Morgunblaðið - 24.07.1932, Qupperneq 5

Snnnudaginn 24. júlí 1932.

Landnám Korðmanna I 0 ænisndi.
Hið nýja landnám NorÖtnanna: sjest hjer á kort-
inu mierkt með svörtum lit og X. Norðar er fyrra
landnámið merkt með svörtum lit.
þangað líka í fyrra og Tiefir
haft vetursetu við Lindenowfjörð-
inn. Var sá leiðangur undir for-
ystu Ole Mortensens frá Tromsö,
en útgerðarstjórinn var Peter P.
Brandal í Alasundi.
Auk þess að þarna er ágæt loð-
dýraveiði og laxveiði, eru góð
fískimið skamt undan landi. —
Veiðist þar aðallega þorskur og
heilagfiski. Piskiveiðar er hægt'
að stunda þarna mikinn hluta
sumars. því að hafísinn liggur
þar miklu fjær landi, heldur en
þegar norðar dregur.
Hið nýja landnám Norðmanna
í Grænlandi nær sunnan frá Lind-
enowfirði og norður undir Umivík
— eða frá 60 gráðu 30 mín. norð-
urbreiddar að 63 gráðu 40 mín.
Er strandlengjan um 400 kíló-
metra alls og mjög vogskorin.
Pirðirnir eru langir og djúpir og
og eru þar víða ágætar hafnir.
Jökullinn gengur sums staðar
alveg í sjó fram, en yfirleitt er
ísfrítt undirlendi 50—100 km.
breitt.
A öldinni sem leið, voru þarna
nokkrar Eskimóabygðir víðsyegar.
En Eskimóarnir hafa allir flust
þaðan, flestir til vesturstrandar
Grænlands, en nokkurir til Ang-
magsalik, og er þarna nú engin
bv’gð lengur. Seinustu Eskimó-
arnir, 38 talsins, fluttust alfarnir
af þessum slóðum aldamótaárið.
í fyrra fór Norðmaðurinn Pinn
Devold ásamt nokkurum mönnum
og settist að nyrst í þessu nýja
landnámssvæði. Hafa þeir haft þar
vetursetu og stundað loðdýraveiði
og laxveiði. Þeir hafa ferðast þar
víða um og reist þar 25 kofa víðs-
vegar á svæðinu milli 62 gr. n. \ Finn Devold,
br. og 63 gr. 40 mín. jsem staðið hefir fyrir báðum land-
Annar norskur leiðangur fór námum Norðmanna í Grænlandi.
Reykjavíkurbrjef.
23. júlí.
Veðráttan.
Undanfarna viku hefir verið ó-
þurkSsamt um land alt, þó þurk-
flæsur hafi komið dag og dag,
einkum á suðvesturlandi. — Norð-|htddur en að halda áfram fjár-
svipan og starf hans bar fullan
árangur.
Bílferðirnar.
Með hverju ári dregur reynslan
þá staðreynd betur og betur í
dagsljósið, hve giftusamlegra það
er þjóðinni, að leggja aðaláhersl-
una á bættar samgöngur á landi,
Uíkingagrafir
fundnar í Þýskalandi.
Fyrir skömmu fundust í Austur-
Prússlandi mjög merkar norrænar
víkingagrafir. Eru þær hjá
Linkuhnen, skamt frá Tilsit. Hið
einkennilegasta við þær er það,
að þær eru í lögum hver upp af
annari, líkt og katakomburnar í
Róm. Eru lögin fjögur alls og
verkfæri. Með sumum hafa hestar
verið grafnir.
l'opuin bera þao öll með sjer að
þau eru norræn og frekari rann-
sóknir hafa loitt í ljós, að við ósa
Memel hefir á 10. og 11. öld verið
víkingaborg, svipuð og víkinga-
borgin í Haitabu (Heiðabæ), sem
fornfræðingar hafa nú verið að
rannsaka að undanförnu.
