, hver hann var.
— Yfirlögregluþjónninn spyr, hversvegna þjer
hafið verið á leið til landamæranna.
— Jeg er á heimleið frá Rússlandi — það er alt
og sumt. Segið þjer honum, að jeg sje ákaflega
hættulaus maður, og hafi aldrei verið fyr erlendis.
Túlkurinn þýddi þetta, en yfirlögregluþjónninn
skrifaði eitthvað í vasabók sína um vegabrjefið.
Svo kvaddi hann virðulega og fór. Og augnabliki
síðar glumdi hófatakið við, er hann reið burtu.
Litli og magri túlkurinn færði sig nær borðinu,
sem Guy_ sat við, og sagði síðan:
— pað lítur iit fyrir, að þjér hafið komist í
ósátt við yfirvöldin hjer vegua þess, að þjer sáust
á járnbrautarsporinu í nótt. Það hefir gengið orða-
sveimur um-------nei, það ei' l'íklega best, að þjer
fáið engar fregnir af honum. Eu má jeg gefa yður
gott ráð ?
— Lofið mjer að gefa yður eitt, sagði Guy.
Reynið þjer þetta öl.
— pakka yður fyrir, jeg Skal gera það með
mestu ánægju. En sjeuð þjer hjer á slóðuin, sem
hver annar meinlaus ferðamaður — og jeg hefi enga
ástæðu til að efast um það — þá látið þjer þennan
mann aka yður til Streuen, og farið svo með lestinni
þaðan til landahiæra Austurríkis. pað losar yður
áreiðanlega við mikil og margskonar óþægindi.
— Jeg skal hlýða ráði yðar, mælti Guy. Vín-
arborg var upphaflega markmið, sem jeg stefndi að.
Viljið þjer segja ökumanninum hvert hann eig'i að
fara með mig næsta áfangann.
Túlkurinn ljet ekilinn vita um þetta. Og síðan
mælti hann: ,
— Jeg býst við, að menn verði hjer fegnir að
losna við yður, þó að yður sje sýnd hæfileg kurt-
eisi. En yður að segja, þá hefir járnbrautarvegur-
inn á fimm mílna svæði hjeðan verið notaður fyrir
leynifund, og á þeim leynifundi hefir verið tekin
stórkostleg stjórnarráðstöfun. Enginn veit í hverju
sú ráðstöfun er fólgin. Og hjer er þýðingarlaust að
vera forvitinn. En hvað yður snertir, þá álíta yfir-
völdin, að þjer sjeuð annaðhvort blaðamaður eða
njósnari, en þó freinur það síðara.
— Civis Britanuicus sum, svaraði Guy og hló.
•II. kafli.
Kaffihúsið Montmartré — eða spæjaragildra Evrópu
Nákvæmleg'a viltu seinna, um nóttina klukkan
rúnilega tólf, gekk Guy Poynton, klæddur ágætustu
samkvæmisfötuni, inn í kaffihúsið Montmai'tré í
París. Hann ruddi sjer braut gegnum mislita þyrp-
ingu karla og kvenna, fram hjá rauðklæddum hljóm-
listarpallinum, og alla leið inn í eitt bakherbergið,
þar sem dúkar voru á borðum. Herra Alfred, eig-
andi kaffihússins, tók sjálfur á móti þessum nýja
gesti, vísaði honum á lítið borð, f jek'k honum víuseð-
ilinn og kallaði á þjóii. Guy bað um kvöldverð, en
þó með allmíklum erfiðismununi, því franskan ljet
honum lítið betur en þýskan. Svo kveilkti hann sjer
í vindli, hallaði sjer makindalega aftur á bak í
stólhum og leit yfir herbergi og fóllc. Mest af öllu
þráði hann, að koma auga á Englending eða Ame-
ríkumann.
pað var frennir fáment í kaffihúsinu. pað var
ekki orðið nógu áliðið til þess að þar væri orðið
fjölment í þessum liluta borgarinnar. pó varð Guy
strax var við lauslyndisblæ á því fáa fólki, sem
komið var. Og hann var ánægður með það, fanst það
frjálslegt. og nýtt. Menn yrtu á náunga sinn við
næsta borð, án þess að þekkja liann nokkuð.
Loks koin hann auga á Ameríkumann í hinum
enda salsins, því lierbergið hans var opið. Og um