Morgunblaðið - 22.06.1934, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Fiskiveiðasvið togaranna
þarf að stækka.
Þegar þorskurinn fer til Grænlands, megum
við ekki missa af honum.
Árni Friðriksson vill veita honum eftirför.
Á það var minst hjer í blaðinu
fyrir nokkru, að komið hafi ítil
orða, að gerður verði út togari
í rannsóknarför vestur í Græn-
landshaf, til þess að freista hvort
hægt væri að finna þar ný fiski-
miðf Forg'öngumaður þessa er
Árni Friðriksson fiskifræðingur.
Hefir blaðið leitað til hans og
spurt hann um þetta áform hans.
Var frásögn hans í stuttu máli
þessi:
. Veiðisvæðí togaranna er
landgrunnið.
Þegar íslendingar byrjuðu að
nota togara til fiskiveiða, rýmk-
aðist veiðisvæði þeirra það mikið,
að hægt var að sækja fiskinn um
alt grunnsævið, umhverfis landið.
En grunnsævið við ísland, nær
út á 200 metra dýpi, og er mis-
breiður kragi umhverfis land alt.
Þá vissu menn ekki betur, en
þorskur sá, sem hjer veiddist við
land sje allur staðbundinn, ali
hjer allan sinn aldur.
Millilandaferðir þorsksins.
En á þriðja tug aldarinnar
komust menn að raun um, að
þorskurinn taki á sig lengri ferða-
lög, en menn áður bjuggust við.
Þorskar merktir hjer við land
veiddust við Grænland t. d. og
merktir við Grænland veiddust
hjer.
Þegar rannsóknir og mælingar
hjeldu áfram, fór menn að renna
grun í, að mikið kvæði að þess-
um þorskgöngum milli landa.
Hefir það t. d. komið á daginn,
að hjér koma alt í einu í veiðina
„árgangar“ af fullorðnum þorski,
sem ekkert hefir borið á áður.
Spurningin er þá. Hvar hefir
sá þorskur alist upp? Hvar er sá
„sparisjóður" falinn, sem alt í
einu leggur inn þorska á íslensk
mið .
— Þá er annað. í fyrra t.d. var
vertíðarafli góður hjer við suðvest
urland. Togararnir eltu þorskinn
síðan norður til Vestfjarða, og
veiddu þá allvel um tíma.
Síðan hjeldu togararnir til Norð-
urlands, því þorskurinn hjeðan
að sunnan er, sem kunnugt er,
vanur að „fara í síld“ fyrir Norð-
urlandi, er fram á sumarið kem-
ur.
En fyrir Norðurlandi brást veiði
þeirra.
Hvað varð af þorskinum ?
Höfðu skilisf leiðir fyrir Vest-
fjörðum?
Menn verða að ganga út frá
því sem vissu, að þorskurinn hafi
að miklu leyti farið út úr grunn-
sævinu umhverfis landið. Beinast
liggur við að halda að hann hafi
farið vestur til Grænlands.
Hví fer þorskurinn vestur?
Ekki geta menn á þessu stigi
málsins gert sjer grein fyrir því,
hversvegna þorskurinn, stundum
leggUr leið sína til Grænlands, svo
mikil brögð eru að.
Getur verið að straumar valdi,
eða breytilegt hitastig sjávar.
Þá getur og verið um „ættjarðar-
ást“ að ræða, ef svo má að orði
komast. Þorskurinn hafi alist upp
þar vestra, og hverfi til æskustöðv-
anna. En sjórinn við Grænland
sje of kaldur til þess að þorskur
hrygni þar, og því leiti hann
hingað í hinn hlýrri sjó, en hverfi
aftur að aflokinni hrygningu.
Leiðin til Grænlands.
En nú er eftir að vita hvaða
leið þorskurinn fer vestur.
Til þess að komast á snoðir um
það, vil jeg, segir Á. Fr. að farin
verði rannsóknaför, og það sem
fyrst.
Þó rannsóknaskip hafi farið
hjer um hafið milli Grænlands og'
fslands, hvað eftir annað, mælt
dýpi og g'ert ýmsar athuganir,
hefir lilið verið birt enn af rann-
sóknuiú þessum.
Eftir því, sem jeg kemst næst,
sumpaijt eftir ófullkomnum skýrsl-
um, er birtar hafa verið ,sum-
part af viðtali við vísindamenn,
er að þessu hafa unnið, giska jeg
á, að vestan við grunnsævið út af
Vestfjörðum taki við djúpur áll.
En vestan við þennan ál, hygg
jeg að sje grunnsævi á allstóru
svæði Þar veit jeg til að menn
hafa mælt 60 faðma dýpi.
Engum getum get jeg að því
leitt, hve g'runn þetta er víðáttu-
mikið. En er nærri dregur Græn-
landi, um 30 sjómílur frá landi,
mun vera grunnsævishryggur er
liggur suður með landinu.
Hugsanlegt væri að þorska-
leiðin til Grænlands lægi frá Vest-
fjörðum um grunnsævið þar vest-
ur af, að hryggnum, sem liggur
suður rmeð .Grrænlandi og síðan
eftir þeim hrýgg.
