Morgunblaðið - 16.02.1934, Page 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
JP&orgimf>laí>id
Ötgef.: H.f. Árvakur, Reykjavlk.
Rltstjórar: Jðn KJartansson,
Valtýr Stefánsson.
Rltstjðrn og afgreiBsIa:
Austurstræti 8. — Slml 1600.
Auglýsingastjðri: E. Hafberg.
Auglýsingaskrifstofa:
Austurstræti 17. — Slmi 3700.
Heimastmar:
Jðn Kjartansson nr. 3742.
Vaitýr Stefánsson nr. 4220.
Árni Óla nr. 3045.
E. Hafberg nr. 3770.
Áskriftagjald:
Innanlands kr. 2.00 á mánubl.
Utanlands kr. 2.50 á mánuBi.
1 lausasölu 10 aura elntakiB.
20 aura meS Lesbök.
Borgarastyrjöldinni
i Austurríki er senn lokiO
Morgunblaðið.
Eins og lesendum Morg-
unblaðsins er kunnugt, hafa
síðan um áramót, verið gefin
út tiltölulega fleiri 8-síðu
tölublöð af blaðinu, en áður
hefir verið á þessum tíma
árs. En 8-síðu blöðin eru nú
samanlímd og brotin í sjer-
stakri vjel, er til þess hefir
verið fengin.
Síðan farið var að ganga
frá 8-síðu blöðunum í heilu
lagi, hafa ótal margir les-
endur, og þó einkum auglýs-
endur blaðsins, fært útgáfu-
stjórn og ritstjóm þakkir
sínar fyrir þessa nýbreytni.
Fyrir augrlýsendur er það
ákaflega mikil framför frá
því sem áður var, er 8-síðu
blöðin voru í tvennu lagi.
Því nú fá lesendur alt blaðið
upp í hendurnar í einu, og
um leið yfirlit yfir alt sem
það flytur, augflýsingar sem
annað.
Svo vel hefir nýbreytni
þessari verið tekið, að ákveð-
ið er nú, að framvegis verði
gefin út 8-síðu blöð þrisvar
í viku, á sunnudögum, mið-
vikudögum og föstudögum,
en auk þess aðra daga vik-
unnar, þegar sjerstakar á-
stæður eru fyrir hendi.
Með þessu móti er lesniál
blaðsins aukið að mikium
mun, og hægara verður að
koma þar fyrir f jölbreyttara
efni, en áður hefir verið.
Kostnaður við þessa stækk
un blaðsins verður vitaskuld
allmikill. En hin sívaxandi
útbreiðsla blaðsins, og
reynsla kaupsýslumanna um,
að Mprgunblaðið flytur aug-
lýsingar þeirra til næstum
allra viðskiftamanna þeirra
í Reykjavík og nágrenni bæj-
arins, er blaðinu sá styrkur,
sem ætti að geta gert stækk-
un þess varanlega
Þrátt fyrir stækkunina
helst áskriftarverð blaðsins
óbreytt.
Jafnaðarmenn ganga
stjórniiiiii á vald fng-
tim þúsunda saman.
Dollfuss liefir lieitiÖ
sakauppgjöf öflltim nema
foringjumim.

Nýir kaupendur að Morgunblað-
inu fá blaðið ókeypis ti! næstkoiii-
andi mánaðamóta.
London, 14. febr. FÚ.
f Austurríki er ennþá barist á
ýmsum stöðum í Linz og Steyr, er
viðureignin þó ekki eins áköf og
áður. Stjórnarherinn hefir nú tek-
ið Wiener-Neustedt.
Verkamannafjelög bönnuð
og eignir þeirra gerðar
upptækar.
Yínarborg, 15. febr.
United Preas. F.B.
Verkamannafjelögin í Austur-
ríki hafa veríð bönnuð og eignir
þeirra gerðar upptækar. Herlög
eru gengin í gildi í Burgenland.
