Morgunblaðið - 17.03.1932, Page 3

MORGUNBLAÐIÐ
j Útaref.: H.f. Arvakur, Reyklarlk.
• HitetJOrar: Jön KJart&nason.
Valtýr Stefáneeon.
• Rltetjörn og afKreltlela:
Austurstrœtl *. — Slml 100.
'
- • Auglý»in*rastJ6ri: B. Hafbers.
a AuKlýsingaskrlfstofa:
• Austurstrœtl 17. — Sisst 700.
"J Helsaaslmar:
S Jön KJartansson nr. 741.
k Valtýr Stefánsson nr. 1110.
B. Hafber^ nr. 770.
2 Áskrlftagjald:
• Innanlands kr. 1.00 A mknuOl.
Utanlands kr. 1.50 *■ ssAnnBL
• t lausasölu 10 aura elntaklB.
a 10 aura meB I.ssbök.
Deilurnar.
Framsóknarmenu hafa borið
fram þá óslt til þjóðarinnar, að
stjórnarskrármálinu yrði slegið á
frest. Þeir segjast engar deilur
vilja á þessum tímum. Breytingar
á kosningatilhögun hljóti að valda
deilum, segja þeir. En á þessum
alvarlegu krepputímum eigi menn
að forðast þau mál, sem sundrung
vekja og illdeilur.
Skýrt kemur það í Ijós með
þessu hjá Framsóknarmönnum, að
þeir ganga að því vísu, að einhver
hluti þjóðarinnar rísi öndverður
gegn rjettjátum kosningalögum,
og Tímaflokkurinn ætli sjer að
berjast með hnúum og hnefum
gegn jafnrjetti landsmanna. Því
væru engir þeir menn í landinu,
sem elskuðu órjettinn og ætluðu
að berjast t lengstu lög fyrir því,
að ranglát kosningalög hjeldust.
þá væru engar harðvítugar deilur
að óttast í þessu máli.
Þeir eru ekki feimnir í sjer
valdaránsmennirnir.
En nístandi háðung er það, að
sjá og heyra þessa menn nú biðja
um frið, biðja um vægð, biðja um
að þjóðin forðist allar deilur, menn
ina, sem sjálfir hafa á undanförn-
um árum efnt tiT þess ófriðar, sem
nú logar um land alt, sem rægt
Tiafa og rógborið stjett gegn stjett,
landshluta gegn landshluta, svívirt
hafa menn og- máiefni, í þeim eina
tilgangi, að kveikja upp þær deil-
ur og þann ófrið í landinu, sem
hjálpað gæti nokkrum valdagír-
ngum smásálum þeirra, til metorða
og að ríkisfjárhirslunni.
Svo blindir eru þessir vesalingar,
"þessir pólitísku siðleysingjar, að
þeir nota sömu tölublöð sín til
þess að heimta frið af þjóðinni, og
hera þar fram þær lúalegustu ásak
anir og blekkingar á andstæðinga
sína, til þess eins að bera enn olíu
að þeim deilueldi er þeir sjálfir
hafa kveikt með þjóð sinni. en þeir
nú vilja að slöktur verði.
Við heimtum frið; segja Tíma-
menn. til þess að geta í næði vald-
rænt þjóðina, sóað fje hennar,
í ró og næði lagt síðustu hönd að
TÍkisgjaldþrotinu.
KaBphöllin í Stokkhólmi.
Stokkhólmi 16. mars.
Fnited Press. FB.
Kauphöllin verður opnuð á ný
á mánudaginn kemur. Rannsóknir
til þess að gera ljóst hvernig ástatt
er um hag Kreuger & Toll fer nú
fram og er búist við, að þær standi
yfir út þennan mánuð. Aður en
Kreuger fór til Bandaríkjanna
skipaði hann svo fyrir, að r-igi
skyldi ganga frá ársreikningum
Kreuger & Toll og nokkurra ann-
ara fjelaga, fvr en hann væri heim
líominn aftur.
Þingtiðindi.
„Litta þingrofið“
Tillaga Sjálfstæðis-
manna, um fjármál-
in, rædd í sameinuðu
þingi.
