Morgunblaðið - 08.01.1935, Qupperneq 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudaginn 8. jan. 1935.
Hítt og þetta:
Victoria Englandsdrottning.
Uppeldi hennar, bernska og æskuár.
Hinn 24. maí 1819 fæddist
stúlkubarn • í höllinni Kensington,
og ævi þessa barns varð stórfelt
æfintýri, sem endaði 22. janúar
1901.
Barnið var hin seinna víðfræga
Vietoria Englandsdrotning..
f rauninni fæddist hún ekki sem
iíkiserfingi. Hún var dóttir her-
ttogans af Kent, og á undan
henni voru margir, sem rjettt
höfðu til ríkiserfða. En það var
heitasta ósk föður hennar að hann
eignaðist barn, sem tæki ríkið að
erfðum. Honum til stórleiðinda
eignaðist eldri bróðir hans barn,
sem rjett hafði til ríkiserfða.
En þegar Wilhelm Englands-
konungur dó 1837, voru allir þeir,
sem gátu komið til mála sem rík-
iserfíngjar, — fyrir utan Victoriu,
dánir og hún varð drotning Breta-
veldis að eins 18 ára gömul.
Vietoria fekk afar strangt upp-
eldi, og móðir hennar hafði sjeð
fyrir því, að hún var aldrei lát-
in vera ein mínútunni lengur,
hvorki dag nje nótt. Karlmenn
hitti hún nærri aldrei, við og við
komu frændur hennar í heimsókn,
og henni leist vel á þá alla, en þó
Klölasilkl.
Crepe ; de Sine.
Satin.
SiIki^okkar.J
iloBChesterr
Aðalstræti 6 Laugaveg 40.
langbest á Albert prins, sem hún
seinna giftist.
Óvænt upphefð.
Nóttina, sem Wilhelm konung-
ur dó, óku á fleygiferð til Ken-
sington hallar, erkibiskupinn og
herbergisvörður konungs, og komu
þangað kl. 5 um morguninn. Þeir
fóru samstundis inn í höllina, þó
þeim veittist erfitt að fá inngöngu
á þessum tíma nætur. Klukkan 6
var Victoria prinsessa vakin, og
henni tilkynt að erkibiskupinn af
Canterburry og lord Conyngham
cskuðu eftir að ná tali af henni.
í morgunkjól gekk hún í fyrsta
skifti ein á tal við tvo karlmenn.
Þeir tóku á móti henni með djúpri
lotningu.
Hún tók strax eftir hve þeir
voru þögulir og alvarlegir á svip-
inn, og þá vissi hún að nú mundi
konungurinn dáinn, og að hún,
sem til þessa hafði lifað klaustur-
lífi, var orðinn drotning Breta-
veldis.
Strax í býti um morguninn
kallaði hún saman ráðherrafund,
og hún kom fram með þeim virðu-
leik, sem sýndi að hún skyldi þá
miklu ábyrgð sem á henni hvíldi,
að nú var hún sinn eigin hús-
bóndi. —■
Pyrsta fyrirskipun hennar kem-
ur kanske einkennilega fyrir
sjónir. Hún skipaði nefnjlega svo
fyrir, að rúm hennar skyldi flutt
úr herbergi móður hennar og hún
bað um að fá að vera alein í heila
klukkustund.
f fyrsta skifti í lífinu var þessi
18 ára gamla stúlka laus við að
vörður væri hafður um hana, og
það er enginn efi á að hún hefir
notið þess í ríkum mæli.
Eiginmaður drotningarinnar
valinn.
LEITIÐ
applýsinga um brunatrygingar og
ÞÁ MUNUÐ ÞJER
komast að raun um, að bestu
kjörin
FINNA
menn hjá
Rordi BraddMlirieo U
á
VESTTJRGÖTU 7.