Sextíu og fjórum þæjar- og sveit-
arstjórnum í Bfra-Austurríki hefir
verið vikið frá — Giskað er á að
mannfall í liði stjórnarinnar sje
um 130, en auk þess vantar um
200, o.g hafa sennilega margir
þeirra fallið. Mannfall í liði jafn-
aðarmanna er k annað þúsund. —
Ollum, sem gefast upp, fyrir há-
degi í dag, hefir verið heitið sak-
aruppgjöf. Leiðtogar jafnaðar-
manna eru þó nndanteknir. Þeim
verður engin miskunn sýnd.
Verklýðsfjelög í öðrum lönd-
um mótmæla meðferðinni á
j af naðarmönnum.
London, 14. febr. FÚ.
Vegna banns þess sem lagt hef-
ir verið á verkalýðsf jelögin í Aust
urríki, hefir stjórn allsherjarsam-
bands þeirra haldið fund í París
í dag til þess að ræða um mögu-
leika þess að hjálpa verkamönnum
í Austurríki. Mótmælafundir gegn
meðferð þeirra voru haldnir í dag
í París, Amsterdam og' Antwerpen.
ítalir hafa liðsafnað á landa-
mærunum.
Rómaborg, 15. febr.
United Press. F.B.
Llðsafnaður fer fram á austur-
rísku og ítölsku landamærunum.
.-(Liðsafnaður þessi er eflaust til
]>ess að fyrirbygg'ja að uppreisn-
in breiðist t-il ítölsku*. landamæra-
hjeraðanna, og til ]>ess að koma í
veg fyrir að austurrískir flótta-
menn komist yfir landamærin).
Bardagar í Vín,
Berlin, 15. febr. FL.
í úthverfum Vínar, var barist
fram eftir kvöldinu í gær, en
stjórnarliðið hefir nú á flestum
'-töðum yfirhöndine, í Florisdorf
hjeldu þó jafnaðarmenn velli, og
bjuggn um sig í veitingahúsinu
Goethehof, en seint- i gærkvöldi
var gerð stórskotáliðsárás á húsið,
og var það tekið að hrenna þeg-
ar síðast- frjettist.
í Kárnthen og Vorarlberg er nú
alt með kyrrum kjörum.
Aftökur.
Þrír herrjettir voru settir á
stofn í Vín í gær, og var fyrst
Karl Múllreiter, fyrirliði eins af
fyrstu flokkunum sem rjeðust á
lögregluna, dæmdnr til að hengj-
ast. Fór sú aftaka fram klukkan
5. Klukkan 9.44 fór fram aftaka
slökkviliðsstjórans í Florisdorf.
Landamæraverðir milli Austur-
ríkis og Tjekkóslóvakíu hafa ver-
ið auknir mjög, til þess að varna
flóttamönnum að komast, úr landi.
Dollfuss skorar á jafnaðar-
níenn að gefast upp og heitir
öllum sakaruppgjöf, nema
foringjunum.
í gærkvöldi klukkan 11, eftir
austurrískum tíma, töluðu 6 stjórn-
armeðlimir í útvarpið, þeir Doll-
fuss, varakanslarinn, og fjórir
aðrir. Dollfuss kvað það álygar
! einar, sem birst hefðu meðal ann-
| ars í þýskum blöðum, að stjórnin
| ætti upptökin að óeirðunum. Hpp-
reisnin hefði hafist í Linz, á því,
að jafnaðarmenn skutu út úr húsi
sínu á lögreglusveit, seni gekk
eftir götunni, særði suma, en tóku
nokkra böndum. Rjett á eftir var
! svo allsherjarverkfallinu lýst yfir
|í Vín, og taldi Dollfuss það vafa-
laust, að undirbúningur og sam-
tök hafi verið um uppreisnina. í
lok ræðu sinnar gaf Dollfuss út
svohljóðandi yfirlýsingu: „Jeg,
sem kanslari, lofa því fyrir hönd
stjórnarinnar, að þeim sem ekki
hafa framið neitt ólöglegt, eftir
klukkan II í kvöld, skal heimilt
að gefa sig fram við yfirvöldin
milli klukkan 7 og 12 á morgun,
þann 15. og munu þeim þá gefnar
upp sakir. Undanþegnir eru að--
eins aðalforvígismenn uppreisnar-
innar. Eftir klukkan 12 mun eng-
nm verða gefiu grið á nokkurn
hátt“.