Þingsál.till. Sjálfstæðismanna um
skipun 5 manna nefndar til að
rannsaka möguleika á og gera till.
um lækkun á útgjöldum ríkissjóðs.
og ríkisstofnana, var til umræðu
í sameinuðu þingi í gær.
Jóh. Þ. Jósefsson hafði framsögu
málsins. Hóf hann ræðu sína á þá
leið, að ekki þyrfti að lýsa fyrir
þingmönnum, hverjir örðugleikar
væru nú á vegi atvinnurekenda í
landinu og hver fádæma kreppa
í atvinnulífi þjóðarinnar. Engum
vafa væri bundið, að alþjóð vænti
þess og teldi skylt, að Alþingi það
sem nú situr, gerði alvarlegar ráð-
stafanir og verulegar ráðstafanir
til úrlausnar þessum vandamálum.
Raddir þær, sem bærust úr
liverju bygðarlagi á íslandi svo
að segja daglega bæru það með
sjer, að það sem vakið hefði mest-
an og almennastan ugg og ótta
væri fjárhagsástæður ríkissjóðs. —
Það . leyndi sjer ekki heldur, að
krafa þjóðarinnar í þessu efni væri
sú, að dregið yrði til verulegra
muna úr gjöldum ríkisins. Þessu
til stuðnings vitnaði ræðumaður
í fjölda fundasamþyktta úr flest-
um hjeruðum, og las ýmsar þeirra
upp.
Þá gaf ræðumaður stutt yfirlit
yfir hinar hóflausu greiðslur úr
ríkissjóði undanfarin ár. Sagði að
á árunum 1928—1930 hefðu tekur
rikissjóðs orðið 15 milj. kr. hærri,
eii Alþ. hefði gert ráð fyrir. Þessi
upplræð hefði öll orðið að eyðslu-
fje. Enn hefðu tekjur ríkissjóðs
s.'l. ár farið meir en 2 milj .kr.
frain úr því, sem þingið hefði gert
ráð fyrir. Sú fjárhæð liefði enn
orðið að eyðslufje. En þetta hefði
þó ekki nægt stjórninni, því eins
og kunnugt væri, hefðu raunveru-
legar skuldir ríkissjóðs hækkað á
þessum árum úr rúml. 11 mil. kr.
kr. í 24—25 milj.
Þá sagði ræðum. að þjóðin vildi
ekki að lengra væri gengið á þess-
ari braut. Það bæru hinar mjög
svo sambljóða kröfur í fundarsam-
þyktum um land alt órækt vitni
um, lcröfur, sem allar gengju í þá
átt, að dregið verði svo um munar
úr gjöldum ríkissjóðs og ríkis-
stofnana.
Þá sýndi ræðum. fram á, að
þessum kröfum um að draga úr
gjöldum ríkissjóðs væri auðvelt
að verða við að verulegu leyti. í
því sambandi nefndi hann hið ó-
hæfilega starfsmannahald, þar sem
ýmsar hinar nýju stöður eru bein-
línis bitlingar og greiðslur fyrir
mörg störf í engu samræmi við það
starf, sem í móti kemur. Taldi
hann í þessu sambandi upp ríkis-
stofnanirnar, og sýndi fram á, í
hvert óhóf reksturskostnaður væri
kominn í mörgum greinum að ó-
þörfu og til engra nytja.
Lauk ræðum. máli sínu með því,
að þjóðin mundi dæma það hart,
ef Alþ. tæki með ljettúð á þessu
máli, er hún sjálf bvggi við slík
vandræði og nú.
Fjármálaráðh. svaraði framsögu
manni. Sagðist lítið mundu ræða
þetta mál að sinni, því í því mundi
forseti fella úrskurð, er ráðh. gaf
í skyn að verða mundi á þá leið,
að vísa málinu frá.
Annars sagðist hann hafa litla
ti'ú á nefnd er svo væri skipuð.
Sagðist mundu gera tillögu um
að þingd. samþ. að stjórnin skipaði
nefnd eftir till. flokkanna er starf-
aði milli þinga til aðstoðar stjórn-
inni. Sagðist hafa meiri trú á
stjórnskipaðri nefnd, er starfaði
með rjettu hugarfari.
J. Balclv. talaði um hvort þessi
fyrirhugaða nefnd gæti ekki jafn
fram því verkefni, er henni væri
ætlar í till. einnig rannsakað
reksturskostnað hjá einkafyrir-
tækjum.
