Morgunblaðið - 20.11.1932, Page 12

12
MORGUNBLAÐIÐ
Silvo-
sUínrfægi-
lögur er 6-
viðjafnan-
legur á ailf-
nr plett og
a'lnmininm.
Gefur fagr-
an varan-
legan gljáa.
EGGERT CLAESSEN
hæstarjettarmálaflutningsmaCnr.
Skrifstofa: OddfellowhúsiC,
Vonarstræti 10.
(Inngangnr nm anstnrdyr).
Sími 871. ViCtalstími 10—12 árdegi*.
Töfraspllið fræga
þnrfa alfir að eiga.
Kostar 85 anra fyrir byrj-
endnr en kr. 1.50 lyrir þá
er lengra ern komnir.
H. Enrsi i MKI!
Bankastræti 11.
Hættnlegt ástand,.
í sunnudagsútgáfu Morgunblaðs
ins las jeg grein um hinar síð-
ustu heilbrigðisráðstafanir Mjólk-
urfjelagsins, sem verðnr víst ekki
deilt um, að eru til stórbóta á
þessu sviði og fjelaginu til sóma.
En þetta kom mjer til að litast um
á sviði heilbrigðismálanna yfir-
leitt og verðnr þá margt óglæsi-
legt fyrir augnm manns.
Það yrði of langt mál að fara
út í alla liði heilbrigðismálanna,
ætla jeg því hjer að minnast að-
eins á matinn og meðferð hans,
þar með talin mjólkin eftir að hún
kemur frá þessnm fnllkomnu
hreinsunartækjum sem fyr getur.
Undanfarandi ár og alt fram á
þetta yfirstandanda, hefir berkla-
veikt fólk hjer í Reykjavík staðið
við búðardiskinn í áratugi til að
afgreiða matvörur og má geta
nærri , hve þetta et skaðlegt, þeg-
ar um mat er að ræða, sem er ekki
soðinn áður en hans er neytt, svo
sem smjör, smjörlíki og mjólk.
Sumt af þessu fólki hefir svo að
segja dáið við búðardiskinn, úr
berklum. Þ. e. farið frá afhending-
arborðinu í rúmið og ekki stigið
á fæturnar framar.
Frammistöðufólk á hótelum og
kaffihúsum hjer í Reykjavík hefir
alt fram á síðasta ár framreitt mat
og drykk handa gestum sínum,
uns það hefir gefist upp, yfirkom-
ið af berklum og dáið.
„Facts are stranger than fict-
ion“. Margur mundi ætla, að jeg
færi hjer með skáldskap, eða öfg-
ar, en svo er ekki; jeg er reiðu-
búinn að gefa rjettum aðilum nöfn
og staðreyndir, sem ekki verður
hrakið.
Til þess nú að eyðileggja ekki
ágætar og dýrar framkvæmdir
cinstakra manna og fjelaga á heil-
brigðissviðinu, á heilbrigðisstjórn
landsins að heimta að hver maður
og kona, sem meðhöndlar mat
fyrir almenning hafi heilbrigðis-
vottorð, sem endurnýist einu sinni
á ári og á jeg hjer við mjaltafólk,
þá sem flytja mjólk (bílstjóra),
Fangl ð DiOflaey. — 17
nóttin yfir — fyrsta nóttin í út-
legðinni.
Nýkomiðs
GardlnntRii,
Dyratialdaefni
og Stores.
Lágt verð.
Monehester.
i
1 Langaveg 40. Simi 894.
í
^ állt »«ð isiensknm skipum! ^F«|
' ' >
1 „DYNGJA“ er íslenskt skúri- og ræstidu t og fæst hjá Ólali GnnHlangssyni
Ránargötú 13.
Þessa fyrstu nótt gat jeg ekki
sofið. Öll meðferðin á mjer, frá
því að jeg var tekinn fastur, flutn-
ingurinn á mjer milli fangelsanna
í Frakklandi og sjóferðin þangað
til jeg kom í þenna ævilanga út-
legðarstað, rifjuðust upp fyrir
mjer og heldu fyrir mjer vöku.
Og svo var annað: Ætlaði ætt-
land mitt að gleyma mjer?
Það er satt, að jeg var ekki í
neinum vafa um það að svo mundi
fara. Þýski sendiherrann í París,
sem útvegaði mjer verjanda, og
borgaði honum fyrir það, þýska
ríkisstjórnin og ættingjar mínir
heima — allir mundu hugsa um
mig, það vissi jeg vel. Jeg þóttist
viss um það að alt, sem í mann-
legu valdi stæði, mundi vera gert
til þess að fá mig lausan úr prís-
undinni aftur, og það var þessi
trú, sem helt mjer uppi öll útlegð-
arárin. Og jeg get getið þess þeg-
ar, að á meðan jeg var í útlegð-
inni fekk jeg af og til brjef að
heiman, og þau fullvissuðu mig
afgreiðslufólk á öllum matsölu-
stöðum, hvort heldur í búðum,
hótelum eða kaffihúsum og skal
liver skyldur að sýna slíkt vott-
orð, hvenær og hvar sem hann er,
heima eða heiman, ef hann er að
gegna ofangreindum störfum og
heilbrigðisfulltrúi lcrefst þess, sem
verður líka að fela honum að diafa
strangt eftirlit með.
