Morgunblaðið - 08.11.1925, Blaðsíða 5

Aukabl. Morgunbl. 8. nóv. 1925.
MORGUNBLAÐIÐ
iw ,ii>MinwffBH W’i iwffl *a-ceaaaauA.., -. nt^utsss.
i>að er Istli dagjleijí skamturinn
sem ríður baggamuninn.
ekki síst ef sjúkl. liggur heima.
Bólusetningin endist í 2—3 ár, og!
máske nokkru lengur, en eftir
m"~“---------------Tmr
m míP
Hann syngur í baðinu af því, að hann nevtir „Kruschen Salts“
hvern morgun. Og hann syngur ekki að ástæðulausu, af því að hann
er hraustur, sterkur og glaður, af þessum litla skamti af „Kruschen
Salti“.
Plestir skeyta ekki um að hirða inníflin, en af því stafar: þreyta
slæm melting, óhreint blóð, óregluleg efnaskifting og nýru og lifur
í ólagi. „Krusehen Salt“ færir líkamanum þá nauðsynlegu Salt-
krystalla, sem hreinsa og viðhalda líffærunum og hreinsa blóðið.
„Kruschen Salt“ setur meltinguna strax í lag og manni líður þess
vegna vel af að neyta „Kruschen Salts“.
ff
KRUSCHEN-SALT“
fæst í lyfjabúðum og hjá kaupmönnum.
Aðalinnflytjendur:
O. Johnson & Kaaben.
Saumavjelar
frá Bergmann & Hiitlemeier eru nú komnar aftur, miklum mun
ódýrari en áður. Gæðin þekkja allir, sem reynt hafa. Bnnfremur
loftvogir með íslenskum texta, í úrvali miklu, ódýr og góð.
Sigurþór Jónsson, Aðaistræti 9.
Heilbrigðistíðinði.
Varnir gegn taugaveiki.
Taugaveiki flyst aðallega á
þrennan hátt: 1) við snertingn
ruann frá inanni, 2) með mjólk, |
3) með vitni, þó fleira komi og
til greina.
Smitun mann frá manni er tíð-
ari en flesta grunar og fer mest-
megnis eftir því, liversu hreinlæti
er og húsakynni. Það þarf ekki
litla aðgæslu og hreinlæti, til þess
að hjúkra taugaveikissjúkling,
þegar saur og þvag er morandi
af sóttkveikjum, og ef til vill
nokknð af þeim í hrákum og nef-
sIími.Það hefir og hvervetna kom-
ið í ljós, að veikin er að nokkru
leyti óþrifnaðarkvilli. Þar sem
öllu er haldið tárhreinu þrífst'
hún illa.
Pyrsta skrefið til að hefta slíka
smitun, er að einangra sjúkling-
inn eftir föngum, óðar en grunur
er um veikina, helst í sjerstöku
herbergi. Næsta skrefið er að velja
þrifinn og gætinn mann til þess
að hjúkra sjúklingnum, og má
hann helst ekki umgangast lieil-
brigða, síst snerta á matreiðslu.
Varlega má treyst sóttvarnar-
lyfjum. Saur og þvagi er best aS
hella í sæmilega djúpa gryf jn. Um
nánari ráðstafanir fer eftir fyrir-
mælum læknis.
Smitun af mjólk kemur ljósast
fram í því, að fleiri sýkjast og
hafa allir neytt mjólkur frá sama
stað. Er það mesta óráð, að> láta
konu, sem nýlega hefir liaft taugá-
veiki, mjólka kýr eða starfa að
matreiðslu. Alla grunsama mjólk
skal flóa. Suðuhitá þola sýklarnir
ekki. Oft stafar smitunin i'rá heil-
brigðum mjaltakonum, sem eru
sýklaberar og er erfitt við slíkn
að sjá.
Smitun frá vatnsbóli stafar ætíð
af því, að sýklar berast í vatnið
frá sjúkum mönnum, tíðast við
það að föt sjúklings eða sýkla-
bera eru þvegin við brunn, eða
óhreinindi frá salerni geta síast í
hann. Á þessu þarf því að hafa
góðar gætur. ,
Til þess að vel sje, þurfa öll
þorp að láta „pastörisera“ (hita)
alla sölumjólk og sjá sjer fyrir
góðri vatnsveitu. Þá hverfur hætt-
an af vatni og mjólk, en eftir
er þó allmikil hætta af smitun
mann frá manni og við henni er
strangt hreinlæti besta ráðið.
