Morgunblaðið - 04.04.1926, Síða 6

8
MORGUNBLAÐIÐ
III
Brenda og malaða
k a f f i ð frá
Kaffibrenslu
ohkar, we~ður ávalt
það Ijúfffengasta.
m aa i
0. Johasoa & Kaabor.
TOHRDUR S. FLYGENRING,
Calle Estación no. S, Bilbao.
Umboðssala á fiski og hrognum.— Simnefni: »TH0RING« — BILBAO
Símlyklar: A. B. C. 5th, Bentley’s, Pescadores, Universal Trade
Code & Privat.
Dudirbfiningsfræðsla skðlabarna.
Eftir Halldóru Bjarnadóttur.
hins vegar órjúfandi örðugleikar eflaust orsakast af þeirri eðlilegu
vegna hin« óhagstæða fræðslufyr- ástæðu, að það þótti í of mikið
irkomulags? ráðist fyrst í stað, enda var þá
Kennari á t. d. að taka við 30 heimilisbragur að ýmsu leyti ann-
börnum, ýmist læsum eða ólæsum, ar en nú er orðinn.
á ýmsum aldri, og þar af leiðandi Nú vita það allir, sem nokkuð
mjög ólíkum að þroska. — Annað þekkja til fræSslumálanna hjer í
hvort er nú fyrir kennarann að Reykjavík t. d., að fæst af he-í'm-
láta hin ólæsu og illa undirbúnu ilum kenna börnum sínum sjálf
börn sigla sinn sjó í íávisku sinni, undir barnaskólann, heldur ann-
en með því missa þau meira og ast það ýmsir smáskólar til og frá
minna trúna á eigin mátt, eða að um bæinn.
tef,ja framgang barna, sem lengra ! Hvað er nú þetta betra, en að
eru komin, og eiga á hættu að skólinn annist einn alla undirbún-
þau missi áhuga á náminu. 'ingsfræðsluna?
Hvorugt er gott, og því síður Ekki verður þessi aðferð ódýr-
það, að þessi illa undirbúnu börn,' ari fyrir borgarana, og áreiðan-; I
sem oft eru alt að einu vel gefin lega er hún eklci betri, ef skóla-
og þroskuð sem hin„ hljóta, vegna fræðslan er eins og hún á að vera. ‘ |
þessa annmarka, alla sína skóla- Dýrara hlýtur það jafnan að vera
tíð, að sitja í neðri deildum skól- að kenna fáum börnum saman, og
anna, ná aldrei upp, þar sem -samræmi fæst ekki í undirbún-!
þróttmesta og veigamesta fræðsl- ingsfræðsluna eins og undir einni [ I
an fæst. / stjórn.
Nei, ástandið er óþolandi eins Jeg þekki af eigin reynd (frá |
og það er, og það tjáir ekkert J Akureyri), hvernig mörg af þess-
þótt glæsileg yfirbygging sje sett: um smáskólabörnum reyndust.
ofan á þetta hrófatildur (erlend pað var okkur liið mesta mein
tungumál o. s. frv.). Þar sem und-'að koma þeim inn í skólastarfið.
irstaðan er völt, hrynur alt fyr Þau höfðu að vísu lært að lesa,
eða síðar. oft árum saman, foreldrarnir lagt
Almenningi er líka að verða mikið í sölurnar, en þau lásu
þetta full ljóst. Menn sjá,
eru bestu virginia cigar-
etturnar sem seldar eru á
0,50 pk.
að skakt, og úr því vildi seint ræt-
skólafræðslan ber ekki þann á- ast. Þau höfðu verið látin hlaupa
vöxt, sem menn gerðu sjer vonir á hundavaði yfir fjölda náms-
um og búast mátti við kostnaðar- greina, en ekki lært neitt í neinu
ins vegna. Menn þykjast vonsvikn almennilega.
ir, og draga úr fræðslunni og; Allir, sem um það hugsa, sjá,
leggja niður skólahald. — Það er! að þetta er ekki álitleg aðferð.
hin megnasta vantraustsyfirlýsing Jeg veit að frá þessu eru heiðar-
Á fundi, sem haldinn var hjer og heyrst hefir, að hinir æðri
í bænum fyrir skemstu, var barna- skólar, jafnvel háskólinn, fái
fræðslan tekin til umræðu, og þar smjörþefinn af þessu ólagi. —
m. a. rætt nm vankunnáttu barn- j Nóg er um það, að allir skólar,
anna í lestri, er þau lcæmu í skól- ( undantekningarlaust, kvarta sár-
ana, og hvernig það spilti fyrir an um Ijelegan undirbúning nem-
öllu fræðslustarfinu og gerði kenn enda sinna, og stafar það mest
á kennara og skólahald sem hugs-
ast getur.
