Alþýðublaðið - 07.01.1929, Síða 2

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Reikningana á borðiO.
Hversvegna stödva útgerðamienia tegarana?
Opinber rannsékn á bag togaraátgerðarinn^
ar og st|órn bennar.
Ihaldið er í standandi vand-
Tœðum. Það tiltæki útgerðar-
manna, að fella, svo að segja í
einu hljóði, tílliögur sáttasemjara,
sem að eins voru um smávægi-
lega hækkuir frá því, sem j>eir
buðu, hefir mælst afar illa fyrir.
Það er bein yfirlýsing um, að
]>eir stöðvi togaraflotann, ef ekki
sé gengið að tilboði þeirra ö-
bxeyttu. Þaö er yfirlýsing um, að
' þeir ætli sér að bjöða og fyrir-
skipa einir, hver skuli vera kjör
sjómanna, og að ef því valdb-oði
sé ekki hlýtt og sjómenn sýni
ekki fulla auðmýkt og undirgefni,
þá verði skipin bundin uinz sult-
urinn kenini hásetum hlýðnina.
Iðnaðarmenn hér, prentarar,
'fengu laun sín, sem þó voru fyrir
miklu hærri en laun sjömanna,
hækkuð um 10—11 °/o. Gengu
prentsmiðjueigendur að kröfum
þeirra óbreyttum. Hásetar á línu-
gufubátum fengu laun sfn hækk-
uð um 15—20°/o, eða því nær
hið sama og þeir fóru fram á.
Áð visu var útgerðarmönnum
ekki 1 júft að hækka laun þeirra
svOi eiQ þeir gerðu það þö, heldur
en að láta skipin stöðvast.
En togaraeigendur berja í borð-
ið og segja: Annað hvort takið
þið við því, sem við réttum ykk-
ur, gangið að tilboði okkar ó-
bxeyttu, eða við stöðvum skipin.
Við eigum skipín. Við viljum og
ætlum líka að ráða kaupinu.
Gróði síðssta árs gerir útgerð1-
armönnum vel fært aö stöðíva
skipin. Á honum ætla þeir að
lifa og iifa vel á meðan; á gróð-
anum, sem sjömennirnir færðu
þeim í fyrra og á undanfömum
árum.,Hann á nú aö nota til að
kúga sjómennina til fullrar und-
irgefni.
„Hið rétta er, að flest
hafa skipin grætt“, á siðast
liðnu árj, segir ,,Mgbl.“ á laugar-
daginn.
Það er nýstárlegt að fá slíka
viðurkenningu úr þeirri átt. Það
er v'íst óhætt að reiða sig á, að
gróðinn hefir ekki verið lítill, úr
þvi að „Mgbl.“ viöurkennir, að
„flest skipin hafa grætt“.
Nú er geypiverð á saltfiski,
miklu hærra en í fyrra um þetta
leyti. 9 togarar seldu ísfiskveiði
sina í Englandi fyrir skömmu
fyrir 14 úr milljón- ísl. króna.
Útgerðarmenn horfa ekki í það,
þött þeir missi af slíkum feng,
hitt er þeim fyrir öllu, að venja
sjómenn af því að gera kröfur,
að kenna þeim hjýðni. „Skipin
hafa flest grætt“ í fyrra, þess
vegna geta nú útgerðarmenn séð
af þessum gróða, látið skipin
hætta veiðum. Hvað kemur það
þeim við, þótt þjóðin bíði stór-
tjón, ef þeir hafa sitt fram.
„Mgbl.“ sér, að þetta athæfi út-
gerðarmanna hlýtur að mælast
afarilla fyrir, og það getur eng-
ar ramir borið fram fyiiT þá. í
vandræðum sinum grípur það þá
til þess að fara að tala um AI-
þýðubrauðgerðina og „danska
gullið“. Æfinlega, þegar íhaldið
er algerlega rökþrota og veit
skömmina upp á (Sig, fer það
að tala um rekstur Alþýðubrauð-
gerðarinnar og „danska gullið“.
Au.mlegri málsuppgjöf er eklri
hægt að hugsa sér.
