Morgunblaðið - 20.11.1932, Qupperneq 11

MORGUNBLAÐIÐ
11
Útuarpsstjórinn
„hlutlausi“.
fullkomið kæruleysi um sannleik-
ann eða þá ofheyrnir, sem ásæltja
yeðbilað fólk.
Heyrt hefi jeg, að J. Þ. væri
Hafi nokkur maður trúað því
;nð Jónas Þorbergsson væri hlut-
laus útvarpsstjóri, þá liefir sú trri
.fokið út í veður og vind við lest-
ur greinar hans í Tímanum 5. þ.
:m. um útvarpsnotenda fundinn. —
Hann skrifar þar að vísu með
feitu letri: „Skilyrðislaus lilýðni
útvarpsins við hlutleysis iikvæðið
er fjöregg þess“, en reynir svo að
Lagnýta þessi sannindi til að telja
lesendum trú um að útvarpsnot-
•endur megi ekki láta neina óá-
ns^gju í ljósi með hann sjálfan
nje stjórn.hans á málum útvarps-
ins,
Útvarpið, það er jeg sjálfur,
hver sem dirfist að finna að mjer,
liann rýfur hlutlevsishelgi útvarps
ins og er því vargur í vjeum. Það
er megin hugsunin hjá J. Þ., þótt
Jiann komi með liana á afturfót-
unum. „Hlutleysið" nær hins veg-
ár ekki til framkomu hans sjálfs.
'Hann má láta útvarpið sleppa að
-skýra frá því, sem honum er ógeð-
felt og honum á að vera frjálst að
■skamma og svívirða þá, sem honum
sýnist, a. m. k. hikar hann ekki
við að gera það í þessari sömu
„hlutleysisgrein.1 ‘
Hann kallar fjelagið Heimdall
,,ofstækisfjelag“ og skrifar um
fundarundirbúninginn: „Pólitískir
■snatar voru látnir hlaupa um all-
ar götur, til þess að smala lið-
ínu.“ ,,Snatar“ hans sjálfs hafa
þá ekki getað fengið „skrifaðan11
bíl i það skifti, enda komu þeir
ekki nema með Jónas Jónsson,
dýralæknirinn, og eitthvað átta
aðra úr sinni smalamensku, — en
-J. Þ. segir ekki frá því.
Jónas Jónsson fekk slærna
áheyrn á þessum fundi og dýra-
læknirinn lilaut óþarflega mikið
tóí'aklapp áður en hann lauk ræðu
sinni, en allir aðrir ræðumenn
lengu óskorað málfrelsi — þar á
meðal J. Þ. sjálfur — eins og allir
óbrjálaðir fundarmenn geta borið
rm.
Sarnt skrifar sá „hlutlausi'
óánægða útvarpsnotendur:
„Pundarhegðuri þessara manna
var með eindæmum. Menn, eins og
Páll á Þverá, Karl Tulinius (ekki
útvarpsnotandi), Sigurbjörn vel-
kristni í Vísi, Ástvaldur, Hersir,
Valtýr og fleiri slíkir sálufjelagar
góluðu og görguðu fram í ræður
ínanna eins og götustrákar. Enda
er það löngu vitað og viðurkent,
4ið hvergi í neinni stjett manna
-eða fjelagsskap í landinu þrífst
-eiginlegur skríll nema í kringum
kristindómshræsnarana Magnús
Jónsson, Ástvald, Sigurbjörn í
Vísi og fleiri þeirra nóta.“
Jeg varð alveg forviða á þess-
um ummælum, af því að jeg þekki
;al!a ])cssa menn í sjón, sem hjer
•eru nefndir, nema einn, og tók
*eftir þeim á fundinum. Einn þeirra
greip fram í fyrir J. J. og fór
■deila á hann, það var satt, frá
uðrum heyrðist óánægja við
•st.jórn fjelagsins, en hinir þrír,
‘Sigurbjörn í Vísi, S. Á. Gíslason
•og Valtýr ritstjóri steinþögðu
undir ræðum þeirra nafnanna og
gripu aldrei fram í, hvorki hjá
•þeim nje öðrum, eins og allir við-
staddir geta borið um.
