Morgunblaðið - 05.03.1931, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
'fti ... ...
Hfifnm fyrlrligg|aadi &
Smjörsalt
Borðsalt Gerobos
Kartöflumjöl
Sagogrjón
Victoriubaunir
og dönsku Kartöflurnar viðurkendu.
Munið að
bermannaregnkápuínar
ágætn, kosta að eins 15 króanr
hjá HARALDl.
Úr sveitinni.
„Nffif vissir þá svo heimskan
< hest,
að hann myndi fyrir sverja,
þegar framknúinn másar mest,
að menn sjeri til sem berja.
En vorrar aldar vitringar,
vita af djöflum ekki par,
nær á þeim Iielst þeir erja“.
Svo kvað Jón gamli Þorláksson,
«r hann furðaði á því að sumir
■aamtíðarmanna hans neituðu til-
veru satans, þar sem það þó væri
hann, er þrælaði þeim iit í það
„Syssiíosar erfiði“ að strika út úr
kenningu kirkjiinnar í þá tíð alt
það, er ekki verður rannsakað með
ytri skynfærunum.
Enn betur finst mjer vísa þessi
-eiga heima hjá bændupi þeim, sem
áfram ætla að styðja, stjórn þá, er
nú hangir yið völd af náð „jafn-
aðarmanna“. Því það er margsann
að, að því sem þeir vilja fá fram-
gengt, verður stjórnin að láta þá
ná, að því leyti sem í hennar valdi
hefir staðið! Má sem dæmi nefna
Hafnarf jarðarkjördæmið. Fram-
sóknarstjórnin hefir auk þess unn-
ið sjer til óhelgis með því að prett-'
ast um flest loforð sín við kjós-
endur, er hún gaf þeim fyrir síð-
ustu kosningar, nema það að bit-.
IfrTga vissa flokksmenn sína til
fylgis sjer, en vitanlega á kostnað
almennings. Hún hefir einnig sökt
landinu í botnlausar skuldir, og
eytt fje þess í alls konar hófleysu
ng ráðleysu, sbr. skipakaupin o. fl.
Pyrir forkólfum Framsóknar
vakir ekki annað en að ná alveldi (
fyrir sig og „jafnaðarmenn“ með ;
svo skitnum meðulum sem rógur, |
lygar og nnitur eru. Þetta sannar
.„Tíminn“, þetta illgresi, sem sáð j
*er út um allan akur þjóðlífsins,
istjóminni til skammar, lesendun-
uin til andlegs tjóns og öllum
;góðum mönnum til ama og „ergels-
is“. „Verkin tala“.
Bændur þurfa ekki síður að
muna „jafnaðarmenn“, sem virð-
ast helst vilja eyðileggja atvinnu-
vegina, eða a. m. k. þá, sem at-
vinnuna skapa; kemur það í einn
stáð. íeir Jiámrá sífelt á því, að
útvegsmenn græði svo mikið, og að
gróða þeim sje rænt frá vinnuiýðn-
nm. En hvers vegna sanna þeir
ekki máJ sitt, með því að kaupa
og gera út 1—2 togara — með
danska styrknum t. d. — svo ekki
sje Iiægt að þrátta um hvernig út-
gerðin berí sig? — Eða er það svo
í rauninni, að forkólfar „jafnaðar-
manna“ trúi ekki sínum eigin há-
vaða ? Jeg liefi það fyrir satt, ef
þeir sanna mál skt með öðru en
að skrafa hátt. Er ekki allur liá-
vaði’nn gerður í því skyni, að villa
vinnulýðnum sýn, broddunum tiJ
hagsmuna ? Eða hví kaupa „jafn-
aðarmenn“ ekki eitthvað af jörð-
um, sem verið er að bjóða, stofna
þar bú, og reka biiið með verka-
íólki með 80 aura óg kr. 1.36 kau'pi
á klst. með 7—-8 stunda vinnutíma?
Ef sá búskapur ber 'sig vel, væri
sannað að svona kaup væri ekki of
liátt. — En þa$ ér sþá mín að það
dragist að ]>eir leggi fram sönnun-
ina. 1 þess stað munu þeir láta
nægja, að æsa upp unglinga og
aðra fávísa menn til að ráðast á
sjálfsbjargarfyrirtæki aðþrengdra
bænda, sem miða að því að skapa
atyinnu og gera vörur Jandsins
verðmætari, sbr. árásina á Gefjun
á Akureyri og garnaverkunarstöð
Sambandsins í Reykjavík o. m. fl.