Við þessi gömlu og góðn varn-
arráð hefir fyrir nokkrum árum
bæst eitt: bólusetning. Hafa 'menn
fundið, að gera má fólk ónæmt
fyrir taugaveiki með því að dæla
hæfileguiú skamti af dauðum
taugaveikissýklum inn í líkam-
ann. Bóluefnið er ódýrt en hefir
þann ókost, að þrisvar verður að
endurtaka bólusetninguna með 5
—10 daga millibili, og allajafna
verða menn lasnir í bili eftir hana.
íhgi að síður er það hyggilegt,
hvar sem taugaveikin kemur upp,
að bólusetja alt heimilisfólkið,
t
þann tíma er hættan oftast um |
garð gengin. Þar sem taugaveiki í
lig’gur í laiídi, getur jafnvel komið j
ti! tals að bólusetja alla hjeraðd- (
búa.
Að loíkum má ekki gleyma sýkla j
berunum, sjúklingunum, sem j
losna seint eða aldrei við sýklana,'
þó þeir sýnist algerlega heilbrigð-
ir. Hvar sem þeir koma á bæ, t. d.
er þeir flytja vistferlnm, sýkja
þeir alla jafna heimilisfólkið. Það
er sjaldnast á annara færi en
lækna, að uppgötva þessa menn,
og verður því að leita aðstoðar
hjeraðslæknis í þessum efnnm. Jeg
vil nefna eitt frægt dæmi þess,
hversn sýklaberar flytja veikina.
María nokkur matreiðslukona'
fluttist. vistferlum 1902. Skömmu
eftir gaus upp taugaveiki á heim-
ilinu og lögðust 7.
Árið 1904 fór hún í nýja vist.
Þar sýktust 4.
Árið 1906 fluttist hún enn á
annað heimili. Þar sýktust 11.
Sama ár skifti hún aftur um vist.
Þar sýktist einn.
Árið 1907 fór hún í nýja víst.
pat sýktust óðara 2. Var þá að
lokum uppgötvað, að hún yar
sýklaheri og saurinn morandi af
taugaveikissýklum. Þó hlutust ýms
óhöpp af henni síðar, og þar á
meðal heill taugavoikisfaraldur,
i -m sýkti alls 1300 rnenn.
G H.
Samskeyti torfs og timburs.
Trjesmiður einn hjer í bænum
hefir vakið athygli mína á því,
að Guttormur heit. Jónsson frá
Hjarðarholti hafi notað' það ráð
„að rista með torfljá skurð í torf-
vegginn fast við þilið, reka galv-
aniseraða járnþynnu inn í skurð-
inn og negla hana vandlega á þil-
ið“, svo hún lokaði gættinni. Jeg
efast ekki um, að þetta sje gott
: i bili, en torfveggir leita oftast
; til muna út frá veggnum, eink-
; um bfan til, og breikkar þá gætt-
j in stórum. Jeg held því að þes3Í
j þjetting á gættinni yrði ekki góð
I til langframa, og ynqi margt
i fleira að því að gera gættina
óþjetta. Miklu vissara er - gamla
ráðið: að gera gættina þverhand-
I ar breiða, rífa úr henni á hverju
| vori „svo víðir blási“ og fylla
hana á hverju hausti með þurru
í torfi. Fyrirhöfn er þetta, en að-
ferðin er gömul og góð.
G. H.
Að fyrirlestraferðunum lokn-
um vonast Morgunbiaðið eftir að
fii fleiri greinar frá Guðmundi.
Wilhjálmur Olgeirsson.
Hann andaðist á heimili sínu
hjer í bænum, Laugaveg 78, 4. þ.
mán.
Hann var fæddur 26. apríl 1857
á Vatnsléysu í Fnjóskadal, og var
því 68 ára að aldri. Á Vatnsleysu!lins bollapör 0.65, diskar, könntir
bjuggu foreldrar hans lengi, þau j ^er sjái?S þjer svart á hvítu
Olgeir og Helga, og ólst Wilhjálm lÁörf selur vönduðustu leir-
ur upp hjá þeim fram yfir tvítugs j verurnar lang ódýrastar.
Það b^rgar >iq
að koma vestan úr bæ og sunnáu
úr holtum til að versla í „Þörf“,
Hverfisgötu 56, því nýkomið e»:
Matarstell úr steintaui 32.00.
Postulíns-kaffistell 16 st. 20.00. *—
Þvottastell, vönduð 16.00. Pftstu-
Guðm. Gíslason Hagalín
rithöfundur
| hefir nú um skeið verið á ferða-
lagi um Hörðaland í Noregi. Hef-
n hann haldið fyrirlestra um Í3-
land, eftir beiðni ýmsra fjelaga
þar. Alls hafði hann haldið 37
fyrirlestra, er hann skrifaði Mbl.
síðast. En auk þess hefir' hann
fengið fyrirspurnir frá fjölda fje-
laga í Guðhrandsdal og hannbeð-
inn að koma þangað í vetur og
halda fyrirlestra um ísl. efni.