Bími: 3569 Pósthólf: 1013
igælt
Hangikiflt
Og : Sw
Harðfisknr
fæsf i
Hún kunni mjög vel við að vera
stjórnandi þessa volduga ríkis. En
er tímar liðu fanst henni, að hún
yrði að eignast eiginmann sjer
við hlið. Á bernskuárunum hafði
hún dálítið verið að hugsa um
frænda sinn prins Albert Emanu-
el af Sachsen-Koburg-Gotha, og
fjöldskylda hennar leit svo á, að
þetta væri ráðhagur við hennar
hæfi. Prinsinn var á líkum aldri
og hún, hann var aðeins þrem
mánuðum yngri.
í fyrstu leit ekki út
fyrir að hún væri ánægð með
þessar ráðstafanir. Hún hafði ekki
sjeð prinsinn síðan þau voru bæði
börn, og hún tilkynti þegar að
hún gæti ekki hugsað sjer að
giftast manni, sem hún þekti svo
lítið.
Því var þó þannig fyrir komið
að þau hittust, og árangurinn varð
sá, að drotningin fekk brennandi
ást til prinsins, en ekki leit út
fyrir að prinsinn bæri sömu til-
finningar í brjósti gagnvart
henni.
Þó varð hjónaband úr, og er
tímar liðu varð prinsinum mjög
hlýtt til Vietoriu, en hann elsk-
aði hana aldrei, nje nokkra aðra
konu.
Lífið varð honum eintóm
skyldustörf, vann hann geisimikið
fyrir sitt nýja föðurland, Eng-
land.
Prinsinn var stórgáfaður maður
og prýðilega mentaður. Victoria
viðurkendi yfirburði manns síns
og fór að ráðum hans í flestu. Alt,
sem gert var í hennar stjórnartíð
var gert að hans vilja, meðan
hann lifði, og jafnvel eftir að
hann var dáinn gerði hún ekkert,
nema hún væri viss um, að þannig
mundi hann hafa. gert. Á seinni
árum ævi hennar var það stjórn-
málamaðurinn Benjaiiin Disreli,
sem svo að segja ákvað stjórnar-
störf hennar.
Hið konnnglega hjónaband.
Þau hjóniu voru að mörgu mjög
ólík. Það liðu nokkur ár áður en
Victoria lærði að fara eftir ráð-
um hans í öllu, og oft lenti í
sundurþykkju á milli þeirra. En
strax og henni var ljóst hve langt
hann stóð henni framar að gáfum
og mentun, ljet hún undan, og að
síðustu fór hún algjörlega að vilja
hans og tilbað hann og verk hans
í smáu og stóru. — Hiín var
hamingjusöm í hjónabandinu, en
hann aftur á móti tók alt sem
skyldur, er á hann væru lagðar í
lífinu. Þeim vai*ð níu barna auð-
ið, en jafnvel börnin gátu ekki
komið því til leiðar að hjónaband-
ið yrði innilegra. Hann saknaði
skilnings frá hennar hendi og án
hans gat hann ekki orðið fullkom-
lega hamingjusamur.
Frá fyrstu árum hjónabandsins
er sögð eftirfarandi smásaga af
hjónabandi þeirra.
Einu sinni sem oftar var smá-
vegis ósamkomulag milli hjón-
anna. Albert prins hafði farið til
herþergja sinna og læst að sjer.
Drotningin kom hlaupandi á eftir
honum í æstu skapi — opnaðu!
hrópaði hún, og barði á hurði'ua.
— Hver er þar? spurði prins-
inn.
— Drotning Breta!
En hurðin var ekki opnuð, og
ekkert hljóð heyrðist úr herberg-
inu.
— Opnaðu dyrnar!
— Hver er þar ? var svarað.
— Það er konan þín!
Þá voru dyrnar opnaðar fyrir
benni.
Prinsinn vann, eins og áður
er sagt geisimikið fyrir land sitt.
Eitt sinn hafði hann afar slæmt
kvef og læknirinn bannaði honum
að fara út. En eigi að síður fór
hann á fætur, vegna þess að hann
átti að mæta á vígsluhátíð, sem
haldin var á hæli fyrir örkumla
menn. Hann kom heim með háan
sótthita og dauðveikur. Samt sem
áður reis hann úr rekkju morgun-
inn eftir til að vinna að þýðingar-
miklum málum. Þrem dögum
seinna var hann liðið lík.