Pullyrðing útvarpsstjórans um
,,gól“ þeirra, og „garg“ sýnir
eini þingmaðurinn, sem fær v^eri
um. að spilla nafna sínum, og
bendir þessi Tímagrein til að eitt-
hvað’kunni að vera satt í því. Hitt
hefi jeg ekki heyrt, að ofheyrnir
væri næmur sjúkdómur, nje að
J. Þ. væri orðinn „smitaður“ af
þeim ósköpum, en sje svo, ætt.i
hann að leita til dr. Helga Tómas-
sonar, sem allra fyrst.
Niðurlagsorðin um „skrílinn“
umhverfis þá M. J„ S. Á. G„ og
S. Þ„ sem hann kallar „kristin-
ðómshræsnara", sýna að það muni
ekki ofsagt um hlutdrægni hans
eða blindni gagnvart trúmálum,
og þá er síst að furða, þótt hann
hafi látið bóka eftir sjer ámælis-
orð um ræður Reykjavíkur presta,
og hafi líldega spilt því að síra
Bjarni dómkirkjuprestur fengi að
flytja biblíuerindi í útvarpið tvis-
var í mánuði, eins og fjelag á
Ákureyri bað um nýlega, en meiri
hluti útvarpsráðsins liafnaði.
En fátt er svo með öllu ilt----
greinin er öll ljót og leið, en haldi
hann áfram að skrifa í þessum
tón, svívirðingar og ósannindi, þá
fjölgar þeim um land alt, sem
sjá að það er þjóðarskömm að hafa
þenna mann fyrir forstjóra út-
varpsins.
Pundarmaður.
og ættu sem flestir góðgjarnir 1
menn að stvðja störf þess. „Út- j
varpið og kirkjan“, ræða eftir I
síra Jakob Jónsson. — „Bergkon- j
an við Ásbyrgi“, ræða eftir síra
Knút Arngrímsson. — „Æskulýður
nútímans og lífsskoðun Jesú
Krists“, eftir síra Óskar J. Þor-
láksson. —„Ecelesia orans“ (hin
biðjandi kirkjaj nokkrar hugleið-
ingar um lielgihald kirkjunnar
eft-ir síra Jón Auðuns. — „Trygg-
ingar“, eftir síra Ingimar Jóns-
son skólastjóra. — „Mælir Kristur
gegn gleðinni T ‘, eftir síra Gunnar
Árnason. — Sálmar eftir Jóy
Magnússon, Valdimar V. Snævarr
og Kjartan Ólafsson. — Prófastur
Einar Jónsson frá Hofi, kvæði
in memoriam eftir I. G. — Sálma-
lög eftir Hans Leo Hassler' (radd-
sett af Björgvin Guðmundssyni),
Friðrik Bjarnason, Halldór Jóns-
son og helga Pálsson. — Auk
])ess eru í ritirnx nokkrir kaflar
þýddir úr Sjælelige Konflikter,
eftir dr. med. H. I. Schou.
' Prestafjelagsritið ætti að vera
til á liverju heimili. Það flytur
aðeins vandað efni, — um kristin-
dóms og kirkjumál, menningar og
mannúðarmál og ræðir þau af
hógværð og skynsemd. Leiðir
Prestafjelagsritið jafnan hjá sjer
dægurþras út af öfgaskoðunum, en
veitir lesendum sínum fræðslu og
uppbyggingu. Ættu allir að lesa
það, sem andlegum málum unna.
K.
Gefiöjbörnum yöar
góöar bækur:
Skeljar. Bernskan. Lesbók-
in. Dýraljóð- Má eg detta?
Áfram, hin nýja ágæta bók
handa unglingum.
Bfiðngler
margar stærðir fyrirliggjandi.
Eggert Kr!st|ánsson & Ge>
Sfmar 1317 og 1400
PrestafjelagBritið
14. árgangur 1932.
Prestafjela|sritið er nú fyrir
nokkru komið út og hefir mikið
Islensk tónllsts
Páll ísólfsson: Glettur. Fyrir píanó kr. 3.00.
( Páll ísólfsson: Fjögur sönglög kr. 4.00.
