Morgunblaðið - 11.10.1927, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
3
MORGITNBL AÐIÐ
Stofnandi: Vilh. Finsen.
Útgefandi: Fjelag’ í Reykjavík.
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson.
Auglýsingastjóri: E. Hafberg.
Skrifstcfa Austurstræti 8.
Sími nr. 500
Auglýsingaskrifst. nr. 700.
Heimasímar: J. Kj. nr. 742.
V. St. nr. 1220.
á mánuði.
Utanlands kr. 2.50.
1 lausasölu 10 aura eintakitt.
E. Hafb.. nr. 770.
Áskriftagjald innanlands kr. 2.00
Tóbatseinkasalan
og
stjórnarblödni.
Erlendar símfrEgnir.
Khöfn 9. okt. FB.
Illvirkin í Jugoslavíu gerC
í hefndarskyni.
Símað er frá Berlín, að menn
•aetli alment, að illviikin gegn ,Tugó
slavíu hafi verið framin í hefnd-
arskyni af Makedoníumönnum fyr
ir harðstjórn Júgöslava í Make-
•doníu. Er talið víst, að hjer hafi
verið að verki búlgarskir Make-
doníumenn, er flúið hafa frá Make
doníu til Búlgaríu, og þar hafa
myndað með sjer öflugan fjelags-
skap.

Ódýrar skáldsögur
Vor um haust 5 kr. Herrag. og prestssetriD
4 kr. Æfintýri herskipaforingians kr. 2.50
Kvenhatarinn 50 a. Alt 1 grænum sjó t kr.
Samtals 13 krónur. Ef allar þessar bækur
eru keyptar i einu lagi fást þær fyrir aOeins
9 krónur. Pantanir afgreiddar i sima 948
Krafa Jugoslava til Búlgara.
Símað er frá Sofia, að stjórnin
í Jugoslavíu hafi sent, stjórninni
í Búlgaríu harðorða nótu. Nótan
hefir e.igi verið birt opinberlega
nje neitt uppskátt látið um efni
hennar, en sá orðrómur leikur á,
að Jugoslavía krefjist þess, að
Búlgaríustjórn banni allan fjelags-
'Skap Makedoníumanna í Búlgaríu,
handtaki foringjana og komi í veg
fyrir nýjar árásir. Hóti Jugoslav-
ía að öðrum kosti að heimkalla
•sendiherra sinn í Búlgaríu. Búast
menn við, að stjórnin í Búlgaríu
synji kröfum þessum.
Ensk kona syndir yfir Ermarsund.
Símað er frá London, að enskur
kvenmaður, Miss Gleitze, hafi synt
.yfir Ermarsund.
Khöfn, FB 10. okt.
Friðvænlegra á Balkan.
' Símað er frá Berlín, að horf-
urnar á Balkanskaganum virðist
véra betri. Stjórnin í Búlgaríu hef-
ir lýst yfir ófriðarástandi í þeim
hjeruðum, sem næst ligggja Jugó-
Slavíu, í þeim tilgangi að koma í
veg fyrir, að Makedóníumenn ráð-
ist á Júgó-Slavíu.-
Árangurinn af fundi Rivera
og Chamberlains.
Símað er frá London, að Rivera
«inræðisherra á Spáni hafi sagt,
nð Chamberlain hafi stungið upp
4 því á Malorcafundinúm á dög-
unum, að Spánn ljeti af hendi
jspánverslca Marokkó til Frakk-
lands, en Chamberlain tæki að
sjer að útvega Spáni viðunandi
-endurgjald. Segir Rivera, að
■Spánn muni íhuga uppástunguna.
Ennfremur Ivveðst Rivera búast
við því, að England og Spánn
•geri með sjer bandalag.
Rakovski kvaddur heim.
Símað er frá París, að fregn hafi
borist um það, frá Moskva, að ráð-
•stjórnin rússneska hafi ákveðið, að
kalla Rakovski sendiherra heim
frá Fraklvlandi.
Siglingar. Gullfoss var á Blldu-
dal í gær. — Lagarfoss á Skóga-
strönd. — Brvvarfoss á Reyðar-
firði. - Esja á Siglufirði.
I.
Bæði stjórnarblöðin hjer í bæn-
vvm, Alþýðublaðið og Tíminn, hafa
birt grein til andsvara grein þeirri,
er birtist í þessu blaði nýlega, um
tóbakseinkasölu ríkisins. Er eins
og konvið sje við hjartastað þeirra
vnanna, er að blöðvvm þessuin
stavvda, ef einokun er nefnd á
nafn. Rísa þeir óðara upp til
handa og fóta og bvvast til varnar
því ekki má orðinvv halla gagnvart
þeirri stofnun, sem nokkur einok-
unarkeimur er af. Sannast lvjer
senv oftar skyldleiki þessara
vnanna.