Þessa spellvirkja telur Tíminn
með hægfara umbótamönnum á
þjóðarrjettarlegum grundvelli(!)
Lítilli dómgreind gerir Tíminn ráð
fyrir hjá lesendum sínum!
Ef bændur styðja „jafnaðar-
menn“, og einn þeÍTra er flugu-
maðúrinn sem Jæddist inn í bænda
flokkinn á árunum, eftir því seni
flokksbróðir hans Jón sál. Thor-
oddsen skýrði frá —'þá eru þeir
heimskari en hestarnir, sem Jón
Þörláksson spyr um í versinu. En
vónandi er, að bændur eftirleiðis
verði hyggnari en „vorrar aldar
vitringar“, sem hann nefnir í síð-
ara lilutanum. Bændur ættu að
muna það, að ritstjóri Alþýðu-
blaðsins hefir látið ótvírætt í ljós,
í áheyrn fjölda vitna, að stefna
„jafnaðarmanna“ væri sú, að taka
jarðirnar af bændum. Halda bænd-
u* að ábuðin á betri jörðunum
yrði ekki nokkuð ótrygg fyrir þá^
sem að einhverjú léyti ekki væri
að skapi valdhafanna? (Sbr. síra
Ólaf Stephénsen). Aúðvitað yrðu
pólitískir þefarar hafðir út um alt,
svo að hægra sje áð gfeina sauði
frá höfrum þegar þess þætti við
þnrfa. Má þá nærri geta hvernig
færi um einstaklingsfrelsið, þegar
hlutdrægnin sæti í liásætinu, eins
og núna á sjer stað. Eða þá trú-
'frelsið? -— „Jafnaðarmenn11 eru
alment andvígir kristindómi; næg-
ir .hjer að bénda á síta Gunnar
Benediktsson og þann sem því
rjeð, að kommúnisti var gerður að
rektor Mentaskólans, til að fá
„nýjan anda“ inn í skólann, að
sagt var: Anda antikristsins, eða
hvað? Að minsta kosti var jafn-
framt vísað frá kenslu og áhrifum
á skólann einum best kristna
manni þjóðarinnar, síra Priðrik
Priðrikssyni.
Þessi þjóð, með nýfenginni sjálf-
stjóm, gat og átti að sanna öllurn
heimi að liún með sóma skipaði
sess meðal frjálsra og siðaðra
þjóða. Þjóð, sem gæti látið land
sitt og þjóðarhag blómgast í skjóli
friðarins, þar sem hver stjett með
ljósum skilningi og viðurkenningu
á mikilvægi hverrar annarar
þfeirra fyrir landið, gátu gert þjóð-
ina að fyrirmyndar þjóð .lieimsins,
og áunnið henni virðingu ])eirra og
aðdáun; en það hefði verið besta
tryggingin gegn því að tapa
fengnu frelsi — éina tryggingin,
ásamt varlégri fjármálastefnu. —
Þetta væri fögur hugsjón og veg-
legt hlutverk að hafa að stefnu-
miði og vinna að. Um þessa hug-
sjón eiga bændur að fylkja sjer og
taka höndum saman við þá, sem
líklegastir eru til að vilja bera
hana fram til sigurs, en það eru
Sjálfstæðismenn framar öllum öðr-
um. Nægir í því efni að minna á
hlutdeild þeirra í ræktunarsjóðs-
lögunum, rafmagnsmálið, vinnu-
dómstillöguna og f jármálastjórn
þeirra. — Framsóknarstjórnin er
ólklegri til þess, fyrst og fremst
af því hve háð hún er „jafnaðar-
mönnum“, eins og best sýndi sig
í andstöðu Framsóknar gegn vinnu
dómstillögunni, og ýmsu dékri við
jafnaðarmenn. Blaðamenska Pram-
sóknar (og ,,jafnaðarmanna“) hef
ir líka með illkvitnislegum árásum
og æsingum valdið þeirri spillingu
4í blaðamenskunni sem örðin er að
þjóðarplágu. Blöð Sjálfstæðis-
-flokksins hafa því neyðst til að
kveða stundum nokkuð fast að
!orði gegn hlutdrægninni og ill-
kvittninni.
