Morgunblaðið - 20.01.1929, Blaðsíða 5

Sunnudaginn 20. janúar 1929.
-V f.
5
Riki og kirkja.
Erindi flntt á inndi presta og sóknarnefnda hanstið
1928 af Ólafi B. Björnssyni, kanpm. á Akjanesi.
m
:4mm
Wm
?;éM
sfrm.
lé$m
■4.
Wm
■mm
11
11
.v
I PiH
I ’ kJjiM
mm
sd
m
iíÆ
\wm
m
im
erski^ie six sales
SOAR/
Sala verksmiðjunnar á Studebakers Erskine Six náði hámarki sími
1928. Á níu fyrstu mánuðum ársins voru seldir fleiri bílar til útlanda
beldur en alt árið 1927!
Ástæðurnar eru mjög augljósar fyrir framgangi hinna ágætú og
sparneytnu sex cylindra Studebakers. Kvenfólk tekur Erskine Six
fram yfir alla aðra bíla vegna þess hvað þeir eru fallegir og þægi-
legir. Karlmenn kaupa þá vegna þess að þeir vita hvað þeir eru
afkastamiklir — og það er sannað með því að þeir hafa farið 1000
mílur á 984 mínútum og er það opinberlega viðurkent met. Enginn
bíll jafndýr hefir nokkru sinni náð slíku meti.
Reynið Erskine Six í dag! Þjer munuð sannfærast um að það er
besti og hraðskreiðasti bíllinn sem til er af þeirri gerð, enda er
hann árangurinn af 76 ára reynslu Studebakerverksmiðjunnar.
Verð frá kr. 4950.00.

UMBOÐSSALI Á ISLANDI
EGILL VILHJÁLMSSON.
3 JL JL^JCLf JHoF JL i^f
CRSKm£ stx

5Í™

Verksvið kirkjunnar er alstaðar
fólgið í því að leiðá mannsálimar
að uppsprettu lífsins, til sjálfs
Guðs. Æðstu sannindi lífsins og
dýpstu rök þess, er, að öðlast ör-
ugt samband við þessa lífsins lind.
Af liverju vitum vjer að þetta
eru hin æðstu sannindi lífsins? —
Vjer vitum það af því, að enginn
maður er fæddur, án þess að eiga
öuðsneistann í sál sinni. Þann
undra mátt, sem ómögulegt en að
deyða til fulls. En af því að hann
getur ekki dáið, er hann éilífs eðl-
is, og leitar uppruna síns, og fær
ekki frið, fyr en hann livílist í
Guði.
Jeg held því fram í fullri al-
vöru, • að þetta sje tilgangur lífs-
ins. Það er borið uppi og mettað
af óendanlegri þrá Guðs til að
fullkomna okkur í sínum kærleika.
Vjer getum ekki lífs eða liðnir
komist úr augsýn Guðs.
Getur þá kærleiki Guðs og viska
komist á hærra stig, en einmitt í
þessu? Þar í er fólgið lífið og
ódauðleikinn. Því takmarkið með
lífi og dauða, er að eignast líf, sem
æðra er, eignast eilífa hlutdeild
í þeim kærleika, sem er ofar öll-
um skilning, og er æðsta takmark
þessa lífs.
En þó enginn týnist augum Guðs
fyrir takmarkalausa elsku hans til
vor mannanna, þá er ekki vanda-
laust að lifa. Því ef öllu væri full-
nægt með þeirri vissu einni, sæist
okkur að líkindum yfir tilgang
lífsins. Af hverju? Jú, af því að
lífið væri þá ekkert próf. En það
er einmitt skólaganga og próf.
Við erum í skóla til að læra að
þekkja Guð og elska hann. Og líf
okkar og breytni er prófið, sem
segir til um, hvernig vjer höfum
stimdað þann lærdóm. Þar koma
ekki til greina metorð, völd eða
viska, heimska eða hygni, sem
mæld eru á veraldl. mælikvarða,
heldur auðmýkt hjartans og af-
Staða vor til Guðs, sem hefir gef-
áð okkur það dýrðlega hlutverk
að lífsstarfi, að stækka sína eigin
mynd í lífi okkar og annara.
En ,einkunnin‘, ,umbunin‘, ef vjer
höfum staðist prófið, er lífið í
Guði, hvorki eftir fjölmörg ár
eða fá, ekki við endalok heims,
heldur strax í dag eða á morgun,
þegar jeg eða þú, höfum leitt
Guð inn í líf okkar, til að bera
það uppi með krafti hans, sem
verkar óaflátanlega.