„Það er fullvíst, að flestir sjó-
menn sögðu upp gamla samn-
ingnum til þess að forðast kaup-
lækkun. Þeir hefðu þvi viij-
að semja um sama kaup“,
segir „Mgbl.“ En ólukku ,,alþýðu-
forkölfarnir“ töldu sjómönniunum
trú um, að þeir ættu að fá hærra
fcaup, Alþýðublaðið fliutti ,.æs-
i ingagreinir“, og sjómennimir létu
ginna sig tíl að hafna, ekki gamla
isamningnum og tilbioði mtgerð-
armanna, heldur tillögum sátta-
semiara (sem þó óneitanlega voru
örlítið skárri), segir svo blaðið
enn fremur.
Þetta sýni.r greiniliega álift „Mg-
bl.“ á sjömönnunum. í þess aug-
um eru þeir bjálfar og óviian,
sem ekki kunna fótum sinum for-
ráð eða kunna að sjá eigin hag,
en láta ginna sig- tíl aÖ hafna
kjörum, sem eru nokk.ru skárri
en þau, sem þeir sjálfir „heföu
viljað semja um“, Að þess ..dómi
hafa sjömennirnir enga dóm-
greind til að bera og láta hafa
sig til þess við leyniliega at-
kvæðagreiðslu að greiða atkvæði
gegn sínum eigin vilja.
Hvílík ösvífni gagnvart sjó-
mönnuinum!
Og hvílíkt vantraust á eigin
málstað og málsvörum!
1 alt liðlangt haust hafa allir
ihaldsblaðsneplax víðs vegar um
landið flutt sífeldar lofgerðarroll-
ur um tilboð útgerðarmánna,
reynt að telja sjömönnum trú um,
að útgerðarmenn biðu hreinustu
vildarkjör, kjör, sem sjömennirnir
mættu verða fegnir að fá og út-
gerðin tæplega gæti riisið undir,
en göfuglyndi og ösérplægni út-
gerðaxmanna væri svo mikil, að
þeir biðu þau samt.
En að dömi „Mgbl.“ sjálfs hefir
ekkert af þessum ritsmíðum hrif-
ið, sjómenniTnir hafa skelt skolla-
eyrum við öllum fortölum þess
og annara íhaldsblaða, ekki lagt
trúnað á fagurgala þeirra, en
metið meira „æsingagreinirnar“,
sem ,,Mgbl.“' kallar, í blöðum al-
þýðunnar, sem eru bæði færri og
smærri en íhaldsmálgögnin. I-
haldið hefir auklð blaðakosf siin»,
ausið í hann peningum, leigt
bvern blaðritarann eftir aniniao, en
alt árangurslaust. —, Sjómenn
hafa virt ritsmíðarnar að vettugi,
en hlýtt á fortölur „alþýðuleið-
toganna“ í þess stað, segir „Mg-
bl.“ sjálft.
Er hægt að kjaftshöggva sjálf-
an sig og málstað sinn átakan-
legar en blaðtetrið gerir ?
Tæplega.
Sjómenmrnir láta ekki h,afa sig
að giimingarFifium. Sjálfir hafa
þeir ákveðið að segja upp gamla,
isa’mningaum, sjálfír hafnað til-
boði útgerðarmanna með þegjandi
fyrirlitningu og sjálfir með meira
en 2/3 atkvæða felt tillögur sátta-
semjana, sem ekkert hafðl verið
ritað um og nær ekkert rætt um.
Sjómennimir vita hvað þeir vdja.
Þeir vita, að þeir eiga mikið í
húfi, ef útgerðarmenn stöðva tog-
araflotann. Þeir þekkja atvinnu-
leysið og fylgjur þess af eigin
reynd. En þeir vita líka, að ef'
útgerðarmenn fá að ráða, þá fá
sjómenn aldrei bót á kjörum sin-
um. Þeir vita, að ef þeir semja
nú um lágt kaup og léleg kjör,
þá verð'ur það til þess að halda
niðri kaupi þeirra og gera kjör
þeirra venri um mörg öko'min ár.
Sá samningur, sem nú ve-rðiuir
gerður, hefir áhrif á næstu samn-
inga og svo koll af kolli. Semji
sjómenn nú um lágt kaup, verður
miðað við það næst þegar samað
er og notað til að halda kaupiniu
enn niðri. i
„Flestir eru peir ilta efnum
búnir, og hafa flestum fremur
sætt sig víð að láta traðka á sér“,
segir „Mgbl.“ um útgerðafm'enn,
Er blaðið að gera gys að húfe-
bændum sínum?