Victoria syrgði mann sinn mik-
ið. Hún dróg sig í hlje úr öllu
opinberu lífi, og gekk ætíð í sórgar
klæðum. Það var ekki fyr en hún
var orðin gömul, að hún kom op-
inberlega fram við og við, og það
gerði sitt, til að hún þótti svo
glæsileg er hún sýndi sig svo
sjaldan.
Victoria var ekkja í 40 ár, og
þó hún hefði verið f.jörug og kát
á sínum yngri árum, gerðist hxin
með aldrinum vörður siðgæðis og
dygða. En á því sviði gætti áhrifa
frá eiginmanni liennar. Hún var
sjervitur með köflum. Eitt var
það, að hún mælti svo fyrir, að
engan hlut, sem hún hefði notað,
n>ætti eyðileggja eða glata. Öll
föt hennar og aðrir gripir voru
geymdir, og skrá gerð yfir, svo
hægt væri að 'sjá, hvar hver hlut-
ur var og hvenær hann hefði ver-
ið notaður. Þannig var það einn-
ig með þá hluti, sem hún og prins-
inn höfðu notað, og þar á méðal
margir minjagripir. Gerði hún
þetta til að hún í ellinni gæti geng
ið um og látið gripina minna sig
á atburði, og farið í huganum yf-
ir alt líf sitt.
Eftir að Victoria var dáin, gaf
Edward sjöundi ríkinu höllina
Osborne, með því slcilyrði, að þar
yrði framvegis alt óbreytt eins og
hún skildi við það.
Enn þann dag í dag eru þar
gripir allir og klæði sem Victoria
bar, eins og til endurminninga um
þessa merkilegu drotningu Breta-
veldis. (Lauslega þýtt).
Hröbjaitur Hróbfartsson
andaðist að heimili sínu Simbakoti
á Eyrarbakka, 9. des. s. 1.
Hann var fæddur 20. okt. 1858,
á þeim bæ er For hjet og var þá
ein af hjáleigum Oddastaðar á
Rangárvöllum, eins og stendur í
þessari gömlu vísu:
„Eru kotin Odda hjá
Ekra, For og Strympa,
Vindás, Kumli, Kragi.þá,
kemur Hóll þar skamt í frá“.
Nú er For og fleiri þessi kot
óbygð, og lögð undir staðinn. Svo
er einhig víða annarsstaðar. Þar
sem kota krans, umgirtu tún stór-
staðanna, til varnar þeim og vinnu
þarfar, fyr á dögum, eru nú tætt-
ur einar eða sljett yfir með öllu.
En það var frá þvílíkum. býlum
út nm landið að aðalvinnukraftur-
inn kom. Börn fátækra smákota-
bænda gerðust venjulega vinnuhjú
binna stærri búenda, um lengri
eða skemri tíma og aft alla langa
æfi.
í Oddahverfinu ólst Hróbjartur
upp. Fyrst hjá foreldrum sínum,
Hróbjarti Sölmundarsyni og
Helgu lronu hans, sem bæði voru
af gömlum bændaættum, þar í
hjeraðinu, og sein rekja má til
Erlendar lögmanns á Strönd og
annara stórmenna af þeirri ætt.
Síðan gerðist Hróbjartur vinnu-
maður á ýmsum stöðum, þar á
meðal nokkur ár, á stórbýlinu
Móeiðarkoti- Og að vera langdvöl-
um í vist á fyrirmyndarheimili,
svo sem þessu, hafði jafnan mikil
og góð áhrif á unga menn, og setti
mót sitt á þá upp frá því.
