Morgunblaðið - 05.10.1929, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
3Plar0tmWaJið
’ífofaandl: Vllh. Flnaen.
'-•efandl: FJelng 1 ReykJaTlk.
:t«tjðrar: J6n KJartan«»on.
Valtýr Stefá.n«»on.
‘i*lí«lnga»tJórl: E. Hafberg.
'J rtfatofa Auaturatrætl 8.
**««l nr. 800.
Auglý»lnga»krlf*tofa nr. 700.
•«i*a«l»nar:
Jön KJartanaion nr. 741.
Valtýr Stef&ncaon nr. 11J0.
B. Hafberg nr. 770.
*>rtflag Jald:
Innanlands kr. 2.00 & naAnuOl
olanda kr. 2.50 - —
•ölu 10 aura olntaklö.
Erlendar sfmfregnir.
Fráfall Stresemanns.
I*jó5arsorg í Þýskalandi.
Khöfn FB 3. okt.
Frá Berlín er símað: Andlát
:Stresemanns kom almenningi mjög
-á óvart, en læknamir, höfðu all-
lengi búist við snöggu fráfalli
hans, vegna langvarandi heilsu-
bilunar, sem stafaði af feikna
miklu annríki.
Andlátið hefir vakið sorg manna
um gervalt Þýskaland. Blöð vinstri
manna koma út með sorgarrönd
Benda >au á, að eUginn stjóm-
málamaður hafi haft jafn erfitt
hlutverk með höndum, nefnilega
-að ráða fram úr erfiðleikum Þýska
lands eftir heimsstyrjöldina.
Vinstriblöðin mirinast og ítarlega
Sattastefnu hans gagnvart Banda
mönnum og benda á mikinn árang-
nr af starfi hans fyrir Þýskaland
■einkanlega viðvíkjandi Rínarlönd
nm, og starf hans fyrir heimsfrið-
inn.
Erfitt er að spá um pólitískar
afleiðirigar af fráfalli Stresemanns
«n talið er víst, að stjórnin í Þýska
landi fylgi áfram stefnu hans
Utanríkismálupi. Hinsvegar verður
vafalaust miltlum erfiðleikum
bundið að finna jafnfæran eftir-
mann. Sumir ætla, að eentrums
maðurinn Wirth, verði eftirmaður
oans.
Bjöldi erlendra stjómmála
Ú*anna hefir látið í ljós sambrygð
par á meðal Briand. Lík Strese1-
manns verður jarðað á kostnað rík
3s,ns á sunnudaginn kemur.
Prá París er'símað: Frakkar
Jjáka miklu lofsorði á hugrekki
■°í? hollustu Stresemanns. Blaðið
Temps segir, að Þýskaland hafi
mist merkasta stjómmálamann
sinn og telur Þýskaland ekki hafa
att mikilhæfari -stjóramálamænn
síðan á dögum Bismarks.
Blaðið óttast, að andlát Strese
manns muni hafa alvarlegar afleið
lngar fyrir Þýskaland og jafnvel
alla Evrópu.
Frá London er símað: Breúkir
stjórnmálamenn hylla minningu
Þtresemanns. Snowden telur frá-
fall hans óbætanlegt tap fyrir
Þyskaland og Evrópu yfirieitt.
Frá Þýskalandi.
Frá Berlín er símað: — Einn
^Jórnarfíokkanna, nefnilega
v. reseinannsþ jóðflokkurinn, er and
aun'1' binna stjórnarflokk-
^ a ^iÖvíkjandi atvinnuleysislög-
^ueller ríkiskanslari hefir
an að segjá af sjer, ef þjóð-
nrinn greiði atkvæði á móti
lögunum. Strese'manu var ósam-
mála þjóðflokknum í# þessu máli
og ætlaði að gera tilraun til þess
að koma í veg fyrir, að af stjórn-
arfalli yrði.
Khöfn FB 4. okt.
Frá Berlín e'r simað: Ríkisþing-
ið hefir samþykt atvinnuleysislög-
in og verður þannig komist hjá
stjómarfalli.
Egyptar og Bretar.
Frá London er símað: Stjórnin
Egyptalandi hefir beðist lausnar
og er nú búist við, að þingræðis-
stjórn komi í stað einræðisstjórn-
arinnar. Líklega verður bráða-
birgðastjórn mynduð til þess að
gangast fyrir nýjum kosningum.
Aðalmál kosninganna verður bresk
egyptski samningurinn. — Búast
menn helst við, að þjóðernissinn-
ar komist til valda að kosningum
afstöðnum.
Ný sending af:
Vetrarkápnm,
Regnkápnm
«g
Kvenkiélam
i
Brauns-Verslun
Loftur® Guðmunösson
hefnr Ijósmyndasýningu
aðeins i dag og á snnnnd.
•í glnggnm Versl. Egill Jacobsen.
að
Vaxtahækkunin
og „Tíminn“.
I.
Árum saman hefir Tíminn bá-
súnað þá villukenningu, að það
væri vissar stjettir í landinu, sem
ættu sók á því, live háir væru
vextir bankanna. Þessar stjettir
nefndi blaðið „braskaralýð“ kaup-
staðanna. En það voru kaupmenn
og litgerðarmenn, sem hjetu því
nafni á Tíma-máli.
