Morgunblaðið - 27.03.1931, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
8
eimimisiiiiiiniiimiiNiiiiiiiniiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiriu
I . I
Tftorgrniblafctð
£ Útgef.: H.f. Árvakur, Reykjavlk =.
£ Ritstjórar: Jón Kjartansson.
Valtýr Stefánsson.
S Ritstjórn og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 500. =
£ Auglýsingastjóri: E. Hafberg. =
Auglýsingaskrifstofa:
Austurstræti 17. — Sími 700. =
Heimasímar: £
Jön Kjartansson nr. 742.
Valtýr Stefánsson nr. 1220. jE
E. Hafberg nr. 770. „
Áskriftagjald: =
Innanlands kr. 2.00 á mánutíi. £
Utanlands kr. 2.50 á mánuíSi. =
í lausasölu 10 aura eintakiís.
20 aura með Lesbók £
limitiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiriiiiiE
Þingtiðindi.
IeK|u- og eignaskattur
Furðulegur forsetaúrskurður.
Eldsvoði í fyrrinótL
Fólk bjargast nauðulega út úr reyknum.
Síökkviliðið vann bug á eldinum á hálftíma.
Neðri deild.
Frv. uin tekju- og eignarskatt
Var til 3. umr. í Nd. í gær. Lágu
fyrir margar brtt., einkum frá
Haraldi Guðmundssyni, sem vildi
umturna skattstiganum og hækka
gífurlega.
Svo sem frá var skýrt lijer í
blaðinu, voru ákvæði í frv. stjórn-
arinnar er leyfðu, að hækka mæt.ti
eða lækka' með fjárlagaákvæði
tekju- og eignarskatt um 25%. Við
2. umr. málsins var á það bent, að
Jiessi ákvæði brvtu í hág við fyrir-
mæli 36. gr. sfjórnarskráriimar, er
'Segir, að engan skatf megi „á
leggja, nje breyita, nje af taka,
nema með lögum'L En orðin „með
r
lögum“ eiga yið önnur liig en fjár-
lög, enda gerir stjörnarskráin
•skýran greinarmun á. fjárlögum og
Öðrum lögum. Fjárlög sæta og á
ýmsan 'hátt annari meðferð eu
■Önnur lög. Var öskað úrskurð-
ar forseta um Jiað, hvort umrædd-
■ar gremir frv. skyldi lcoma undir
atkvæði delldarinnar. Forseti (Jör.
Br. ): úrskurðaði, að tjeðar greinir
skyldi ekki kojna undir atkvæði,
ög j>ar með fjellu þær hurt úr
frumvarpinu. Vafalaust var Jmssi
úrskurður rjettur.
Við 3. um'r. málsins kom meifi
hluti fjðrhagsnefndar með nýjar
brtt. aim þetta atriði. I stað Jiess
að veita Alþingi heimild til að
hækka eða lækka skattinn með
fjárlagaákvæði, ])á skyldi nú
stjórninni veitt þessi lieimild.
Það ætti nú að vera Ijóst öllum
Wönnurn með heilbrigðri skynsemi,
öð sje Jmð brot á stjórnarskrá rík-
isins, að skatti sje breytt með
fjárlagaákvæði, ])á er hitt enn aug
íjósara brot, að veita umboðsvald-
ítin (þ. e. stjórnmni) slikt vald.
Akvæði stjórnarskrárinnar miða
heinlínis að því, að vernda borgara
lándsins gegn skattaálagningu um-
hoðsvaldsins. Þetta ættu alþingis-
®ienn a. m. k. að vita; en þeirra
skylda er, að .vera jafnan á verði
gegn j)ví, að ákvæSi stjórnarskrár-
mnar sje brotin, enda bafa l)eir
"rinnið eið að stjórnarskránni.
Þegar brtt. jiessar komu til um-
^æðu í deildinni, bentu ýmsir þing-
Tíienn á, að eigi kæmi til mála ann-
að en að forseti vísaði Jieim frá.