Fiskiveiðar í Grænlandshafi.
Reynsla fiskimanna, sem þegar
er fengin, styður þessa kenningu.
Erlend fiskiskip hafa hvað eftir
annað komið inn til Vestfjarða
og haft þá sögu að segja, að þar
úti í hafi hafi þau hitt fiskimið.
Og nálægt austurströnd Grænlands
sunnanverðri hafa bæði ensk og
norsk fiskiskip veitt allvel síð-
ustu sumur.
Rannsóknaförin.
Nú er það tillaga mín, segir Á.
Fr. ennfremur, að jeg fari með
togara þessa leið. Hefi jeg átt tal
um þetta við tog'araeigendur og
hafa þeir tekið vel í það, að leggja
fram % kostnaðar af þessari ferð.
En íir ríkissjóði höfum við fengið
loforð fyrir % kostnaðar.
Talað er um að fá togara t. d.
Kára í ferðina.
Leitað verður uppi grunnsævis-
svæðið vestur af Vestfjörðum,
dýpi mælt þar með bergmálstækj-
um og athugað hvernig veiði-
botn er þar. Athugaður verður
sjávarhiti þar og svif sjávarins og
rent vörpu, þar sem það þykir til-
tækilegt.
Síðan yrði farið suður með
Grænlandi, og fylgt grunnsævis-
hryg'gnum, með sömu athugunum.
Er búist við að ferðin taki eina
10 daga.
Takist að finna fiskimið á þessu
svæði, er veiðisvæði íslenskra tog
ara um leið orðið stærra en það
áður var, og möguleikar fyrir
hendi til þess, að vertíð þeirra
verði að jafnaði lengri á hverju
ári en nú tíðkast.
Ekki er enn fullvíst, segir Árni
Friðriksson að lokum, að hægt,
verði að koma þessu í kring á
þessu vori. En helst vildi jeg geta
lokið þessúm rannsóknum eða
komið þeim á góðan rekspöl því
mörg eru viðfangsefnin sem þarf
að leysa til að auka íslenska út-
gerð, t. d. að finna út hvernig'
við íslendingar getum veitt síld
við Suðurland á vetrum og jafn-
vel vor og sumar í stórum stíl.
Áskorun.
r
Odýra Ulstera og sumarkápur
einnig sportpils, pokabuxur og blússur ávalt fyrirliggj-
andi sumarkápu og draktaefni.
Sigurður Guðmundsson.
Laugaveg 35. — Sími 4278.
Öllum eru þau vandræði Ijós,
er risið hafa vegna landskjálft-
anna norðanlands nú að undan-
förnu, þar sem fjöldi manns hefir
mist hús sín að meiru eða minna
leyti og þannig beðið geysilegt
tjón, og sömuleiðis er öllum ljós
sú nauðsyn sem það er, að sem
flestir, er einhverju geta miðlað,
bregðist vel við með hjálp til
þeirra, sem fyrir tjóninu hafa
orðið. „Margt smátt gerir eitt
stórt“, segir máltækið — og' það
munar um hverja krónuna, sem
inn kemur, ef allir sýna góðan
vilja og viðleitni í að hjálpa.
Góðtemplarareglan er mannúð-
ar fjelagsskapur, og það eitt út af
fyrir sig ætti að vera nóg til þess,
að okkur, sem í Reglunni erum,
væri það ekki síður ljúft en öðr-
um, ef við gætum lagt eitthvað
fram til hjálpar fólki á land-
skjálftasvæðinu.
Við viljum því minna alla
Templara hjer í bænum og grend-
inni á, að næstkomandi laugardag,
23. þ. m., kl. 8^2 síðd. verður hald-
inn samkoma í Templarahúsinu
hjer, og alt það, sem inn kann að
koma þar, á að renna ’til hjálpar
þeim, er beðið hafa tjón af land-
skjálftanum.
Hjer með,er því skorað á alla
Templara, er þetta lesa, að fjöl-
menna á samkomuna á laug'ardag-
inn og leggja þannig fram lítinn
skerf í þessu skyni.
Friðrik Ásmundsson Brekkan,
Stórtemplar.
Felix Guðmundsson,
Umdæmistemplar.
Skemtiferðaskip
strandar.
Fjórir menn drukna.
Margir meiðast.
Osló FB. 21. júní.
Þýska farþegaskipið Dresden
strandaði í gærkvöldi við inn-
siglingu í Karmsund. Skipið
sökk kl. 8 í morgun. Mörg skip
komu á vettvang, kvödd þang-
að með loftskeytum. Flestum,
sem á skipinu voru, 1400 alls,
hefir verið bjargað. Tveimur
björgunarbátum hvolfdi á leið-
inni í land. Tvær konur drukn-
uðu. Fimtán menn urðu fyrir
meiri eða minni meiðslum. Búið
er að setja á land 1000 manns
í Stavanger, en aðrir, sem björg
uðust, hafa verið fluttir til
Haugasunds.
iSelson og úrvalsflokks knatt-
spyrnufjelaganna hjer frá Fram,
K R. og Val. Flokkur „Nelsons11 er
handhafi að bikar þeim, sem bresk
K. R.
vann allsherjarmótið.
