Morgunblaðið - 13.03.1931, Qupperneq 3

t'rtní' t't \t P t- V ** -
tr.

HtuimHiiiniiiiiiiiHiiiiiiiitiiiiiiiminttinmuittiitiiifir^
Útgef.: H.f. Árvakur, Reykjavík ||
Ritstjórar: J6n Kjartansson.
Valtýr Stefánsson.
Ritstjórn og afgreiSsla:
Austurstræti 8. — Slmi 600. =
Auglýsingastjörl: E. Hafberg. =
AuglÝsingaskrifstofa: S
Austurstræti 17. — Slmi 700. =
Heimasímar:
J6n Kjartansson nr. 742.
Valtýr Stefánsson nr. 1220. S
E. Hafberg nr. 770.
Áskriftagjald:
Innanlands kr. 2.00 á mánuSi. =
Utanlands kr. 5.50 á mánuSi. =
í lausasölu 10 aura eintakiB.
20 aura meC Lesbðk =
íólksþing Dana samþykkir
afvopnunarfrumvarpið.
Ehöfn, 12. mars.
United Press. PB.
Pólksþingið hefir með 77 :64 at-
kvæðum samþykt við 3. umr. af-
vopmmarfrumvarpið, en sam-
kvæmt því verður til stórmikilla
ffiuna dregið úr landvörnum Dana.
1 stað hers og flota, kemur landa-
aæralið og smáfloti til strand-
vama og landhelgisgætslu. Prum-
varpið fer nú til landsþingsins, en
talið er mjög vTafasamt, að það fái
■®fgreiðslu úr nefnd þar, áður en
þingi lýkur í marslok.
Ástandið á Spáni.
Madrid, 12. mars.
United Press. FB.
Sá orðrómur hefir leikið á að
Úndanförnu, að ráðgert sje að ráð-
«st á Jacavígi og hleypa út pólit-
ffi>kum föngum, sem þar eru, en
Jafnframt verði gerð tilravm til
;stjórnbyltingar. — Aznar aðmíráll
kefir í viðtali við United Press
Ifetið þess, að fullkomin kyrð væri
J landinu. Orðrómur þessi og aðrir
líkir væri sífelt að gjósa upp og
Væri mjög skaðlegir, ekki síst með
tilliti til gengisins, því á meðan
«líkar fregnir væri á ferð og væri
teknar trúanlegar væri meiri erfið-
teikum bundið að vinna að geng-
^shækkun pesetans upp í hið góða
Síengi, sem hann eitt sinn var í.
Aukakosniivg í Englandi.
London, 12. mars.
United Press. PB.
Auka-þkigkosninguna í Salis-
^arykjördæmi vann D. Robertson
^ajór (íhaldsm.), 15.800 atkv.,
Masterman (frjálsl.) hlaut
^058 atkvæði, Hancock (jafn.)
^•939 atkv.
Flotamálin.
London, 12. mars.
United Press. PB.
^andaríkjamenn, sem kunnir
,ÍXl gangi flotamálasamningatil-
*áunanna hafa látið í ljós, að skip
verði fimmveldanefnd til þess
^ ganga frá og undirskrifa nýj-
flotamálasamning, sem innifeli
^nkomulagið milli ítala og
^akka. — Nefndin kemur líklega
^öian á fund í London í apríl.
^av?es verður sennilega fulltrúi
andaríkjanna, en Natsndaira
^apans.
Samgöngnbann setti sýslnmaður
rjaftfellinga á við Skaftafells-
^ln þegar 23. f. m., eða í byrjnn
^flúensnnnar.
Eru reikningar
ríkissjóðs falsaðir?
Stjórnin hefir stungið undir stól 6—7 miljónum
króna af útgjöldum ríkissjóðs árið 1930.
Tekjuhalli síðasta árs hefir numið um
eða yfir 6lta miljón króna.
Jón Þorláksson ber fram fyrirspurn
á Alþingi, um „skekkjur“ í fjárlaga-
ræðu Einars Árnasonar.
Jón Þorláksson hefir borið fram á Alþingi fyrirspurn til fjár-
málaráðherra, um skekkjur í bráðabirgðauppgerð á tekjum og
gjöldum ríkissjóðs 1930. Fyrirspurnin er á þessa leið:
Fyrirspurn Jóns Þorlákssonar.