En hvað gerir forseti? Hann úr-
ökurðar nú, að tillögurnár megi
konia undir atkyæði! Og jietta
var sami forsetinn, er nokkrum
öögum áður hafði úrskurðað í
þveröfuga áit. Það er stjórnar-
^kráxbrot, að dómi jiessa forsetn.
að veita Alþingi Iieimild, með fjár
lagaákvæði, að hækka eða lækka
Kl. um 3 í fyrrinótt var slökkvi- treystist lengra, en þó var tvent
liðið kallað, því að eldur var uppi eftir í austustu herbergjunum.
í húsinu Hafnarstræti 18 (eign Eldurinn læst.ist með feikna-
Jóharins Eyjólfssonar frá Brautar- liraða nm allan ganginn og mátti
holti). Þetta er gamalt timburhús, Jiar kalla eitt eldhaf er slökkvi-
eitt af Thomsenshúsunum, og var liðið kom. Ekki var hann j>ó kom-
áður verslunin Nýhöfn. — Fyrir inn inn í herbergin í aðalhúsinu
nokkrum árum keypti Jóhann Eyj- að neinu ráði. Þau tvö, sem bjuggu
ólfsson húsið og Ijet j)á stækka í austustu lierbergjunum höfðu
j)að og breyta því mjög. : vaknað, en komust alls ekki fram
Húsið er vinkilbygt og gengur á, ganginn fyrir eldinum, en sv.o
hliðarbygging að vestanverðu suð- var reykurinn óþolandi inni hjá
ur úr aðajhúsinu, meðfram Kola- þeim, í livoru tveggja herberg'inu,
sundi. Þar á efri hæð hafði Bjarn- að* j)au jioldu ekkj við öðru vísi
heiður Brynjólfsdóttir matsölu. — en opna glugga og stinga höfðun-
Yar húsakynnum svo háttað, að um út. — Var það slökkviliðsins
syðst og austast í álmunni var fyrsta verk að reisa stiga upp að
stór borðstofa, en við hliðina á gluggunum og bjarga þeim.
henni í kroknum þar sem húsin Jafnframt var farið að fást við
mættust var eldhús. Yar jiar gas eldinn. Voru notaðar fjórar dælur
ög rafmagn og svo eldavjel. Gang- og vildi nú svo vel til að mikill
ur var í miðju húsihu og að vestan kraftur var á vatninu. Og eftir
Verðu, í herbergjum sem voru á J4 klukkustund hafði sliikkviliðið
móti borðstofunni og eldhúsinu, slökkt eldhafið að mestu og kæft
sváfu tvær stúlkur, sín í hvoru eklinn algerlega eftir % stundar.
herbergi, en hornlierbergið að Yar þá eldhúsið gerbrunnið, gang-
norðan (með glugga út að Hafnar-
stræti) var svefnherbergi Magnús-
ar Guðmundssonar lifrarkaupm.
— Eftir aðalhúsinu liggur svo
gangur að endilöngu að sunnan-
verðu. Eru þar engin lierbergi
móti suðri, en.öll lierbergin norðan
í móti, og voru Jiar ýmist íhúðir
eða skrifstofur.
Nú er að segja frá J)ví að stúlk-
urnar„ sem sváfu í syðstu og vest-
ustu herbergjum útbyggingarinn-
ar, vöknuðu við það, að reykur
var kominn inn í herbergi ]>eirra.
Fóru þær þá á fætur og urðn
þess skjótt vísar, að eklhúsið var
alekla. Vöktu Jiær Jiá Magnús og
hlupu svo út. Var J)á kominn mik-
ill i;eyknr á ganginn. Um leið og
Magnús koin á fætur, brotnaði'
vúða- í eklhúsinu og kom þá súgur
inn og skifti ])að engum togum að
húsið fýltist af rej'k. — Magnús
branst á hurðir næstu íbúðarher-
bergja til þess að vekja fólkið og
komst það niður stiga, sem er í
miðju húsinu. En þá var reykur-
inn svo magnaðnr, að enginn
urinn allur sviðinn innan og svo
ýmis herbergin og það sem í þeim
var mikið skemt af hruna og
vatni. En það er alyeg mesta furða
hvernig slökkviliðinu hefir tekist
að liemja eldinn fljótt. Hjálpaði
þar að vísu til gott veður og nóg
vatn. Sjónarvottar segja, að það
liafi varla skift meiru en 5 mínút
um að eldurinn var kominn end-
anna á milli í húsinu. Er það
mesta mildi að það skyldi ekki
brenna til grunna og fóllc farast
þar.
