Morgunblaðið - 10.05.1932, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
f
Útsef.: H.f. Árvakur, ReykJaTfk.
RltatJCrar: Jön KJartaneeon.
Valtýr Stef&nseon.
Rltatjörn og afgrrelOela:
Aueturetrnti 8. — Sfmi 800.
AuKlýelngaatJörl: B. Hafberr.
Augrlýaingaakrlfatofa:
Auaturstrœtl 17. — Slaal 700.
Heiuaslmar:
Jön KJartanason nr. 741.
Valtýr Stefánsaon nr. 1110.
E. Hafberg nr. 770.
Áskrlftagjald:
Innanlands kr. 1.00 á mánuflL
Utanlands kr. 1.80 á aaánuCL
f lausasölu 10 aura elntaklfl.
20 aura mefl Lesbök.
Hafísinn nálgast.
.iSiglufirði, FB. 7. maí. Mótt. 8. niaí.
Stilt veður alla vikuna ])ar til
í dag. Er nú austan stormur. Stöð-
ugt róið. Góður afli lengst af þang
að til í gær, þá rýr a.fli nema li.já
•fveimur bátum. Síðari bluta vik-
nnnar liafa ’stærri bátarnir aflað á
'Skagagrunni, en þar er talsverður
hafís, sem óðum nálgast. Var Iiafís
í gærkvöldi kominn á fiskimiðin
12—14 sjómílur norður af Siglu-
nesi. — Undanfarna daga hefir
verið hlýtt í veðri og’ snjó tekið
upp en frost á nóttum og grær
Iitið.
Bátur brennur.
Bátverjar komast í spánskan
togara. — ,,Skeljungur“
flytur þá til Eyja.
Á Iaugardagsltvöld kviknaði í
vjelbátnum ,,Gulla“ frá Vest-
mannaeyjum. Var báturinn út frá
•Jökulsá á Sólheimasandi. Fjórir
snenn voru á bátnum.
Eldurinn magnaðist mjög ört,
■svo ekki var viðlit fyrir bátverja
að slökkva hann. Alíta þeir, að
•olíugeymir bátsins liafi sprungið.
f tvær klukkustundir höfðust
ibátverjar við á liinum brennandi
báti. Voru þeir fram í bátnum. En
þá var liiti þar að verða þeim
■úþolandi. Bjuggust, þeir til að
ibinda lóðarbelgina við bómuna og
3ialda sjer uppi á þeim.
En þá kom tij þeirra spánsltur
dogari Leon Port og tók bát-
verja. Skömmu seinna kom m.s.
Skeljungur að hinum brennandi
hát. Er Skeljungsmenn sáti að
háturinn var mannlaus, sneru þeir
lil spánska togarans, er þar var
:skamt frá, og tóku bátverja. Síðan
fór Skeljungur að hinum brenn-
andi bát. En hann var þá alelda
stafna á milli.
Kl. 3 um nóttina sneri Skeljung-
ur til Vestmannaeyja til að skila
aí' sjer bátverjum. Skömmu seinna
hitti liann vjelbátinn Ingólf frá
Vestm.-eyjum. Höfðu Ingólfsmenn
-sjeð brunann, og æt]uðu að koma
til bjargar, en gátu ekki komist,
leiðar sinnar vegna vjelarbilunar,
Skeljungur dró Ingólf til Eyja.
Útvarpið í dag: 10.00 Veður-
fregnir. 12.15 Hádegisútvarp. 12.30
Þingfrjettir. 16.00 Veðurfregnir.
19.00 Bafhlöður I. (Gunnl. Briem).
19.30 Veðurfregnir. 19.40 Gram-
n>ófón: Kórsöngur. 20.00 Klukku-
sláttur. Erindi: Um eldfjöll, rv7".
(Guðm. G. Bárðarson.). 20.30
Frjettir. 21.00 Tónleikar: Piano-
■sóló. (Hans Neff). Grammófón:
Fiðlu-konsert í D-dúr, óp. 77.
»@ftir Beethoven.
Fjársukkið mikla*
Fáein sýnishorn af meðferð
stjórnarinnar á fje almenn-
inas árið 1930.
vn.
Vinnuhælið.
Þrítugasta athugasemd yfirskoð-
unarmanna er svohljóðandi:
„í 11. gr. A. 12. eru veittar ti>l
vinnuhælisins á Litla-Hrauni 12000
kr., en eyðst hafa 82000 kr. Um
leið og bent er á þessa umfram-
greiðslu, þykir rjett að leiða at-
hygli að því, að hælið á útistand-
andi fyrir vinnu kr. 19992.40. Mik-
ið af þessari upphæð er talin skuld
hjá ríkissjóði, Árnessýslu og ýms-
um hreppsfjelögum, og undrast
yfirskoðunarmenn, að slíkar skuld
ir skuli ekki vera innheimtar. Á
hinn bóginn er hælið talið skulda í
árslok kr. 16701.50, og er það ekki
heldur nein fyrirmynd, að opin-
berar stofnanir skuldi þannig“.