Barnaskólarnir eru að missa álit
legar undantekningar, en ,prívat‘ -
skólar geta ekki á nokkurn hátt,
aðstöðu sinnar vegna, verið eins
sitt hjá alþýðu manna, og þá er góðir, auk heldur betri en opin-
illa farið. beru skólarnir, ef þeir gæta
‘ Og alt er þetta að kenna á- skyldu sinnar.
byrgðarleysinu um undirbúníngs-
fræðsluna.
Reykjavíkurbær verður, sem
höfuðstaður landsins, að vera öðr-
urum og nemendum óhægt fyrir
að öllu leyti.
Þetta sama harmakvein heyrist
úr öllum áttum, úr bæjum og
sveitum jafnátakanlegt-
En það er eins og menn álíti
þetta eitthvert óviðráðanlegt böl,
sem taka beri með þögn og þolin-
mæði, en ómögulegt sje að ráða
bót á. Þó hljóta allir, sem um það
hugsa, að sjá, að þetta ólag ó-
nýtir skólafræðsluna að miklu
leyti, og gerir hana eigínléga að
skrípaleik; því hvernig á að
kenna margar námsgreinar á bók
— að jeg ekki tali um erlend
tungumál — ef maður er ekki
þolanlega læs á alment mál? — ábyrgð á því framar.
af því, ,að hinu gamla, gullvæga
heilræði var gleymt:
„Varðar mest til allra orða,
að undirstaðan rjett sje fandin'.
Hvað ætli verði um hina marg
lofuðu íslensku alþýðumentun eft
ir nokkur ár, ef þessu fer fram,
og ekkert verður að gert?
Allri skuldinni er s>kelt á skól-
ana; þeir eru ónýtir, börnin læra
þar ekkert, best. að spara til þessa
alt sem hægt er, stytta fræðslu-
tímann, — jafnvel leggja skólana
niður. — Heimilin hafa fjölmörg
varpað allri sinni áhyggju um
fræðslu barna sinna á skólana, og
þykjast ekki þurfa að bera neina
Hjer þurfa allir þeir, sem unna um bæjum fyrirmynd í þes'su efni.
alþýðufræðslu íslendinga, ogkenuj Bærinn á að taka, og liefði fyr-
aramir í broddi fylkingar, að (ir löngu átt að vera búinn að taka
leggja sig fram um að finna ráð (að sjer alla undirbúningsfræðslu
til umbóta á þessu vandræðamáli,1 barna sinna.
sem er að ónýta fyrir okkur mikla Það verður náttúrlega sagt eins
oj? dýra vinnu og veita alþýðu-Jog vant er: „Það hefir verið
mentun okkar banatilræði. pví sú ^ ómögulegt vegna rúmleysis.“ En
mun raun á verð|a, hjer eftir sem Iiefði bærinn ekki getað leigt hús td
liingað til, að alþýða manna á ís- ^skólahalds eins og smáskólahaldar-
landi mun þurfa að sækja vit sitt j arnir gera 1 Ef bærinn þá ekki
-og þekkingu í bækur, án skóla-j hefir getað bygt skólahús fyr, sem
leiðbeiningar, en þá þarf hún að er álitamál, þegar litið er á þann
kunna að notfæra sjer þá þekk-, kostnað, sem borgararnir hafa
ingu, sem bækurnar hafa að lagt í við undirbúningsfræðslu
Besta snkknlaðið er
Heildsölubirgðir hefir
Eiríkur Leifsson,
Reykjavík.
Það liggur við að það sje hlægi-
legt, að láta sjer detta slíkt í hug.
En það er miklu fremur grátlegt.
Preátarnir, sem fyr og síðar
hafa borið mentun alþýðu fyrir
brjósti, láta sig nú margir ástand-
Ófyrirgefanlegt áhugaleysi og ið litlu skifta, — segja, að sjer,
kæruleysi um velferð ungmenn- j samkvæmt lögum, komi kristin-
anna, að senda þau þannig úr dómsfræðslan ein við, og staðfesta
garði gcrð út í Iífið. orðalaust þetta ólæsa fólk.
Það er ein liin fyrsta og helsta Skóla- og fræðslunefndirnar
akylda barnaskólanna að veita.standa ráðalausar.