í annan stað þurfa bændur og
aðrir atvinnurekendur að vera í
einum flokki til að veita „jafnað-
armönnum“ og öðrum skemdar-
mönnum viðnám. Þó bændur væri
í flokki með öðrum atvinnurekend-
um, er þeim innan handar að láta
taka, hæfilegt tillit- til sín, ef þeir
eru óskiftir. Enda brestur forystu-
menn Sjálfstæðisflokksins síst
skilning á mikilvægi bændastjett-
arinnar og landbúnaðarins, enda
eru þeir uppaldir og fæddir í sveit,
og bæði víðsýnir og ágætlega ment
aðir.
- Það skal skýrt tekið fram, að
þó að hjer sje farið nokkuð hörð-
um orðum um ,gafnáðarmeriú“
eíns óg þeir haga sjer hjer á landi,
þá er mjög fjarri því að jeg beri
þungan hug til verkamannastjett-
arinnar sem slíkrar, heldur tel sam
tök þeirra til að gæta hagsmuna
sinna fyllilega rjettmæt, ef gætt
er skynsemi og sanngirrii. — En
verkamenn þurfa ekki og eiga
ekki að vera sosíalistar. Skal hjer
bent því til stuðnings á ágæta rit-
gerð um það efni í 1. h. 2. árg.
Stefnis. — Jeg er þess fullviss, að
mörgu verkafólki getst illa að
gauragangi uppivöðsluseggjanna.
Fn þá ætti það að fylgja þeim sem
efla vilja almenna hagsæld á frið-
samlegan liátt. En éf þeir, sem
blása að eldi stjettahatursins eru
látnir ráða éftirleiðis, þá má reiða
sig á, að þjððinni í heild sinni
mun'illa farnast, og sjálfsforræðið
verður henni hefndargjöf. Er það
hryggileg tilhugsun nú í upphafi
nýrrar þúsund ára aldar.
Gamall Bændaflokksmaður.
Jdn H. Þorberysson:
Landnám.
Með því að nú er, sem betur fer,
vaknaður nokkur áhugi hjer á
landi fyrir jarðrækt og ástæður
ýmsar gera nýtt búskaparlag ó-
hjákvæmilegt vil jeg ráða mönn-
um til að lesa nýja bók eftir Jón
H. Þorbergsson bónda á Laxa-
mýri. Bókin heitir Landnám og er
gefin út á Akureyri síðastl. ár.
Jón er einn af fjölfömustu og á-
hugamestu búmönnum landsins
og er óþreytandi að hugsa, tala
og rita um okkar gamla og góða
atvinnuveg — landbúnaðinn — og
þá einkum það sem til framfara
og framtíðar horfir.
Bókinni er skift í 14 kafla.
Fyrst er talað um gamla búskap-
arlagið og hvernig það hlaut að
breytast smátt og smátt bæði af
manna og náttúrunnar völdum og
þegar aðrir bættir eða nýir at-
vinnuvegir ruddu sjer til rúms.
Höf. bendir á hvar nú sje komið:
bændur flestir að verða einyrkjar
og því þörf á gagngerðri breyt-
ingu búnaðarhátta. Sagt er frá
því hvernig fjöldi jarða hefir lagst
í eyði vegna eldsumbrota eða ann-
ara ókjara af náttúrunnar hálfu,
eða af því að bóndanum hefir þótt
æfin daufleg fram til afdala og
kosið að flytja sig í kauptún eða
kaupstað og taka upp nýja at-
vinnu. Ameríkuferðirnar áttu líka,
á sínum tíma, mikinn þátt í tæm-
ingu sveitanna. Fróðlegt er að lesa
í bókinni brjef hinna ýmsu hrepps-
stjóra til höf. um eyðingu jarð-
anna.
Eins og nafn bókarinnar ber
með sjer er það, að vissu leyti
nýtt landnám sem fyrir höfundin-
um vakir og er aðaláherslan lögð á
nýrækt og nýbýli og teikningar
sýndar af nýju húsunum. Höf.
hvetur til að reisa nýbýli, smærri
og stærri, flest mundu þau samt
ætluð einyrkjum eftir því sem nú
hqrfir. Til þess að stofna nýbýli
segir hann að þurfi: Land, fólk,
þekkingu, starfsfje, góðan mark-
að ©g opinbera aðstoð, bendir
svo á livernig alt þetta megi fá.