í svari stjórnarinnar segir m. a.:
„í kostnaðinum við Litla-Hraun
árið 1930 er verulegur hluti af
útgjöldunum vegna bygginga og
viðgerða á húsinu. Þar þurfti að
reisa hús fyrir umsjónarmanninn
og gera miðhæð liússins íbúðar-
hæfa.
-----— „Fangavörðurinn leit-
ast við að ná í vinnú, sem gefur
nokkuð í aðra hönd, svo sem við
kartöflurækt, fiskþurkun, viðgerð
á húsum, jarðabætur o. s. frv. En
alloft verður að nota vinnukraft-
inn þjóðfjelaginu til gagns, þó að
eklti sje borgað út í hönd full-
komið kaup fyrir hvern fanga,
enda er vinna þeirra mjög mis-
jöfn eins og eðlilegt er“.------
Yfirskoðunarmenn komast þann-
ig að orði í tillögum sínum til
Alþingis: „Það er óhæfilegt (auðk.
hjer), að útistandandi vinnukröfur
hælisins sjeu ekki innheimtar og
eins að skuldir sjeu ekki greiddar.
Athugasemdin er til eftirbreytni
framvegis“.
Þegar verið var að fá fjárveit-
ingu til þessa. vinnuhælis á Litla-
hrauni, var fullyrt, að kostnaður-
inn færi aldrei fram úr 100 þús.
krónum. Var stjórninni svo heimil-
að, að verja „alt að“ 100 þús. í
þetta fyrirtæki. En í vinnuhælið
eru nú komnar yfir 300 þús. kr.,
eða þreföld sú upphæð, sem Al-
þingi heimilaði. Fyrir þetta fje
hefði mátt byggja fullkomið betr-
unarhús og vinnuhæli; en þrátt
fyrir hið geysimikla fje, sem farið
hefir í vinnuhælið á Litla-Hrauni,
er hælið á ýmsan hátt mjög ó-
fullkomið og óhentugt.
vm.
Auka biti.
Þrítugasta og fyrsta athuga-
semd vfirskoðunarmanna er svo-
hljóðandi:
„í 11. gr. A. 13 eru færðar til
gjalda 70 kr. og er það borgun til
tveggja bifreiðaeftirlitsmanna, sem
liafa 600 kr. laun á mánuði hvor
úr ríkissjóði, fyrir skoðun á bif-
reiðinni RE. 71. Hvernig stendur á
að ríkissjóður hefir greitt þetta?
Var ekki skoðunin á þessari bif-
erið meðal þeirra starfa, sem þeir
eiga að inna af hendi fyrir hin
föstu laun.sín ?“
Svar stjórnarmnar er á þesas
leið: „ITmræddar kr. 70.00 eru
greiddar fyrlr álits- og skoðunar-
gerð út af bifreiðarslysi“.
Yfirskoðunarmenn svara þessu
þannig: „Þar sem 2 háttlaunaðir
bifreiðareftirlitsmenn eru í þjón-
í.stu ríkisins, virðist sjálfsagt, að
þeir framkvæmi slík störf sem
þessi ókeypis. Athugasemdin er
því til eftirbreytni framvegis“.
Vafalaust geta allir undir-
skrifað þetta álit yfirskoðunar-
manna. — Annars verður nánar
vikið að þessu bílaeftirliti í sam-
bandi við 50. athugasemd yfirskoð-
unarmanna.
•
IX.
Embættismaður keyptur?
Þrítugasta og önnur athugásemd
yfirskoðunarmanna er svo hljóð-
andi: .
„Hjeraðslæknirinn í Keflavíkur-
lijeraði liefir á árinu fengið greidd
laun að upphæð kr. 6.825.00, en
hæstu laun, sem fylgja því embætti
eru, með 40% dýrtíðaruppbót, kr.
