Morgunblaðið - 18.01.1927, Side 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Höfum fyHrliggjandi :
Iturkada ávexti i
Niðu sodna ávexti s
Epli,
Apricots,
Ferskjur,
Blandaða ávexti,
Gráfíkjur,
Rúsínur,
Ananas,
Apricots,
Ferskjur,
Perur,
Jarðarber,
Blandaðir ávextir.
Uppboð.
Samkvæmt kröfu Steindórs Gunnlaugssonar cand.
jur. og að undangengnum fjárnámum 15. og 16. des, sl.
verður opinbert uppboð haldið föstudag 21. þ. m. við
húsið nr. 12 á Skólavörðustíg1 og hefst kl. 1 e. h. Verð-
ur þar selt: 2 bifreiðar, 1 hestur, 2 kýr, hesthús og
hlaða, ásamt lóðarrjettindum, ca. 200 bílhlöss af sandi,
eikarborð, 6 eikarstólar, kommóða, kerra, aktýgi o. fl.
Bæjarfógetinn í Reykjavík 17. janúar 1926.
Jóh. Jóhatmessost.
m Leifur Signrðssou n
aðstoðar við árs-reikningsskil, og
m skattaframtal. Komið tímanlega. — Talsímar 1100 eða 1745. — m
Landnámin Vestur- islensku.
Saga íslending.a í Norður-
Da.kota, seon oftlega hefir verio
rninst hjer, sjerstaklega í sam-
bandi við heimsókn höfundarins,
Thc.rstínu Jackson, hingað á um-
liðnu ári, er nú komin út og er
með þeirri bók fullkomivað mikið
og merkilegt verk. Ritið er eins
og sjest í formálanum, framhaUl
af margra ára óþreytandi elju og
starfsemd föðrw höf. Þorleifs Jóa-
kimssonar -Tackson, sem hefir á
árunum 1919—1923 samið og sat'n
aí ómetanlega dýrmætum skýrsl-
um og fróðleik um örlög íslenskra
uýbyggja vestan hafs, frá upphat'i
innflutninganna. En eftir fráfall
hans rjeðist dóttir h.ans í það, að
semja landnámssögu tslendinga í
Norðu,r-Dakota. Var þetta fyrir-
tæki, eins og það var frá byrjun
ráðið og ætlað, svo mikilfenglei’t
og erfiðlegt, að margir landar
vestra munu þá hafa efast um að
það gæti orðið Teyst af hendi, svo
rækilega og með slikri rausn sem
o,rðið er.
Bókin er alls nær 500 bls. :
stóru broti og er allur frág.angur
hennar sjerlega vandaður. Eru
andlitsmyndir þar svo hund»ruðum
skiftir og einnig eru mörg íslensk
heimili sýnd. Hefir hinn frægi
landi vor, Vilhjálmur Stefánssori,
skrifað inngangsorð nokkur að
ritinu, þar sem h.ann segþ- að það
sje ekki einungis mikillar merk-
ingar fyrir íslendinga heldur,
hafi það og ..atmenna þýðingu
£vrir sagnfræðinga og vísinda-
menn.“ Ennfremur er eitt snild-
a,rverk Emile W.alters, málarans
íslenska, sýnt í bókinni. Er þið
mýnd af fyrsta frumbyggjabýli i
Norður-Dakota, frá 1878. Málið á
bókinni er yfirleitt vandað og
hreint og má teljast óbland ið
þeim keimi af enskri hugsun, sem
iðulega verður svo oft vart í vesc-
rænum *ritum landa vorra. Veykið
er alt í heild sinni mikiil og verð
mætur fengur fyrir sameiginlegar
bókmentir íslendinga, hvort þeir
dvelýi hjerlendis, í Vesturheimi,
eða annarstaða,'- þar sem íslens.ia
er lesin.
Hið mesta og varanlegasta gildi
þessvr rits og það sem gerir oss
um fram alt skuldbundna höf. um
þakklæti og viðurkenning, ery
gögn þau öll og sannanir um þjóð
arrækt og lífsvonir fyrir sjált'
stætt íslenskt þjóðerni Tanda vorra
vestra, sem þetta stórverk feðg-
ininna flytur oss. Þorleifur Jack-
son hefir sannaadega verið Tslend-
ingur af römmu tauginni; og er
hann líkur stórmennum vorum
meðal sagnaritára f því, að láti
atburði og örlög manna tala sjátf
sínu eigin máli. Þannig v.ar frá
fcwnu málslist vor, og er hress-
andi og heilnæmt að finna þac.n
anda að vestan til vor, sem hiif-
um dvalið í heimalandinu-
Bók þessi mun ver&a víðíesin.
