Morgunblaðið - 21.05.1931, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiimiiiHiiiiiiiiiiiiiin?
=
Jftorgttttbia&ð
Útgef.: H.f. Árvakur, Reykjavlk =
Rltatjórar: Jón KJartanaaon.
Valtýr Stefánaaon.
Rltatjórn og afgreitSsla:
Austurstræti 8. — Simi 500;
Auglýslngastjórl: E. Hafberg. |É
Augiýsingaskrifstofa:
Austurstrætl 17. — Simi 700. =
Helmasimar:
Jón Kjartansson nr. 742.
Valtýr Stefánsson nr. 1220. =
E. Hafberg nr. 770.
Áakriftagjald:
Innanlands kr. 2.00 á mánuSl. EE
Utanlanda kr. 2.50 á mánutil.
t lausasölu 10 aura eintakiti.
20 aura meti Lesbók =
wuimtiinitiuiiimiiiiiiiiiiiiiimiimiiiiiiimiiiiiiiimiiiimi=
Wegener.
Lík hans fundio á Græn-
landsjöklum.
Berlín, 20. maí.
United Press. FB.
„Áeht-Ubr-Blatt4 ‘ birtir þá
‘fregn, að Mk prófessors Wegeners
'hafi fmidist á ör-ænlandsjöklum.
Hefir Wegener frosið í hel.
Kaupmannahöfn: Staðfesting
’diefir fengist á því frá Grænlandi,
Æ,ð ]jáð er rjett, að lík Wegeners
íJiefir fundist. Ennfremur, að verið
«er að flytja það til bygða, en eigi
;getið rnn livert.
Frá Noregi.
Vantrauststillaga á stjórnina
Stjórnarskrárbrotið.
íslenski málstaðnrinn. — Danski mðlstaðnrinn.
Umræður um stefnuskrá Kol-
•stadstjórnarinnar hófust í gær.
Madsen verkamannaleiðtogi rjeðst
hvasslega á Quisling, hinn nýja
landvarnaráðherra og lagði fram
tillögu til vantrausts á stjórnina.
Hambro liafði orð fyrir htegri
:mönnum og kvað þá fúsa til sam-
viunu við stjórnina, en leiðtogi
vinstrhnanna, Eiesland. kvað ]já
vilja styðja stjórnina til þess að
ráða fram úr hinum miklu stjórn-
análaerfiðleikum sem við er að
styríða. Ivolstad kvað sjer vera
Ijóst, að stjórnin stæði ekki á
traustum gruncjvelli í jhnginu, en
'kvaðst mundu leggja Shersln á að
rækja góða samvinnu víð aðra
flokka til þess að leiða farsællega
til lýkta hin mörgn og miklu mál,
sem úrlau'Snar híða. — IJmræður
'haJda, áfram.
Afvopnunarráðstefnan.
Genf, 19. niaí.
United Press. FB.
Þjóðabandalagið útnefndi í gær
iHenderson, utanríkismálaráðherra
Bretlands forseta afvopnunarráð-
'Stefnunnar sem hefst í fe'brúar
.1932.
Vinnudeilur í Frakklandi.
Roubaix, 20. maí.
United Press. FB.
Vinnumála'deilurnar Iialda áfram
«og tilraunir þær, sem fram hafa
farið til þess að jafna þær, hafa
•ekki borið árangur. Er hjer nm
ræða deilu um kaup milli vef-
ara og atvinnjirékenda. Eitt hundr
að og tíu þúsund menn hafa gert
verkfall. Engar óeirðir enn sem
■komið er, en'kröfugöngur í fjölda
þorpa og borga. Tólf þúsund 'her-
menn eru til taks í námunda við
verksmiðjurnar, ef á þær yrði ráð-
ist. —
I.
Tveir biskupssynir.
Hjalti biskupsson, sonur Páls
biskups -Jónssonar, h-ins ágætasta
manns, hleypti upp Alþingi 1238
með vopnaðri sveit. Þótti það at-
hæfi ,,óclæmi“. Var slíkt firinverk
þá clæmalaust. Og hefir sagan
geymt þetta óhæfuverk síðan.
