Morgunblaðið - 29.02.1928, Page 3

MORGUNBLAÐIÐ
^yildi jeg að Guð gæfi, að menn-
drnir hjeldu lífi.“
Enn allir voru einhuga og sam-
mála um eitt, að alt mundi gert
bæði á sjó og landi til að bjarga
lífi mannanna, sem í skipreikanum
og háskanum voru staddir, að all-
ir mundu sýna frækilega fram-
göngu og cnginn draga sig í hlje,
.þótt við ofurefli væri að etja.
Sannspurt. er líka, að þessar von
ir manna sættust. Fyrir frábæran
vaskleik manna þai- syðra, fór svo,
^að eftir langa og sti*anga baráttu
tókst að bjarga tíu mönnum af 25,
■er á Forsetanum voru.
Lokaþáttur þessa sorgarleiks —
hjer í bænum' — var sá, að togar-
inn Tryggvi gamli kom hingað inn
•eftir með andvana lík fimm manna
af Forsetanum nálægt stundu fyr-
ir miðnætti; va!r þeim ekið suður
í líkhúsið í kirkjugarðinum, þau
• afklædd og þvegin og þeim veittur
venjulegur umbúnaður.
Var þá nokkurn veginn sann-
• spurt, að 10 menn af skipshöfn-
inni liefðu haldið lífi fyrir vask-
leik og frækilega framgöngu
þeirra, er tóku þátt í björgunar-
tilraununum; en 15 mundu hafa
látið lífið.
Dagur þessi liafði verið Reykvík-
ingum bæði langur og þreytandi;
minti hann helst til mikið á mann-
skaðadaginn mikla, 7. apríl 1906,
þegar yfir 20 íslenskir sjómenn af
fiskiskipinu Ingvari druknuðu fyr-
ir augum bæjarmanna á slterjunum
sunnan og vestan við Viðey, og
tvö fiskiskip, Emilía og Sophia
~Withley, fórust með hverju manns-
barni á Mýraske'rjunum við norð-
anverðan Faxaflóa. Fóru þá yfir
'€0 menn í sjóinn á einum degi, og
átti þá margur um sárt að. binda.
En Reykvíkingar sýndu sorg-
þitnum samúð þá; og svo hygg jeg
að enn muni verða. Því svo er því
báttað með okkur hjer í borginni,
•að þó við aðra stundina rífumst
°g bítumst sem gráii- seppar eða
'gaddliestar um illt fóður, þá kenn-
'ini við samúðar hver.með öðrum,
þegar þungar raunir steðja að
bræðrum vorum eða systrum; sýna
Reykvíkingai- þá oft í orði og
verki, að það er sannur vitnis-
burður um þá, að þeir mega ekk-
•ert aumt sjá eða bágt heyra.
Vildi jeg mega óslta og vona,
að sú hugarkend níddist sem sein-
•ast. úr þeim.
Franí úr miðnættinu í nótt mun-
um við flestir hafa farið að hátta
*°g sofa. En —• skyldi ekki svefninn
bafa verið lítill hjá sumum?
Það tel jeg vafalaust, að nóttin
hafi verið mörgum vökunótt, sum-
um vegna sáriar hjartasorgar og
bugartrega, öðrum vegna samúð-
ur, hluttekningar og alvarlegra
bugsana. Tel jeg það síst óeðlilegt.
Þegar jeg kom á fætur í morg-
un, kom jeg heim á eitt sorgar-
beiniilið frá deginum í gær; hús-
bóndinn fluttur hingað andvana í
Færkvöldi.Þegar jeg lauk upp hurð
ánni, komu tveir ungir og laglegir
■úrengir á móti mjer — 4—5 ára —
■°g sögðu: „Hann pabbi okkar er
'dáinn, og mamma hefir verið að
gráta.“
Blessaðir smælingjarnir höfðu
auðvitað ekki rjettan skilning á
niissi sínum og g'rátsefni móður-
innar.