Páll ísólfsson: Forspil kr. 2.00.
Sveinbjörn Sveinbjörnsson: íslensk þjóðlög kr. 5.50. ,
Sv.;nbjörn Sveinbjörnsson: Valagilsá. Fyrir einsöng, ásamt útgáfu fyrir
píanó kr. 4.00.
Max Raebel: íslensk þjóðlög. Fyrir píanó kr. 3.00.
BðkaTerslu Siginsar EymuAssonar
S$slumannaœvir V. bindl.
Begistur.
og
gott efni að flytja.
Skal hjer i örfáum dráttum
sagt frá efni þess:
,Starfshættir kirkjunnar', syno-
duserindi eftir ritstjórann, próf.
Sigurð P. Sivertsen, fjallar um
aðferðir þær ,sem kristin kirkja
notar til þess að ná til manna
með kristindómsáhrif. Ásmundur
Guðmundssori doeent sltrifar um
Nathan Söderblom, erkibiskup
um Svia. Er þar lýst atburðum úr lífi
liins mætasta kirkjuhöfðingja þess-
arar aldar. — „Kristindómur og
goðsagnir' ‘, útvarpserindi eftir
prófessor Magnús Jónsson. Það
erindi ættu þeir að lesa, sem látið
hafa blekkjast af þeirri bábilju,
að kristindómurinn eigi upptök
sín í goðsögnum tómum. Jesús
Kristur hafi aldrei verið til. Hrek-
ur prófessorinn þessa bábilju í
erindinu. — „Kirkjan og líknar-
störfin“, erindi flutt í Dómkirkj-
unni, eftir frú Guðrúnu Lárnsdótt-
nr, er lýsir hinu nána samhandi
sem er á milli kristinnar kirkju
og líknarstarfsemi. — Dr. theol.
Jón Helgason ritar um hinn
látna prófast Árna Björnsson í
Görðum. — „Kirkjan og börnin“,
eftir síra Þórð Ólafsson. „Kirkjur
og kirkjureiðir í Borgarfirði fyrir
60 árum“, eftir Kristleif Þorsteins-
son bónda á Stóra Kroppi. „Blind-
ir menn og blindravinafjelag ís-
lands“, eftir prófessor S. P. Sí-
vertsen, lýsir starfi því, sem hjer
hefir veriö unnið til hjálpar blind-
um mönnum. Af löndum Norðui--
álfunnar eru langflestir blindir
menn á íslandi, miðað við íbúatölu.
Blindravinafjelag íslands, sem
stofnað hefir verið á þessu ári,
hefir því mikið verkefni að vinna
Árið 1881 kom út fyrsta heftið
af hinu stórmerka riti, Sýslu-
mannaævum eftir Boga Benedikts-
son á Staðarfelli. Sá Jón háyfir-
dómari Pjetursson um útgáfuna
og fylgdu henni nokkrar skýring-
ar, leiðrjettingar og viðbætur frá
útgefanda, sem var stórlega ætt-
fróður og má með talsverðum
rjetti kallast faðir nútíma ætt-
fræði, að því leyti að rannsóknir
hans í þeim efnum fá miklu vís-
indalegra snið en áður tíðkaðist.
Þegar Jón fjell frá varð hlje á út-
gáfunni um hríð, eða alls um 10
ár. Var þá komið út 1. bindi og
tvö hefti af 2. bindi. Pekk bók
mentafjelagið þá Ilannes ritstjóra
Þorsteinsson, síðar þjóðskjalavörð,
til þess að halda áfram útgáfunni,
en hann var án efa allra manna
færastur til þess verks vegna frá-
bærrar þekkingar í ættfræði og
mannfræði. Eftir að H. Þ. tók að
sjer að sjá um útgáfuna, gekk
hún skjótt af hendi. Kom 3. hefti
2. bindis út 1932 og varð svo ekk
ert hlje á, unz útgáfunni var lokið
1915. Urðu skýringar og viðaukar
alt miklu ýtarlegri en hjá fyrri
útgefanda, og er það ekki of
lagt, að seinni bindunum sje að
minsta kosti helmingur textans
viðbætur útgefandans (H. Þ.), svo
að hann má í rauninni kallast ann-
ar höfundur ritsins. Texti Sýslu-
mannaævanna er 4 stór bindi, sam-
tals riimar 2800 blaðsíður og má
af því marka, hvílíkt verlc þetta
er. Mun ög varla nokkur íslend-
ingur, að liann geti ekki fundið
þar meiri eða minni upplýsingar
um ætt sína, enda munu Sýslu-
mannaævir eflaust um langan ald-
ur verða höfuðrit í sinni grein.