Enn er rannsóknunum á forn-
leifunum hjá Linkuhnen ekki lokið
víkingatímunum.
....-—
telst mönnum svo til, að dýpstu og er búist við að áður en lýkur
og elstu grafirnar sje frá 6. öH. en | fáist þar margar og merkilegar
þær efstu og yngstu frá 12. öld. upplýsingar um norræna menning
Þeir, sem hvíla í neðstu gröfun-
um, hafa verið brendir og befir
lítið verið borið í gröf með þeim, af
fje eða gripum. En með þeim, sem
hvíla í efri gröfunum, ’ ’ '
hafa verið brendir, hefir verið
borið svo mikið af gripum að
fnrðu sætir. í sumum gröfunum
eru 6—10 sverð og tylft af spjóts-
oddum fyrir utan önnur vopn og
Leikhússtjóri látinn.
Los Angeles, 23. júlí.
United Press. PB.
Látinn er Plorenz Ziegfield, einn
,af frægustu leikhússtjórum Banda
ríkjanna.
an lands hafa flesta dagana
verið þokur og súld. Horfir til
vandræða með heyþurk víða á
Norðurlandi. Það sem hirt hefir
verið af töðum þar, liefir fengið
Ijelega verkun. Undant'ekning frá
því eru töður þeirra Eyfirðinga,
sem slógu nýræktarlönd sín í júní
og hirtu af ljánum, svo að segja.
Kuldatíð hefir verið á Norður-
landi undanfarna viku, hiti í út-
sveitum oft þetta 5—7 stig.
Síldveiðamar.
Reitingsafli hefir verið undan-
farna daga, en óhagstætt veður
hamlað veiði. Síldin dreifð þar
sem hún veður uppi, og er það
talið stafa af því, að átan komi
ekki upp á yfírborðið, vegna
kulda, Skip, sem kom með síld til
Siglufjarðar á föstudag og hafði
veitt hana á Skagafirði, hafði
fengið afla sinn í 25 köstum, 10
—20 tunnur að eins í sumum köst-
unum og þaðan af minna.
Erlend veiðiskip drífa nú að,
sem ætla að veiða fyrir utan. Er
mælt að úr Haugasundi einu, verði
42 skip við síldveiðar hjer við
land í sumar.
Fisksölusambandið.
Langmerkasti viðburðurinn, sem
gerst hefir á sviði atvinnuveganna
undanfarnar vikur, er stofnun
Sölusambands íslenskra fiskfram-
leiðenda. SÖlusamband þetta mun
hafa umráð yfir 90% af öllum
fiski landsmanna. Með svo víð-
tækum samtökum er svo til girt
fyrirverðlækkun á fiskinum vegna
óhagkvæmra niðurboða einstakra
seljenda. En jafnframt er það
trygt, að fisksalan er í höndum
þeirra manna, sem mesta og besta
reynslu og þekkingu hafa í þess-
um efnum. Pyrir heildsala þá, í
markaðslöndunum, sem íslenska
T'iskinn kaupa, er það, sem kunn-
ug't er, oft ekkert meginatriði,
livort fiskskippundið er hjer selt
krónunni ódýrara. Hitt er þeim
rneira um hugað um, sem eðlilegt
er, að þeir geti verið nokkurn
veginn vissir um, að nágrannar
þeirra, fái ekki sömu vöru ódýr-
ari á morgun, en þeir sjálfir liafa
keypt hana í dag.
En liver krónan sem bæt.ist við
fiskskippundið okkar færir þjóð-
arbúinu 300—400.000 krónur, á
ári. Samtök um fisksöluna, undir
forystu hinna hæfustu manna geta.
nú á tínlum hæglega orðið fjöregg
hins efnalega sjálfstæðis vors. Mun
lengi í minnum ’ sú viðurstygð
heimskunnar, sem tíðkast hefir
meðal Tímasósíalista fyrst, og
fremst, og lærisveinanna í Alþýðu-
flokknum, að ausa þá menn auri,
sem mestir hafa reynst braut-
ryðjendur á síðari árum á sviði
íslenskrar fiskverslunar, þeirrar
starfsemi, sem yfirleitt efnahagur
þjóðarinnar byggist, á.
austri í útgerð „járnbrauta á sjó“
eins og „Súðinni" gömlu, er fyr-
verandi landstjórn hjelt fast við.