Það væri sjálfsagt heppilegast
fyrir bæi og sveitarf jelög að semja
við sjerstakan lækni um að fram-
kvæma rannsóknirnar og gefa heil
brigðisvottorðin.
13. nóvember 1932.
Hjörtur Fjeldsted.
Háskólastofnun
Einsteins flyst til Ameríku.
New York í nóv.
United Pdess. FB
Dr. Albert Einstein, sem af mörg-
um er talinn mestur vísindamaður
heims, frá því Sir Isaac Newton
var uppi, hefir ákveðið að setj-
ast að fyrir fult og alt í Banda-
ríkjunum og lielga sig þar vís-
indaiðkunum sínum. Hefir hann
þegið boð um að verða æfilangt
prófessor í stærðfræði og eðlis-
fræði við nýja vísindastofnun, er
tekur til starfa í Princeton, New
Jersey, haustið 1933. Einstein kom
fyrst til Bandaríkjanna 1921, í
fyrirlestraferð, því næst til vís-
indalegra athugana 1930 og 1931,
er hann starfaði við California
Institute of Technology í Pasa-
dena og í Mount Wilson Observa-
tory. Hinn nýi háskóli, sem tekur
til starfa í Princeton, verður rek-
inn með öðru sniði en tíðkast um
ameríska háskóla. Er gert ráð fyr-
ir, að kennarar, háskólagengnir
menn og vísindamenn sæki hinn
nýja háskóla til framhaldsment-
unar og rannsókna, undir hand-
leiðslu úrvalskennara, og vísinda-
manna. Louis Brambergar og Mrs.
Felix Fuld, fyrv. eigendur stór-
verslunar í Newark, New Jersey,
gáfu fimm miljónir dollara til há-
skólastofnunar þessarar. Dr. Walt-
um það að jeg væri ekki gleymd-
ur.
Jeg var enn vakandi og var að
hugsa um örlög mín þegar lykla-
vörður kom um morguninn til að
opna kofann og jeg heyrði glamra
í lyklakippu hans. Þá vissi jeg að
fyrsti útlegðardagur minn á
Djöflaey væri byrjaður, en þar
yfirsást mjer, því að fyrir útlag-
ana þarna er hver dagur svo líkur
öðrum, að þeir verða að einum
endalausum degi.
Klukkan er 5 þegar lyklavaldur
opnar dyrnar. Þá er sólin að rísa
úr hafi og bráðlega verður mjög
heitt. Á hverjum morgni liitum
sjer oss kaffitár og kyndum undir
því með trefjum úr pálmablöðum.
Annað eldsneyti fæst ekki á
eynni.
Síðan er gengið til vinnu.
Vjer leggjum á stað með ljáina
reidda um öxl og hjá varðmönn-
um fáum vjer önnur verkfæri. •—
Vinnan á Djöfley er ekki marg-
breytileg. Gangstjettum þarf að
halda við og götum í þorpinu.
En fyrst og fremst þarf þó að
hirða þroskaða ávexti af hinum
4000 pálmatrjám.
Það er unnið þangað til kl. 10
er Meyer, aðstoðarmaður Einsteins
við athuganir hans í Þýskalandi
og Kaliforninu, verður með Ein-
stein í Prineeton. Hefir hann ver-
ið sltipaður aðstoðar prófessor í
stærðfræði við sama skóla og Ein-
stein.
Yíffbúnaður Japana.
Tokió 5. nóv.
United Pdess. FB
Það er koma stöðugt greinileg-
ar í ljós, að æsingastarfsemi jap-
anskra hernaðarsinna gegn Bret-
landi og Bandaríkjum grundvall-
ast ekki á styrjaldarótta, heldur
á því, að þeir vilja fá þjóðina til
að styðja hinar miklu kröfur, sem
þeir gera til aukinna vígbúnaðar-
útgjalda. Flotamála og landhers-
stjórnin hafa nú lagt fram kröfur
sínar um hernaðarútgjöld, en á
friðartímum hafa aldrei verið
bornar fram jafnmiklar kröfur um
fjárframlög til hers og lota í Japan
en nú, einmitt þegar verið er að
ræða um afvopnun þjóðanna yfir-
leitt. Flotamálastjórnin fer til
dæmis fram á útgjöld til nýrra
herskipa og viðhalds flotanum, er
nema 55 milj. yen, en það er tals-
vert meira en þriðjungur venju-
legra, árlegra ríkisútgjalda. Aug-
ljóst er, að hernaðarsinnar heimta
meira. en þeir búast við, að lagt
verði af mörkum, en aðferðin er
þessi, að æsa skattgreiðendurna
upp til þess að ljá þessum kröfum
lið með því að segja við þá, að
þeir verði að gera þetta, ella muni
Japanar bíða ósigur, ef til ófriðar
komi við erlend veldi. Hinsvegar
verður þess einnig vart, að blöð-
in telja hernaðarsinna hafa stigið
feti framar en vera bar, og i-æða
um hættur þar, sem geta verið
því samfara, að ræða um væntan-
legan ófrið vig Bandaríkin.