Bvo margir þætti»r eru þar spunn-
ir saman yfir höf, og fjarlægðir
niilli kvísla smáþjóðarinnar,
þeirrar, sem endurtók landnáms-
dáðir feðra vorra vestur á bóg-
inn, og hinn,ar, sem virðist nú
fyrst vera að v^kna til námsdáða
í feðraóðulunum sjálfum — hjer
heima á íslandi, að ógleymdri ný
lendunni miklu, sem bíður endu,r-
reisnar, af sameinuðum vilj.a allra
sannra íslendinga, hvar sem þeir
eiga heima. Pjöldinn af myndum
ungra og ganialla Islendinga m m
verða boðinn velkominn á hund '-
uðum býla og bæja á íslandi, þar
sem ættingjar kannast við svipi
og heiti, og rekja skyldleika sam-
am, þó í fja»rlægð sje. TJti um a't
land verður þetta verk boðberi
samúðar og trygða milli eystri og
vestri bygða íslenskra maniw.
Svo virðist nú sem miklar lik-
ur sjeu til þess, að mei»ri andleg
og þjóðleg samvinna muni takast
meðal Islendinga beggja megin
hafs. Enda er fámenni vort sann-
lega athugunarvert oss sjálfum,
þar sem vjer nú heitum fullvaldir
yfir öllum eigin högum vorum. Er
bók þessi eitt hinna bestu veður-
merkja um vakning til samvinnu
vor íslendinga; enda er tími kom
inn til firamsóknar að þeiin fyriv
tækjum. bæði andlegum og efna-
legum, sem miða að göfgun og
vexti hins alíslenska þjóðlifs. —
Hjer mætti nefn,a eina hugmynd.
Vjer eigum ungan háskóla, stofn-
aðan á grundvelli slíks fámennis,
er á ekkert jafnstætt daimi í
víðri veröld. En hvað er nú g'ert,
og hvað má gera t. d. fyri,r há-
skólanám Vestur-fslending.a hjer-í
höfuðstaðnum ? Mundi ekki td-
tækilegt að hlynna að því, að
landar vorir gætu fengið greiðan
aðgang að því, að taka hjer pró.',
segjum í forspjallsvísindum. Með
þeim hætti gætu margir ungir
Vestur-íslendingar kvnst gömlu
þjóðinni, högum hennar og landi.
Á hinn bóginn næðu þeir um leið
því mentúnarstigi, sem verður nn,
hjá sífeldlega fjölgandi hluta nem
enda, takmark þeirr.a í hámentun.
Embættaþjónar skoðast ekki »1-
ment lengur, af sjálfum sjer nje
öðrum, sem neinar æð,ri persónur
eða hágildi menningar í fjelags-
skap siðaðra nútíma þjóða. Hvao
gera t. d. synir breskra auðmanna,
sem eiga, að flestra dómi, yfirleitt
þá hæstu lífsmenning sem heim-
urinn þekkir? Þeir nema fæstir
brauðvísindin. Þefiv mentast il-
ment og taka háskólavist í því
skyni. Því ekki ,að stofna sjer-
stakt þroskapróf til háskólans
(artium) fyrir unga landa vora
að vestan og láta það vera eina
af mörgum öðrum tiaugum, er gætu
tengt fast.ar bróðiwbönd milli vor
og landnemanna íslensku handan
hafs.
Heimsókn Thórstínu Jaekson 1i!
vor á liðnu ári virðist giftusam-
leg't veðurtákn sterkari, almenn iri
og hærrj samvinnu milli beg'gjri
þjóðgreina. Sá heiður sem stjórn
votr sýndi henni fyrir þetta mikla
grundvallandi verk um varðveitsiu
frændúðar og svimeiginlegra.r tungu
eystra og vestra, bendir til stórra
tíniamóta í framsókn hins islgnsíca
þjóðernis — yfir gamla.r hafleiðir.
Einar Benediktsson.
t
Ouímuntíur Sigurísson,
vershinarm.
Hann ljest snemma í gærmorgun
á Landakotsspítala- Hafði hanu
veikst snögglega á jóladaginn, var
síðan lagður í sjúkrahúsið til upp
skurðar. En uppskurðurinn bar
eigi ár.angur.
Guðmundur heitinn mun hafa
ve.’-ið ó6 ára, og var ættaður ilr
Gaulverjabæjarhreppi í Árnes-
sýslu. Lengst af dvaldi hann á
Eyrarbakka, eð.a um 30 ár, og
fjekst þar fyrst v-ið barnakenslu,
síðan við ve.rslunarstörf við versi-
un Lefolii, en var þá j.afnframt
formaður Sparisjóðs Eyrarbakka,
og' haföi því mikil og margbreytt
áhrif í sínu umliverfi, og kom
hvarvetn,:i fram til góðs. Hafði
hann formensku Spa.risjóðsins á
hendi um 13—14 ár.