Nú komast menn í bílunum
fyrir 100 krónur fcm og til baka,
milli Akureyrar og Reykjavíkur,
og eru jafnvel næturgistingar og
greiði innifalið í þeirri upphæð.
En óumflýjanlegt er að gera það
dæmi greinilega upp, hvaða vega-
bætur fást á landi fyrir ársmeð-
gjöf þjóðarinnar til „járnbrautar
smáhafnanna“. Munar um mörg
árstillög slík og öll útgjöld, sem
til hins gamla ryðkláfs hefir far-
io, ef lögð væri upphæðin til vega-
bóta. ■
En „ofmikið af öllu má þó
gera“, eins og í vísunni stendur.
Að teygja dýra vegi upp í afdali,
þar sem bygðin er í raun og veru
komin á heljarþröm, er óðagots-
verk, eins og þar sem t. d. ákveð-
inn er sýsluvegur upp afdal, er
kostar eins mikið og býlin öll,
sem veginn fá, en spurningin þessi
hvort fyr verður, vegurinn lagður
eða, fólkið flúið. Það er líkt og
með býlið í Miðfirði, sem átti að
fá síma. Fólkið var farið áður en
síminn kom, eftir því, sem PB-
fregn hermir.
Loftleiðin.
Ekki er annað sýnilegt, en því
máli miði slitalaust áfram, að hin
öflugu flugfjelög heggja iwegin
Sviplegt var það og átakanlega
sorglegt að sá, maður, sem mest
og best hefir unnið að samtökum
á sviði fiskverslunar undanfarin
ár. Ólafur heit. Gíslason í Viðey,
skyldi falla frá einmitt í sömu
Atlantshafs búist t.il þess að le
flugleið um ísland.
,, Tr ansam erican Airlines Cor-
poration“, ameríska fjelagið, sem
fekk leyfi hjá síðasta þingi til að
gera hjer flughöfn og fleira, hefir
framselt leyfi sitt öðru fjelagi,
eða hygst að vinna í sambandi við
það framvegis. Það framsal er við-
urkent af íslensku stjórninni, sem
lögformlegt. En að þeirri viður-
kenning fenginni er von á verk-
fræðing hingað að vestan til að
athuga' liafnarskilvrði hjer, og und
irbiia framkvæmdir hjer næsta ár.
, Landkönnuðurinn enski, AVat-
kins, er enn farinn til' Grænlands.
Hefir enska blaðið „Times“ það
eftir honum, að hann telji engan
efa á því. að flugferðum megi
halda uppi um Grænland. Hafði
bann í fyrri Grænlandsveru sinni
komist að þeirri niðurstöðu, að
veðráttan væri þannig í umhverfi
Angmagsalik, að ef flugvjelar
gætu ekki lent þar sakir veðra,
þá væri veður hagstætt á öðrum
■stað, sem er um 100 mílur þaðan.
Watkins vill því, að flughafnir
verði gerðar á báðum stöðunum,
Þá verði alt örugt, segir hánn. —
Þetta undirbýr hann nú í Græn-
landi, til næsta sumars.
Undan sauðargærunni.
Ólánsmenn þeir, sem ljetu kom-
múnistaforsprakka bæjarins spana
sig upp til óhæfuverka við bæj-
arstjórnarfundinn um daginn, og
teknir hafa verið til yfirheyrslu
af rannsóknadómara, fengu á
þriðjudaginn fyrirskipan um það
frá „æðri stöðum“, að þeir skyldu
neita að svara öllum spurning-
um, er lagðar ypðu fyrir þá í
r.iettinum, Piltarnir hlýddu því.
