Morgunblaðið - 03.04.1927, Page 7

MORGUNBLAÐIÐ
7
'▼átryggja alskonar vörur og inubú gegn eldi með bestu kjörurn.
Aðalumboðsanaður
Garðai* Gislason.
SÍMI 281.
Sunðhöílin
Nauðsynleg til berklavarna — þó ekki væri annað —
segir Haildór Hansen, læknir.
örsjaldan á sumri, og er það sárgræti- inn leggi fram 50.000 kr. hvort, á ári
legt, því að greiður er aðgangur að í 2 ár.
sjónum, og meiri sól en flesta grunar,! pað eru erfiðir tímar, alt þarf að
einnig hjer. sunnanlands. spara, vjer verðum að kunna fótuin
vorum forráð, satt er það.
Gerfisól.
Svo mikil er trúin á ljóslækning-
una, að
En við verðum að spara það fýrst
sem óþarfast er, og kljúfa þrítugan
í útlöndum, þar sem sólar h,,mavinn t;l aS koma >vi UP1>-
nvtur þó mikið, eru nú notaðir „ultra 1 som ber lllargfaldan ávöxt.
geislar, framleiddir með 1 Höfum við efni á, að sólunda heilsu
violettir' ‘
Mólorbátur
8 til 9 tonna, með 14 hesta
Thuxhamvjel, í afbragðs
góðu standi, er til sölu.
A. S. í. vísar á.
rafmagni, einskonar gerfisól, í st(Sr. | almennings? Höfum við efni _á,
um stíl.
petta þykir mikil framför, að því
f’arið er fram á það við þing-
að það veiti 100.000 kr. til sund-
*>allE
ííist úr bæjarsjóði. — Er hjer urn
^lórkostlegt heilsuvarðveislu-mál að
ra-'ða. Hefir Mbl. snúið sjer til Hall-
óórs Hansen og fengið hjá honum
5'aisar upplýsingar, en Halldór er sem
k»nnugt er íþróttmaður og íþrótta-
v'>nur mikill.
Hönnum er það ljóst, segir Hall-
dor hvílík lyftistöng sundhöllin verð-
*>r fjTÍr íþróttalíf þessa bæjar. Menn
'ervi líka farnir að skilja, að sund-
bl'óttin er okkur íslendingum nau'ó-
^ulegust allra íþ'rótta. En færri hafa
k°taið auga á, að sundhöllin er nauð-
synleg vegna
fólk, en þeir geislar eru þó hvergi
nærri eins áhrifamiklir til lækninga
eins og sjálft sólarljósið. Hjer á landi
Bardaginn er yfirleitt svo jafn, að’eru slík Ijóslækningatæki á nokkrum
vart má á milli sjá, um lengri tíma,. stöðum og þeim fjölgar óðum.
að
rýra vinnuafl þjóðarinnar? Höfum
við efni á, að láta berklasjúklingum
levti, að unt er að nota gerfisólina, fjölga ár frá ** og útgjöld 01
þegar sólin skín ekki, og eins innan varna aukast og ^gfaldast? Er það
húss í köldu veðri og við all veikt : rjett- >egar Mtt er vitanlegt, að mörg-
um batnar með tiltölulega litlum kostn
aði ef hjálpin kemur nægilega
urinnar fyrirhuguðu og annað eins já, það oft árum og áratugum saman. | ekki minkar berklatilkostnaður-
í inn við það, því bæði eru slík tæla
Kirtlaveikin. | fl>'r 1 innkaupi °s 1 notkun-
f æsku lvsir berklaveikin sjer meðl “ V'ler flyt'íum >ó inn slíka gerfi-
„kirtlaveiki“ ; þ. e. eitíar bólgna inn- SÓ1 f-wir allmikið fÍe og verÍum enn
vortis eða útvortis af völdum berkla- meiru fÍe fil >ess að ,lota hana fil . . , .
veikinnar. Líkaminn hleður bólguvef lækninga> en SÓUn skín yfir ^ Þessa
(bandvef) utan um þessa eitla til heilsulausu og veikluðu hjörð, án þess
þess loka berklana inni og varna að fá að ná 1 nema blánefið og hand'
því að þeir berist út í blóðið, brjótist arbökin' 1 stað >ess að nota ætti hana
út í lungun, en óvinurinn er lævís út 1 æsar> og aS gríPa aðeins 111 gerfi‘
og áleitinn og bíður rólegur eftir sólar handa >eim- er verst eru stadd-
tækifærinu. ir af voldum berklaveikinnar og þá
einkum í skammdeginu og sólarleys-
sólbaðanna.
