Morgunblaðið - 01.11.1931, Blaðsíða 8

8
(
Kol & Kox
Kolasalan 8.1.
Sími 1514.
Kapok
Fiður og dúnn
best og ódýrast i
Ifiruhúsinu
Nýtt nantakjöt.
K1 e i n,
Baldursgötu 14. Sími 73.
! slátrið
þarf að nota íslenska rúgmjðlif
frá Mjólknrfjelagi Reykjavíknr
Ekkert annað rúgmjöl er jafn
gott til sláturgerðar. Biðjið kanp
mann yðar um íslenska rúgmjölið
Hafi hann það ekki til, þá pantif
það beint frá Mjólknrfjelagi
Beykjavíknr.
Mjðikurtjelag Reykjavikur.
Barnarnm,
Barnavðggnr
Barnastólar,
Barnavagnar
Húsgagnaversl. Reykjavíkur,
Vatnsstíg 3. Sími 1940.
fCsara hú«móðli*I
Vesiní þess að þjer mun-
i ð þuifa hjálpar við hús-
móðuistörfin, þá leyfi jeg
mjer að bjóða yður að-
stuð mina.
Fröken Brasso.
y O R l’NBLAþ) B
Sveinbjörn Björnsson, skáld
BJ. 9. sept. 1854. D. 8. sept. 1931, því, að honum hafi ekki fundist
Sveinbjöm Björnsson var fædd- hann vera nógu vel að sjer í mál-
ur 9. sept. 1854, að Narfakoti á inu. En móðurmálinu, íslenskunni,
Vatnsleysuströnd. Var hann kom- unni Sveinbjörn flestu framar.
inn af Eydalaætt í föðurkyn. Faðir Árið 1914 komu HilHngar út,
hans, Bjöm Einarsson frá Hlöðu- fyrri ljóðabók hans, én 1924, hin
nesi á Vatnsleysuströnd, var hinn síðari, er hann nefndi Ljóðmæli,
mesti smiður, bæði á trje og járn. og síðan hefir hann ort allmikið,
Hafði þeim föðurfeðgum Svein- sem enn er óprentað.
bjamar tekist vel lækningar, sem Um skáldskap Sveinbjörns ætla
þeir stunduðu af sjálfsmentun, jeg ekki að fjölyrða hjer, Hann er
voru þeir því víða þektir menn, þegar orðinn kunnur um land alt,
hjer sunnan lands. En móðir Svein- og hygg jeg hann eigi vinsældnm
björns var Þorgerður Pálsdóttir að fagna hjá þjóðinni. Er slíkt
frá Fróðholtshól í Landeyjum, ekki að fnrða, því jeg held, að
mesta rausnarkona og góðgerða- hafi nokkur maður verið fæddur
söm við alla sem bágt áttu. For- skáld fyrir íslenska alþýðu, þá
eldrar Sveinbjöms áttxr 10 börn, hefir Svbj .verið það. Hann naut.
lifðu 9 þeirra fram á fullorð.insár. styrks hjá Alþingi til viðurkenn-
Ólst hann upp í Narfakoti hjá for- ingar fyrir skáldskap sinn árið
eldmm sínum og vann að heill og 1929. Það er naumast hægt að
hag þeirra fram undir þrítugsald- draga upp skýrari myndir í
ur. Árið 1887 kvæntist hann eftir- bundnu máli, en víða er hjá hon-
lifandi konn sinni, Þórkötlu Sig- um, enda er eins og maður sjái
ríði Sigvaldadóttur. Reistn þau bxí viðbxxrðina gerast i ljóðum hans,
í Hafnarfirði og bjuggn þar 9 ár. t. d. í þessn erindi:
Þann tíma vann Sveinbjöm mest
að sjósókn. Eignxiðust þau fimm Lyftust sleggjur, klufust klettar,
börn. Dóu tvö þeirra ung ,en þrjú keyrð var ui'ð úr djúpum gjótixm,
náðxx fuliorðinsaldri; á lífi eru: stungust skóflur, skárust torfur,
Sigvaldi og Sveinbjöm, eri Hall- skift var sundxir þúfna hnjótum,
dóra, gift Haraldi Jónssyni prent- myndaðist flötur, fíflar spruttu,
ara, dó síðastl. vor frá 5 börnum, fögur sóley reis íir dvala,
öHum í æsku. töðugresið gott til fóðurs,
Árið 1896 fluttust þau hjón greri þar á sljettum bala.