Aumingja Ölafux Thors og Jón
Ólafsson, þessir vesalingar, sem
eru „illa efnum búnir'1 og hafa
„sætt sig við að láta traðka á
sér“. Skelfing er það illa gert af
sjömönnunum, að vera að heimta
hátt kaup af þessum vesaling-
Um(!!).
í alvöru: Hvað er það í lifnað-
arháttum þessara manna, sem
bendir til þess að þeir séu illa
efnum búhir ? Hverjir hér á landi
lifa jafn ríkmannlega ? Hvar sést
sparnaðarviðleitni hjá þeim, niema
þegar um er að ræða kaup verka-
fölksins? Engir menin hérlenidiir
vlrðast hafa jafn fullar hendur
fjár og þessir menn. Engir bruðla
eins með fé.
Það er rétt, að togara.í/tgeTðar-
félög hafa tapað, farið á haus-
inn. Togaraútgerðin getur mis-
heppnast eiinstökum útgerðar-
mönnum í emstökiuim árum, og
auðvitað þolir hún ekki tak-
markalaust bruðl og öhóf eigenda
og stjórnenda. En yfirleitt hefir
hún verið eigendunum mjög arð-
vænleg. Bezta sönnun" þess er
hinn geysi öri vöxtur togaraflot-
-------• —>«,
■' • S 1
ans. — Og vel á minst; töp tog-
arafélaganna, hafa þau ekki lent
mest á bönkunum, setm s;ðan hafa
flutt þau á aliftenning? Þess eru
dæmi, að togarafélag hefir greitt
hluthöfum hundruð þúsun'da í arð
og inokkrum árum síðar fengið
huindruð þúsunda gefin eftir af
skuldum sinum.
„Reikningar bankanna“, segir
„Mgbl.“
Þeir segja almenningi ekkerf
um hag togarafélagarina, en þeir
ættu að gera það. Með þeim ætti
að fylgja skrá yfir eftirgjafár
bankanna. Skrá yftr þá menn og
þau félög, sem hafa glatað ura
20 milljónum króna iaf veltufé
þjóðarjnnar. Það er fullvíst, að
á þeirri skrá myndu sjást nöfn
margra þeirra, sem virðast ekki
„illa efnum búnix“, sem hafa
mokað fé í blöð íhaldsins og
kosmngábaráttu þess, svo fögur
sem hún hefir verið.
„Reikningar ýmsra togarafélaga
eru opinher plögg“, segir „Mig-
bl.“
Reikniingar togarafélaganna eru
ekki opinber plögg, þótt hluthaf-
arnir fái kann ske að Ijta á þá á
aðalfundi. ReikningarnÍT eru lok-
uð bók fyrir almenningi.
En reikningar þessara féLaiga
eiga að vera opinber plögg. Veltu-
fé þjöðarinnar er að miklu leytí
í hönidum stórútgerðármannaninai.
Hún á heimtingu á því að vita,
hvernág því er ráðístafað.
Hvað kosta framkvæmdastjór-
arrair ailir? Hvað fer í súginrf
fyrir ráðleysi og óstjórn? Hvað
fer í hlöð íhaldsins og ko’sninga-
smaLa ?
Reikningana á borðið!
Váljii útgerðarmenn ekki göð-
fúslega leggja fram reikningana,
verður rítósstjörnin oig löggjafar-
valdið að taka í taumana; skipa
nefnd til að ranmsaka haig togara-
útgerðarinnar ,sem heild, stjórn
hennar otg rekstur.
Þjóðin má ekki þola það, að
einstakir menn ,sem hafa ei'ginar-
hald á dýrustu og störvirkustu
framleiðslutækjum hennar og fara
með rnestan hluta af véltufé henn-
ar, igeti stöðvað þau, stöðvað
framleiðshma og svift þúsundír
manna atvinnu og bjargræði,
hvenær sem þeim býður svo við
að horfa.
Reikningana á borðíð!
Frá sjómönntoium.
FB„ 5. jano
Lagðir af stað til Engiands,
Vellíðan. Kærar kveðjur.
Skipshöfnin á
„Agli Skallpgrímssyni:1.
Farndr til Englands. Óskura
vinum og vandamönnum. gleði-
legs nýjárs. Vellíðan. Kveðjur.'
Skipshöfnin á „Gylfa“.