A neðri liæð hússins eru ýmissat
verslanir, svo sem G. J. Fossberg,
R. P. Leví, Karlmannahattabúðm
o. fl. Urðu þar talsverðar skemdir
af vatni, en aldrei komst eldurinn
niður.
Stofmm
fjelags ungra Sjálfstæðismanna
á Akranesi.
Fjelagatala 91.
ifftMtir
þessir, eru besta og ódýrasta
kryddsíldin.
Um upptök eldsins var ekki
kunnugt er Morgunblaðið frjetti
seinast, en eftir því sem vjer vit-
um best murni sjerfræðingar álíta
að hann hafi hvorki stafað af gasi
nje rafmagni.
Basr9Mr.vw«MwwiPwr.'£!
tekju- og eignarskatt um eitt ár í
senn, en það er ekki stjórnarskrár-
brot að veita stjórninni slíka lieim-
itd!! — Stjórnin má skattleggja
þegna landsins eftir eigin geð-
þótta, en Alþingi ekki! Þó segir
Framsóknarmenn og sósíalistar. —
Þegar síðari tillagan (viðvíkjándi.
eignarskattinum) kom undir atkv.,
voru allir deildarmenn viðstaddir,
og var hún feld með 14:14 atkv.
— Samþ. var brtt. frá S. Eggerz
eignarskattur skuli dregið frá
tekjum, áður en skattur er á lagð-
nr. Ymsar fleiri brtt. voru samþ.,
en fæstar snertu þær efni fruni
varpsins. Yar frv. því næst. afgr.
tit Ed.
,í 73. grein stjórnarskrárinnar: um að aukaútsvör og tekju- og
„Skattamálum skal skipa með lög-
um“ ; það vald er ekki hægt að
afhenda umboðsvaldinu.
Það getur á engan hátt rjettlætt
þénnan fáránlega úrskurð forseta,
að t-il eru ákvæði í lögum, sem
veita st.jórninni sams konar vald.
Þó Alþingi hafi áður brotið á-
kyæði stjórnarskrár ríkisins, þá
getur það ekki rjettlætt, að áfram
sje liaklið á þoirri hraut. Innlög í sparisjóði Dana hafa
Breytingai’till. Jiessar komu nú aukist. á Jiðnu ári um 44.000.000
undir atkv. deildarihnar. — Var kr. í Danmörku allri eru 535
fyrri tilh (viðvíkjandi tekjnskatt- sparisjóðir og nema samanlagðar
inum) samþ. með 14:13 atkv. j innieignir í þeim 2.225.000.000 kr.
(oinn ]im., E. J., var fjnrv.). Á Þessi upphæð deilist á 1,880.000
móti till. voru allir S.jálfstæðis- innieigendur. Þetta sýnir það, að
menn og aulc þess B. Sv., Gunn. S. annar hver maður í Danmörku til
og Jör. Br., en með allir aðrir jafnaðar á fje í sparisjóði.
Síðastliðinn sunnudag fóru ung-
ir Sjálfstæðismenn úr Reykjavík
til Akraness til þess að sækja
fund um stjórnmál, er nokkurir
ungir menn á Akranesi höfðu hoð-
að til. Um 40 menn úr Heimdalli
tóku þátt í förinni, Jiar á meðal
stjórn sambands ungra Sjálfstæð-
ismanna er stóð fyrir förinni, og
stjóm Heimdallar. Pundurinn
hófst kl. 4J4 e- b. og stóð til kl.
að ganga níu um kvöldið. Fundinn
setti Jón Arnason, nngur og áhuga
samur maður, sem helst hafði beítt
sjer fyrir fjelagsstofnuninni þar
efra. Kvaddi liann til fundarstjóra
Olaf kaupm. Björnsson og hófust
síðan ræðuhöld. Talaði fyrstur
Guðni Jónsson, formaður Sam-
bands ungra Sjálfstæðismanna, þá
Thor Thors, formáður Heimdállar,
Carl D. Tulinius, Kristján Guð-
laugsson stud jur., og Jóhann
Möller stud. jur. Var gerður besti
rómur að ræðum þeirra, einkum
Jió Jóhanns Möller, sem deildi
,mjög livast og rökvíslega á jafn-
aðarstefnuna. Því miður er eklti
rúm hjer til að rekja efnið í ræð-
um þeim, sem fluttar voru, en all-
ítarleg frásögn af fundinum birt-
ist í Heimdalli, sem kom út í gær.
