Alþýðublaðið - 05.06.1920, Blaðsíða 2

s
Aígreiðsla
blaðsins er í Alþýðuhúsinu við
Ingólfsstræti og Hverfisgötu.
Sími 988.
Auglýsingum sé skilað þangað
eða í Gutenberg í síðasta lagi kl.
10, þann dag, sem þær eigá að
koma í blaðið.
margar fjölskyldur voru þá alger-
lega á götunni. Síðan þeir voru
reistir, er nú liðinn svo langur
tími, að auðveit hefði verið, með
sæmilegri stjórn og góðum vilja,
að koma upp ekki allfáum húsum,
sem eign hefði verið í. En það
er alkunnugt, að Pólarnir eru
bænum því nær einskis virði,
jafnskjótt og úr rætist með hús-
næðisvandræðin. Enginn vill búa
í þeim lengur en hann neyðist til,
og því verða þeir aðeins seljan-
legir til niðurrifs. Auk þessa er
það neyðarbrauð, að búa í þess-
um skriflum, einkum að vetri til.
Og loks eru þeir svo út úr bæn-
um, þar sem þeir nú eru, að fólki
eru óþægindi mikil að þvf, er það
þarf t. d. að fara í búðir eða afla
sér matar.
Að þessu athuguðu sést, að
„Póla“ ælti bærinn sízt af öllu
að reisa. Þeir verða bænum ætíð
til fjárhagslegt skaða.
Um fullkomin hús, eins og þau,
sem gerð hafa verið við Bergþóru-
götu og kostað hafa um 36 þús.
kr. hvert, er alt öðru máli að
gegna. Hugsum okkur t. d. að
bærinn hefði, þegar húsnæðisvand-
ræðin voru fyrirsjáanleg, byrjað
að reisa slík hús. Þau hefðu nú
verið í fullu verði, og auk þess
getað gefið af sér álitlegan skild-
ing í bæjarsjóð, jafnframt því,
sem þau hefðu dregið stórum úr
vandræðunum, en það hafa „Pól-
arnir" ekki gert.
Sama gildir enn. Velgerð ný-
tfskuhús eru altaf eign, sem um-
setja má í peninga, svo að segja
hvenær sem er, en bráðabirgða-
skýli verða aldrei til annars en
niðurriís og bæta ekki úr húsnæð-
isvandræðunum, þau bæta aðeins
úr sárustu neyð manna og eru
óyndisúrræði.
Þettá mál krefst því nákvæmrar
yfirvegunar og velferð bæjarins er
að nokkru leyti undir því komin,
að rétt leið sé valin, en meðan
ekki er sýnt og sannað, að húsa-
ALÞYÐUBLAÐIÐ
gerðin séjfókleyf, verð eg að álíta,
að hún standi bráðabirgðahúsa-
gerðinni svo Iangtum framar, að
sjálfsagt sé fyrir bæinn að láta
í sumar reisa hús, að minsta kosti
handa þessum 20 fjölskyldum,
sem húsnæðisnefndin talar um.
íslenska þjóðin má ekki við
því, að missa fjölda sona sinna
og dætra, bæði börn og fullorðna,
f klærnar á þeim „hvíta fjanda",
tæringunni, sem nú hamast að
henni. En ill og ónóg húsakynni
er tryggasti og bezti samherji
hennar. Þeir, sem einhverju ráða,
og ekki róa að því öllum árum
að bæta úr húsnæðisvandræðunum,
eru því vísvitandi liðsmenn tær-
ingar og allskonar óárunar hér í
bæ. Þeir eru að meiru og minna
leyti sekir um það, ef hér vex
upp andlega og líkamlega van-
megna lýður.
Ekkert kák! I. J.
Ár og skipaskurðir Pýzkalands
alþjóðasiglingaleið.
Eftirfarandi grein er að mestu
tekin úr „Udenrigsministeriets
Tidskrift".