----
Gröf Alexanders mikla.
Frá Róm er símað að leiðangur
hafi verið gerður út til Cyrenaika,
undir forystu prófessors Breccia, til
þess að leita að gröf Alexanders
fyrir hádegi. Þá er hitinn orðinn
svo óþolandi að svitinn streymir
af manni í stríðum straumum og
það er ekki hægt fyrir nokkurn
mann að vinna undir beru lofti.
Það er nú svona og svona með
vinnubrögðin á Djöflaey. Altaf
er verið að skifta um verkstjóra,
og þegar kemur nýr verkstjóri,
sem er öllu ókunnugur, þá byrj-
ar hann á því að reka fangana
áfram með harðri hendi við vinn-
una, þangað til þeir eru komnir
að niðurfalli. En á þessu er þó
töluverður hængur fyrir verk-
stjórann. Hann verður sem sje
að standa yfir föngunum meðan
þeir vinna, og þegar þetta hefir
fengið í nokkra daga, þá gefst
hann upp við það. Hann lcemst
að þeirri niðurstöðu að fangarnir
eigi það alls ekki skilið að hann
hætti lífi og heilsu þeirra vegna,
með því að standa tímunum sam-
an úti í steikjandi sólarhitanum.
Hann velur því þann kost að
draga sig einhvers staðar inn í
skugga og kæra sig kollóttan um
það, livort fangarnir lialda áfram
að vínna, eða þeir draga sig líka
í skugga. Verkstjórinn fær sömu
laun hvort sem hann liggur í
Lifur og hjfirtu.
Kleiii,
Baldursgötu 14. Sími 73..
Uppboð.
Opinbert uppboð verður haldið
í afgreiðslu Sameinaða mánudag-
inn 21. þ. m. kl. 10 árdegis og
verða þar seldir alls konar munirr
svo sem: ofnar, skófatnaður,
klukkur, vefnaðarvörur, leirvörur,
leikföng, mótorolía, gúmmívörurr
kartöflur, verkamannajakkar, silf-
ur- og plettvörur og margt fleira.
Greiðsla fari fram við hamars-
högg.
Lögmaðurinn í Reykjavík,
19. nóv. 1932.
BJÖRN ÞÓRÐARSON.
mikla. Síðan á fjórðu öld hafa menn
ekki vitað hvar hún er, en fram til
ársins 1600 lifðu munmæli meðal Ar-
aba um það, að hún væri í þeim
stað, sem þeir nefndu Demas. Þessi
leiðangur ætlar að leita grafarinnar
í „oasa“ sem nefnist Siwa. — Cyr-
enaika (Kyrenaika) eða Kyrene er
fornt nafn á nokkrum hluta Norður-
Afríku, þar sem Grikkir bjuggu, milli
Egyptalands og Kartagóborgar.
skugganum, eða lætur sólina
steikja sig. Og venjulega fer það-
svo á Djöflaey, að þegjandi sam-
þykki næst um það milli fang-
anna og verkstjóranna að hvorir
skuli láta aðra í friði.
Eftir fáeinar vikur hefir hver
varðmaður fengið nóg af verunní
á Djöflaey. Og oss fönguuum finst
koma dálítið rjettlæti fram í því.
að þeim skuli líða jafn illa og oss.
vegna hita og einangrunar. Ent
þeir hafa þó eitt fram yfir oss;
Þeir þurfa ekki að ala allan ald-
ur sinn á eynni. Enginn umsjón-
armaður er skyldugur til að vera
þar lengur en í fimm ár.
Þegar klukkan er 10 að morgní
safnast allir fangarnir saman við
landgöngubrúna til þess að taka
á móti matvæhtm sínum.
Milli Djöflaeyjar og Royal er
strengdur vír, 260 metra langur.
Eftir þessum vír eru matvælin
dregin í pokum. Hver fangi fær
daglega 750 grömm af brauði og
250 grömm af fleski; auk þess
100 grömm af þurkuðum ávöxt-
um (eða 60 grömm af hrísgrjón-
um), 12 grömm af salti og 17
grömm af hverju, kaffi og sykri.
Þegar þeir hafa tekið á mótí