Morgunblaðið - 03.07.1929, Blaðsíða 5

Morgunblaðið - 03.07.1929, Blaðsíða 5
Miðvikudaginn 3. júlí 1929. 5 Presiastefnan. Dagana 13.—15. júní var liald- in prestastefna, að þessu sinni nokkru fyr en vant er, vegna ut- anfarar biskups. Hófst hún fiintu- dag 13. kl. 1 e. h. með .guðsþjón- ustu í dómkirkjunni. Sjera Svein- björn Högnáson prjedikaði og- lýsti jafnframt vígslu, því að í guðs- þjónustunni víg'ði biskup kandídat Jón Ólafsson til Holts i Önundar- firði. Á eftir vígslunni voru 20 synódusprestar til altaris ásamt liinum nývígða presti. Fúndir hófust kl. 4 i K.F.U.M. salnum. Skrifarar voru tilnefndir þeir sr. Friðrik Rafnar og sr. Éiríkur Albertsson. Af próföstum voru nærstaddir sr. Einar Thorla- cius, sr. Oísli Einarsson og sr. Jón Brandsson (Kjalarnes- Árness- og Rangárþinga-prófastarnir voru fjarverandi vegna jarðarfarar). — Af prestum voru mættir: Ur Kjal- arnesþingi: Dómkirkjuprestur sr. Bjami Jónsson, sr. Halldór Jóns- son, sr. Hálfdan Helgason, sr. Ei- ríkur Brynjólfsson og sr. Brynjólf- ur Magnússon: Ur Árnesþingi : Sr. Olafur Sæmundsson, sr. Gísli Skúlason, sr. Guðrnunrtur Einars- son. Ur Rangárþingi: Sr. Svein- björn Högnason, sr. Erlendur Þórðarson, sr. Jón Skagan, sr. Sig- urjón Árnason, Ur Borgarfirði: Sr. Þorsteinn Briem og sr. Eiríkur Albertsson. Úr Austur-Skaftafells- prófastsdæmi: Sr. 'Jón Pjetursson. lTr Suður-Múlaprófastsdæmi: Sr. Jakob Jónsson. Ur Eyjafirði: Sr. Friðrik Rafnar. Ennfremur": Sr. Ólafur Olafsson, Kvennabrekku, sr. Sigurður Haukdal, Flatey, sr. Jón Ólafsson, Holti. Loks voru mættir háskólakennararnir þrír: Sig. P. Sivertsen, Magnvis Jónsson og Ásmundur Guðmundsson, upp- gjafaprestarnir sr. Jón Árnason og sr. Stefán Jónsson. Kínatrúboði Ólafur Ólafsson og kand. Sigur- björn Á. Gíslason. Biskup setti fundinn með bæn og stuttri inngangsræðu. Síðan gaf hann yfirlit yfir næstliðið fardaga- ár. Mintist hann látinna presta (sr. Jóns Guðmundssonar og sr. Einars Friðgeirssonar) og uppgjafapresta (sr. Pájs Ólafssonar, Vatnsfirði, sr. Jóns Ó. Magnússonar, sr. Tóm- asar Björnssonar, sr. Jóh. L. L. Jóhannssonar og sr. Einars Vig- fússonar í Vesturheinri). Prests- konur höfðu látist tvær: frú Sig- ríður Lárusdóttir, Siglufirði, og frú Guðný Benediktsdóttif á Stað i Aðalvík. Af prestsekkjum hafði engin dáið, en 4 bætst við, svo nú væru þær samtals 54 á lífi. Þrír prestar hefðu látið af embætti: sr. Þórður próf. Ólafsson, Söndum, og sr- Stephensen. Holti. fyrir aldurs sakir, og sr. Sig. Einarsson í I' latey, til þess að snúa sjer að öðru lífsstarfi. VígS]u höfðu tekið b kandidatai. Prestar í emhættum eru nú alls 108 og 2 aðstoðarprest- ar. Vígslubiskup Hálfdán Guð- jónsson hafði tekið vígslu á Hól- um 8. júlí f. á. o,g sr. Stefán Björns son á Hólmum verið skipaður prófastur. Tvö prestaköll (Borgar- og Staðar í Steingrímsfirði) væru sem stæði imdir veitingu, en þrjú prestslaus (Hofteigur, Staðarhóls- þing og Þingvellir). Nýjar kirkj- ur hefðu verið vigðar á Raufar- höfn og á Hjalla (báðar stein- steyptar). Kirkjuhús þjóðkirkj- unni tilheyrandi, værU nú alls 275 (56 bændakirkjur, 14 ljens- og Jandssjóðskirltjur og 205 safnaðar- kirkjur). Af þessum kirkjúm væru 45 stein- og steypukirkjur, 2 torf- kirkjur og- hinar allar timbur- kirlcjur. Við áramót áttu 138 kirkj- ur í kirkjusjóði samtals kr. 306,- 720,22 inneign, en 72 hefðú á sama tima skuldað kirkjusjóði ca. 150 þús. kr. — Prestsseturshús höfðu cngin verið reist ný á árinu, en íbúðarhús á Borg verið keypt lianda prestakallinu. .Síðasta Al- þingi hefði veitt á fjárlögum 20 þús. kr. til