II.
Tíminn birtir ritstjórnargrein
4vm tóbakseinkasöluna v 44. tbl.
5>. á. Ýmislegt bendir þó til þess,
að grein sú sje ekki eítir ritstjóra
blaðsins, lveldur sje hún komin frá
æðri stöðum. En vegna þess að í
greininni finnast ekki rök, lveldur
staðhæfingar og fullyrðingar, hof-
ir þótt rjettara að klína lvenni á
ritstjóra blaðsins.
Hjer í blaðinu var það sannað
vneð tölunv úr fjárlögunv og iaúds-
reikningum, að tóbakseinkasalan
hafi brugðist, herfilega sem tekju-
lind. Allir, sem ekki eru starblind-
ir á alt senv að einokun lýtur, játa
þetta nú orðið.
Tínvinn reynir að afsaka þetta,
nveð því að segja, að tvö síðustu
árins áður en tóbakseinkasalan tók
til starfa, hafi tóbaksinnflutning-
ur Verið óvenjumikill. Menn hafi
verið að birgja sig upp áðvvr en
einkasalan skall á.
Ekki færir Tíminn minstu rök
fyrir ]>essari fullyrðingu sinni, sem
ekki er heldur von, þvv rökin
sanna liið gagnstæða. Árið 1921,
síðasta árið áður en einkasalan
hófst, var innflutningur á tóbaki
langt fyrir neðan meðaltal, og á
vindlum og vindlingum mjög ná-
lægt meðallagi. Þetta ár nam inn-
flutningur á mann 0.56 lcg. tóbak
og 0.258 kg. vindlar og vindling-
ar. Árið 1920 voru hlutföllin þessi:
1.25 kg. tóbak, 0.201 lcg. vindlar
og vindlingar. Árið 1919: 1.36 kg.
tóbak og 0.463 kg. vindlar
vindlingar.
Á þessunv tölum sjest, það, að
fullyrðingar Tímans um mikim
innflvvtning síðustu árin áður en
einkasalan hófst, eru alrangar. —-
Tölurnar sanna hið gagnstæða. Sje
tekið vneðaltal beggja áranna 1920
—1921 og borið samavv við nveðal
innflutning frá 1914 verður út-
koman sú, að! þessi tvö áriiv, 1920
—1921, er meðalinnflutningur 0.90
lcg. tóbak og 0.229 kg. vindlar og
vindlingar, en meðalinnfl. 1914—-
1919 er 0.97 kg. tóbak og 0.258 kg.
vindlar og vindlingar Innflutning-
ur 2 síðustu árin á undan einka-
sölunni er minni en meðalinnflutn-
ingur á árunum 1914—1919.
Á þessu sjest, að afturklppur sá
á innflvvtningi, er verður 1922, þeg-
ar einkasalan hefst, getur alls elcki
stafað af því að óvenjvvmiklar
■birgðir hafi verið fyrirliggjandi v
landinu. Innflutningur tóbaks, sem
tollur er greiddur af, verður um

nveðan verslunin var frjáls, og a}l-
ar áætlanir einokunarpostulavvna
bregðast gersamlega.
Aðrar fullyrðingar Tínvavvs eru
árnóta vel grundvallaðar og svv, er
hjer hefir verið hrakin. Hinar
rniklu tekjur ríkissjóðs af tóbaks-
tolli 1926 sýna best yfirbvvrði
frjálsrar verslunar. Tóbákstollur-
inn það ár fór 492 þús. kr. fram
úr áætluðum tekjuvn þingsins af
tolli og einkasölu til savnans.
Eklci þarf að fjölyrða vvnv vöru
gæði tóbakseinkasölunnar. Þau
voru neytenduvn vel kunvv. Það
vita allir að varavv var bæði verri
og dýrari, eins og altaf verður,
þegar vöru er kipt út vvr frjálsri
samkepni.
Tíminn telur það fjarstæðu, að
vera að fárast yfir því þótt ríkið
hafi tapað vvokkrum tugunv þús-
vvnda á tóbakseinkasölunni. Vita-
skuld er það fyrir megnasta slóða-
Skap, að láta verða stór töp á
slíkri verslun senij tóbakseinlcasöl-
unni. Hvaða ástæðu hafði ríkið til
þess að vera að lána þessa vöru
vvt unv hvippinn og hvappinn 1
Enga, alls enga.