Hróbjartur gerðist snemma stór
vexti, karlmannlegur á velli,
rammur að afli, kappsamur við
vinnu og vildi að verk sín yrðu
vinnuveitendum að sem bestum
rotum. En hafði óbeit á óeðlilegu
iaiupstríði og vinnustöðvunum. —
Hann var góður heyskaparmaður
og afburða sjómaður, einkum er
neyta þurfti þols og orku og
fkjótra handtaka. Hann reri 53
vetrarvertíðir og jafnan hjá mestu
sjósóknar-mönnum, svo sem þeim
riinari Sveinbjörnssyni í Sand-
gerði og Bjarna Guðnasyni í
Kirkjuvogi. En hjá þessum for-
rnönnum þóttu skipsrúm ekki
heiglum hent, þar var valinn mað-
nr við hverja ári. Og svipmikil
sjón var að horfa á þessa stóru
ug. sterku ménn, alskinnklædda,
róa bakföllum, liinum tuttugu áína
löngu og að sama skapi breiðu
og djúpu tíæringum; hvort heldur
það var í andviðri, metnaðar-kaþp-
róðri, eða þá einungis af fjöri, og
til þess — eins og þá var kallað *—
að bræða á sjer smjörið. — Það
var lítið um „margaríni“-át í þá
daga. ,
Árið 1893 kvæntist Hróbjartur
eftirlifandi konu sinni, Bjarghildi
Magnúsdóttir, bónda í Oddakoti
cg síðar á Yoðmúlastöðum í Land-
eyjum. Er hún gerðaleg kona og
rápmikil. — Urðu þeirra sam-
vistir góðar, eru fimm börn þeirra
a lífi, fjórar dætur og einn sonurf.
cr það Lúter Barnaskóla-húsvörð-
ur-í Reykjavík, dugnaðai-maður og
drenglyndur.
Annan son átti líróbjartur,
er Kristinn heitir, er hann bílstjóri
í Reykjavík, vel metinn maður og
vinsæll. 5
Fyrir rúmum 40 árum fluttu
Hróbjartur og kona hans til Eyrar
bakka og hafa búið þar síðan, á
ýmsum stöðum og lengst af átt
við fremur þröngan kost að búa.
En bæði voru þau hjón þrekmikil
og börðust samhent við örðugleik-,
ana, af alefli, á meðan heilsa og ,
aldur leyfðu. Tókst þeim að bæta ,
nokkuð hag sinn hin síðari ár, með
ofurlítilli f jenaðareign, eins og,
nú er títt meðal verkafólks á
Eyrarbakka.
En svo kom ellin og lieilsan
þvarr. Hróbjartur veiktist af inn-
vortis meini, vann þó til hins ýtr-
asta. Lagðist loks rúmfastur, all-
lengi, oft mjög þjáður, en bar
sjúkdóm sinn með miklu þreki og
meiri trúarstyrk en nú á sjer al-
ment stað. Og er hann fann clauða
sinn nálgast, bað hann um þjón-.
ustu sóknarprests síns, og að henni
rneðtekinni var hann hjartanlega
sáttur við guð sinn, lífið, og menn-
ina, og þessi stóri og fyr svo sterki
maður hlakkaði nú, eins og barn'
til jólanna — á himnum.
Og svo þegar stundin kom rjetti
bann öldruðu konunni sinni —
trygga förunautnum sínum, —•
uttærða höndina, — heilög þögn—»
og friður guðs færðist yfir and-
litið.
Þarna í litlu fátæklegu baðstof-
unni var nú sjötíu og sex ára lífs-
baráttu gamla verkamánnsin*
loldð.
XIV
Fiskútflutningur
frá Akranesi.
, Akranesi, 6. jan.
10 bátar hafa haft hjer samtök
um samsölu á ísuðum fiski til Eng-
lands í vetur og hafa leigt skip
til flutninganna. Fór togarinn Kóp
ur fyrstu ferðina í nóv. og
seldi þá mjög illa. Aftur fór Sindri
með aðra ferð í des. og seldi þá
svo vel, að útlif er fyrir að hinn
fyrri ferð vinnist, upp. Nú er Kóp-
ur nýfarinn í aðra ferð sína og
lofar markaðurinn undanfarna
daga ekki góðu. Það er eins og
adar bjargir sjeu bannaðar þó
einhverjir hefðu áhuga og elju til
þess að fórna atvinnu sinni fyrir
lítið. Ætla höft utanlands og inn-
an að draga alt í dróma?