Forseti (E. Á.) stóð nú upp, og
sagðist ekki mundu leyfa langar
umr. (þá hafði J. Þ. beðið um
orðið) því vafasamt væri livort.
till. væri formlega fram komin.
Kvaðst hann brátt mundu fella
úrskurð í því máli .
J. Þorl. tók því næst til máls.
Sagði hann að sig furðaði stórlega
á því, að forseti liefði gefið í skyn,
að hann mundi vísa till. frá, því |
sjálfur væri hann tvisvar búinn
að staðfesta það, að málið bæri að
afgreiða, þar sem það væri fram
komið, fyrst er hann hefði tekið
það á dagskrá og látið ákveða,
að það skyldi tekið fyrir og þá
að sjálfsögðu afgreitt. Hefði þá
verið ákveðið, að um það skyldi
vera ein umr. í öðru lagi með því
ð taka það nú til umr. skv. samþ.
nefnds fundar sam. þings.
Vitanlegt væri það, að ef mál
ekki ætti heima, þar sem það kæmi
fram, bæri að vísa því frá. á fyrsta
stigi meðferðar þess. Sagði hann,
að ef máli þessu vrði vísað frá,
væri það tvöfalt brot á þingsköp-
nm og fullkomið gerræði.
Síðan rakt.i ræðum. hvernig
stjórnin hefði meir og meir tekið
fjárveitingavaldið af þinginu og
í sínar hendur, og hvernig þetta
liefði leitt. til síaukinnar eyðslu
ríkisfjár.
Eftir að J. Þ. hafði lokið máli
sínu, áttu þeir forseti og fjármrh.
hljóðskraf. Skömmu síðar stóð for-
seti upp og lýsti yfir að liann tæki
málið út af dagskrá, og sleit síðan
fundi mjög skyndilega og höfðu
þá nokkrir þingmenn kvatt sjer
hljóðs. Minti þessi framkoma
stjórnarliðsins ónotalega á þing-
rofið fræga, enda varð ýmsum að
orði, að þetta væri „litla þing-
rofið“.
Fiármál Breta.
Frá fyrsta sopa
til síðasta dropa
RYDENS KAFFI
bragðast best.
Fœst í öllum
matvöruverslunum,
Formaöur
Sjómannafjelagsins.
Væntan'iega gefst tækifæri til
þess að ræða um það mál síðar.
London, 15. rnars.
Llnited Press. FB.
Skýrslur fjármálaráðuneytisins
loiða í 1 jós, að þ. 12. mars vantaði
á. 24.2 milj. sterlingspunda til þess
að jafna tekjuhalla fjárlaganna,
en sextán skattgreiðsludagar eru
eftir af skattgreiðslutímabilinu. —
tfndanfarna viku greiddust 12.8
miþjónir sterlingspunda í sköttum.
Gengi sterlingspunds.
London, 15. mars.
United Press. FB.
fíengi sterlingspunds miðað við
o’llar 3.63, er viðskift.i hófust, en
.62%, er viðskiftum lauk.
New York: Gengi sterlingspunds
1.62%. Óbreytt. er viðskiftum
mk.
Sigurjón Olafsson formaður Sjó-
mannafjelagsins ritar alllangt mál
í Alþýðublaðið um samanburð á
kjörum sjómanna á Menskum tog-
urum, og kaupi því, er þeir menn
fá sem ráðist hafa á spönsku tog- j
arana.
Sigurjón endar grein sína með
því, að' erfitt muni vera að banna
nönnum að ráða sig á spönsku tog-1
arana, því þeir viþji að sjálfsögðu i
heldur vinna þar, en ganga at-
vinnulausir í landi.
Kemur sú skoðun Sigurjóns al-
veg- heim við skoðun þessa blaðs,
sem lýst var hjer nýlega, Ekkert
eðli'Iegra, en menn leiti sjer at-
vinnu þar sem hana er að fá.
En þegar Sigurjón talar um, að
.erfitt sjer að banna“ sjómönnum
að fara út í skip og vinna fvrir
sjer, þá er eins og hann vilji gefa
í skyn, að einhverjum hafi dottið
í hug, að leggja slíkt bann á menn.