Hvernic/ stendur á því, að fjármálaráðherra hefir
í bráðtíbirgðauppgerð þeirri á tekjum og gjöldum
ríkissjóðs árið 1.930, sem hann lagði fram við 1. umr.
fjárlaganna í Nd. 21. f. m.:
1. Talið gjöld til veganvála og símamála samtcds um
550 þús kr. lægri en þau vitanlega voru orðin?
2. Undanfelt með öllu að telja gjaldamegin kostnað-
inn við nokkrar verklegar framkvæmdir ríkissjóðs
á árinu 1930, er virðast hafa kostað um 4-^4 milj.
kr. samtals, þar á meðal fjárhæðir til byggingar
síldarbræðslustöðvar, landsspítala, landssímastöðv-
ar, útvarpsstöðvar og skrifstofubyggingar á Arn-
arhóli, svo og til kaupa á strandferðaskipinu
„Suðin“ ?
3. Undanfelt einnig með öllu að telja til útgjalda það
fje, sem varið var á árinu til kaupa á hlutabrjefum
í Útvegsbanka íslands, þar á meðal sjerstaklega
1 i/o milj. kr., sem beinlínis var borgað út vegna
þessara hlutabrjefa? og
4. Talið tekjuafgang 81933 kr., í stað þess, að greiðslu-
halli hefir orðið sjáanlega um eða yfir 6 milj.
kr., sem jafnaður hefir verið með lántökum ?
Ekki er minsti vafi á því, að
menn um gjörvalt Island fyllast
undrunar og skelfingar, er þeir
lesa fyrirspurn þá, sem birt er
hjer að framan. Fyrirspurnin er
ekkert leikfang. í henni felst þung
ákæra á hendur æðstu valdsmönn-
um þjóðarinnar.
Þegar Einar Árnason fjármála-
ráðherra gaf Alþingi yfirlit um
tekjur og gjöld ríkissjóðs 1930, j
skýrði hann frá því, að tekjur
ríkissjóðs það ár, eftir því næst
yrði komist hefðu orðið 17 milj.
247 þús. króna, en gjöldin 17 milj.
166 þús. króna. Tekjuafgang taldi
ráðherrann rúmlega 81 þús. kr.
Ráðherrann gat þess að reikningar
væri eigi fyllilega upp gerðir enn
þá, og myndi því niðurstöðutölur
þessar breytast eitthvað. En
samkvæmt venju undanfarinna ára
átti ek-ki að þurfa að skakka
miklu frá þessu yfirliti ráðherr-
ans.
Þessari ræðu fjármálaráðherr-
ans var útvarpað til þjóðarinnar,
og var sagt að forseti sameinaðs
þings hefði staðið fyrir þeirri ráð-
stöfun. Ekkert var við þessu að
segja, því að það hefir hingað til
verið ófrávíkjanleg regla, að fjár-
lagaræða hefir verið lilutlaus og
nákvæm skýrsla um fjárhagsaf-
komu þjóðarinnar.
í þetta skifti var brugðið frá
þessari gömlu og góðu reglu. Ræða
Einars Árnasonar var ádeiluræða
til stjórnarandstæðinga. En hitt
vár þó verra, að ræðan gaf sum-
part villandi og sumpart alrangar
Upplýsingar um fjárhagsafkom-
una. Fóru því Sjálfstæðismenn
fram á, að útvarpað yrði umræð-
um þeim, er fram færu að lokinni
ræðunni. En útvarpsstjórinn (hlut-
lausi!) tók sjer Bessaleyfi og
skrúfaði fyrir útvarpið óðara en
fjármálaráðherrann hafði lokið
sinni ræðu. Þjóðin mátti ekki fá
að heyra gagnrýni andstæðing-
anna.
Fjárlagaræða Einars Árnasonar
hefir verið birt í Tímanum. Við
nákvæman lestur ræðunnar verða
menn þess skjótt varir, að ýms-
ar greiðslur, se.m vitað er um, að
fram fóru á árinu 1930 eru alls
ekki taldar meðal útgjalda ríkis-
sjóðs það ár.
Þessar fúlgur hefir stjórnin sýni
lega hugsað sjer að fela þannig, að
færa þær yfir á yfirstandandi ár.