Jafnaðarmenn ná aftur Karl
Marx húsunum.
London og Kalundborg,
15. febr. FÚ.
Mjög eru skiftar skoðanir um það,
hver áhrif boðskapur sá hafi haft,
sem Dollfuss ríkiskanslari ásamt
varakanslaranum og 4 stjórnar-
meðlimum sendu út í gærkvöldi,
og er það ætlun sumra blaða í dag,
:jð -hann muni lítil áhrif hafa haft.
Víst er þó það, að .Tafnaðar-
me'Jii hafa látið fram nokkuð af
lierg'ögnum við yfirvöldiu sums
taðar í ríkinu, en augljóst er það
íðdegis í dag, að mótstaða jafn-
iðarroanna er engan vegin brotin
á hak aftiir-. — Hafa þeir nú
búist um til varnar í tveim smá-
bæjum norðan Dónár og síðdegis
í í dag sækir stjórnarherinn að
þeim í þessum tveimur bæjum með
stórskotaliði og sprengjum. — 1
clag bjuggust jafnaðarmenn að
nýju til varnar í Karl Marx hús-
unum, sem þeir höfðu áðnr verið
hraktir úr, og er stjórnarherinn
nú einnig að hefja árás á þá þar,
þegar fregnin er send. — í einni
borg, sem jafnaðarmenn höfðu náð
á vald sitt, hefir borg'arstjóranum
og 150 öðrum verið st-efnt fyrir
herrjett. — Boðskapur sá. er DoII-
fuss flutti í gærkvöldi, var end-
urtekinn nokkrum sinnum með
nokkru millibili í útvarpinu fram
eft-ir deginum og sneri kanslarinn
þar einkum máli sínu til kvenna
og hjet á konurnar að hafa sef-
andi áhrif á menn sína svo að
þeir legði niður vopn og hættu
mótstöðunni.
í Yín hafa 2000 jafnaðar-
menn verið teknir höndum.
Þegar í gær hafði stjórnarher-
inn náð á vald sitt mörgum vígj-
um jafnaðarmanna og urðu stór-
ar orustur um flesta nýju verka-
mannabústaðina. í Vín einni sam-
an hefir lögreglan nú um 2000
jafnaðarmenn í haldi. Margir hafa
í dag látist af sárum, er þeir hafa
hlotið og margir hafa særst og'
beðið bana, sem engan þátt tóku
í bardaganum, en ekki fengn forð-
að sjer, er harist var um verka-
mannahústaðina. — í Steiermark
hafa verkamenn enn á valdi sínu
milli 10 og 20 verksmiðjur og
opinberar hyggingar og er barist
um þær flestar í dag, en ríkisher-
inn og lögreglan er einráð á aðal-
vegunum. til Steiermark og eins
á öllum aðalvegum til og' frá Vín.
Harðir bardagar í Steyr og
hjá Linz.
LRP., 15. febr. FÚ.
í Vín er nú um að litast eins
og á ófriðarstað í hernaði. Á öllum
vegum í nágrenni borgárinnar eru
herflokkar á ferðinni, og öðru
hvoru s.jást stórskotaliðssveitir á
ferð með tæki sín, og sjúkravagn-
ar standa viðbúnir, ef á þarf að
halda og með 50 faðma millibili
er svo að segja hver vegfarandi
stöðvaður og leitað á honum að
vopnum\
f Stevr heldur hörðum bardaga
áfram, og verjast verkamenn þar
með vjelbyssum. Barist er einnig
síðdegis í dag, vestan við Linz,
en í borginni sjálfri er alt kyrt.
Ólíklegt þykir að verkamenn geti
haldið hardaganum áfrarn lengi iir
þessu, og aðallega fyrir þá sök,
að þá muni þrjóta skotfæri.