Jeg talaði svo bæði við konu og
nióður þessa manns, og höfðu báð-
ar lítið sofið þessa nótt. En annars
báru þær missi sinn og sorg með
hugarrósemi og stillingu. — Enda
finst mjer það ávalt tíðast hjá okk-
Uv íslendingum, að reynast hetjur,
begar á þrauta- og raunahólminn
kemur, ef menn eru ekki stókbil-
a®ir á heilsu á undan. Og undan-
þekningarlaust er það nær fimm-
^íu ára reynsla mín, bæði um karla
°g konur, að mestu hetjurnar eni
^nlægt þeir, sem standa a föstum
tfúargrundvelli.
bíatthias vissi, hvað hann söng,
hann sagði við raunabarnið:
»Því hræðstú ei, þótt hjer sje kalt,
°g heimsins yndi stutt og valt,
?g alt þitt ráð sem hverfult hjól,
1 bendi Guð er jörð og sól.“
uHann heyrir stormsins hörpuslátt,
ann heyrir barnsins andardrátt,
auu heykir sínum himni frá
livert hjartaslag þitt jörðu á.“
Við þessar hugsanir hygg jeg,
að eitthvert sorgarba'rnið liafi
sofnað út frá raunum sínum og
angursefní í nótt sem leið, eftir
hinn sára og þunga sorgarleik, sem
fram fór daginn í gær, og sem í
framtíðinni verður efalaust mörg-
um manni, minnisstæður.
„•1 á! Svona átti Forsetinn að
fara‘ ‘, segir margur hver við ann-
an í gær og í dag hjerna í bænum.
Við Reykvíkingar könnumst flest-
ir við Forsetann ; hann var fyTsti
togarinn, sem smíðaður var í Eng-
landi beint handa íslendingum, fyr
ir 20 árum, þá svo fullkomið skip
að öllum útbúnaði og smíði, sem
frekast var unt. Síðan hefir liann
„marga hildi háð“, en jafnan ver-
ið liið mesta happaskip, og flutt
margan dýran fa'rm að landi og
um leið eigendum gagn og gróða.
Nú var Forsetinn orðinn nokk-
urskonar aldurs og heiðursforseti
alls íslenska togaraflotans. En svo
ltom dagurinn í gær sem nokkurs-
konar lokadagur; þar með er saga
Forsetans á enda.
„Eitt sinn kemur endadægur
allra lýða um síðir.“
Með 15 manna áhöfn livarf hann
sjónum vo.rum; þeir fjellu með
sönnum heiðri í fylkingu.
Hraustum drengjum er gott að
falla í valinn með vopn í höndum,
eða svo þótti feðrum vorum á gull-
öld þjóðarinna'r.
Oft liafði Forsetinn, og þeir, er
á honum voru, komist í krappan
dans. Ein mesta tvísýna hans var
það, er hann einu_ sinni á stríðs-
árunum komst í heljargreipar
Þjóðverja. Hitti liann Þjóðverja
fyrir norðan Skotland, og hófu
þei'r eltingaleik mikinn; slcutu þeir
á Forsetann 12 skotum; en hæfðu
hann aldrei, þótt hurð skylli nærri
hælum. Forsetinn slapp úr höndum
Þjóðverja, eins og Haraldur Sig-
urðsson Noregskonungur forðum
úr greipum Dana. En svo var
nærri stefnt Fo'rsetanum, að brot-
in úr sprengikúlum Þjóðverja voru
sem hráviður á eftir um alt þilfarið
á Forseta. Eiga einhverjir hjer í
bænum þær til minja.
Satt er það, að mikið og sorg-
legt er slys það, sem nú bat að
höndum, sem oftar, jelið dimt, sem
yfir skall. Þau breiðu spjótin tíðk-
ast í hóp íslenskra sjómanna. En
vjer tökum því með kjarki og karl-
mensku. Látum það kenna oss að
fara varlega, þó vjer förum djarf-
lega.
Þetta alvörutilfelli ætti að minna
oss alla á að sinna öllum skynsam-
leguin bjargráðum. Nú er hjer ný-
stofnað Björgunarfjelag. Yerum
nú samtaka og eflum það á allar
lundir; af því má margt og miltið
gott leiða; hjeh var oss sýnt með
alvarlegum atburðum, hve þörfin
er brýn fyrir slíkan fjelagsskap.
