Morgunblaðið - 31.01.1935, Page 2

2
M €> R G U N B L A t) I ©
JPinitudagiitn 31. jan. 1935.
Ötgfef.: H.f. ÁrrakuT, Reykj&Tfk.
Ritstjórar: J6n Kjartansson,
Valtýr StefánMoa.
Ritatjórn og afgrreióala:
Auaturatræti S. — Sfnil 1600.
Aufflýaingastjóri: R. Hafkarg:.
Augrlýsingaakri fatofa:
Austurstræti ÍT. — Sfnd 3700.
Heir^asfmar:
J6n Kjar'inasoo, or. 3T42.
Valtýr Stofánason, nr. 4220.
^rni Óla, nr. 3046.
E. Hafberg, nr. *T7t.
Áskrif tag jaUX:
Innaniands kr. Att á. aaánuM.
TTtanlands kr. 2.60 k nánufii.
i lausaablu: 10 aura eintnklS.
20 Rwra m»l Lesbök.
Húsmæðrafjelagið.
Þótt það sje fyrst og fremst
mjólkurmálið — með því ein-
dæma sleifarlagi sem þar hefir
ríkt að undanförnu — sem
safnað hefir húsmæðrum bæjar-
ins í fjölmennan fjelagsskap,
ætti það hverjum manni að vera
auðskilið ,að húsmæðurnar eiga
mörg sameiginleg hagsmuna-
mál.
Þess vegna ber að fagna því,
að nú hefir fyrir ötula forgöngu
nokkurra áhugasamra kvenna
■— verið stofnað Húsmæðráfje-
lag Reykjavíkur.
Þessi fjelagsskapur húsmæðr-
anna getur mörgu góðu til leið-
ar komið.
Fyrsta vérkefni hins nýja
Húsmæðrafjelags verður að
sjálfsögðu það, að reyna að fá
lagfæringar á framkvæmd
mjólkursamsölunnar. Þetta mál
snertir hvert einasta heimili í
bænum.
Húsmæður hafa undanfarið
reynt að ná samkomulagi við
mjólkursölunefnd í þessu máli,
en ekki tekist, vegna þver-
móðsku þeirra pólitísku snáka,
sem þar ráða.
Nú er ætlan húsmæðranna að
leita samvinnu um þessi mál
við framleiðendur sjálfa. Hús-
mæðurnar skilja það, að í þessu
máii fara algerlega saman hags
munir neytenda og framleið-
enda. Þær treysta því, að bænd
ur skilji þetta einnig.
En að sleptu mjólkurmálinu,
eru það auðvitað mörg önnur
velferðarmál heimilanna í bæn
um, sem Húsmæðrafjelagið mun
láta til sín taka. Má í þvi sam
bandi minna á, að húsmæðurn-
ar gætu miklu áorkað í því, að
koma á hollara og heilsusam-
legra mataræði meðal almenn-
ings, með fræðslu og leiðbein-
ingarstarfi á ýmsum sviðum.
Þar geta húsmæður bæjarins
einnig haft samstarf við hús-
mæður í sveitum og báðum að-
iljum orðið til gagns og hags-
bóta.
Morgunblaðið óskar hús-
mæðrunum til hamingju með
hið nýja fjelag, því verkefnin
eru mörg og mikil, sem þess
bíða, bæjarfjelaginu og þjóð-
inni til blessunar.
Þjóðverjar og Danir
gera verslunarsamning.
Berlín 29- jan. F.l'.
Fundarhöldum, sem staðifi hafa
yfir undanfarnat- vikur, uni við-
skiftasamning in.ilJi Þýskalands og
Danmerkur er nú lokið, og var
samningurinn undirritaður í Ber-
lín 24. jan-
Hú5mc2ðrafieiag Reykjauíkur
stofnað í gcer.
Ó stofnfunöinum uoru mœttor
um 450 húsmceður.