Þessi „fyrirskipun11 um þögnina
var tilkynt með götuauglýsingu.
Auglýsing þessi var að orðalagi
til svo áþekk svívirðingagreinum
u. J. í Tímanum, að augsýnilegur
var skyldleikinn af því eínu. En
betri sönnun 'fekkst þó hjer en
jþetta, fyrir samstarfi hins dump-
aða lagavarðar við kommúnistana,
því í auglýsingunni tilkyntu kom-
múnistar, að ærslabelgirnir sem
lögreglan hefði til yfirheyrslu
yrðu látnir þegja um afbrot sín,
þangað til afgreidd væru ofsókna-
niál J. J. eins og kommúnistum
líkaði, á hendur ibankastjórum
Islandsbanka, á heridur borgar-
stjóra Kn. Zimsen og fleirum. —
Eins og hinn fyrverandi dóms-
málaráðherra hossaði kommúnist-
um í hverja áhrifastöðuna á fætur
annari, og fóðraði þá með rikisfje,
eins hafa þeir nú gert hans mál-
efni að sínum. Samhygð og, sam-
starf Jónasar og klíku ha«s, við
kommúnistaflokk íslands, verður
ekki betur augiýst, en með götu-
auglýsingunni um daginn.
Hið rjetta viðhorf.
Hvorki almenningur þessa lands.
nje kommúnistunum sjálfum er
það enn fyllilega'ljóst, livaða að-
búð þjóðfjelagið rjettu lagi á að
veita þessum erindrekum hinnar
rússnesku bolsastjórnar.
Kommúnistar stæra sig af því
leynt og ljóst, að þeir starfi blátt
áfram að sundrung og eyðilegg-
ing þjóðfjelagsins, atvinnu og
efnahag landsmanna, vinni að
eyðilegging þjóðernis og stefni að
eyðing hverskonar frelsis og sjálf-
stæðis þjóðar og einstaklinga.
Þeir eru ekki myrkir í máli. Það
eitt skal þeim mælt til gildis.
En hvers eigi slíkir menn rjettu
lagi að væntu af þjóðfjelaginu.
Þeir hafa sjálfir valið sjer stöðu
utan við þjóðfjelagið.
Það sjálfsagðasta >er að hjálpa
þeim til þess að slíta þau tengsl
við það þjóðfjelag, sem þeir segj-
ast hata og fyrirlíta. Þeir þykjast
best allra getað sjeð sjer og öðr-
um borgið. Þeir eiga að fá tæki-
færi til þess að sýna það í verki..
Rjettrækir eiga starfandi kom-
múnistar að vera úr hverskonar
stöðu, og frá hverskonar starfi
í þjóðfjelaginu. Það bendir á veikl-
un og spilling, sem auðvelt ætti að
vera að uppræta, enda stafar hún
frá Hriflumenskunni í stjórnarfari
landsins, að þjóðfjelagið skuli
blátt áfram af almannafje ala
önn fyrir þeim mönnum, sem vilja
hjer uppreisn og tortímingu, frels-
is, sjálfstæðis og hverskonar vel-
sæmis.
Það liggur í hlutarins eðli, að
menn eiga engan rjett til neins
styrks eða liðsinnis, frá þjóðfje-
lagi, sem þeir sjálfir ætla að
leggja í rústir.
Vonlaus barningur.
Reikningsglöggir hafa Tímasó-
síalistar aldrei verið. Þeir, sem
þar berjast fyrir málstað hins
Svarta afturhalds í kjördæmamál-
inu, virðast eindregið vera í hópi
þeirra, sem ekki eru leiknir í að
fara með tölur.
Nú hafa þessir menn tekið sjer
sjerstaklega fyrir hendur að halda
því fram, að ísland eigi að vera
framvegis sem hiiigað til það
land, sem hefir vitlausust og mein-
ingarlausust kosningalög. — Því
ekki er það kunnugt, að annars
staðar en hjer sje sú tilhögun,