Guð blessi minningu hinna föllnu.
Guðslíknarhönd styrki aðstoðar-
litlu ekkjui-nar og föðurlausu
börnin.
Guðsföðurhönd leiði börnin, er
verða að segja: „Hann pabbi okk-
ar er dáinn og hún manna er að
(fpotg * 1
28. febrúar 1928.
Ólafur Olafsson.
BJ ÖRGUNARSTARFIÐ.
Frásögn þeirra Halldórs Þorsteins-
sonar og Jóns Sigurðssonar.
í gærkvöldi komu þeir skipstjór-
arnir Halldór Þorsteinsson og Jón
Sigurðsson hingað til bæjarins og
náði Morgunblaðið þá tali af þeim,
spurði þá um slysið og björgunar-
starfið.
Þeim sagðist svo frá:
Aðfaranótt mánudags kl. 1% barst
Hf. Alliance skeyti um það, að Jón
forseti væri strandaður á Stafnnes-
rifi. Vissum við þá fljótt hvílíkur
háski va*r hjer á ferðum, því að
flestra kunnugra dómi getur eklri
hættulegri og verri strandstað á
öllu íslandi heldur en þenna. —
Bjuggumst við þegar við því, að
skip og öll áhöfn mundi farast
þarna, en til þess að reyna að
bjarga einhverjum mannanna, ruk-
um við þangað suður eftir í bif-
reið. Lögðum við á stað hjeðan ltl.
2y2 og hjeldum til Fuglavíkur,
bæjar, sem er svo að segja mitt á
milli Sandgerðis og Stafnness. —
Lengra varð ekki komist í bifreið,
því að þar tekur við hinn versti
vegur suður á Stafnnes, og verður
ta‘plega farið nema fetið þótt bjart
sje og góð færð. Er þaðan nær 1%
tíma ferð suður á strandstaðinn.
Við fengum okkur hesta í Fugla-
vík og hjeldum hiklaust áfram. —
Komum við að Stafnnesi ltl. rúml.
7 um morguninn. Þegar þangað
kom, sáum við hvar skipið lá í
brimgarðinum á Stafnnesrifi. Vissi
stafn að landi, en skipið hallaðist á
sjó. Sáum við þá, að menn stóðu
í reiðanum, sem þjettast ,maður við
mann. Ekki gátum við sjeð hve
margir þeir voru, en aðstaðan var
svo að okkur kom eklti til hug-
ar að unt mundi verða að bjarga
neinum þeirra.
Svo liagar til þarna, að 300—400
faðma undan landi er rií* það er
nefnist Stafnnesrif. Er grunt á því
og sker og flúðir alt um kring og
brýtur þar altaf, þótt gott sje
veður, en nú var þar brimgarður
einn, og alt umhverfis sltipið. En
fyrir innan er lón nokkurt, sem
nefnist Hólakotsbót, og er þar hyl-
dýpi, en var svo lítið að brotsjó-
arnir af rifinu og skerjunum fara
þar yfir um flóð. Holskeflurnar
liömuðust á skipinu og bjuggumst
við við því á hverri stundu að sjá
sigluna brotna og fara með alla
mennina fyrir borð með sjer, eða
þá að skipið mundi skrika inn af
rifinu og fara á ltaf í hafdýþið þar
fýrir innan.
Þega'r við komum á strandstað-
inn, voru skipin „Tryggvi gamli“,
„Ver“ og „Hafsteinn‘“ komin á
vettvang til að reyna að bjarga.
Lágu þau þar úti fyrir. Seinna
kom björgunarskipið „Þór“ og tog
arinn „Gylfi“. Reyndu þessi skip
með öllu móti að komast í ná-
munda við ,Forsetann‘, meðal ann-
ars með því að lægja brimgarðinn
á þann liátt að hella olíu og lýsi
í sjóinn. En það bar engan á'rang-
ur. Vindur stóð af landi og hjálp-
aðist hann að því með- straum ,að
bera olíuna og lýsið frá rifinu og
til liafs. Komust skip þessi því ekki
í námunda við „Forsetann“ og var
sýnt, að aldrei mundi takast að
bjarga mönnunum hafsmegin,
hvernig, sem að væri farið.