Með þessu hefir hún hugsað sjer
að fá heildarútgjöld ársins 1930
lægri, en þau voru í raun og veru.
Þessi aðferð er vitanlega óleyfi-
leg með öllu, og er ekkert annað
en fölsun á reikningum ríkissjóðs.
Enda þótt glöggir menn yrðu
þess varir, að slíkar „yfirfærslur“
ættu sjer stað í reikningsfærslu
stjómarinnar, gat engan órað fyr-
ir því, að fölsunin væri svo gífur-
leg, sem raun er á orðin.
Samkvæmt fyrirspum Jóns Þor-
lákssonar er upplýst, að stjómin
hefir vantalið gjöld ríkissjóðs um
a. m. k. 6y2 miljón bróna á árinu
1930. Af gjöldum til vega og síma
hefir stjómin dregið undan um
550 þÚ8. króna. Þá hefir stjómin
undanfelt með öllu að telja gjalda
megin kostnað við ýmsar fram-
kvæmdir, er kostað hafa um 4bá
milj. króna .Loks hefir stjórnin
sleppt með öllu að telja til út-
gjalda það fje, sem varið var á
árinu til kaupa á hlutabrjefum í
Utvegsbanka íslands, og nemur sú
fúlga samtals 4y2 milj. króna, þ.
a. m. I14 niilj. kr., sem beinlínis
var greitt úr ríkissjóði vegna þess-
ara hlutabrjefakaupa. Þessar upp-
hæðir, og vafalaust margar fleiri,
eru gersamlega þurkaðar út af
gjaldareikningi ríkissjóðs 1930!
Sú spurning hlýtur að vakna:
Vissi stjórnin ekki betur um fjár-
liagsafkomu ríkissjóðs, er hún gaf
Alþingi og alþjóð skýrslu um fjár-
haginn ? Ellegar gaf hún vitandi
vits og með ráðnum hug ranga
skýrslu I
Óhugsandi er, að stjórnin sje
svo aum, að hún hafi ekki vitað
hvað hún var að gera.
En hvers vegna fer hún þá
þannig að?
Skýringin hlýtur að liggja í því,
að kosningar standa fyrir dyrum
á sumri komanda. Fyrir þann tíma
gat landsreikningurinn 1930 ekki
orðið fullgerður ,og því útilokað,
að endurskoðendur gætu verið bún
ir að leiðrjetta fölsunina. Skýrsla
fjármálaráðherrans nú í byrjun
þings, var því það eina, er þjóðin
hafði við að styðjast um fjármála-
stjórn ríkisins 1930. Og til þess að
láta rekstursreikninginn líta betur
út í augum kjósendanna, var það
ráð tekið, að fela miljónir króna af
útgjöldum ríkissjóðs.
Fjármálaráðherrann er látinn
koma fram á Alþingi með ræðu,
sem liann þó vafalaust hefir ekki
sjálfur samið nema að litlu leyti;
hann er látinn skýra alþjóð frá
því, að tekjuafgangur ársins 1930
hafi numið 81.933 krónum. Ekki
vantar nákvæmnina: 33 krónur!
En samkvæmt því, sem nú upp-
lýsist. af fyrirspum Jóns Þorláks-
sonar, hefir ekki orðið tekjuaf-
gangur á árinu. 1930, heldur 6—7
milj. króna tekjnhalli.
Þetta mátti þjóðin ekki fá að
vita, svona rjett fyrir kosningar.
Hún mátti ekki fá að vita það, að
stjómin hafði eytt og sóað 23—24
miljónum króna síðastliðið ár, en
fjárlög heimiluðu aðeins að eytt
yrði 11.9 milj. króna. Stjómin
hafði meira en tvöfaldað útgjöld
þau, er fjárlög heimiluðu. Þjóðin
mátti ekki fá vitneskju um það,
að þrátt fyrir að tekjur ríkissjóðs
urðu síðastl. ár meiri en nokkuru
sinni áður í sögu landsins, tókst
Tímasósíalistum með taumlausri
eyðslu og fjárbruðli, að stýra
þannig þjóðarbúinu, að útkoman
verður 6—7 miljóna króna tekju-
halli.