húsabóta og bætt lít- ilsháttar við eftirlaun tveggja upp- gjafapresta og prestsekkna. Frum- vörp höfðu legið fyrir þinginu úm kaup á landi tveggja prestssetra (Ness í Norðfirði og Hólma), en ekki náð fram að ganga. Kirkju- málanefnd hafði verið skipuð, 5 manna nefnd af 3 prestum og 2 leikmönnum. Las biskup upp erind- isbrjef hennar. Gati hann einnig um leyfða frestun á mati heimatekna presta. Loks mintist biskup á kirkjuleg fundarhöld á árinu, fyr- irlestra Ólafs Kínatrúboða víðs- vegar um land, útkomu nýrra kirkjulegra rita (Páls postula eft- ir Magnús Jónsson prófessor, Sam- anburður samstofna guðspjallanna eftir Sig. P. Sivertsen prófessor, bókar dr. Arne Möller: „Jón Vída- lín og hans Postil“, svo og prje- uilcana. Har. Níelssonar prófessors, II.), yfirreið sína á næstliðnu sumri (aðeins eitt prófastsdæmi, Vestur-fsafjarðar, væri nú eftir ó- vísiterað og stæði til, að þar yrði vísiterað á þessu sumri), og á al- heimsþing lútersku kirkjunnar í Kaupmannahöfn, er stæði fyrir dyrum, og mundi, auk biskups, verða sótt. af próföstunum sr. Árna Björnssyni, sr. Ásmundi Gíslasyni, sr. Ófeigi Vigfússyni og sr. Olafi Magnússyni, (sr. Friðriki Ilallgrímssyni og dócent Ásmundi Guðmundssyni). Þá lagði biskup fram tillögur sínar um úthlutun styrktarfjár ^PPíljafapresta og prestsekkna, alls kr. 8440,00, sem voru sam- þyktar umræðulaust, gerði grein fyrir hag prestsekknasjóðs oglagði fram til samþyktar ársreikning hans. Þá var kosin 5 manna nefnd til athugunar á ýmsum fyrirspurnum Irá hinni skipuðu kirkjumála- nefnd og í hana kosnir: Sr. Friðrik Rainar, sr. Gísli Skúlason, sr. Ein- ar Thorlacius, sr. Erlendur Þórð- arson og sr. Eiríkur Albertsson. Skyldu þeir næsta dag koma fram með tillögur sínar. Sr. Quðmundur Einarsson gerði þá grein fyrir störfum barnaheim- ilisnefndar og fjársöfnun með merkjasölu, er igengið höfðu mjög ákjósanlega (hátt á 3. þús. kr. höfðu safnast). Samþykt var að nefndin rjeði sjer fastan ritara svo að verja mætti nokkru af fje til að greiða fyrir að dvalarstaður fengist í sveit fyrir mjög báglega stödd börn. Kl. 8y2 flutti próf. S. P. Sívert- sen fyrirlestur í dómkirkjunni: Kröfur kristindómsins um iðrun og afturhvarf. Föstudag 14. júní. Kl. 4 síðd. var aftur settur fund- ur. Biskup lagði fram skýrslu um messuflutning og altarisgöngur á liðnu almanaksári. MesSur höfðu á árinu verið fluttar alls 4407 og kæmu þá rúmlega 40 messur á hvem þjónandi prest. Tala altaris- gesta hafði orðið 5614. Enn skýrði biskup frá því, að fæðst hefðu á árinu 2544 börn, dáið alls 1107, og hjónabönd verið stofnuð alls 703. Þá lagði biskup fram og las upp frumV., er kirkjumálanefnd hefði sent sjer um húsabyggingar á prestssetrum, og formaður nefnd- arinnar, síra Þorst. Briem, skýrði meginhugsanir og tillögur frumv. vandlega. Síðan lagði áðurskipuð synódus- nefnd fram tillögur sínar út af fyrirspurnum kirkjumálanefndar, og voru þær ræddar það sem eft- ir var fundar þann dag og mest- an hluta næsta dags, og verður hjer á eftir skýrt frá þeim í einu lagi. Kl. 8y2 flutti dómkirkjuprestur Bjarni Jónsson fyrirlestur í dóm- kirkjunni: Fræði Lúters — í til- efni 400 ára minningar þeirra. Laugardag 15. júní kl. 9 hófust fundir að nýju og stóðu til kl. 6y2 síðd. (að frádregnu 2 stunda hljei til miðdegisverðar). Var lengst af rætt um tillögur synódusnefndar út af fyrirspumunum, sem fyrir lágu. Þessar fundarsamþyktir voru gerðar: I. Um stærð og skipun presta- kalla, störf presta og prófasta. a. Þar sem Alþingi hefir með lögum frá 1907 sameinað presta- köll svo mjög, að hnekt hefir