Voru nú góð ráð dýr, því að
eina vonin, þótt veik væri, val- sú,
að takast mætti að bjarga einhverj
um úr landi.Brugðum við nú skjót-
lega við, og náðum í báta á Stafn-
nesi, áttæring, sem þarna ,var
kominn á flot og tvo minni. —
Samtímis sendum við hraðboða ríð-
andi til Fuglavíkur og þaðan með
bifreið til Keflavíkur til að ná í
lækni. Brá hann (Helgi Guðmunds-
son læknir) skjótt við og kom suð-
urefti'r. Varð koma hans þangað
til hins mesta gagns við björgun-
ina, því að hann tók á móti hverj-
um manni, sem við náðum, jafn-
harðan, og veitti honum alla þá
hjálp, sem læknisvísindin eru um
megnug.
Nú komu tveir vjelbátar frá
; Sandgerði á vettvang. Gátu þeir
' að vísu ekki veitt „Forsetanum“
| neina lijálp, en þeir færðu okkur
steinolíu. Var nú reynt úr landi að
; lægja b'rimskaflinn með því að
bera olíu í sjóintí úr því að það
tókst ekki að utanverðu, en árang-
ur varð enginn vegna þess að olían
barst með landinu.
Annar Sandgerðisbáturinn kom
við hjá „Þór“ og fjekk ljeða þar
línubyssu, ef vera mætti að hann
gæti fremur notað hana en skipið,
en hún kom ekki að neinu gagni.
! Það var sýnt þegar í upphafi,
að engum manni mundi verða
bjargað, nema það tækist með fjör-
unni. Skipverjar höfðu um nóttina
gert ýmsar björgunarráðstafanir
um bðrð ög útbúið sig með ýms
tæki, en meðan á flóðinu stóð, og
flestir mennirnir fórust, skoluðust
og fyrir borð <511 þeirra tæki.
En af tilviljun var mjór kaðall
bundinn í reiðann og var þar fast-
ur. Þegar skipverjar sáu nú að
viðbúnaður var í landi að taka í
móti þeim, leystu þeir kaðal þenn-
an, náðu í dufl og bundu þar við og
Dagb6k.
vörpuðu svo duflinu fyrir borð.
Voru þá bátarnir þrír komnir frá
landi. Lagðist áttæringurinn við
festar milli lands og skips en minni VeðriC (í gær kl. ð): Lægð yfir-
bátarnir fylgdu honum. Tókst þeim hafinu fyrir suðvestan land og vestur
að ná í duflið og festa kaðlinum af írlandi. Illýr SA-loftstraumur frá
í áttæringinu. VoTu nú bundnir 8 Bretlandsevjum og hingað norður (9
lóðaVbelgir á annan litla bátinn stig á ísafirði og Seyðisfirði, annar-
svo að hann gæti ekki sokkið, og staðar 6—7 stig.)
hann búinn vit sem dragferja milli Veðurútlit í dag: Snarpur SA-vind-
skipsins og áttæringsins. Fylgdu ur. Úrkomulítið og hlýtt.
honurn engir menn og var hann Dánarfregn. Síðastliðinn sunnudag
oftast nær í kafi meðan hann var andaðist hjer í bænum, ung kona,
dreginn á milli. Urðu skipverjar að dönsk að ætterni, Louise Margrete
fara ofan í hann fullan af sjó, mar- giff Guttormi byggingarmeistara And-
andi í kafi og með holskeflurnar rjessyni á Laufásvegi 54. Andaðist hún
yfi'r sjer. af barnsförum, en barnið náðist lifandi
Þetta lánaðist svo vel, að 10 með hjálp læknis. pau hjón giftust fyr-
menn björguðust heilir á húfi. ir þrem árum í Ivaupmannahöfn, er
Hafa minni sögur, sem frægar eru, ‘Guttormur fór heim frá byggingar-
verið setta'r í letur en þær sögur listarnámi, en kona lians kom hingað
ev segja mætti um afrek ýmsa ári síðar og hafa þau síðan búið
þeirra manná, og hinna, sem störf- þarna á sama stað. Frú Louise var um
uðu að ])ví að bjarga þeim. þrítugt, fríð kona og glaðlynd. Vann
Fyrstu mennirnir náðust á fjórða hjer á skrifstofu danska sendiherrans
tímánum. Einn maður, . Steingrím- auk sinna heimilisstarfa. Hún var
ur Einarsson frá Lágholti, (bróðir hvers manns hugljúfi er henni kynt-
hans Haraldur fórst), henti sjer ust og er sárt saknað af eiginmanni,
fyri'r borð og synti út í bátinn. — tengdafólki og vinum.'