Pvi þegar suildhöllin er komin upp
>erÓa sólböð fyrst tíðkuð hjer í stór-
,)lí| stíl.
Hver eru aðal not, sólbaðanna?
Sólböð eru meginatri'ði í berkla-
>öruum.
Berklavarnirnar gleypa
^Undruð þúsunda á ári, en
em samt ófullnægjandi.
Síðan berklavarnarlögin gengu í
teldi er jjjer ár]pga vai’ið hundruð-
hln þúsunda króna til berklavarna.
’Sú
uPphæð vex með ári hverju (var
Slðastl. ár alt að miljón) og þó
,lutl ekki ofsagt vera, að aðeins lít-
111 hluti þeirra, sem að æskilegt væri
*ð tengju berklastyrk, verði hatis að-
nJétandi. Nú þegar eru ,menn farn-
r leggja höfuð sitt í bleyti til
_ess að draga úr þessum gífUrlega
ktí?jaltlalið ríkissjóðsins.
■^erklaveikin er oj'ðið það böl með
bjóð

'Jöðum
vorri, ekki- síður en með öðrum

lamar þjóðarlíkamann
en nokkuð annað. En reyndiu
vill
verða
með berklaveikina eins
annað, hjálpin kemur oft of seint.
3t,
egninu af því fje, sem eytt er
til
erkl;>varna,
?Ular

er ausið út til einangr-
sjúklinga á hælum og spítölum.
adl' veikm er orðin litt læknandi,
■aða
°Iæknandi, og minstur hlutinn
1,11 ganga til þess að bæta úr berkln-
VeiL-j .
lUlli á meðan hún er viðráðanleg.
En hvenær er berklaveikin við-
taðanlegust?
hver einasti maður, er
þrítugsaldri sýkist af
berklum.
,3'" a dögum er það á allra vitorði,
f allflestir f
^ ^kjast
Jhgsaldur má segja að allir sjeu
>'ímr berklasýktir.
Jj 11 stnðreynd sýnir best og sannar,
e •nenriirnir hafa yfirleitt mikið
sýkjast af berklum, flest-
þegar á barnsaldri, en um
°tstöðua
5(5
fl
a moti
bérklaveikinni.
fáir tæringar-
v^. Verða tiltölulega
11 af öHum fjöldanum. par mæt-
tveir seipjr, líkaminn og sýklarnir.
snemma.
Nei. — Við höfum ekki efni’ á að
draga það, að byggja sundhöll með
sólbyrgjum hjer í Reykjavík.
Við höfum fengið heita vatni'ð til
afnota frá náttúrunnar hendi, og
stöndum því aðdáanlega vel að vígi
í þessu efni. pjóðin sjálf má því ekki
lengur láta sitt eftir liggja að fá
Hversvegna
að kaupa erlenda dósa-
mjólk, þegar
er í næstu búð.
Og er þá mjótt pmndangshófið, það
isköflunum.
En nú má ef til vill segja sem svo,
Alþingi
Nefndarálit o. fl.
Sauðársalan. Lbn. Nd. hefir haft til
athugunar frv. um að selja Sauðár-
má oft litlu muria, og á æsku og upp-
vaxtarárunum er venjulega, einhvern-
tímann, háður örlagaþrunginn úrslita- að sóllua getum vjer notaS án sund' krókshrePPÍ Wðjörðina «auðá og
bardagi um það, hvort berklarnir lmllarinnar, margir geti sólbaðað í hefir orðið einhuga um, að mæla með
verða tiltölulega meinlaus ára- eða gegu um sinn eigin glugga'
-— En hver verður revnslan ?
sölunni.