4.900.00. Hjer munar því 1.925 kr.
og er spurst fyrir um, hvernig á
þessum mismun stendur.“
Svar stjórnarinnar er á þessa
leið:
„Eftir að Sigvaldi Kaldalóns
hafði sótt um og fengið veitingu
fyrir Keflavíkurhjeraði, tilkynti
hann heilbrigðisstjórninni, að hann
óskaði að fá að setjast aftur í sitt
gamla læknishjerað vegna þeirra
óþæginda. er hann yrði að þola
af liálfu þeirra manna, er vildu
binda hendur heilbrigðisstjórnar-
innar um veitingu Keflavíkurhjer-
aðs. Heilbrigðisstjórnin tilkynti þá
lækninum, að ekki þætti fært að
neita honum um að fá aftur Flat-
eyjarhjerað, en að jafnskjótt og
hann liefði fengið veitingu fyrir
því, myndi verða notuð heimild
stjórnarskrárinnar til að flytja
hann milli jafngóðra embætta. —
Beygði læknirinn sig fyrir þeirri
vissu og var þá slept því formi
að láta fara fram nýjar veit-
ingar honum til handa, en laun
hans í Keflavíkurhjeraði ákveðin
hin sömu og honum bar í Flateyj-
arhjeraði.“
Þessu svara yfirskoðunarmenn
þannig:
„Yfirskoðunarmenn greinir nokk-
uð á um, hvernig beri að skilja
heimildina í.stjórnarskránni, sem
greiðslan byggist á. Þessu er því
vísað til aðgerða Alþingis."
Keflavíkurdeilan svo nefnda er
mönnum enn í fersku minni. —
Stjórnin neitaði að veita -Tónasi
Kristjánssyni hjeraðslæknisem-
bættið í Keflavíkurhjeraði, enda
þótt allra dómur væri sá, að
honum bæri embættið. En Jónas
Kristjánsson var pólitískur and-
stæðingur dómsmálaráðherrans, er
hafði veitingarvaldið. Og til þess
að þurfa ekki að veita þessum
pólitíska andstæðing sínum em-
bættið, þröngvaði dómsmálaráðh.
Sigvalda Kaldalóns til þess að
taka embættið. Því var fleygt þá.
að dómsmálaráðherra hefði boðið
Kaldalóns um 2000 króna viðbót,-
arlaun, ef hann vildi svílrja sína
stjettarbræður og taka Keflavík*
urhjerað. Þessu trúðu fáir þá; en
nú er sjón sögu ríkari. Lands-
reikningurinn sýnir, að stjórnin
hefir tekið nál. 2000 krónur úi
ríkissjóði árlega handa þessum
lækni, sem ljet hafa sig til að
svíkja sína stjettarbræður. Vitan-
lega er ekki heil brú í þeirri
ástaéðu, sem stjórnin ber fram
nú til rjettlætingar þessu gerræði.
Hjer hefir enginn flutningur milli
embætta samkvæmt stjómar-
skránni átt sjer stað. Hjer hefir
ekki annað gerst en það, að stjórn-
in hefir beinlínis stolið um 2000
krónum árlega, úr ríkissjóði, og
hlýtur Alþingi, að krefjast þess
að þetta fje verði endurheimt.
Meira.
Vinnudeilunum í dönsku
sláturhúsunum lokið.
Khöfn, 8. maí.
United Press. FB.
Fulltrúar samvinnus'láturhús-
anna og verkamanna í sláturhvis-
unum hafa fallist á tillögur sátta-
semjara liins opinbera. Tillögurnar
eru þær, sem hann upprunalega
bar fram til lausnar deilunni. Full-
trúar verkamanna hafa þó fa'llist á
þær að settu því skilyrði, að verka-
menn greiði atkvæði um þær. Hins
vegar er búist við, að þeir sam-
þykki þær, eins og fulltrúar þeirra
liafa gert. Verkamenn greiða at-
kvæði um tillögurnar á miðviku-
dag og liefst vinna því að líkind-
um á ný í sláturhúsunum á, fimtu-
daginn kemur.
Samkv. fregnum í nýkomnitm
þlöðum frá Danmörku, var það
talinn þjóðarvoði ef útflutningur
svínakjöts teptist vikum saman,
svo það hyrfi t. d. um skeið af
markaðinum í Englandi. Enskir
kjötsalar gáfu það fyllilega í sky3
að dönsku bændurnir þyrftu ekki
að ómaka sig með kjótsendingar
til Englands, framvegis, ef flutn-
ingar hjeldust ekki óslitnir. Keppi-
nautarnir tækju þá við markað-
inum, og myndu geta haldið hon-
um í framtíðinni.
Var talið að birgðirnar í Eng-
Jandi af dönsku kjöti myndu verá
búnar eftir svo sem 10 daga stöðv-
un. En verkfallið hófst þ. 1. maí,
svo þess er að vænta, að stöðv-
unin fái ekki varanlegar afleið-
ingar, úr því hún varð ekki lengri.
MERKILEG SETJARAVJEL.