Jeg held að öllum stefnum komi
saman um, að þetta sje aðalhug-
sjón og markmið kristinsdómsins,
en það mun meira deilt um hitt,
hvemig kirkjunni hefir tekist að
gera þetta að veruleika í lífi
mannanna, eða hvaða. leið, ,eða
meðul sjeu vænlegust til siguts.
Á öllum tímum hefir verið deilt
um þetta atriði, en það mun vera
sanni næst, að sjaldan eða aldrei
hafi verið meira um það deilt en
einmitt nú.
Það er mikið rætt og ritað um
iosið í trúarefnum, um að fólkið
Viti ekki hverju trúa skuli, trúar-
skoðanimar sjeu svo margar og
kiisjafnar, að ómögulegt sje að
Vita hvað rjett sje. En mjer verð-
i
ur á að spyrja: benda ekki þessar
skiftu skoðanir og trúarleit, ef jeg
mætti nefna það svo — sem virð-
ist einkenna þessa tíma — mjög á
það, sem er þungamiðja í þessari
leit að takmarki lífsins, trúarþörf-
ina hjá okkur? Það virðist benda
til þess að jafnvel þótt vjer sjeum
„veikir að trúa“, þráum vjer „það
sem æðra er,“ þráum að trúa því
einu, sem hefir gildi fyrir þetta
líf og hið komanda. Þessir tímar
sanna því, að vjer þurfum að biðja
eins og fyr: „Auk þú oss trú“.
„Auk þú oss trú“, sem veitir oss
fullnægju og frið. Svo trúin um-
skapi líf okkar og vermi það af
heitri þrá, eftir því að geta víð-
frægt kærleika þinn, svo að vjer
öðlumst þann skilning, að kærleik-
urinn sje þess verður að lífinu sje
lifað fyrir hann.
Það er sannfæring mín, að alt
gott og fagurt, allar fegurstu hug-
sjónir sem íklæddar hafa verið
veruleika, og sú trú, sem jafnvel
gctur flutt fjöll, eigi rætur sínar
í kristninni og sje kirkjunni að
þakka, þeirri kirkju sem Kristur
stofnaði fyrir 19 öldum, og
andi Guðs starfar í enn þann dag
í dag.
Um hina íslensku grein á þess-
um volduga stofni vildi jeg tala
í dag.
Sá sem leggur líf sitt og krafta
í að rækta nýbýli, að breyta
óræktarjörð í blómleg býli, þarf
oft að beygja bakið, og etja við
margskonar erfiðleika.
Um það leyti sem krístni berst
út hingað, má í raun og veru líkja
hinu andlega lífi á Islandi við
slíka óræktarjörð. Það var því
margt og mikið sem hjer þurfti að
vinna. Það þurfti að snúa átrún-
aði fólksins frá Óðni til Krists.
Það þurfti að láta fólkinu skilj-
ast, að það var ekki í heiminn
borið til að vinna víg. Það þurfti
að láta það afrækja þá svívirð-
ingu að fjölga fólkinu til þess að
stytta því aldur eða bera það út.
Þessa jörð var óhugsandi að
rækta nema með frjómagni krist-
innar trúar. Enda er nær því hægt
að segja að kristin trú, hafi vart
verið farin að festa rætur fyr
en þetta fór smátt og smátt að
breytast. í upphafi var samt við
marga erfiðleika að etja sem von
var. Landið var stórt og strjál-
bygt, örfáir íslendingar kristnir.
Engin kirkja til, en hinsvegar flest
ir fráhverfir liirum nýja sið. En
þá þurfti ekki að segja að íslands
óhamingju yrði alt að vopni. Þá
lifðu hjer á landi miklir menn og
merkir mjög, sem elcki ljetu sjer
það aðeins um munn fara að þeim
væri hugleikið að kristna landið,
heldur gerðu þeir það sem ^rneira
var, þeir lögðu því nær fje og
fjör í sölurnar til þess að krístna
landið. Þeir ræktuðu nýbýlið. Þeir
bygðu kirkjur svo víða sem þurfa
þótti. Og þeir hinir sömu lijeldu
presta tilaðþjónakirkjunum,fæddu
þá og klæddu. Yjer höldum ef til
vill, að þessir menn hafi Verið svo
ríkir, að þá hafi ekkert munað
um þetta, jeg held ekki, að það
hafi valdið hjer mestu um, heldur
hitt, að þeir voru í anda og sann-
leika konungbomir menn, sem ekk
ert Ijetu hindra sig frá því, að
vinna trú sinni og föðurlandinu
alt það gagn, er þeir máttu.