Blöðin fara mjög lofsamlegum
orðum um fyrirlestra Guðmund-
aldur. En ungur kvæntist hann
Jakobínu Jónasdóttur, systur! (
Svanhildar konu Jörundar bóndai
í Hrísey á Eyjafirði, mikilbæfs
manns á sinni tíð norður þar.,
Um þetta leyti stundaði Wil-
hjálmur sjómensku á þilskipum
af Eyjafirði, og var einnig tim
hríð í siglingum til Noregs. Reynd;
ist hann jafnan hinn vaskasti mað
ui í hverri raun..
En skömmu fyrir 1890 breytti
Wilhjálmur um atvinnnhagi og
fóru þau hjón vestur um haf. Sett-
ust þau að í Winnepeg. Þar misti
Wilhjálmur konu sína 1897. -
Höfðu þpu eignast 7 hörn. En að-
eins tvær dætur þeirra náðu full-
orðins aldri, og giftist önnur
þeirra, Helga, Leifi Þorsteinssyni,
Oddssonar fasteignasala í Winne-
peg, en hin,'Olga, Hreiðari Skaft-
feld. Helga dó úr inflúensnveik-
inni 1918, en Olga var látin nokkr
um missirum áður. Átti Helga 2
dætur á lífi, en CÚSa 5 syni.
Wilhjálmur kvæntist í annað
sinn 12. ágúst 1901, og gekk þá að
eiga eftirlifandi konu sína, Jó-
hönnu Gísladóttur, systur porst.
ritstjóra Gíslasonar og þeirra
systkina. Hafði hún flust til Ame-
ríku vorið 1899. Bjuggn þau í
Winnepeg fram til ársins 1907,
en ’fluttust þá hingað. Vitjaði þá
Wilhjálmur fornra stöðva í Þing-
eyjarsýslu, því þangað hafði hann
ekki komið lengi. En síðan settust
þau hjón að á ísafirði, og varð
Wilhjálmur verslunarmaður hjá
Karli bróðúr sínum við Edin-
borgarverslun.
Á Isafirði var hann, og þau
hjóii, þangað til vorið 1919, . en.
fluttnst þá til Reykjavíkur og hafa
dvalið hjer síðan.
Vestra eignuðust þau eitt barn,
ert mistu það á unga aldri. Á ísa-
firði mistu þau og stúlku, sem þau
höfðu tekið til fósturs.
Wilhjálmur var hið mesta
hraustmenni og dugnaðarmaður á
yngri árum. Þótti það rúm jafnan
vel skipað, er hann var í. Hann
var og drengur hinn besti, og al-
staðar vel látinn.
SkiftiS því við Versl. „Þörf“.
Black 8t Whitc
eru clsarettui* hi- na
vandlátu, fást aðeiíis i
LandsijSrnunni.
frá
I
er Ijúffengast og næi'ing-
armest.
Biðjið því kaupmenn yð-
ar um þessar öltegundir:
K. B. Lageröl.
K. B. Pilsner.
K. B. Porter.
Export Dobbeltöl.
Central Maltextrakt.
Reform Maltextrakt.
K.B. Maltextrakt.
' Aðalumboðsmatma íst.a- di
&

LANDSSPlTALINN.
ar.
Áður en hann hyrjaði á þessari
fyrirlestraferð var hann að ganga
frá skáldsögu, sem kemur út í
vetur.
Nú er svo langt komið, að byrj-
að er að vinna að byggingu
Landsspítalans, og er gert ráð fyr-
ir að í vetur verði unnið að því,
að grafa fyrir grunni, viða að
byggingarefni ög undirbúa sjálfa
bygginguna, sem tekið skal til
starfa við með vorinu. Og að þetta
mikla nauðsynja-fyrirtæki er nú
komið á þennan rekspöl, er ein-
göngu því að þakka, að stjórn
Nýkomiiií
Nærföt,
karlmanna, ágæt teguud
tiim EqíII laiEtfei
Laugaveg
Landsspítalasjóðsins hefir. lagt
fram fje það, er unnið verður fyr-
ir fyrst um sinn, án þess að rík-
issjóður þurfi nokkru þar við að
bæta. En samkvæmt samningi, er-
gerður var síðastliðið vor, milli
ríkisstjórnar annars vegar og-
stjórnar Landsspítalasjóðsins hins
vtgar, leggur ríkissjóður framveg-
is fram fje á móti því, er Lands-
spítala sjóður nemur, uns bygg-
ingu spítalans er lokið. Sje áætl-
að að spítalinn kosti um eina milj.
króna, má gera ráð fyrir að Lands
/
\