Bráðabírgða stjórn kosín og henní meðaí annars
falíð að tala víð stjórn Mjólkurhandaíags Saður-
Iands um framkvæmd Mjólkttrsamsöltmnar.
Þrátt fyrir útsynnings hríð-
arveðrið í gær, tókst húsmæðr-
um bæjarins að fylla nálega
Nýja Bíó, á stofnfund Hús-
mæðrafjelags Reykjavíkur. —
Sátu fundinn um 450 konur, en
auk þess höfðu margar skrifað
sig í fjelagið, sem ekki gátu
mætt á stofnfundinum.
Frú Guðrún Lárusdóttir setti
fundinn, en fundarstjóri var
kjörin frk. María Maack og rit-
ari frú Jónína Guðmundsdóttir.
Frú Ragnhildur Pjetursdóttir
skýrði frá undirbúningsstarfi
forstöðunefndar húsmæðra að
stofnun húsmæðrafjelags og
hver tifgangurinn væri með f je-
lagsstofnun þessari.
Var einróma samþykt á fund
inum, að stofna
Húsmæðraf jelag
Reykjavíkur
og kosin bráðabirgðastjórn fje-
lagsins. Þessar hlutu kosningu:
Frú Eygló Gísladóttir,
frú Guðrún Jónasson,
frú Guðrún Láyusdóttir,
frú Jónína Guðmundsdóttir,
frú Margrjet Kr. Jónsdóttir.
frk. María Maack,
frú María Thoroddsen,
frú Ragnhildur Pjetursdóttir,
frú Unnur Pjetursdóttir og
Var þessari bráðabirgðastjórn
falið að semja lög fyrir fjelag-
ið og undirbúa næsta fund. Enn
fremur, að hafa með höndum
framkvæmdir húsmæðra í
mjólkurmálinu.
Húsmæður ætla að
snúa sjer til Mjólk-
urbandalags Suður-
lands í mjólkurmál-
inu. —
Frú Guðrún Lárusdóttir
skýrði á fundinum frá síðasta
samtali húsmæðranefndar við
mjólkui-sölunefnd,,sem fram fór
í gærmorgun.
Var ekkert á því samtali að
græða. Meiri hiuti mjólkursölu-
nefndar vill ekki sinna kröfum
húsmæðranna, nema að mjög
litlu leyti.
Þess vegna var á fundi hús-
mæðra í gær samþykt einróma
8vohl.jóðandi tillaga:
„Fundurinn samþykkir að
fela bráðabirgaðst jórn Hús-
mæðraf jelagsins að tala við
stjórn Mjólkurbandalags Suður-
lands og heyra álit hennar um
ágreiningsatriðin, sem risið
hafa viðvíkjandi fyrirkomulagi
mjólkursamsölunnar“.
Fleiri tillögur komu fram á
íundinum snertandi fram-
kvæmdir Samsölunnar, en frest-
að atkvæðagreiðslu um þær,
þar til vitað er, hvaða undir-
tektir húsmæðurnar fá hjá
stjórn Sjjdíkurbandalags Suð-
urlands.
En samþykt var á fundinum
eftirfarandi tillaga frá frú Sig-
ríði Sigurðardóttur, Bjargi:
„Fundurinn skorar á rikis-
stjórnina, að gefa nú þegar
frjálsa sölu á allri nýmjólk,
sem framleidd er í lögsagnar-
umdæmi Reykjavíkur og und-
anþyggja hana verðjöfnunar-
skatti með bráðabirgðalögum,
þar eð fullyrða má, að sú fram-
leiðsla þolir engar nýjar álög-
ur“.
Margar konur tóku til máls á
fundinum og báru fram kvart-
anir viðvík.iandi framkvæmd
Samsölunnar, mjólkurgæðum o.
fl. Meðal þeirra, sem þarna töl-
uðu var frú Guðrún Hermanns-:
dóttir frá Breiðabólstað, sem
skýrði fxá mörgu og merkilegu
úr reynslu sinni viðvíkjandi
meðferð mjólkur. Einnig töluðu
þarna frú Guðrún P.jetursdótt-
ir, frk. Þuríður Sigurðardóttir
og fleiri!