Gharlotte N. C. apríl.
United Press. FB.
Fyrir skömmu var sýnd í New
York nýsmíðuð vje'l, sem vinnur
verk vjelsetjara á letursetningar-
vjelar (Linotype og Tntert.ype).
Vjelin er álitin mikil dvergasmíði
og stórkostleg umbót á núverandi
vinnu-aðferðum. Hún setur eftir
liandriti sem skrifað er á sjer-
staklega tilbúna. ritvjel, og les
vjelin handritið með „auga“, sem
vinnur fyrir samstarf ljóss og raf-
magns. Uppfinningarmaðurinn er
amerískur og Tfeitir B. L. Green
og er fertugur að aldri. Hann
hefir starfað sex ár að smíði vjel-
arinnar.
Heimatrúboð leikmanna. Almcnn
Samkoma á Vatnsstíg 3, antiari
hæð í kvöld kl. 8.
Ferðamenn í Grikklanffl.
Eftirbreytnisverð hugnlsemi.
Enskur maður, sem liefir verið
á ferðalagi í Griltklandi, bregÖTrr
því við hvað embættismenn og
aðrir sje hugulsamir við ferða-
menn og vilji alt gera til þess að
þeir verði fyrir sem minstum ó-
þægiudum. Hann segir, að hin
opinbera gríska ferðamannastofa,
afhendi hverjum ferðalang prent-
að ávarp á þremur tungumáluin,
ensku. frönsku og þýsku. Ávarpið
er á þessa leið:
— Til allra ferðamanna!
Vjer ávörpum vður sem vin,
þar sem þjer hafði gert yður það
ómak að heimsækja Grikkland.
Munið eftir því, að þegar vjer
fengum sjálfstæði vort fyrir 100
árum, þá voru hjer að eins 700.006
íbúar, og landið var ekki nema lrt-
ill hluti af því, sem það áður var.
Mörg hundruð þúsunda af bræðr-
um vorum voru þá enn undir á-
nauðaroki Tyrkja og um nter
hundrað ára skeið evddum vjer
nær öllu, sem vjer áttum. til þess
að frelsa þá. Vjer höfðum hvorki.
tíma nje fje til þess að veita oss
þau þægindi, sem aðrar menning-
arþjóðir nutu.
En vjer erum vissir um það, að
liinar dýrmætu fornminjar vorar,
eru ekki eingöngu vor eign, heldux
allra þeirra, sem unna Grikklandi,
livar sem þeir eru fæddir. Þess
vegna var það eitt af fyrstu verk-
um hinnar núverandi grísku stjérn
ar að koma á fót opinberri starf-
semi fyrir ferðamenn, og henni er
ætlað að greiða svo mjög sem unt
er götu ferðamauna.
Að vísu munuð þjer enn. og um
mörg komandi ár, verða varir við
stóra galla á samgöngum voruna,
vegum, gistihúsum og maTaræði i
en látið þó ekki óheppilega reynslú
leiða yður til þess að kveða upp
þungan áfellisdóm yfir grísku
þjóðinni.
Vjer biðjum yður, í þágu landw
vors, sem nú er fyrst að ná sje»’
eftir yfirráð Tyrkja, að svara
spurningunum, sem eru hjer skráð-
ar og setja þær í póstkassa áðoi'
en þjer farið úr landi. ý*
1. Hvaðan komuð þjer hingað,
og hvar fóruð þjer inn í Grikk-
land ? *í
2. Hvað segið þjer frá yðar sjón
armiði um eftirfarandi atriði:
a. Er tollgæslu- og vegabrjefs-
eftirliti hagað á sem bestan hatt
fyrir ferðamenn ?
b. Voruð þjer ánægður með fyr-
irgreiðslu á farangri yðar í höfn-
um og á járnbrautarstöðvum?
e. Voruð þjer ánægður með þá
bifreiðarstjóra er þjer ókuð með?
d. í livaða gistihúsum dvölduð
þjer? Hvert er álit yðar um mat-
inn þar. þrifnað, framreiðslu og
verð ?
e. Voruð þjer ánægður með
fvlgdarmann yðar eða túlk? Hvað'
hjet hann ?
f. Hvar komuð þjer víðar en í
Aþenuborg? Og hvað segið þjer
um vegina, samgöngurnar. gisti-
húsin o. s. frv.
Og seinast er svo eyða fyrir þær
athugasemdir, sem menn vilja gera
hjer að auki. Er auðsjeð á þessu,
að Grikkir eru vissir um það, að
besta ráðið til að hæna að sjer
ferðamenn er að gera þá ánægða.
Og ráðið til þess er að safna npp-