í greininni í gær um úrslit-
in á allsherjarmóti í. S. í. fjell
úr málsgreinin um hver unnið
hafði mótið.
Flest stig á mótinu hlaut K.
R., samtals 143, og vann þar
með allsherjarmótsbikarinn. Ár-
mann fekk 129, I. B. 24 og Vík-
ingur 2.
Á laugardagskvöldið kl. 9%
hefst dansleikur í K. R. hús-! GSeymiS ekki
inu fyrir keppendur og starfs-
menn Allsherjarmótsins og ann
að íþróttafólk. Verða þá af-
hentir verðlaunapeningar móts-
ins. Keppendur og starfsmenn
eru boðnir á dansleikinn og eru
þeir beðnir að sækja aðgöngu-
miða á laugardaginn kl. 5—7
síðd. í K. R. húsið. Á sama
stað og tíma eru þar seldir að-
göngumiðar fyrir annað íþrótta
fólk.
Korl yíir
Snæfellsnesið
er nauðsynlegt að hafa með
sjer fyrir þá, sem fara í Snæ-
fellsness-ferð Ferðafjelagsins á
sunnudaginn.
Ö!1 kor herforingjaráðsins af í»-
landi altaf fyrirliggjandi.
að fá yður Kodak- eð«
Selo-filmur fyrir kl. 4 ó
laugardaginn.
II-NtltlEM
Knattspyrnu-
r>
agbók.
Veðrið (fimtudag kl. 17): Yf-
irleitt hæg N-átt og b.jartviðri
hjer á landi. Aðeins á SA-landi
kappleikurinn i kvöid,|“” “f* ^ “T,
í kvöld verður liáður mjög landi en 10—14 st. á V- og S-landi.
spennandi kappleikur milli urvals yfir Skotlándi en háþrýsti-
flokks af breska orustuskipinu Grænlandshafið
Veðurutlit i Rvik í dag: N-kaldi
Ljettskýjáð.
Útvarpið í dag: 10,00 Veður-
fregnir. 12,15 Hádegisútvarp. 15,00
, , ,,Veðurfregnir. 19,00 Tónleikar.
herskip keppa um i knattspyrnu. ^ Veðurfregnir 19>25 Grammó.
í liði þeirra eru margir agætir fðnn, joiian svendsen: Carneval
knattspyrnumenn, má sjerstak- f parís 1!) 50 Tónleikar. 20,00
lega nefna miðframvörð þeirra, Klukkusláttur. — Frjettir. 20,30
White, sem kept hefir í lands- jjrindi: Sólböð og útivist (dr.
flokki Englending'a (amatör). Gunnj Claessen). 21,00 Grammó-
Knattspyrnumenn okkar mega því fóntónleikar •. Brahms: Symphonia
taka á því, sem þeir eiga til ef
þeir ætla að sigra. Flokkunum
verður skipað þannig til leiks:
Bretar: Markv. Bourton, bakv.
Watkins og Woodford, framv.
Scott, White og Muir, framh.
Tandy, Stock, Stockton, Edgar
og Spooner.
fslendingar: Markv. Eiríkur
Þorsteinsson, bakv. Ólafur 0pinberað hafa trú-
varðsson og Sigurjón Jónsson,
framv. Hrólfur Benediktsson,
Björgvin Schram og Jóhannes
Bergsteinsson, framh. Jón Sigurðs
son, Hans Kragh, Þorsteinn Ein-
arsson, Gísli Guðmundsson og
Agnar Breiðfjörð.
Má vafalaust búast við góðum
leik af beggja hálfu í kvöld og
því munu menn fjölmenna út á
völl.
K. Þ.
ÍNo. 2, Op. 73.
Eimskip. Gullfoss kom frá Kaup
mannahöfn í fyrrakvöld. Goða-
foss var á Patreksfirði í gær.
Brúarfoss fór frá Vestmannaeyj-
um í fyrramorgun á leið til Leith.
Dettifoss kom til Hamborgar í
fyrramorgun. Lagarfoss var á Ak-
.urfiyri í gær. Selfoss var á Akra-
lofun sína' ungfrú Katrín Krist-
jánsdóttir hjúkrunarkona og Jósep
Einarsson bæði til heimilis 6
Haðarstíg 2.
Doktorspró.f. Á morgUn ver
Þórður Eyjólfsson prófessor dokt-
orsritgerð um „lögveð“ við Há-
skóla íslands. Fer athöfnin fram
í lestrarsal Landsbókasafnsins og
liefst kl. 1.
„Hreppstjóradóttirin heiman &ð4‘
átti að standa í greininni í blað-
inu í gær, þar sem getið var um
verðlaun Sig'urðar Guðmundsson-
Esja fer í kvöld kl. 8 austur um ar stúdents úr Gullpennasjóði. Af
land til Siglufjarðar. vangá hafði „stjóra“ fallið niður.
Sjálfstæðismenn!
Munið fundinn við Varðarhúsið í kvöld
kl. 8</2.