Og mjer finst að vjer höfum
úrkynjast og ekki hlustað nógu
vel á boðskap kirkjunnar, og get-
um ekki verið arfþegar hinna kon
ungbornu forfeðra okkar, ef vjer
margfalt fleiri getum ekki staðið
saman um það, að viðhalda kristni
þessa lands þannig að það sje
gagn vort og sómi.
Hjer þarf eins og ávalt að
vera einhver stjórn, eitthvert
skipulag. Það viðurkendu líka for-
feður okkar, enda völdu þeir jafn-
an sína hæfustu og bestu menn
til biskupa. Þeir voru margir, svo
sem vjer vitum, st.órmerkir menn
og lærðir, og hafa unmð landi
voru og kristinni trú svo mikið
gagn, að það mun uppi vera með-
an þetta land er bygt.
Einna mestar mætur hefi jeg á
Gissuri biskupi Isleifssyni. Má með
al annars marka af því, að íslend-
ingar hafa eklti verið illa ættaðir,
að svo mikill kristinn höfðmgi
skyldi vaxa upp svo nálægt heiðni.
Um Gissur biskup sagði Har-
aldur konungur Sigurðsson, sem
var vitur maður, að sjer sýndist
að hann „mundi best til fallinn að
bera hvert tignarnafn er hann
hlyti.“ .
Eins og sagan sýnir, verður
Gissur biskup mikill, og því ber
starf hans mikinn árangur, að
hann leggur sjálfan sig og alt sitt
í starfið. Hann er kristinn maður
sem ekki lætur sjer nægja að prje-
dika fyrir fólkinu með orðamælgi,
hvernig það eigi að vera, heldur
gerir hann það með lífi sínu og
starfi, sem er vitanlega öruggasta
meðalið hverju máli til sigurs.
Hann er ekki að hugsa um auð-
legð afkomenda sinna, þegar hann
gaf Skálholti alt, auk annara eigna
tii kirkjunnar. Hann leggur með
gjöfum sínum og öllu starfi grund-
völlinn að vexti og viðgangi hinn-
ar íslensku kirkju.
Gissur biskup var sannkristinn
friðarhöfðingi.Enda segir um hann
að: „Það hafi og verið allra vit-
urra manna mál, að hann hafi af
Guðs góðgift og sjálf sín atgerfi,
göfugastur maður verið á íslandi
bæði lærðra manna og ólærðra."
Kaþólska kirkjan hefir allra
kirkna mest lagt áherslu á hvers-
konar líknarstarfsemi og ölmusu-
gjafir. Enda hefir það verið höf-
uðeinkenni kaþólsku kirkjunnar
í öllum löndum, að leggja mjög
mikla áherslu á þessa grein.
Kristin kirkja yfir höfuð, en
sjer í lagi kaþólska kirkjan, hef-
ír frá því fyrsta talið það sjer-
staka skyldu sína að annast fá-
tæka og umkomulausa. Páiar
kirkjudeildir hafa lagt jafn ríka
áherslu á skylduna að gefa, enda
leggur hún mikið upp úr því,
hver laun hlotnist gefendunum.
Pyrir þessa starfsemi hefir ka-
þólska kirkjan vafalaust útbreiðst
mest, enda er það víst einn feg-
ursti þátturinn x sögu hennar.
í ritgerð, sem forsætisráðherra
Tryggvi Þórhallsson hefir samið,
um eignir hinnar íslensku kirkju.
fyrir siðaskifti, og verið svo góður
að leyfa mjer að vitna hjer í, —
segir hann að hinar íslensku sögu-
heimildir gefi allljósa mynd af
því, hversu mikið kirkjunni varð
ágengt í þessu starfi hjer á landi.
Henni hafi tekist á tiltölulegft
mjög stuttum tíma, að gerbreyta
hugsunarhætti Islendinga að þessu
leyti. •
Hann segir að eitt hið elsta
skjal sem til sje, sje skráán um
gjöf Tanna og Hallfríðar til Sælu-
bús á Bakka — Ferjubakka í Borg
arfirði. Jón Sigurðsson ritar um
þetta merkilega grein, og árfærir
brjefið um 1100. Kaflinn um þessa
gjöf hljóðar svo:
„Tanni og Hallfríðxxr þau lögðu
helming Bakka lands til sælubús
þess er þar er, að ráði Gissurar
biskup og að lofi erfingja. Þar