Eins og kunnugt er, er eitt at-
riðið f friðarskilmálunum frá Ver-
sölum það, að árnar Elben (frá
Prag), Öder (frá mynni Oppa),
Memel (frá Grodno) og Doná (frá
Ulm), verða allar alþjóðasiglinga-
leiðir. Sömuleiðis verða allir skipa-
skurðir, sem liggja milli ánna, eða
gerðir eru til þess, að bæta þess-
ar siglingaleiðir, sömu kvöðum
háðir. Einnig verður skipaskurð-
urinn milli Rin og Doná alþjóða-
siglingaleið, ef hann verður gerð-
ur fær hafskipum.
Þegnar allra ríkja, eignir og fán-
ar, njóta fullkemiega sama réttar
og þess lands, er árbakkana á,
eða þess ríkis er mestra hlunninda
nýtur; þó er Þýzkaland þeim mun
ver sett en önnur lönd, að þýzk
skip mega ekki, nema með sér-
stöku leyfi, halda uppi föstum
skipaferðum með fólk og flutning,
milli hafna sem tilheyra banda-
mönnum eða skjólstæðingum þeirra.
Til þess að hafa eftirlit með
hinum einstöku ám eru settar al-
þjóðanefndir, og hefir Danmörk
einn fulltrúa í þeirri nefnd, sem
annast um Oder.
1 sfðasta lagi 6 mánuðum eftir
að friðarsamningarnir ganga í gildi
skal alþjóðanefnd koma saman,
til þess að semja nýjar reglur um
skipaferðir um Rín.
í 358. grein friðarsamninganna
er það ákvæði, að Frakkland eitt
hafi rétt til þess að nota sér vatns-
afl Rínar milli yztu endimarka
landamæra sinna (frá norðri tii
suðurs), þó með því skilyrði, að
Þýzkalandi sé greitt hálft andvirði
þess afls, sem notað verður. Belgía
fær Ifka rétt til þess, að nota vatn
úr Rfn til væntanlegs hafskipa-
skurðar rnilli hennar og Maas.
Líka hefir Frakkland rétt til þess,
að taka vatn úr Rín til þess að
nota það til skipaskurða eða vatns-
leiðsla, og til þess að vinna það
verk sem til þess þarf, að koma
þessu í framkvæmd á hinum þýzka
Rfnarbakka. Þó mega þau vatna-
virki, er Frakkland og Belgía
kunna að koma á, ekki á nokkurn
hátt skemma siglingaleiðina um
ána og ekki mega þau heldur hafa
nein áhrif á gjöld þau er lögð eru
á skip er um ána sigla. Til trygg-
ingar því, að friðarsamningarnir
verði haldnir á þessu sviði, geng-
ur Þýzkaland inn á það sem hér
fer á eftir:
Sjálft Þýzkaland mun ekki gera,
eða leyfa öðrum að gera, nokk-
urn skipaskurð út frá hægri (vest-
ari) bakka Rinar gegnt landamær-
um Frakklands, og það veitir
Frakklandi rétt til virkja og far-
brauta, sem nauðsynlegt er tii
undirbúnings þeirra fyrirtækja, er
alþjóðanefndin sfðar kann að leyfa
Frökkum að setja á stofn. Að
fengnu leyfi sömu nefndar, getur
Svissland fengið svipuð réttindi til
þess að hagnýta sér Rfn fyrir
landamærum sínum.
Ennfremur skuldbindur Þýzka.
land sig til þess, að láta frönsku
stjórninni í té allar áætlanir og
annað það, sem áhrærir atvinnu-
fyrirtækin við Rín, mánuði eftir
að friðarsamningarnir ganga í gildi.
Af þessu sem hér hefir sagt
verið, sézt, ef menn líta á landa-
bréfið, að allar helztu ár Þýzka-
lands nema Weser og Ems verða
alþjóðasiglingaleið. Er ekki gott
að segja hver áhrif þetta getur
haft á vöxt og viðgang þeirra
tveggja hafnarbæja, sem liggja við
/