kirkjulegri stárfsemi í sumum þeirra, og víðast. hvar vakið óá- nægju safnaðanna, telur presta- stefnan mjög varhugavert að fara lengra á þeirri braut. b. Hinsvegar telur prestastefnan fært að fela. prestum í nokkrum prestaköllum aukin fræðslustörf jafnhliða prestsstarfinu. — Báðir liðir samþyktir í einu hljóði. II. Um launakjör presta, þar á nieða.1 ábúðarkjör á prestssetrum og um íbúðarhús á þeim. a. Prestastefnan ber einhuga fram þá sanngimiskröfu, að laun presta verði sett í samræmi við kjör annara starfsmanna ríkisins, þar sem námskostnaður er svip- aður. b. Prestastefnan telur rjett, að hús, og jörð, sem ætluð er til prestsseturs, sje metin til eftir- ‘gjalds í einu lagi, og prestur sitji við sömu ábúðarkjör, sem hann tekur við í upphafi, allan tímann, er liann situr á sama prestssetri, nema prestur óski annars. c. Þar sem sennilega er elcki hægt í bili að afneina aukatekjur presta með því að ljetta þeim af söfnuðum iog greiða þær beint úr ríkissjóði, þá telur prestastefnan þó bót að því, að sameiginleg gjaldskrá um aukatekjur presta væri löggilt fyrir landið alt, auk ferðakostnaðar. d. Prestastefnan telur sjálfsagt, að prófastar fái ferðakostnað greiddan úr prestslaunasjóði, en vísitasíulaun verði afnumin. Allir liðir saniþyktir í einu hljóði. III. Um stjóm kirkjumála voru þessar tillögui' samþyktar: a. Prestastefnan telur æskilegt, að kirkjunni sje veittur meiri íhlutunar- og tillögurjettur um þau löggjafarmál, er hana varða, og er því meðmælt, að sett sje kirkjuráð við hlið biskups, er eigi iillögurjet.t, ög ráðgjafaratkvæði um öll slík l'öggjafarmál, áður en þau eru lögð fyrir Alþingi og verða að lögum. b. 1. Prestastefnan lýsir því yf- ir, að hún fær alls ekki unað við núverandi fyrirkomuLag uin veit- ingu prestakalla, eins og prests- kosningarlögin eru nú framkvæmd. Oskar hún því breytinga á kosn- ingalögunum í þá átt, að söfnuðum sje veitt vald til að kalla sjer prest. En noti söfnuður sjer eltki þann rjett innan þess tíma, er biskup ákveður svo stuttan sem fært þykir (alls ekki lengri en 1 mánuð, nema sjerstaklega standi á), þá skuli prestakallið auglýst til umsókuar og veitt, þegar sókn- arnefndir hafa átt þess bost að senda kirkjustjóminni umsögn sína í samráði við hjeraðsprófast. 2. Ennfremur telur prestastefn- an sjálfsagt, að biskup hafi óskor- að vald til að neita þeim mönnum um vígslu, er hann telur eigi hæfa til prestsembættis. 3. Prestastefnan telur rjett, ,að prestum sje leyft að hafa presta- kallaskifti um lengri eða skemmri tíma, þar sem sóknarnefndir sam- þykkja, og til fullnaðar, ef söfn- uðir eru því samþykkir. 4. Prestastefnan telur óviðun- andi, að prestar geti setið í em- bættum, þótt andlega starfið sje stórum vanrækt. Telur húu því rjett, að hægt sje, eftir tillögura biskups, að leysa þá presta frá em- bættum, sem ekki fullnægi lengur þeim kröfum um tíðaflutning, sem söfnuðir eiga heimtingu á. 5. Prestastefnan telur æskilegt, að hver prestur eigi þess kost, þeg- ai hann er orðinn fullra 70 ára að aldri, að fá lausn frá embætti með fullum launum. c. 1. Prestastefnan telur sjálf- sagt að ríkisvaldið styðji starf- semi áhrifamikilla kennimanna ut- an við prestaköll sín. 2. Prestastefnan telur hina fylstu nauðsyn þess, a'ð piAjstum sje veittur meiri tími og tækifæri til að fullkomna sig í starfi sínu, og vill gera það að tillögu sinni, að 7. hvert ár eigi prestur þess kost, að nágránnaprestar þjóni presta- kalli hans alt að 6 mánuðum end- urgjaldslaust, þar sem því verður viðkomið, en ella sjái ríkisstjórnin prestakallinu fyrir