Þetta átti að fela. Og þess vegna
var þjóðinni gefin fölsk skýrsla
um fjárhagsafkomu ríkissjóðs.
Búreikningaform hefir Guðm.
Jónsson kennari á Hvanneyri sam-
ið. Var það lagt fyrir Búnaðar-
þingið. Lagði þingið til, að tillög-
ur Ouðmundar í þessu efni yrði
athugaðar, áður en fjelagið tæki
ákvörðun um hvort gefa ætti reikn
ingsform þetta út. Er mikil nauð-
syn á því, að bændur taki upp
almennari reikningsfærslu á bú-
rekstri sínum, en þeir hafa haft
fram til þessa.
Molar.
Ósjerplægin.
„Hvenær verður þjóðin ST«
sjálfstæð að kippa umboði
sínu af þeim mönnum, Jím'
ekki koma fram fyrir lienh-
ar hönd, nema í eigin hags-
muna skyni“.
Alþýðubl. 27. febr. 1931.
Alþýðublaðið studdi Jón Bald-
vinsson til þingmensku. Hann náði
sjer í bankastjórastöðu með J50
þús. kr. árslaunum.
Alþýðublaðið studdi Hjeðin til
þingmensku. Hann varð aðalfrain-
kvæmdamaður landsverslunarinn-
ar með sæmilegum launum eg
síðan
Alþýðublaðið studdi Sigurjón Á.
Ólafsson til þingmensku. Hattn
krækti sjer í hálaunað milliþinga-
starf og síðan afgreiðslustjóraém-
bættið við ríkisútgerðina.
Alþýðublaðið studdi Harald Guð
mundsson til þingmensku. Hann
hefir setið á launum úr ríkissjóði
milli allra þinga og krækti sjer
að lokum í bankastjórastöðu < á
Seyðisfirði.
Alþýðublaðið studdi Erling Frið
jónsson til þingmensku. Hann er
talinn ógreindasti maður, sem set-
ið hefir á þingi síðan um aldamót.
Þessi maður krækti sjer í hálaun-
aða stjómarforsetastöðu miljóna-
fyrirtækis ríkisins, síldareinkasöl-
unnar. En hann er ekki ánægður.
Hann vill verða bankastjóri eins
og hinir. Er nú talað um að víkja
bankastjóra Utvegsbankans á Ak-
ureyri frá, svo hæfileikar Erlings
fái notið sín.
Ólafur helgi.
Ólafur helgi var kallaður sann-
heilagur.
Óíafur Friðriksson er að minsta
kosti skinheilagur.
Ólafur skinhelgi hefir hneyksl-
ast manna mest á þeim, sem lila
á sveita annará. Sjálfur hefir hann
áram saman lifað í tvöföldum skiln
ingi á annara sveita. Hann hefir
ár eftir ár gengið iðjulaus og
lifað við allsnægtir. Einhver annar
\n hann hefir sveitast fyrir þv5,
sem hann hefir eytt. En andlega
hefir hann nærst á því að telja
alþýðu manna trú um, að hún
svitni ekki fyrir sjálfa sig, heldur
fyrir aðra, og að það sje böl að
svitna.
Ólafur skinheldi hefir næstmest
allra manna á fslandi, ærumeitt
þá, sem reka verslun. Sjálfur
rakar hann saman fje á því ajS
selja einskis nýtan, forgyltan, ráit-
dýran vaming. En þó er þarna
samræmi að vissu marki, þvi mikB
líking er milli varaingsins og seQ-
andans, t. d. grammófónanna. Á
þá getur hver spilað, hvaða lag
sem er, hafi hann aðeins plðtB
og nál. Á Ólaf spila: kommúnistaT
í gær; kratar í dag, Jónas &
morgun. Sitt pólitískt lagið hveflft
daginn. En hann spilar ekki nenaa
með gullnál.
Ólafur skinhelgi talar manna
mest um illa fengið fje. Sjálfur
lifir hann á verst fengnu fje allrh
íslendinga, að því leyti sem hann
lifir á erlendu mvitufje.
óláfur skinhelgi nýtur meffla
umburðarlyndis en nokkur annar
maður á íslandi. Ástæður eru þess-
ar: 1. að margir álitu að hann
væri eldheitur hugsjónamaður, er