Morgunblaðið - 12.01.1930, Page 3

MORGUNBLAÐIÐ
3
JHorfiunblaHfc
ðtoín&ndt: VUh Ftn«en.
tJtKtfandi: FJela* I Reykjnrtt
Kttatjörar: Jðn KJartanaaon.
Valtýr Stefáneeor
tnsrltelnKaetJdrt H. Hafbers
Sfertfatofa Aueturatrastl t.
*t»l nr. 600
*surlý»in*a*krtfstofa nr. 700
feimaetaear
Jön KJartaneaon nr, 741
Valtýr Stef&naaon nr. 1110
S. Hafbers nr. 770.
ekrtf'aa’Jald
InnaGtande kr. 1,00 á mán
niand* kr. 1.60 - —
*«Ju 10 aura elntaklS
Erindi Tímamanna.
Því e'r margsiniiis yfirlýst af
Tímamönnum, að þeir telji aðal-
erindi sitt um íhlutun í bæjarmál-
um Reykjavíkur það, að koma
Sálfstæðismönnum frá völdum í
bæjarstjórn Reykjavfkur. Það er
jafnframt vitað, að Tímamenn
hafa aldrei haft von um, að koma
néma í hæsta lagi einum manni að.
Tímaflokksins gætir svo lítið hjer
S bæíium, að aldrei getur til þess
komið að þeir nái hjer völdum.
Þetta vita allir.
Baráttan stendur hjer og mun
standa milli Sjálfstæðismanna og
sósíalista. Ef Sjálfstæðismenn eiga
eftir að láta af völdum, þá eru
•engir til að taka við þeim nema
sósíalistar. Yfirlýsingar Tíma-
manna nm það að þeir vilja koma
Sjálfstæðismönnum. frá völdum, eru
því ekkert e'nnað en yfirlýsingar
um það, að þeir vilji koma sósíal-
istum að völdum.
Poringi sósíalista, Jón Baldvins-
son alþingismaður, lýsti því líka
yfir á fundinnm nm daginn, að
Hermann Jónasson mundi fylgja
sósíalistum að málum í bæjarstjórn
inni, ef hann næði kosningu. Jón
Bald. er sá af sósíalistum, sem er
allra handgengnastur stjórninni.
Hann veit vel hvað liann syngur í
þessum efnum.
Tímamenn ætla sjer þá dul, að
þeim mnni takast að ve'iða eitthvað
af atkvæðum þeirra manna, sem
«rn í andstöðn við sósíalista. Til
þess er verið að burðast með hje-
gómlega stefnuskrá, sem ekkert.
kemur við þeim málum, se'm flokk
um skifta hjer á landi.
En þegar vitað er að erindi
þeirra er ekkert annað en að koma
sósíalistum að, þá er engin hætta
að menn láti glepjast á gaspri
þeirra. Þótt einhve'rjir menn hefðu
fyrirfram verið svo sáttfúsir, að
hafa að engu alla framkomu Tíma
manna í garð borgara þessa bæjar
fyr og síðar, þá var framkoma
foringjans á fundinum á þriðju-
dagskvöldið á þá lund, að sú litla
samiið með B-listanum, sem leynst
kann að hafa með stöku manni
utan flokksins, var þar með alger-
•lega upprætt.
Jónasi mun takast að sigla B-
listanum í strand alve'g eins og Þór
aamla.
Atvinnuleysi í Danmörku. Sam-
kvæmt, opinberum skýrslum vorn
57.227 menn atvinnulausir í Dan-
mörku um áramótin. Hafði heim
fjölgað um 12 þús. seinustu vik-
uija. Er þe'tta slæmt ástand, en þó
ekki eins og næstu ár á nndan. f
árslok 1928 var tala atvinnuleys-
ingja 70.100, en 85.600 í árslok
1927.
Þórs-stranðið
og björgunarstarfsemin í Vestmannaeyjum.
Þór er farinn. Strandaður á.
Sölvabakkaskerjum í ólöglegri, ó-
leyfiiegri og óverjandi snattferð
með tvo stjórnargæðinga. Flakið
stendur á skerinu sem einn af
mörgum minnisvörðum kærulausr-
ar og ranglátrar stjórnar.