Kafaði hann undir livert! ólag, er Embættisprófi í læknisfræði hafa
að honum reið. Annar maður, sund nýlega lokið hjer við Háskólann: Ein-
maður góður, hljóp líka fyrir borð, ar Ástráðsson, með 1. einkunn 176%
en útsogið tók hann og hvarf hann stig, Gísli Pálsson, 1. eink. 158 stig,
í brimólguna. Jens Jóhannesson, 1. eink. 172% st.
í annari ferð, sem báturinn var og Lárus Einarson, 1. einkunn 182%
d'reginn frarn að skipinu, brotnaði stig.
liann við skipshliðina vegna öldu- Föstugnðsþjónustur: í Dómkirkjunni
gangsins. Fór þá úr honum stafn- í dag kl. 6 siðdegis, sjera Bjami Jóns-
inn og losnaði bandið, sem hann son prjedikar. — í Fríkirkjunni í
var bundinn með. Þeir skipverjar, kvöld kl. 8, sjera Árni Sigurðsson prje-
sem eftir voru, fleygðu nú öðru dikar.
dufli fyrir borð og fylgdi kaðall. Næturlæknir er í nótt Ólafur P«r-
Náðist þetta dufl líka. Var þá feng steinsson, Skólabrú, sími 181.
inn annar bátur í stað hins, sem Jafnrjettið. Enn hefir Alþýðublaðið
brotnað hafði og björguðust nú ekkert látið til sín heyra um það,
fleiri menn. Að lokum voru þrír hVort það vildi nú orðið falla frtá
eftir. Gátu þeir dregið bátinn að kröfunni um áframhaldandi jafnrjetti
skipinu, en áttu afarerfitt með að íslendinga og Dana, sem það hefir und-
halda honum þar, vegna brim- anfarið barist fyrir. Vill ekki blaðið
gangsins. Þá slitnaði kaðallinn aft- koma hreint fram í þessu máli?
ur. Tveir af mönnunum fleygðu Hafnarfjarðartogararnir. Ver komj
sjer í sjóinn og ætluðu að bjarg- inn í fyrrakvöld; var meðal þeirra
ast á sundi, en hinn þl'iðji varð skipa er reyndu að aðstoða við björg-
eftir og kleif upp í reiðann. un úr „Jóni forseta,“ „Imperialist“
Það er af mönnum þessum að kom í gær og „Júpíter“ frá Englandi.
segja, er fleygðu sjer útbyrðis, TogaramÍT. Af veiðum hafa komið
að annar þeirra synti langa hríð Hafsteinn (í fyrrakvöld), með 70 tn.
og náði loks bátnum. Var bátur- lifrar, Karlsefni í gær, með 50—60 tn.
inn alveg í kafi og svam maðurinn p,ord Fischer kom frá Englandi.
upp í hann, náði tökuin og bjarg- Enskur togari kom hingað í gær,
aðist svo. Hinn náðist líka og var meg veikan mann.
fluttur í land. Læknir var í 2 klst. 17 Orgelkonsert Páls ísólfssonar, er
að reyna að lífga hann, en það átti að verða fimtudaginn 1. mars, er
tókst ekki. Þriðji maðurinn, sem frestað.