þjónustu. d. Prestastefnan óskar sem nán- astrar samvinnu kirkjunnar og væntanlegs útvarps. Telur hún mjög mikilsvert, að einn fulltrúi kirkjunnar eigi sæti í stjórn. þess. Hinsvegar telur hún útvarpið alls ekki geta komið í stað prests- þjónustu meðal safnaðanna. IV. Um kirkjur og kirkjugarða. a. Prestastefnan telur nauðsyn á að setja strangari lagaákvæði um eftirlit með byggingum og bygg- ingarstíl kirloia, svo og um um- gengni þeirra og viðhald. Ennfrem ur telur hiín rjett, að sett sjeu strangari ákvæði um ábyrgð á liendur þeim kirkjueigendum, er vanrækja skyldur sínar. b. Prestastefnan telur heppilegt, að í hverri sókn sje kosin sjer- stök nefnd sóknarnefndinni til að- stoðar til að vekja hlýjan hug raanna til kirkju siunar, og gang- ast fyrir frjálsum samtökum um að fegra hana og prýða meðal ,ann- ars með góðum gripum, og hvern þanu veg, er best þykir eiga við. Telur prestastefnan áhugasamar konur best fallnar til þess að skipa sæti í þeim nefndum. c. Prestastefnan æskir þess, að kirkjumálanefnd reyni að koma því til leiðar, að löggjafarvaldið setji strangari ákvæði um eftirlit með grafreitum og skipulagi og viðhaldi þeirra (einnig viðhaldi niðurlagðra ldrkjugarða). Telur hún æskilegt, að hæfum mönnum væri falið að leiðbeina söfnuðunum í ]>essu efni. Ýmislegt. V. Þessar viðbótartillögur voru samþyktar: a. Prestastefnan skorar á Al- þingi að veita organleikurum sveitakirkna styrk til að kenna börnum á skólaskyldualdri og nemendum í unglinga- og alþýðu- skólum, þar sem kennari fær eigi haft söngkenslu á hendi, og fólki, sem tekur þátt í kirkjusöng, undir- stöðuatriði í söng og söngfræði og lög við fögur ljóð, einkum ætt- jarðarkvæði og sálmalög. b. Prestastefnan mælir eindreg- ið með því, að sett verði sjerstök lagafyrirmæli um það, að Saur- bæjarpi’estakall á Hvalfjarðar- strönd verði framvegis veitt þeim presti eða guðfræðingi, sem tal- inn er sjerstaklega hæfur til rit- starfa um kristileg efni, einkum til sálmakveðskapar. e. Prestastefnan skorar á AI- þingi að fækka ekki prestum með lögum, nema samþykki hlutaðeig- andi safnaða og hjeraðsfunda komi til. (Þessa. tillögu átti síra Ólafur Sæmundsson). Þá skýrði biskup frá því, hvað liði starfi handbókarnefndar og að nefndin mundi halda störfum á- frarn næsta vetur. Ennfremur vakti biskup máls á nauðsyn endurskoðunar sálmabók- arinnar, og bar fram að reifuðu íoáli svohljóðandi tillögu: Prestastefnan lýsir yfir því, að hún telji æskilegt, að farið verði að undirbúa endurskoðun sálma- bókarinnar, og kýs 4 manna nefnd til þess, ásamt bþskupi, að hrinda því endurskoðunarmáli í fram- kvæmd. Var tillagan samþvkt í einu hljóði, og tilnefndi biskup í nefnd- ina: síra Ásmund Guðmundsson, síra Sigurð P. Sivertsen, síra Sveinbjörn Högnason og síra Þor- stein Briem, og samþykti fundur- inn það. Viðvílijandi synódushaldi næsta ár var gert ráð fyrir, að það færi fram 23. júní og næstu daga. Loks mintist biskup fyrirlestra- starfs Ólafs trúboða Ólafssonar hjer á landi næstliðin 3 missirir þakkaði honum fyrir það og árn- aði honum guðs blessunar í starfl hans, er hann nú hyrfi aftur til trúboðsstöðvar sinnar í Kína. — Svaraði Ólafur trúboði því ávarpi með þakklapti til biskups og presta fyrir góðar viðtökur og ámaði kirkju landsins blessunar drott- ins. Síðan flutti síra Friðrik Frið- riksson erindi um bænheyrslu, las því næst. 24. sálm Davíðs og end- aði með bæn. Var þá sungið „Fað- ir andanna“, og síðan fundi slitið. Um kvöldið voru synódusprestar heima hjá biskupi.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.