Þann 14. apríl 1931, hleypti ann-
ar biskupsson, Tryggvi Þórhalls-
son, sonur Þórhalls biskups Bjarn-
arsonar, einnig hins ágætasta
manns, Alþingi Islendinga upp. —
Sagan endurtekur sig, eins og
Tryggvi Þórhallsson hefir stund-
um sagt. En Tryggvi beitti ekki
til þessa óhæfuverks síns vopnum,
harðfylgi eða karlmensku, eins og
títt var á Sturlungaöld. Tryggvi
hleypti ])inginu upp með launráð-
um og bakferli. Tryggvi skreið
í skjól konungsvaldsins, í vald
dansk-fædds og dansk-uppalins
konungs, búsetts í fjarlægu landi
og lítt kunnugs íslenskum háttuni
og íslenskri þjóðarlund. Áhrifum
sínum á þetta erlenda vald beitti
Tryggvi Þórhallsson til þess að
láta það gefa út skipun um að
rjúfa þing, hleypa Alþingi upp,
og slíta því þegar í stað. Og þessi
skipun var fengin með þeim hætti,
að konungur hefir annað hvort
verið dulinn atriða, sem höfuðmáli
skiftu, eða honum hefir verið bein-
línis skýrt rangt- frá- málavöxtum.
Og ráðabrugg Tryggva Þórhalls-
sonar fór leynt. Alþingismenn, eða
að minsta kosti meiri hluti þings,
vissu eigi annað, en að ræða skylcli
vantraustsyfiríýsingu þá, sem á
dagskrá var 14. apríl þ. á. Almenn-
ingur, bæði hjer og annars staðar,
hafði fengið fyrirheit um það, að
þeim umræðum yrði útvarpað. —
Margir höfðu tekist langar ferðir
á hendur til þess að komast að
liversu óviðurkvæmilegt það var
og nauðsynjalaust, að svifta þing-
menn færi á því að rökstyðja van-
traustsyfirlýsinguna og greiða síð-
an atkvæði um liana. Það telja
allir aðferð Tr. Þ. bera vott um
fyrirlitningu stjórnarinnar fyrir
þinginu eða að öðrum kosti vott
um ragmensku af hennar hálfu.
Um þriðja hrot Tr. Þórh. eru
líka allir sammála, að unclanskild-
um nokkurum allra nánustu fylg-
ismönnum og málaliðsmönnum
stjórnarinnar. Jafnvel sum liin
dönsku haldreipi stjórnarinnar,
eins og Knud Berlin, telja tiltæki
stjórnarinnar bera vitni um ein-
ræðisvilja hennar, og spá henni
fyrir það hrakförum við kosning-
arnar.
Um annað brot Tr. Þórhalisson-
ar, hrotið á 18. gr. stjórnarskrár-
innar, ’skiftast menn í tvo flokka:
Öðrum megin eru flest allir Is-
lendingár, bæði lögfræðingar og
aðrir — og má nefna þeirra mál-
stað
íslenska málstaðinn.
En forvígismenn hins ifiálstaðar-
ins, sem neita því, að Tr. Þ. hafi
brotið 18. gr. stjórnarskrárinnar,
eru nokkrir Danir, með Knud Ber-
lin, Islandsvininn(!) að fornu og
nýju, í brodcli fylkingar, og svo
nokkrir Islendingar, sem knúðir
eru til að verja Tr. Þórhallsson og
embættisbræður hans, hvað sem
þeir taka sjer'fyrir hendur. Þeirra
málstaður er rjett nefndur
Danski málstaðurinn.
Meira.
Einar Arnórsson.
Trjesmíðavjelar
Fræsivjel, bútsög, bandsög, hefill, ristisög, sporvjel,
rafmagnsmótor o. fl., alt í góðu standi, fæst með tækifæris-
verði — Upplýsingar gefur M. Matthíasson, Túngötu 5.