Auðvitað þarf ekki orðum að því
eyða, að staðhæfing blaðsins
um sök af hálfu ákveðinna stjetta
í þessu efni var ein endileysa. En
þeim Tíma-mönnum þótti vel á
því fara, að reyna að koma þess-
ari villukenningu inn hjá bænd-
um. Hafa þeir sennilega litið svo
á, að auðveldara væri að afsaka
okurvexti þá, sem sum kaupfje-
lögin tóku af bændum, ef hægt
yrði að koma sökinni á „braskara-
Iýðinn“ í kaupstöðunum.
Nú er öllum vitanlegt, að mjög
mikill hluti þess starfsfjár, sem
bankarnir hjer nota, er erlent
lánsfje. Bankarnir verða að svara
háum vöxtum af þessu erlenda
lánsfje, — stundum jafnvel hærri
en þeir taka sjálfir. Þetta eitt
ætti að nægja til þess að sýna og
sanna, að enginn innlendur „brask-
aralýður“ getur ráðið .þvi, hvaða
vextir eru í landinu.
, II.
Á þinginu 1927 — síðasta þingi
fyrir kosningar — fluttu fjórir
Tímamenn, þeir Magnús Torfason,
Jörundur, Tryggvi Þórhallsson og
Jon Guðnason þingsályktunartil-
lögu í Nd. um lækkun vaxta. Var
lill svohljóðandi:
„Neðri deild Alþingis ályktar að
skora á stjórnina að koma því til
leiðar að vextir aðallánsstofnan-
anna verði lækkaðir hið allra
fyrsta' ‘.
Till. var vísað til fjhn., en fjekk
þar daufar undirtektir. Og svo fór
að lokum, að till. varð ekki út-
rædd. En Tíminn flutti bændum
boðskapinu og kendi ,,íhaldinu“
um að ekkert hefði orðið úr vaxta-
lækkuninni.
III.
Síðla sumars 1927 tóku þeir
menn við stjóm hjer á landi, sem
mest höfðu básúnað villukenning-
oooooooooooooooooc
laiioið
Skófatnað yðar
hjá
Stefáni
Gnnnarssjni.
Anstnrstræti 12.
HalDiirðlnsar.
Útsala heíst á morgun
og stendur aðeins yfir í nokkra daga.
Notið tækifæriS til að gera góð kaup.
Verslunin Egill lacobsen, útbú
Hafnarfirðl.
una um vextina. Sjálfur ritstjóri
Tímans varð stjómarforseti. Gafst
honum nú gott tækifæri til þess að
efna eitthvað af þeim mörgu lof-
orðum, er liann gaf fyrir hönd
flokks síns við siðnstu kosningar.
Eitt þeirra loforða var almenn
vaxtalækkun.
Og til þess að flokkuriim hefði
enn betri aðstöðu til að efna ein-
mitt þetta loforð, vaxtalækknnina,
hrifsaði hann yfirstjórn seðlabank-
ans í sínar hendur. Forstjóri firma
eins, seta er meðal stærstu skuldu-
nauta baukans var dubbaður í
formannsstöðu bankaráðsins. Allir
vegir voru færir.
En ekki kom vaxtalækkunin!
VI.
Hinn 28. f. m. birtist auglýsing
frá báðum bönknnum í dagblöð-
unum, og er þar tilkynt, að frá
>og með sama degi verði útláns-
vextir hækkaðir um 1%. Urðu þá
forvextir Landsbanltans 8%, auk
ómakslauna, og íslandsbanka
8V2%*
Þessar urðu þá efndir vaxta-
lækkunarloforðsins hjá þeim Tíma
mönnum! v'
Nú er eftir að vita, hvernig
Tíminn skýrir þetta fyrirbrigði.
Erfitt verðnr að koma þessari
vaxtahækkun yfir á herðar „brask
aralýðsins* ‘. Eða , hvað segir for-
maður bankaráðsins, J6n Árna-
son, framkvæmdastjóri s! í. S. ?
Samkvæmt lögnm bankans á banka
ráðið að ákveða vexti í samráði
við bankastjórnina.
Og hvað segir Tryggvi Þórhalls
son, maðurinn, sem mest og liæst
hefir galað nm oknrvexti og
„braskaralýð* ‘ ? Er liann sjálfur
kominn í hóp ,,braskaranna“, því
það er hans ráðuneyti, hans banka-
ráð, sem hefir akveðið að vextir
skyldn hæltka?
Járngirðing og skárar
á melunum i Reykjavfk, eign Landsverslunar-
innar, fæst til kanps ná þegar.
Ti boð óskast
Nánari npplýsingar i sima 1990.
v
Tilkvnning.
Ný saumastofa verður opnuð í dag klukkan 1 e. m.
íÞingholtsstræti 1.
Höfum fyrirliggjandi verulega gott úrval af faáo-
og frakkaefnum, einnig 1 flokks tillegg. — Afgreiðooi
föt með mjög stuttum fyrirvara. — Tökum einnig efaá
til að saunja úr.
Föt hreinsuð og pressum og gert við fljótt og vei
Athugið verð og vörugæði.
Virðingarfylst,
Bjarni & Bnðmnndnr
klæðskerar.
Fyrsta flokks saumastofa. Þingholtsstræti 1.
Húsmæður!
Gefið bðnrannm
fnllþroskaða
Banana.