Smíði brúa og vita. Peir flokks-
æfikvilli, eða ef þeir ná að brjótast
út úr eitlunum, valdi margi'a ára al- Að visu geta menn notið sólar 1 J’ Bald', °g H' V' **•
varlegu heilsutjóni, ef ekki fjörtjóni, keimahúsum meira en gert er, 3ii i Sþ. till. til þal. um að skora a
þgo-ar á unga aldri minna verður úr vegna stjórnleysis á stjórnina, „að láta smíða hjer á landi
pað er því auðskilið hvenær mest öei1"11111111111) °K vöntun á sólarglugg-. brýr og vita“ og „að nota áhalda-
um. Og lijer er oft, mest vöntun, þar smiðju ríkissjóðs til nýsmíða og'að-
ríður á að vera á verði og vígbúast
gerða, er landið þarf að láta fram-
gegn berklaveikinni. pað er þegar á sem sóibaðsþörfin er mest.
, . , , , kvæma.“ I grg. segir svo: „Sá orð-
barnsarunum og æskuarnnum, pvi
enda þótt reynslan sýni, að líkaman- í SUIldhöllinni. !rómur hefir komið UPP> að smíða eigi
o,mi «8u«g ö« „o tóapup, jsin«4 um Eii alt öðru máli yrði að gegna með orleudis >ær brýr> sem nú era fyrir-
sigur af hólmi, í þessari merkingu, sundhöHina. par yrði unt að sólbaða bugaSar' Slíkt væri óforsvaranlegt* ‘
og það þótt ekkert sje að gert, þá er í upphituðu lofti, í gegn nm gler " »Annar llður tllL lytur að >ví
jafnan stór liójiur barna og unglinga þegar kalt er, (en á vorin er oft mest aS nota sem mest áhaldasmiðju rík-
á svo viðkvæmu stigi, með tilliti til °g jafnast sólskin hjer Sunnanlands) issj°ðs “ ~ tU aðgerða um alt þao,
berklaveikinnar, að ótrúlega lítið áfall eða undir berum himni þegar hlýrra er >ar væri hægt að vlnna íafnvel °S
Kanpið
niðnrsoðnu kæfuna frá okkur. Húr
er ávalt sem ný, og öllu viðmeti betri
Sláturfjelag Suðurlands.
annarsvegar og ótrúlega lítil hjálp
hinsvegar, getur riðið baggamuninn.
Hjálpin þarf að vera almenn.
En þessa sjúkl. er ekki hægt að
þekkja úr, fyr en þá of seint. pví
verður lijálpin að vera almenn, því
enginn er heldur óhultnr.
Og hversu mörg börn og ungling-
ar eru ekki kirtlaveik, blóðlítil, lyst,-
arlítil, framfaralaus og veikluð, án
þess þó að ástæða þvki til að ráð-
stafa þeim á hæli, eða koma þeim
undir berklavnrnarlögin ? Nei, það ev
fyrst gert þegar sjúkdómurinn hefir
náð betri tökum á þeim, þegar það
væri í veðri.
| jafnódýrt eða ódýrara en annarstað- ==
Baðgestirnir eru naktir og mvndu ar> en misbrestur nokkur á því sagð-
ósjálfrátt fá sjer sólbað á milli „dýf- ur-“ ~ Eiga Þeir nú eftir að finna
anna“, þegar sólar nyti, þeim er það(Þessum °rðum sínum stað, svo að eigi
hrein nautn, ekki síður en baðið sjálft. ' erði kallaðar dylgjur og sett £ flokk
Auðvitað yrði baft eftirlit íueð börn- með Þvi kelsta er Þessir Þm- hafa
nm, að þau sólböðuðu í hófi. En að unniS síer 111 frægðar a Þinginu-
við höfum næga sól, má best sjá úi SkiPun °PÍnherra nefnda. I. H. B.
því, að varla er unt að sjá sólbrúnni her fram 1 Ed' tilL ti] >áL um að
baðgesti á baðstöáum erlendis, en 1. skora á stÍórnina, „að færar konur
Liereft
margar góðar tegundir
nýkomnar.
Simi 800.
skora
d. sjúklinga, sem sólbaðað hafa að fái sæti 1 hinum ýmsu nel'ndum, sem
sumrinu, á Vífilsstaðahælinu í gegn skiPaðar kunna aS verða 1 ýms mik'
um gler eða úti í hrauni þar.
ilsvarðandi mál.“ Er till. þessi frani
! komin samkv. ályktun kvennafundar-
.... , , , i t ins, sem haldinu var lijer í Rvík 4.