iicmtsk fatatoittstítt 03 Uftrn
34 ^ínttc <300 fMctjísjatttit.
Nýr verðlisti frá L jnli.
Verðið wim lækkað.
þetta mikla og merka rit prentað, á, er trygging fyrir því, að það
kom það þó ekki að hálfum not- sje eins vel unnið og frekast er
um nieðan registur vantaði. Má að vænta. Þess skal og getið, að í
geta nærri, hvað torsóttlegt það ' registrinu eru leiðrjettingar á all-
er að leita að einu nafni í svona mörgum ættfærslum og fjöldá
stóru riti, þar sem mannanöfnin lieimilisfariga bætt við, sem ekki
skifta tugum þúsunda. Menn eru í textanum. Registrið er því
kvörtuðu því sáran yfir því, að að þessu levti auðugra en við
fá ekki registur, en Bókmentafje-
lagið treysti sjer þó ekki að leggja
í það fyrirtæki, um nokkurt skeið.
mætti búast, og um leið eun meira
ómissandi en ella.
Þessar prentvillur hefi jeg rek-
En sumarið 1930 byrjaði registrið ; ist á: Blaðsíðuvísirinn við nafn
að koma út og nú í haust kom ! Filippusar Björnssonar, Stekkun-
út síðasta heftið af því. Nær J um, á að vera 443 (í stað 433);
registur þetta yfir öll mannanöfn bls. 222, 26. línu (fremra dálki):
) bókinni og verður það V bindi Enarsdóttir, les Einarsdóttir; bls.
ritsins. Er það alls 566 tvídálkað- 301, 6. línu að neðan (fremra
ar síður og langstærsta manna- dálki): Aras., les Árnas. — Jeg
nafnaregistur, sem út liefir komið hefi notað fyrri heftin af registr-
á íslensku. Mun láta nærri, að í inu allmikið og að öðru leyti aldrei
því sjeu um 40 þúsund nöfn. orðið annars var en fylstu ná-
Þrír menn hafa aðallega unnið kvæmni.
að samriing registursins. Konráð Bókmentafjelagið á hið mesta
Vilhjálmsson lcennari á Akureyri þakklæti skilið fyrir útgáfu þessa
tók öll nöfnin úr 4 bindunum upp registurs, sem er alveg ómissandi
á seðla. Síðan t-óku þeir við Pjetur fyrir hvern þann, sem vill hafa
Zophoníasson hagstofuritari og einhver not af Sýslumannaævum.
Harines Þorsteinsson. Pór Pjetur Llefir fjelagið ráðist í útgáfuna
í gegnum alla seðlafúlguna, har án nokkurs styrks annars staðar
saman og leiðrjetti, bætti víða við frá, og sýnt þannig áhuga sinn
heimilisföngum o. s. frv. En þá og skilning á nauðsyn verkgins.
tók Ií. Þ. við og fór í gegnum alt. Registrið er eltki sent- með f jelags-
saman og bætti enn um, þar er bókunum, heldur er það selt sjeT-
stakt og fæst„ hjá hókaverði fje-
lagsins, hr. Matthíasi Þórðarsni
þjóðminjaverði. Enginn, sem þarf
að nota Sýslumannaævirnar, getur*
án registursins verið. 1
þurfti. Prófarkalestur höfðu þeir
báðir á hendi. Það er hvort-tveggja
í senn mikið verk og þá ekki síður
vandasamt að ganga frá svona.
stóru registri, en nöfn þeirra
En svo ágætt sem það var að fá manna, sem það verk hefir hvílt
Guðni Jónsson.