Eyrir rúmu ári fluttist Guð -
niundur heitinn hingað til bæjar-
ins, og rjeðst í þjónustu Garðars
Gíslasónar, stórkaupmanns, og
vann við verslun hans þa,r til hann
veiktist.
Hann lsfetur eftir sig konu,
Jónínu Guðmundsdóttur, og eina
dóttur, Guðmundú, Úppkomna; er
hún. gift An dirjesi Bergmann
trjesmið.
Guðmundur var hinn samvisku-
samasti og besti drengur, ötull og
vinnusamur, og trú,r og dyggur
þeim húsbóndum, er hann vann
hjá. — Hefir síðasti húsbóndi hans
látið þau orð falla, að sjer þætti
mikið fyrir að missa hann nr
þjómistu sinni.
Vetrar-
kápuefni
verða seTd með |fa
20 „ afslætli 1
Verslun
i Esili liiil ii, I
ALEXANDRÍNA
D ROTNIN G V E I K.
Eftir því sem segir í firjett frá
sendiherra Dana hjer, hefir Alex-
andrína drotning nú fengið in-
flúensun.a, en væga. Pjekk hún
veikina fvrir helgina, en leið vðl
á laugardagsnótt og laugardag,
í sömu frjett segir, að kon
ungu.r s.je nú á bat.avegi.
sárir, dofnir og þreyttir fæt-
ur, ásamt líkþomum og
harðri húð, er óviðjafnanleg
óþægindi.
Radox er hið eina þekta
meðal í heiminum, sem get-
ur bætt að fullu úr þessum
óþægindum.
S.jerhver, sem líður af of-
annefndum kvillum, mun
sanna að Radox eí* óviðjafn-
anlegt meðal.
Fæst víða í pökkum á kr.
2.75. —
UMiðlatau
margir fallegir litir nýkomið
Marieinn Einarsson 8 Go.
Mannslát á etiskum togam. TJm
helginá kom enskur togawi inn á
ísafjörð, og tóku menn eftir því,
að hann fór óvenjulega geyst. —-
Var erindi hans að Leita læknis-
hjálpar einum háseta, er vír
hafði klipt sundur fótinn á um
mitt læri. En maðurinn var svo
að fram kominn, að hann dó í
höndum læknisins meðan hann
vi?,r að búa um sárið.
Útvarpið
I dag kl. 7.30 síðd. Sjeia Jakob
Kristinsson: seinni hluti erindis
um kömu mannkynsfræðara. Kh
8.45 yeðurskeyti. Kl. 9 hljóðfæra-
sláttur frá Hótel ísland.
Á morg'un kl. 8.Ö5 veður-
skevti, klukkan 8.15 prófessor
Ágúst H. Bjarnason : Pyrirlestn r j
um „Trú og vísindi“ (annar fyr-J
irlestur). Kl. 9.15 Trio fvrir píauó,!
bratsch og kLwinett.
Pimtud. 20. jan. Kl. 8 síðd. Veö
urskevti. Kl. 8.10 P. O. Bernburg
og Jón ívars: samspil. Kl. 9 sagð-
ar erlendar frjettir.
Pöstud. 21. jan. Kl. 8 síðdegis.
Barnasögur. Kl. 8.30 Veðurskeyti.
Kl. 8.45 Stefán Guðmpndsson:
Emsöngur, KI- 9.15 Preysteinn
Gunnarsson: Skýping ísl. kvæða
(framh.)..
Laugardag 22. jan. Kl. 8. síðd.
Veðurskeyti. KJ. 8.10 síðd. Péll
ísólfsson: orgelleikur. Kl. 9 Gam-
iirnvísur. Kl. 9.45 Hljóðfiwasláttnr
frá Hótel Island.
Alla virku dagaua kl. 10 árd.
verður varpað út: Tímaverkjum,
veðnrskeytnm, frjettum og gengi.
Knaitspyrnufjelag Reykjavíkur,
iðkar á sumrin:
Knattspyrnu, Tennis og)
frjálsar íþróttir.
Á vetrum:
Fimleika, g(límur, hnefaleika
og hlaup.
Allir fjelag:ar fá ókeypis
sundkenslu.
Árs^jald 10 kr. fyrir 1. fl.
Æfingar í íslensgri glímu
verða eftirleiðis á þriðju-
dögrmi kl. 9, en hnefaleikar
óg grísk glíma fara fram í
húsi íþróttavallarins á mið-
vikudögum kl. 8 og sunnu-
dögum kl. 10 f. h.
Hlaupaæfingar fara fram
frá íþróttavellinum kl. 10 á
sunnudagsmorgnum.
Sækið vel æfingar.
Sfjórnin.
Mun þetta vera f jölbreyttasta
efni, sem útv.arpið hefir boðið
hlustendivr ennþS-