En hver er það þá, sem frakk-
astur hefir verið í því að leggja
slík höft á athafnafrelsi manna?
Enginn annar en Sigurjón sjálf-
ur, formaður Sjómannafjelagsins.
En nú er engu líkara en að
hann hafi fundið til þess, hversu
„erfitt“ og þá um leið sennilega
hversu órjettmætt það er, að leggja
slík bönd á athafnafrelsi sjó-
manna og sjá.lfsbjargarhvöt þeirra.
Er þess að vænta. úr því Sigur-
jón liefir fengið opin augu fyrir
,.erfið'leikunum“ á þessu efni, þeg-
ar Spánverjar eiga í hlut, að hann
síái ekki síður. hve ,erfitt‘ það er.
að banna mönnum að vinna í ís-
lenskum skipum, er þeim býður
svo við að horfa.
Frá Akureyri.
Akureyri, FB. 15. mars.
Hjer er sæmilegur afli, þegar
gefur á sjó. Atvinnulífið er dauft.
Þó er unnið að nokkrum bæjar-
framkvæmdum, viðbótarvatnsveitu
o. fl., og er mönnum nokkur bót
að því. — Bærinn er kolalítill. Á
seinasta bæjarstjórnarfundi var
bæjarstjórn falið að leita hófanna
hjá Eimskipafjelaginu, sem á hjer
um 250 smálestir af kolum, að fá
af þeim handa bæjarbúum, sem
búa. við kolaskort. Yon er á kola-
fa.rmi hingað í næsta mánuði. Á
natvöru og öðrum nauðsynjum er
enginn skortur.
Frá Keflavík,
Keflavík, FB. 15. mars.
Landburður af fiski og hefir
sami ágætisaflinn verið undan-
farna góðviðrisdaga eða á aðra
viku. Bátar fá þetta 15—25 skpd.
í róðri. Róðrar byrjuðu seinna í ár
en venjulega ,en eins mikill fisk-
ur mun ltominn á land nú og um
jþetta leyti árs.
Alls munu vera gerðir út hjer
í Keflavík og Njarðvíkum að þessu
sinni 27—28 bátar. Stærð 12—22
smálestir.
Því var ltaldið frant hjer í blað-
inu, að dagkaup háseta á ísl. togur-
mn hefði í fvrra verið kr. 15.13. En
Sigurjón telur ..rjettara muni að
reikna þessa t.ölu auralausa“. —
Þetta skiftir engum úrslitum í því
sem hjer var sagt, að dagkaupið á
spönsku togurunum væri lægra, en
var á þeim íslensku. Sigurjón reikn
ar mismuninn kr. 2.50. Hjer var
hann reiknaður kr. 2.63. Sigurjón
er því Mbl. í þessu efni næstum
sammála.
Ágreiningur getur aftur á móti
orðið milli hans og Morgunblaðsins
nm það, hvort sjómenn eða Sjó-
mannafjelagið geti engin áhrif,
bein eða óbein, haft á það. hvort
togararnir hjerna verða lengur eða
skemur við veiðar.
Hýstárleg sýning.
Hugvitsmaðurinn Sigurður Tóm-
asson úrsmiður, opnaði merkilega
sýningu í sýningarsalnum á Lauga-
vegi 1 (bakhús, uppi) síðastliðið
sunnudagskvöld og á hún að
standa vfir þessa viku. kl. 8—10 á
hverju kvöldi eða máske oftar.
Myndirnar eru rúmsjá-
myndir (stereoskop), með
náttúrlegum litum, þannig, að eng-
inn litur er borinn í þær, heldur
koma þær fram á myndaplötunni
sjálfri, nákvæmlega með sama lit
og blæ, eins og staðurinn eða hlut-
urinn, sem myndin var tekin af,
bar fvrir aUgun, þegar mvndin var
tekin. Myndirnar eru af ýmsum ein
kenni’legnm stöðum og viðburðum,
t. d. Alþingishátíðinni á Þingvöll-
um; m. a. sýningarleiknum, þar
sem fornmennirnir eru sýndir í lit-
klæðum. mannfjöldinn og tjöldin.
Þar gefur að líta margar rnyndir af
Þórsmörk, Þingvöllum, Lándrjett-