hingað til Reykjavíkur. — Bygði Þá hefir hann kveðið marga fal-
Sveinbjörn þá hxxs við Lindargötu lega liringhendxma, og vil jeg
nr. 27, er þau hjón hafa búið í nefna hjer örfáar. í vorkvæði er
•síðan. Lagði hann einkum stund á hann orti 1929, eru þessar fögru
steinsmíði, en hafði bátasmíði í vísur:
ihjáverkum. Yann hann sje vinsemd
og virðingu með verknm sínum,
enda fór hagur hans síbatnandi
og talinn nm skeið efnaður maður.
Vann hann að þessum smíðum
meðan kraftar entust.
Lítillar mentunar mun Svein-
björn hafa notið í uppvexti, eins
og þá var venja um alþýðumenn,
en jafnskjótt og hann kom því við,
tók hann að afla sjer þess fróðleiks
ej honum var auðið, og mun hann
hafa ha'ldið því áfram alla æfi síð-
an, enda var hann einhver hinn
sjálfmentaðasti maður, er jeg hefi
kynst. Ekki fór Sveinbjörn að
yrkja fyr en nm fimtugt, og er
það næsta óvanalegt um menn,
sem hafa fengið skáldskapargáf-
una i jafnríkum mæli í vöggugjöf.
Mun þessi dráttur á ljóðagerð hjá
Hljóma snja'lla heyra má
hjer við fjallasalinn.
Huldur kalla og kveðast á
kringum allan dallinn.
Unaðsblandinn kvæðaklið
kveikir vandaháttur,
lög og st.randir leikur við
lífsins andardráttur.
Kvæðið endar hann á þessari vísu:
Láttu um hjalla og heiðarsýn
hörpu gjálla braga;
blessuð fjallafoldin mín,
frjáls um alla daga.
Eittliver mesta erfiljóðaskáld
hjer var Sveinbjörn um nokkurt
skeið, og voru erfiljóð hans með
öðrum svip en maður á alment
honum meðfram hafa stafað af'að venjast nú á tímum, þrungin
al tilfinningum og djúpri hug-
,speki.
Vinfastur maður var Sveinbjörn
í fylsta máta, og sáttgjarn að eðlis-
fari, enda var vinskapur hans ó-
rjúfandi. Jeg hefi vart komið á
heimili, sem jeg hefi mætt jafn
innilegri velvild og vináttu sem
Ixjá þeim hjónum. Hús þeirra
hjóna stóð ávalt opið öllum sem
að komu, enda voru þau samhent
í að gleðja og greiða götn þeirra
senx bágt áttu, hvort sem þeir voru
hátt eða lágt settir í mannfjelag-
inu. Alt af hafði Svbj. nóg að S3gja
þeim til skemtunar og fróðleiks
sem með honum vonx eða heim-
sóttu hann, og vom það ekki
sleggjudómar um menn eða mál-
efni, heldur forn og ný lífsspeki,
er hann hafði aflað sjer í skóla
lífsins.Hann var lans við að hræsna
í'\rrir fólki, sagði hann jafnan er
honum þótti vera við hvern sem
var, þyldu menn ekki að heyra
það, gat hann orðið hvassyrtur,
og fór þá stundum svo, að sá er
hann átti tal við var ekki öfunds-
verður af. Kom þetta til af því, að
Svbj. var hreinskilinn maður og
lxafði tilhneigingu til að auka
J.roska fólks og menningxx.
Mikinn hluta æfi sinnar var
Svbj. heilsuveill, þó hann yrði að
stunda erfiða vinnu. Yar liann af-
kasta og iðjuntaður mesti, að hvaða
starfi sem hann gekk. Orti hann
'ijóð sín jafnt við vinnu, sem þess
utan, og lýsir Jón sál. 01. ritstj.
því svo, í grein er hann reit um
Svbj., að meðan höndin klappaði
stein, meitlaði hugurinn vísu, svo
sýnt væri honum xxm skáldskap-
inn.
Kristinn Kristjánssoirf
Hænsn og heimabruggun
Það kom fyrir undarlegt atvik
á Mæri í Noregi nú fyrir skemstu.
Er alveg fxxllyi't, að það sje satt.