Það getur á engan lvátt afsakað
stjórnendur einkasölunnar, þótt
hægt sje að benda á skuldatöp hjá
Ikaupvnönnunv. Fyrst er nvv það, að
slík skuldatöp eru ríkinu óviðkom-
andi. Svo er aðstaðan alt önvvur
hjá kaupmanninum, en einkasöl-
unni. Kaupmaðurinn verður oft að
lána vörur svnar í óvissu uvn
greiðslu; en einkasalan þurfti alls
eklci að lána nema gegn öruggri
tryggingu. Það er eklci hægt að
afsalca skuldaíöp tóbakseinkasöl
unnar.
III.
|
Einvv af fyrri starfsmönnvvvn tó-
bakseinlcasölunnar, Sigurður Jón-
asson, hefir tekið sig til og ritað
svargrein, við grein þessa blaðs, og
Ibirtist hún í Alþýðublaðinu 4. þ.
m. Það er þó vneir af vilja en vnætti
hjá Sigurði, að hann skrifar grein
þessa. Havvn kenvur ekkert vválægt
röksemdafærslu Mbl.; gerir elcki
nvinstu tilraun til þess að hrekja
°g þa:r tölur, er þar voru birtar. S. J.
lætur sjer nægja fullyrðingar vvt
í bláinn, og' fér síðan, á sína vísu
auðvitað, að lýsa kostum eivvkasölui
og ókostum frjálsrar verslunar,
„samkvæmt fenginni reynslu“. Er
það næsta broslegt að sjá S. J.
vera að halda þvS fravn, að eivvka-j
sölufyrirkomulaginvv fylgi „betri i
vörvvr“, „hagkvæmari innkaup“,
„ódýrari rekstur“ o. s. frv. Þett.v!
'fullyrðir S. J. „savnkvæmt, fenginni
reynslu“ af tóbakseinkasölunni!!
Hver vnaður, sevn les þessi orð
S. J. hlýtvvr að reka vvpp skellihlát-'
ur, því "þavv eru hreinustu öfug-1
vnæli. Engin stofnun lvefir betvvr
sanvvað fvrir vnönnum alla ókosti'
einkasölufyrirkomulagsins, eins og
eivvnvitt tóbakseinkasalan. Yaran'
var vond og dýr, og vnikill hlvvti (
af versTuharhagnaðinum fór v
kostnað við verslunarreksturivvn.,
S. J. telur ]>að eivvvv af höfuðkost- J
vvvn einkasölvvnnar, að tóbaksivvvv-
flutningur (senv tollur var greidd- ‘
i

Heilbrigt,
&
hðrund
er eftirsóknarrerðara
en fríðleikurinn einn.
Menn geta fengið fallegan litarhátt og bjart
hörund án kostnaðarsamra fegurðarráðstafana.
Til þess þarf ekki annað en daglega umönnun
og svo að nota hina dásamlega mýkjandi og
hreinsandi TATOL handsápu, sem búin er til
eftir forskrift Hederströms læknis. í henni eru
eingöngu mjög vandaðar olvur, svo að í raun
og veru er sápan alveg fyrirtaks hörundsmeöal.
Margar handsápur eru búnar til úr lélegum
fituefnum og vísindalegt eftirlit með tilbún-
ingnum er ekki nægilegt. Þær geta veriö hör-
undinu skaðlegar, gert svitaholurnar stærri og
hörundið grófgert og ljótt.
Forðist slvkar sápur og notið aðeins
TATOL handsápuna.
Hin feita, flauelsmjúka froða sápunnar gerir
hörund yðar gljúpara, skærara og heilsulegra,
ef þér notið hana viku eftir viku.
Tatol lvandsápa fæst
hvarvetna á íslandi.
Verð kr. 0.75 stk.
Heildsölubirgðir hjá
Reykjavík.
Sauða- og dilkakiot
Laugardal og Grimsnesi í heilum kroppum og smásölu, er selt
í Kaupfjelagi Grímsnesinga, Laugaveg 76, sími 1982.
Heildverslun
Garðars Oislosonar
selur allar
Gooaers-fiðrbaifegundlr
svo sem *
Albyn • Badlög,
Albyn - Baðsápur,
Coopers - Baddufi og
Svarta - Baðefnið
(Black ArcTnical).
P. W. Jacobsen & Sön.
Stofnuð 1824.
Slmnefni: Granfuru - Carl-Lundsgade, Köbenhavn C.
28—30% nvivvm eftir að einkasalan j uv af) fór stöðugt vninkandi.
er komin á. Þetta verðvvv vitaskuld, Mvuvdi nveð tíð og tírna allvvv invv-
þess valdandi, að tolltekjuvnav fhvtninguv lvvevfa. En hvevnig yrðji
vévða vniklu rýravi en þæv voru þá um hvnar nviklu tekjur se»v
Selur timbur í stærri og smsrri sendingum frá
Kaupmannahöfn. — Eik til skipasmfða.
Einnig heila skipsfarma frá Svíþjóð.
Heffir verslad við ísland i 80 ár.