En þar með er þe'ssn máli ekki
lokið. Varðskipið Þór átti sína sjer
stöku sögu hjer við land, og sjer-
stakt ætlunarverk, sem ekki má
niður falla þó þetta skipið sje úr
sögunni.
„Björgunarfjelag Vestmanna-
eyja“ keypti Þór til þess að hafa
á hendi gæslu og björgun fiskibát-
anna í þe'ssari stærstu en jafn-
framt máske hættulegustu báta-
veiðistöð landsins. Vertíðin byrjar
þar í miðju svaytasta skammdeg-
inu, aflinri * er ’ sóttur út i opið
Atlantshaf á tiltölulega smánm
vjelbátum.- , Átakanleg .sjóslys
liÖfðu orðið 'þarha ' áður en Þór
kom; síðan hefir oft legið við stór-
slysum, en björgunarskipinu jafn-
an tekist að afstýra þeim.
Eftir að Þór hafði starfað þarna
nokkra hríð fór landstjórnin að
taka hann á le'igu til landhelgis-
gæslu á þeim árstímum, sem skips-
ins var ekki þörf við Eyjar. Og
loks keypti landið Þór af Björgun-
arfjelaginu á miðju ári 1926, þeg-
ar innlenda landhelgisgæslan var
stofnsett. Jafnframt var svo um
samið, að skipið skyldi halda á-
fram veiðigæslu við Vestmannaeyj
ar á vertíðinni gegn 15 þús. kr.
árle'gu framlagi úr hæjarsjóði Vest
mannaeyja, Og enn bar skipið
giítu til að afstýra öllum stór-
slysum við Eyjar þau árin, sem
síðan eru liðin. Einhver vanskil
mnnn liafa orðið á greiðslunum til
ríkissjóðs í tíð fyrverandi bæjar-
stjóra, en samningur fengist um
greiðslurnar og núverandi bæjar-
stjóra treyst til fullra skila þar
um.
En svo sem viku eftir að Þór
fórst barst sú furðulega fre'gn frá
Eyjum, að dómsmálaráðherra hefði
símað þangað, að hann teldi nú
samninginn um gæslu veiðiflotans
þar á vertíðinni úr gildi fallinn,
sennilega af því að samningurinn
var miðaðnr við skipið Þór, en það
skip nú búið að vera.
Menn eru beðnir að taka fyrst
eftir þeim frámunalega skorti á
rje'ttsýni og sanngirni, sem kemnr
fram í þessu. Með algerlega óleyfi-
legri ráðstöfun á skipinn verður
landsstjórnin þess beinlínis vald-
andi að skipið ferst, rjett í þann
mund, sem vertíðin, veiðigæslan
við Eyjar á að byrja. Eyjarskeggj
ar eiga sannarle'ga enga sök á
strandi Þórs. Óleyfilegt óhappa-
verk stjórnarinnar á eftir siðferðis
rtglnm núverandi valdhafa áð
veita hinum seka (landsstjórninni)
rjett, til að segja sig frá gerðum
samningi, en svifta alsaklausa
Eyjabúa dýrmætum samningsrjett-
indum. Þó var skipið auðvitað vá-
trygt, og landsstjórnin te'kur vá-
tryggingarupphæðina.