eftir var um borð, fórst með skip- Qg ísland kom frá útlöndum kl. 1%
inu. Var engin leið að bjarga hon- ; gær, Meðal farþega voru: Frú Anna
um, því að með aðfallinu óx brim- Bjarnason, Garðar S. Gíslason vershn.,
ið afskaplega. Fór þá líka myrkur Bjarni Sigurðsson, porsteinn Por-
að, en með morgni, um áttaleytið steinSson, Aage Sehöith, Óli Ásmunds-
brotnaði skipið í tvent. son, Ólafur Jónsson múrari, Olaf Mad-
------- sen, Johannes Möller, frú Kristín Sig-
Mennirnir, sem björguðust, báru urðsson, ungfrú Katrín porgrímsson.
sig framúrskarandi karlmannlega Föstuguðsþjónusta í Hafnarfjarðar-
og enginn þeirra er mikið meiddur. kirkju, fimtudagskvöld: kl. 8.
\ oru þeir otrúlega hressiír, er þeir Guðspekifræðslan. Erindi í kvöld M.
komu a land. Læknir tok þar gi^ a venjulegmm stað og tíma.
fyrstur nianna a moti þeim, en Dánarfregn. 23. þessa mánaðar and-
síðan voru þeir fluttir^ heim til agjst að Felli í Biskupstungum, Einar
Stafnness og gistu þar í nótt. Guðmundsson frá Vatnsleysu, 85 ára
Voru hafðir fjoril' hestar til að ag aldri, mesti heiðurs- og sæmdar-
flytja þá jafnharðan neðan af magur ; hvívetna.
klöppunum heim til bæjarins og Fiskilítið hefir verið á togurunnm
fylgdu þeim menn, til að styðja þag sem af er vertíðar, enda óvenjn
þá. Á Stafnnesi var þeim tekið gtopular gæftir; sífeldir stormar dag
framúrskarandi vel og fólkið þar eftjr dag, svo skipin eiga mjög erfitt
og á bæjunum í kring gerði alt, er að stunda veiðar.
í þess valdi stóð til þess að hjúkra Austanpóstur fór hjeðan í gær. Var
þeim sem best. pósturinn fluttur í híl á stað, en bíll-
Ekki bera þeir skipstjórarnir inn komst ekki nema nokkuð npp
verra orð þeim, sem unnu á sjón- fyr;r Lögberg (að 20 km. steininum),
um að bjö'rguninni. Voru þeir all- þaðan Var pósturinn fluttur á hestmn
ir boðnir og búnir til þess að hætta austur í Ölfus. Svo átti bíll nð taka
lifi sínu fyrir skipverja. Mnnu á þar við og fara eins langt og hægt
bátunum liafa verið alt að 20 Væri. pykir sennilegt að vegurinn fyr-
manns, og lögðu þeir allir' lif sitt jr austan fja.ll sje fær bílum nú, sje
bersýnilega í hættu við björgun- eyri komin aurbleyta.
... ' Útvarpið í dag: Kl. 10 árd. Veður-
Fundin ern lík 8 manna sem fór- Bkeyti, frjettm gengi; kl 7 30 síðd
ust. „Tryggvi gamli“ kom hingað JeÖurskeyh; kl. ) 40 20 mmu ur fyrir
í fyrrakvöld með fimm þeirra, og JfSG * ^jefiðlu (A*e»
þau tvö sem elcki höfðn þekst, er kl. 8,30 Upplestur (FruÖitea
blaSitf fór i pressuna þá um nótt- Andrjesdottir skaldkona); kl 9 Org-
ina, vorn af loftskeytamanninnm, afeitkar <P' Iso5ss,oa) 5 kl- 3’30 ^
Tngva Björnssyni og Haraldi Ein- 'vlnít
aTssvni frá Láeholti pmgtiðmdi. I gær hofust eldhusnm-
Syðra liafði rekið þrjú lík í gær, rfnr } stóSu >ær
er vjer frjettnm seinast: Skúli Ein- fram a.nott' FrJettlr/ra ^ ur*B'
arsson, vjelstjóri, Gnðjón Jónsson, vegna rum eysis, að 1 a.
liáseti, og Ölafnr Jónsson, kyndari.