Sími 532.
tftsvarsskráln
kemnr út á morgnn.
Unglingar, sem vilja selja skrána, komi á skrifstofu
ísafoldarprentsmiðju h.f. í fyrramálið klukkan 9.
Þeir meðlimir Ferðafjelags ÍsEands
sem ætla að fara til Þingvalla úr Hvalfirði, gefi sig fram á
skrifstofu vikubl. Fálkinn fyrir hádegi á föstudag. Fjelagiti
útvegar þeim er það vilja gistingu að Þingvöllum, Kára-
stöðum, ásamt fæði og bílfar heim að kvöldi þess 25. þ. m.
Gisting og 2 máltíðir kostar kr. 6.00, bílfar frá Þingvöllum
kr. 5.00.
viðtækjum og hlusta á um-
ræður. En úr því varð ekkert. I
stað þess kom konungsboðið um
])ingrofið. I stað þess var Alþingi
„hleypt upp“, öllum að óVörum,
nema stjórninni og nokkrum út-
völdum fylgifiskum bennar. Fjár-
lög höfðu eigi enn verið afgreidd,
enda þótt berum orðum sje bann-
að í 18. gr. stjórnarskrár landsins,
sem Tryggvi Þórhaílsson hefir
unnið eið að, að slíta þingi fynr
en fjárlög sje samþykt.
II.
íslenski og danski málstaðurinn.
Auk stjórnarskrárbrotsins var
þingræðinu traðkað með l)in\jm
ófyrirleitnasta og herfilegasta
liætti. Ekkert mál var þá fyrir
hendi, sem rjettlætt gæti þing-
rofið.
Tryggvi Þórhallsson og þeir,
sem lionum fylgdu að því máli,
framcli með þessu athæfi sínu þre-
falt afbrot:
I. Hann smánaði þingið með því
að hleypa því upp og binda
þar með fyrirmunn þingmanna,
2 hann braut skýlans fyrirmæli
18. gr. stjórnarskrárinnar, og
3. liann þverbraut þingræðis-
reglur.
Fyrsta brot Tryggva Þórlialls-
sonar hafa fáir eða engir reynt
að verja. Það hafa allir sjeð,
Verkfallsóeirðir í Stokk-
hólmi.
Til hvitasnnnunnar.
Kápusilki frá kr. 7.50 mtr., margir litir. Sumarskinn á káp-
ur. Sumarkjólaefni, afarstórt úrval. Kragar og kragaefni, finasta
úrval, verð frá 0,75—12,50 pr. mtr. Telpukjólar feikna úrval.
Sportföt á drengi, nýjasta tiska. — Hanskar og silkisokkar frá
1,25—10,50. Silkiundirkjólar tviprjónaðir. Lifstykki. — Korselet.
Silkisvuntuefni og Slifsi. — Morgunkjólar litegta frá kr. 3.50. —
Gardínutau afaródýr og falleg. Sumar-, eftirmiðdags- og sam-
kvæmiskjólar. — Sumarkápur stærsta og finasta úrval.
Fiður og dúnn 15 teg. ódýrast í bænum.
f t
Yersl. Kristínar Signrðardðltnr.
Simi 671. Laugaveg 20 A.
Dagbák.
Stokkliólmi, 20. maí.
United Press. FB.
%
Fjórir lögreglumenn meiddust,
en tólf kommúnistar særðust af
sverðlögum, er lögreglan dreifði
iitifundi kommúnista, sem haldinn
var til að mótmæla því, að verk-
fallsmenn í Aadalen voru skotnir
til bana. Lögreglan hafði bannað
fund þennan. Ein stúlka meiddist
alvarlega. Lenti í hörkubardaga
milli kommúnista og lögreglunnar
og mátti í fyrstu ekki á milli
sjá hvorum mundi veita betur.