Sundholl er berklavarnahæli ,
mars og getið hetir verið um hjer í
— pað ei' þessi þáttur sundhallar- blaðinu.
kostai' miklu meira fje og lengri tíma málsins, sem vjer Islendingar ekki Yfirsetukvennalögin. — Enn verða
að lækna þá, ef það þá ekki er orð- megum glevma, að uin leið og vjer deildar skoðanir um það mál. Hefir
ið of seint með öllu. reisum sundhöll í Reykjavík eða hvav fjárhagsnefnd Nd. klofnað um mál-
— pað væri liinsvegar ógerningur annarstaðar sem væri á landinu, mcð ið og leggui' meiri hl. til að frv. verði
fyrir ríkið að standa straum af öllum sólbaðsútbúnaði, þá reisum vjer um samþ. með nokkrum breytingum.
þeim sæg á hælum, enda þótt barna leið, ekki berklahæli, heldur berkla- Strandferðaskipið. Meiri hl. sam-
og unglingahæli væru einhver til, og varnarhæli kirtlaveikum börnum og göngumálanefndar Nd. hefir orðið
því er beðið — og sjukdómurinn lat- hálfveikluðu fólki, yfirleitt, og forð- sammála um, að frv. nái fram að
inn fá yfirhöndina. s um með því, hver veit hvað mörgurn gauga óbreytt, en minni hl. (H. K.
— En einhver allra áhrifamesta og frá alvarlegri berkbiveiki fyr eða síð- 0g J. Ól.) telja málið eigi tímabært
hesta hjálpin vi'ð berklaveikinni, á ar á æfinni. Og hver treystir sjer lil 0g leggja því á móti frv.
þessu stigi, hefir reynslan sýnt að eru að meta gróðann og gagnið af því. I Hvalveiðar. Sjútvn. Nd. hefir haft
sólböð og sjávarböð. — Áætlað er að sundhöllin muiii frv. Á. Á. um hvalafriðun til með-
Erlendis flykkjast eldri og yngri kosta um 200.000 krónur. Tilætluniu ferðar. Leggur meiri hl. til að frv.
að sjávarströndinni á sumrin, sjer til ei' að ríkið beri þann kostriað að hálfu verði samþ. óbreytt en tveir nefnd-
heilsubótar til þess að njóta þessara leyti, en Reykjavíkurbær að hálfu armanna (Sv. Ól. og H. V.) hafa á-
heilsubruima og barnahæli eru auk leyti. skilið sjer óbundið atkvæði um málið.
þess reist þar í hópum. A okkar kalda Tilætlunin er einnig sú, að sund- Starfsmenn ríkisins. prír þm. í Nd.
landi eru sjóböð og sólböð lítt fr<mi- höllin standi tilbúin og blikandi í sól- (M. J., Á. Á„ Jak. M.) bera fram
kvæmanleg á samskonar hátt, nema skininu 1930, þánnig að ríkið og bær- þál. till. um að Aþ. feli stjórninni
„að greiða opinberum starfsmönnum,
sem dýrtíðaruppbót fá úr ríkissjóði,
dýrtíðaruppbót frá 1. jan. 1927, er
nemi 66% af öllum þeim launum, sem*
dýrtíðaruppbót er reiknuð af“ — og
til vara að ríkið greiði þeim 200 kr.
með hverju barni, sem er á þeirra
framfæri. —- Endurskoðun á launa •
lögurium á að fara fram á næsta Al-
þingi; þess vegna þykir flm. ekki
lieppilegt að fara nú fram á brt. á
þeim lögum og hafa því farið þessa.
leið samkv. ósk sambands starfs-
manna ríkisins.
Lög um veð. Allshn. Nd. ber frain.
skv. ósk atvrh. frv. nm viðauka \ið
lög um veð og skv. því á útgerðar-
mamii að vera „heimilt að setjn
banka eða sparisjóði að sjálfsvörslu-
veði afla af skipi sínu til trygg-
ingar lánnm, er bann tekur til út-
gerðarináar.“ í grg. segir svo: „Eftir
núgildándi lögum geta lánveitendur
eigi hlötið tryggingn í afla skipa....