Og þó er hjer annað miklu verra
á ferðinni en skortur á rjettsýni
og sanngirni. ÞaS er kæruleysi um
mannslífin. Vertíð í Vestmannaeyj
um stunda sjómenn hvaðanæfa af
landinu. Allir eru þeir í sömu
hættunni, ef starf Þórs við Eyjarn
ar fe'llur niður. Allir þéssir menn
sjálfir, konur þeirra og börn, ætt-
ingjar og vinir um alt land hljóta
nú að standa einhuga bak við þá
eindregnu kröfu til óhappastjórn-
arinnar, að hjer verði látið staðar
numið. Nóg er komið, þegar Þór
var stefnt í strand og skipshöfn
hans í lífsháska, þó landsmönnum
sje hlíft við því framhaldi, að
stofna til manntjóns við Vest-
mannaeyja, sem enginn veit hve
stórfelt getur orðið, með vanrækslu
umsaminnar gæslu þar á vertíð-
inni: J
Þetta mál er svo alvarlegt, að
ekki má láta stjórninni haldast
uppi að beita neinum undanbrögð-
um. Veigaminna skip eli Þór er
alveg ófullnægjandi til gæslu
þarna, getur meira að segja bein-
línis orðið að voða. Skip, sem
treyst er á, svo að bátar halda á sjó
t tvísýnu, en dngir svo ekki þegar
á reynir —það er hættulegasta úr-
lausnin. Ef Íandstjórnin þ'ykist,
ekki geta falið Óðni eða Ægi þessa
gæslu, verður hún tafarlaust að
taka skip á leigu til þess, ekki
veikbygðara en togara.
Heyrst hefir að hún bjóði
Eyjamönnum vitabátinn Iíe'r-
móð, veikbygt og gamalt línuskip,
sem þolir ekki betur sjó en svo, að
það var rjett við eð farast á leið-
inni hingað til landsins að sumar-
lagi fyrir nokkrum árum, eftir ný-
afstaðna aðalviðgerð.
Sjómenn munu kunna að dæjiui
um hvort slíkt skip er fært um ,að
leysa af hendi björgnnarstörf úti
á hafi eða við sanda og kletta,-
eyjar í verstu vetrarveðrum. Það
er í verstu veðrunum sem kallað
er á hjálparskipið, því má enginn
gleyma.
Eftir að grein þessi var skrifuð
harst hingað símfregn frá Eyjum,
þar sem skýrt er frá því, að stjórn-
in hafi neytt Vestmannaeýinga til
að taka „Hermóð“. Verðnr inuan
skamms hjer í blaðinu sagt nánar
frá ofbeldi og sviknm dómsmála-
ráðherra gagnvart Björgunarfjel.
og bæjarstjórn Vestmannaeýja.
Ýmsar frjellir/
Fangar gera upphlaup á skipi.
Seint í de'sembermánuði var portú-
galslca skipið „Guinea“ á leið frá
Portúgal til Loanda í Vestur-
Afríku, með 126 afbrotamenn, sem
dæmdir höfðn verið til æfilangrar
þrælkunar. Tvisvar sinnum, meðan
skipið var úti í rúmsjó, gerðu
fangarnir tilraun að ráðast á varð-
menn sína, og urðu þeir að grípa
til vopna t hæði skiftin. Þegar til
Loanda kom, var portúgölsk her-
sve'it þar til taks að taka við föng-
unum og flytja þá í fangabúðirnar.
Ríkisjárnbrautir Dana. Sam-
kvæmt reikningum ríkisjárnhraut-
anna hafa tekjur af þeim í nóvem
bermánuði numið 8.720.000 kr. og
gjöldiu (án þess talin sje með fyrn
Vetrarkápnr,
Uilartaukjólar,
Silkikjólar,
og nokknð al telpnkjðlnm,
Terðnr nn selt með sjerslökn,
tækifærisverðir
lúi fliDrnsson 5 Go.
Verslnnarmaimafieiagið Merknr.
Verslunarfðlk.
Fjelagið gengst fyrir kvöldnámskeiði í bókfærslu og
jafnvel reikningi og tungumálum, ef nægileg þátttaka
fæst. — Væntanlegir þátttakendur gefi sig fram fyrir 15.
þ. m. við Gísla Sigurbjörnsson, c/o Har. Árnason og Krist-
inn Guðjónsson c/o Vjelsmiðjan „Hjeðinn“ og veita þeir
allar nánari upplýsingar.
Knldahnfur.
Mikið nrval af knldahnfnm á hðrn og fnllorðna
nýkomið, ódýrastar í
Vellaifærgversl. „Oeysii".
VI g 11 s Onðbrendsson
klsaðskerl. AðalstrseU 8.
Ávalt birgur af fata- og frakkaefnum. Altaf ný efni með hverri ferð,
AV. Saumastofunni er <okad kl. 4 e. m. alla laugardaga.