Lögreglan liafði yfirhönclina um
það er lauk. — Lögreglumennimir,
sem meidust, urðu fyrir grjót-
kasti kommúnista. Stúlkan, sem
meiddist varð einnig fyrir grjót-
kastinu og hneig í yfirlið.
Aukakosning í Englandi.
Skátaf jel. Eniir. Dvalist verður í
skála fjel. um hvítasunnu. Þátttak-
endur gefi sig fram við sveitar-
foringja II. sveitar fyrir föstu-
dagskvöld.
legt, ef enginn vegur verður lagð-
ur á þessu sumri frá Kleppsvegi
niður í Vatnagarða, svo flugfar-
])egar sem koma og fara, verði að
vaða yfir mýri, Kemur það sjer
sjerstakléga illa, ]>egar um sjúkra-
flutninga er að ræða,
i
Gunnlaugur Briem símaverkfræð
U. M. F. Velvakandi. Þeir fje- „ , „ , .
lagar sem taka vilja þátt í útilegu var m'ðal far íefa a lslandl
um hvítasunnuna geri aðvart
síma 2165 fyrir kl. 7 í kvöld.
London, 20. maí.
i United Press. FB.
Frá Qgmore Glamorgan í Wales
er símað, að jafnaðarmaðurinn Ed-
ward Williams hafi Mnnið auka-
kosningu, se?n þar fór fram vegna
andláts Mr. Hartshorn ráðhérra.
Williams hlaut 19.356 atkvæði, en
Campbell, sem er kommunisti,
5.219. — Aðrir voru ekki í kjöri.
í gær. Fer hann til Kaupmanna-
hafnar og situr þar alþjóðafund í
síma- og útvarpsmálum, er hefst
Kosningin hjá lögmanni gengur 26. þ. m. Á fundi þessum verður
óhæfileg-a seint, vegna ])ess*að hús- m. a. reynt að koma á nieiri sam-
rúm er af skornum skainti o™ kosn vinnu um þessi mál, en verið hefir,
ingaskrifstofan ekki opin nógu jafnvel að koma þeim undir sam-
lengi daglega. Hafa margir kvart- eiginlega yfirstjórn. Að þessum
að yfir þessu við ritstjóra Mgbl., fundi loknum fer Gunnlaugur til
og sumir bafa orðið frá að hverfa, Helsingfors og situr þar fund með
án þess að geta greitt atkvæði. Er fulltrúum Norðurlanda, og verða
uauðsynlegt að kippa þessu í Incr þar sömu mál tekin til umrteðtr.
nú þegar, fá betra húsnæði og Stóð til að landssímastjóri færi
hafa kosningaskrifstofuna opna einnig utan í sömu erinduin, en
allan daginn. bann gat ekki farið sakir lasleika.
i
Selfoss hefir enn ekki tekist að Kapendur Morgunblaðsins, þeir
fá afgreiðslu við suðnrströndina sem hafa bústaðaskifti, eru beðnir
nema að litlu leyti; í Vík befir að tilkynna þau á afgreiðslu blaðs-
náðst í land nálega helmingur af ins svo að blaðinu verði komið
þeim vörum, sem þangað eiga að til skila.
fara; annars staðar hefir skipið
ekki fengið afgreiðslu.
Sjálfstæðismenn! Þið, sem farið
burt úr bænum, rnunið að greiða
atkvæði á skrifstofu lögmanns í
Arnarhváli. (opin kl. 10—12 og
4—6) áður en þið farið! Listi
Sjálfstæðisflokksins er D-Iisti.
Vegurinn að flugskálanum í
Vatnagörðum. Mjög er það baga-
Sími Löggildingarstofu mæli-
tækja og vogaráhalda er 1647.
Ráðningaskrif stofa V erslunar-
mannafjelags Reykjavíkur starfar
eins og áður og hefir aðsetur 4
skrifstofu Verslunarráðsins. Hr.
skrifstofustjóri Sigurður Guð-
mundsson í Verslunarráðinu gefur
allar upplýsingar viðvíkjandi ráðn
ingaskrifstofunni.