Eftir ræðu Jóhanns, var orðið
gefið frjálst, en enginn breyfði
andmælum nema einn jafnaðarmað
ur og höfðu fundarmenn af hon-
mn allmikla skemtun. Lyktaði svo,
að hann kvað sig sammála því
,sem ungir Sjálfstæðismenn hjeldu
■fram um hlutdeild verkamanna í
arði fyrirtækja þeirra, er þeir
vinna við.
Hinum opinbera fundi var að
umræðum loknum slitið, en nýr
fundur liófst jafnharðari aftur,
sem stofnfundur fjelagsins. AUs
skráðu 91 fundarmanna sig seln
fjelaga. Fór þá fram ltosning á
stjórn fjelagsins, en stjórn þess
skipa: J ón Arnason formaður,
Júlíus Þórðarson ritari, og Sig-
urður Vigfússon gjaldkeri. Vara-
stjórn: Olafur Sigurðsson form.,
Lýður Jónsson ritari og Friðjón
Runólfsson gjaldkeri.
Fundurinn var ágætlega sóttur
og fór mjög vel fram. Yfirleitt
verður ekki annað sagt, en að
móttökur þær, er ungir Sjálfstæð-
ismenn fengu, sje Akumesingum
til hins mesta sóma, enda eru þeir,
sem tóku þátt í förinni mjög þakk-
látir fyrir viðtökurnar og ánægðir
með förina.
Fundarmaður.
Tilreiddir hjer, úr íslenskri
síld.
Fást í flestum verslunum.
Sláturfjelagið.
Sími 249.
hefir útrýmt erlendu öli af íslensk-
um markaði, sem er sönnun þess
að það tekur öðrum öltegundum,
sem hjer er leyfilegt að selja,
langt fram um gæði. - •
Sparifle Dana.
D*q1»
líil
og dýnur af öllum gerðum, dívan-
teppi og veggteppi, mikið úrval.
Húsgagnðversl. Reykj vfkur
Vatnsstíg 3. Sími 1940.
U11 sttUki
með gagnfræðaprófi óskar
eftir verslunaratvinnu, helst
skrifstofustarfi. A. S. I vís-
ar
I. O O. F. — 11232781/2 — F1
Veðrið (fimtudagskvöld kl .5):
Yfir Grænlandi er háþrýstisvæði,
sem var suður yfir Islandi. Fylgir
|)ví NA-kaldi um allan N-lielming
landsins með nokkurri snjókomu
og alt að 2—4 st. frosti. Sunnan.
lancls, frá Hornafirði til Snæfells-
ness, er hins vegar hæg A-átt og
2—7 st. liiti. lítils liáttar rigning
á SA-landi, en annars þurt veður.
Á hafinu fyrir vestan Bretlands-
eyjar og suður af írlandi er hlý
SA og A-átt. Er hugsanlegt; að
hvessi þá og þegar á A við S-
Þakkarávarp.
■ Hjartans þakkir færi jeg fyrir
mína hönd og annara skipverja á
„Queen Viétoria“ helmilisfólkinu
á Kirkjubæjarklaustri og Hólmi
fyrir J)ær ágíritu móttökur og að-
lilynningu sem það veitti okkur,
og eins öllum þeim, sem hafa
greitt götu okkar, síðan sFip okk-
ar strandaðí binn 17. J). mán. á
Meðallandi. — Sjerstakar þakkir
vil jeg færa sendiherra Danahr. de
Fontenay fyrir alt það, sem liann
hefir fyrir okkur gert.
Reykjavík. 26: mars 1931.
Abraham Jacobsen skiþstj.,
V estmanhavn.