Jafnaðarmenn gefast upp.
United Press. F.B.
Vínarborg 15. febr.
Jafnaðarmenn hafa gefist
upp í dag svo tugpm þúsunda
skiftir og gengið stjórnarliðinu
á vald. Fjölda rnargir úr liði
jafnaðarmanna hafa og lagt á
flótta. Ósigur þeirra er nu al-
ment viðurkendur. — Á nokkr-
um stöðum í Vínarborg var bar-
ist í dag árdegis en víðast hvar
var aðeins um smávægilegar
skærur að ræða, en eftir hádegi
hefir alt verið með kyrrum kjör-
um í borginni. — Sjálfboðalið-
ar hafa komið í hundraðatali í
dag, til þess að leysa lögreglu-
og varaliðið frá störfum í bili. —
Sjálfboðaliðar eru nú hvarvetna
á verði í útjaðraborgunum, þar
sem mest var barist.
Innbrot í Keflavík
Brotist inn í skrifstofu
Guðmundar Kristjáns-
sonar skipamiðlara og
stolið peningakassa með
rúmlega þúsund krón-
um. —
Um kl. 8 á mánudagskvöldið
var brotist inn í skrifstofn Guð-
mundar Kristjánssonar skipamiðl-
ara í einu af húsum Duus-versl-
unar í Keflavík. Hús þetta er í
daglegu tali kallað „Fischer-hús“,
því að Fiseher kaupmaður bygði
það, en Duus-verslun keypti árið
1900 og’ flutti þá þangað sölubúð
sína og skrifstofur, en uppi á lofti
var íbúð. Hefir nú Guðmundur
þær sömu skrifstofur, og er Krist-
ján Ásgeirsson fulltrúi hans þar.
Á mánudaginn hafði Kristján
fengið peninga til þess að borg*
út vinnulaun og geymdi þá í pen-
ingakassa. Mun hafa átt að borga
út daginn eftir, og voru rúmlega
1000 kr. í kassanum. Um kl. 7 um
kvöldið fóru skrifstofumenn lieim
að borða og læstu skrifstofunni.
Uppi á lofti býr vetrarfólk, sem
vinnur hjá Guðmundi, og ein íbúð
er þar líka. Hefir sá maður raf-
magnsljós frá rafstöð íshússins.
Var fólkið alt að borða, en alt í
einu dóu Ijósin og varð svarta-
rayrkur í húsinu. Hljóp þá maður-
inn iit í íshúsið til þess að vita
hvort nokkuð væri að rafmagns-
lireyflinum, en svo var eigi.
Meðan hann var burtu, mun
þjófnaðurinn hafa verið framinn.
Hafði þjófurinn, eða þjófarnir
bvrjað á því, að slöngva, vír eða
gjörð yfir rafmagnsþræðina til
hússins, svo að þeir slógust sam-
an. og við það sprungu öryggi í
húsinu og Ijos dóu. Síðan höfðu
])eir farið á hak við stóran inn-
gönguskúr, sem er við húsrð, hrot-
ið skrifs'tofugluggann af hjörun-
um, farið þar inn og hirt pen-
ingakassann.
'Sýslumaður kom suður til Kefla
víkur í fyrradag til þess að hefja
ra.nnsókn í málinu, en ekkert vitn-
aðist um það hver eða hverjir
mundu valdir að þjófnaðinum, og
ekki hefir peningakassinn fundist.
Saltfiskmarkaður
í Brazilíu.
Árið sem leið fluttu Norðmenn
4000 smálestir af saltfiski til
Brazilíu og fengu þar gott verð
fyrir hann. Hjer er svo að segja
algerlega um nýjan markað að
ræða fyrir þá, því að Brazilíu-
menn hafa aðallega keypt saltfisk
frá Nýfnndnalandi áður. Búast
Norðmenn við því að geta innan
skams aukið söluna á saltfiski sín-
um þar upp í 7000 smálestir.