Kona nokkur ástundaði aðallega
hænsnarækt, en auk þess hafði
hún fengist við heimilisiðnað fyrir
sig, þar sem var heimahrugg. —
Fyrir þessa síðai'i atvinnugrein sína
hafði hún hvað eftir annað lcomist
i kynni við yfirvöldin á staðnum.
Nú hafði hún komist á snoðir
um það, að sýslumaður var vænt,-
anlegur til hennar næsta dag. Ilún
vissi það, lærði af reynslu sinni
og brjóstviti, að þessar leiðu heim-
sóknir yfirvaldanna voru vanar að
hafa í för með sjer hxisrannsókn
og leit að liinum forboðna vökva.
Hún átti einmitt í þeirri andránni
liálfgerjað brugg, er var að búast
til, og ákvað því að hella því í
öskuhauginn.
Nú víkur sögnnni að hænsnum
húsfreyju. Svo óheppilega vildi til,
að þau fórn út á hauginn um dag-
inn. Hænsins höfðu vist óljósar
hxxgmyndir um bann og bindindi
og enda um hófneytslu og of-
drykkju. Hvað um það. — Þau
hjuggu af græðgi mikilli í haug-
inn, þar sem brugginu hafði verið
helt. Áfengið sveif svo á þau,
að þau rjeðu það af að sofna þar,
sem þau voru komin.
Þegar húsfieyja kom ixt, var
ekki annað að sjá en hænsnin væri
steindauð. Lágu þau afvelta og
lireyfingai'Iaus, með al'la útlimi
stirðnaða. Hjer var því illt í efni,
þótti húsfreyju, því að hún hugði,
að áfengiseitrun hefði orðið fugl-
Vetrarvðrar:
Ullarkjólatau, nýjasta tíska.
Kjólaflauel, einlit og mislit.
Skinnhanskar, fallegt úrval.
Golftreyjur og peysur frá 5 kr.
Sokkar, silki, ull og ísgarn.
Nærfatnaður, álls konar,
Morgmnkjólar frá 3.50.
Notíð nú tækifærið meðan varan
er til.
Versl. llik.
Öll lögin úr
Þremenniniamir frá
bensíngeyminum
á boðstólum
á Polydorplötum
fjögur aða'lögin með
btskum refiainsöng.
Væntanleg á mánudaginn.
— Einnig tvö af lögunum
sungin af
Comedian Harmonists.
Hljéðfserafiúsið.
(um Brauns-ve.slun)
ÚTBtJIÐ
Laugaveg 38.
xinum að fjörlesti. Nú var ekki
annað af þeim nofandi en fiðrið,
jví ekki var það eitrað. Var lxenni
það huggun nokkur og skaðabót.
Hún reytti því alt fiður af þeim,
en skildi eftir stjel og vængi. —
Varpaði hún síðan hræunum út
á haug aftur.
í býtið næsta morgun kom sýslu-
maður. Það þótti honum með nokk-
urum ósköpum, er hann sá kvak-
andi hænsni, fiðurlaus, eigra um
lílaðið. Hænsnin höfðu þá raknað
,xxr rotinu um nóttina og höfðxx
farið á stjá, þótt „timbruð“ væri
og líklega nokkuð forviða yfir
fiðurmissinum.
Eigi kunnum vjer þessa sögu
lengri en það, að hænsnunum var
stútað á heiðariegan hátt og að
konan var reynslunni ríkari.
Hvemig Oliver Lodge ætlar að
sanna framhaldslíf.
Enski sálfræðingurinn Oliver
Lodge hefir fundið ráð, sem hann
telur óyggjandi til þess að sanna
að menn lifi sem sjálfstæðar verur
eftir dauðann. Fyrir nokkuimm ár-
um afhenti hann breska sálarrann-
sóknafjelaginu innsiglað skjal til
geymslu, og veit enginn Ixvað í því
stendur nema hann sjálfur. Hann
þykist viss um það, að eftir dauð-
ann muni hann fyrir víst hvað í
skjalinu stendur. Ætlar liann sjer
þá að komast í samband við lifandi
nienn. og skýra frá innihaldi skjals
ius, og þá fyrst má opna, hið inn-
siglaða brjef. Og ef þá stendur
heima við skjalið, það, sem kemur
fram á miðilsfundi, ætti það að
vera sterk sönnun fyrir framhalds-
lífi.