öllum nemendum sínum, scm eru| Kennararnir eru, hvað sem
með fullu viti, og aðrir eiga ekki hver segir, ekki ónýtari eða áhuga
nð vera í hinum almennu skólum, minni hjer en annarsstaðar. — Til
sem staðbesta þekkingu í að lesu skamms tíma hefir kennarastarfið
■og skrifa sitt móðurmál — leggja
þar traustan grundvöll, sem frek-
eri fræðslu má byggja á.
Með því háttalagi, sem nú er
að verða ríkjandi í landinu, er
þeirri stoð, sem öll sjálfsmentun
hvílir á, burtu kipt.
Það er nú alment viðurkent sem
sorgleg staðreynd, að margir, —
geyma, og ekki vera orðin hund-
leið á öllum bókum, af því að
stagla hálflæs í mörgum náms-
greinum áriim saman. — Það er
ekki líklegt að það veki lestrar-
löngun á fullorðinsárunum.
Að sveitirnar eigi við örðug-
leika að stríða um undirbúnings-
'fræðslu barna sinna, er skiljan-
legt, vegna strjálbygðar og fólks-
fæðar, og þó eru þeir erfiðleikar
engan veginn ósigrandi. En í bæj-
barna sinna.
Nú þarf að grípa tækifærið,
þegar loks verður bygður nýr
skóli, og færa nú skólaskylduna
niður í 7 ára aldur, og gera það
að venju hjer sem annarstaðar, að
börnin komi ólæs í skólana, en
læri þar að þekkja stafina með
hinni ljettustu og einföldustu að-
ferð sem enn er þekt, hinni svo
nefndu „Hljóðaðferð", sem nú er
notuð við byrjunarkenslu um all-
UUDDENS
= FINE =
UMRGIHIH GIGHRHTOR
eru þœr
b e s t u.
unum ætti það ekki að vera mjög an hinn mentaða heim. Með henni
miklum erfiðleikum bundið að er auðvelt að kenna 30—35 börn-
kippa þessu í lag. 1 um að lesa (stauta, hægt og rjett)
Flestum mun vera það kunn- i ú einu skólaári. Hraðinn kemurF göngu.
.1 - VD_____ ______í__ ___1 •• _ 1 I r-tXnn nlrlri lí f. \ ‘t' _J1__
viðtali. Alt svo ljett og einfa5t
og með hæfilegum hvílduro,
það verður líkara leik en sk.ól-'1'
ekki verið það keppíkefli vegna
launanna, að sótt hafi verið eftir
því þess vegna. En þeir voru þó
ekki allfáir, sem áttu brennandi
áhuga fyrir fræðslustarfinu, og
stunduðu það með alúð og lögðu
fram alla krafta.
En er það ekki von, að áhugi
ikennara dofni, eða að hann trjen-
ugt, að í öllum menningarlöndum. síðar, ekki liggur a.
sækja börnin skóla frá 7
Að undir-
eða 8 (staðan rjett sje fundin, er aðal-
ára aldri. Það er gert til þess, að. atriðið.
samræmi fáist í fræðsluna þegar Þótt ekki sje kent nema 2—3
(Mjög treggáfuð börn, þarf a^
hafa í deild sjer, 10—15 börn *
deild, fyrsta árið a. m. k., e°
eftir þann tíma geta þau
frá byrjun, og að sameiginlegur, I stundir á dag, sem er nægilega1 fylgst með og orðið góðir neífl'
traustur grundvöllur fáist til að(langur tími á þessu stigi, májendur síðar.)
byggja á.
Að fræðslulögin
okkar
kenna barninu, auk lesturs, und-
reikningi, skrift,
Til þess að veita svona
undirbúningskehslu, þarf
eng
2»
»njög margir unglingar fari út.ist upp, þegar annars vegar er
úr barnaskólum á íslandi ólæsír, skilningsleysi og vanþakklæti, en
ekki (irstöðuatriði
tóku þessa venju upp þegar í stað (stílagerð, söng og handavinnu, ‘ dæmalausa kennarasnillinga e5fl9
að börnin í bæjunum væru vekja athygli þeirra á ýmsu, sem og margir virðast halda.
skólaskyld 7—8 ára gömul, eins ber fyrir augu og eyru, og kenna1 Allstaðar í Noregi (en þarþekk*
og tíðkast annarsstaðar — hefir þeim að koma fyrir sig orði, með .ieg best til), var það venjan, að