Sem drjúgan þátt hins síðast
talda nefnir hann upplýsingar og
hvatningar er skólarnir eigi að
veita og þá einkum sveitaskólarn-
ir. „Eigi skólar þessir að ala upp
góða Islendinga, verða þeir fyrst
og fremst að glæða ást nemend-
anna á landi og þjóð“.
Þann 23. mars 1924 var fjelagið
„Landnám“ stofnað í Reykjavík
af mörgum góðum og áhugasömum
mönnnrn, Fjelagi þ.essu hefir orðið
nokkuð ágengt — stofnað nokkur
nýbýli í nánd við Reykjavík eða,
en erfiðleikarnir hafa ýérið níikUr^ é
fjárhagur þröngur, lítill styrkur
frá því opinbera og almennur á-
hugi ekki nægilega mikill.
Mjög lærdómsríkt er þáð sein
höf. segir á bls. 104—106 um til-
svarandi fjelagsskap í Noregi og
sömuL bendir hann á ágæta grein
um þetta mál eftir Sigurð Sigurðs-
son búnaðarmálastjóra í 27. ár-
gangi Búnaðarritsins og er nafn
greinarinnar: „Nýbýli og rækt-
un“. 10. kafli bókarinnar, „Land-
nám“, er um ,myndun nýrra býlaL
Segir þar frá allmörgum smábýl-
um, sem reist hafa verið víðsveg-
ar á landinu og einnig nokkrum
stórbýlnm.
11. kafli heitir: „Hvað næst
liggur fyrir að gera í nýbýlamál-
inu“ og verður það nú auðvitað
mergurinn málsins; þennan kafla
og yfirleitt alla bókina ættu þeir
að kynna sjer, sem vilja, á einn
eða annan hátt stuðla að endur-
reisn og eflingu landbimaðarins.
Jeg var á ferð um Reykholts-
dalinn í gær, frost var úti en fun-
heitt inni í húsunum af lögnum
fnllum af hveravatni eða grifu
þar er ótæmandi hverahiti. Allan
dalinn mætti rækta og byggja þ'ar
skipulegt sveitaþorp, þar sem flest,
eða öll hús hefðu nokkra grasnyt
og garða; bílvegur heim á hlað
alls staðar, öll hús hituð með vatni
eða gufu, rafmagn til Ijósa og
suðu — aflið mætti fá úr Reykja-
dalsá eða Kljáfossi — og öllum
nútímaþægindum yrði þarna við-
komið. Þetta mætti framkvæma ef
voldugt fjelag tæki það að sjer
og líkt mætti segja um ótal aðra
staði á landinu.
t Borgarnesi, 12. febrúar 1931.
Ing. Gíslason.
„Tíðindalaust frá
HBSturvígstiðvunum'*. .
Talmyndin væntanleg hingað.
1 allan vetur hafa bíógéstir í
Reykjavík beðið með eftirvænt-
ingu eftir talmyndinni frægu ,Tíð-
iridalaust á Vestur-vígstöðvunum'.
Kom eitt eintak af myndinni til
landsins í vetur, en við reynslu-
sýninguna reyndist hún svo slit-
in og óskýr, að senda varð hana
út aftur. Sá galli var einnig á
því eintaki myndarinnar, að tal
alt fór fram á ensku. Var mynd-
in uppruriálega tekin með ensku-
tali og vakti það víðsvegar tals-
verða gremju, þar sem myndin
er í eðli sínu svo þýsk sem htm
getur verið. Nú hefir verið ráðin
bót á þessu og ný hljóðræma tekin,
með sömu leikurum, en að þessu
sinni fer alt tal fram á þýsku...
Hefir nokkuð verið felt burt ur
myndinni við þessa breytingu, þó
það sjeu smámunir einir. Myndin
verður sýnd bráðlega í þessari
útgáfu í Nýja Bíó.
Andrée pólfari og fjelagar hans,
heitir snotur bæklingur sem Ár-
sæll Árnason hefir ritað (sjerpr.
úr Vfsi) og gefið út. Er þar ratin
ferð Andrée eftir bestu heimildum.,
og skýrt frá fundinum á Hvíteyju
í sumar. Er öll frásögnin hin
greinilegasta, og skemtilega rituð,
eins og höf. er von og vísa. Áll-
margar myndir eru í bæklingnum.