Fundurinn fór prýðilega fram
og ríkti þar fullkomin eining.
■k’ ‘ / k»' i .. j.
Uantraust
á stjómina.
Samþykt á fundi að
Egilsstöðum á Yöll-
um.
í fyrradájg var haldinn fundur
að Egilssföðum á Nr()llum, og
lúifðu til haus hoðað þeír Egils-
st-aðabrœður., Svrinn og P.jetur
.lónssynir ög (SÍRli bóndi á Skóg-
arge rði.
Hvert var verkefni fmidariijs''
hefir hlaðið ekki frjett. En þajð
þvkir tíðin'dum sæta, að á fúndi
jþessmn korn fram lantranststillaga
|á ríkisstjórnina og var hún sam-
jþykt með 48:45 atkvæðnmr Þetfa
gerðist í kjönlæmi Eysteins fjár-
j málaráðherra og hafði IWt-'vAúótl-
Jstæðingur lians og samhegy.íj’or-.'
steinn Jónsson kaupf .jela j|ksi,jóri
á Heyða'l-firði smalað á ÍTlndi4in,
ti! þess a'&Æiípiyn'a að'Jrygg.ja þir;.
meirihluta stjórriarmegiw. En þáð
ekkf};- , - <
PéllandsMr
Görings.
Be.rlíij 29. .jan.FB
‘SamlfVtemt lipplýsii'lgnm frá rík
issfjórrfinni er (föh'ring, söíri nú
dvelst f Póllánffi’ tíin stmidá'.rsakir
í veiðiferð Jfinsvegar tnun
I
lmnn .jafnframt eiga viðræður
stjórrmiálá eða viðskifl'alögs eðlis
þæði við Pilsudski og Beek ntan-
ríkismálaráðherra. (IJP.).
Hví heimta bændur ekki Mjólk-
ursamsöluna í sínar hendur?
Ekki er minsti vafi á því, að
mjólkursölunefnd hefir þegar
bakað bændum stórtjón með
mörgum sínum heimskulegu ráð
stöfunum í mjólkurmálinu og
með hinni dæmalausu stirfni og
þvermóðsku í garð neytenda
mjólkurinnar.
Forstjóra Mjólkurfjel. Reykja
víkur reiknaðist svo til, að að-
eins samningurinn við brauð-
gerðarhús sósíalista muni baka
Samsölunni um 60 þú». kr. tjón
á &rl. Þetta fje er tekið af fá-
tækum framleiðendp..m, til þess
að geta styrkt flokksífjóð sósí-
alista!
Þá er það ekkert smáræði,
tjónið, sem bændurbíða við
það, að Samsalan er sjálf að
reka á eigin ábyrgð og áhættu
um 30 mjólkurbúðir hjer í bæn
um. Þessar búðir eru rándýrar
í rekstri og þeirri starfsemi
fylgir jafnan mikil áhætta.
Kunnugir fullyrða, að Sam-
salan hefði getað selt alla búða
mjólkina fyrir örlítið gjald, að-
eins 2 aura á líter. Sjá allir, að
slíkt fyrirkomulag hefði verið
ólíkt hagkvæmara fyrir bændur
og við það sparast mikið fje.
Fyrir neytendur hefði þetta
einnig verið mikið hagræði, þvi
mjólkurbúðirnar hefðu þá get-
að orðið talsvert fleiri en þær
nú eru.
Þ'á þarf ekki orðum að því
að eyða, hvílíkt feikna tjón
mjólkursölun.efnd hefir þegar
bakað bændum með hinni dæma
lausu stirfni og þvermóðsku,
sem hún á öllum sviðum hefir
sýnt neytendum.
1 hvert sinn sem neytendur
hafa borið fram rjettmætar
umkvartanir við mjólkursölu-
nefnd og óskað lagfæringar á
einhverju, þá hefir svarið jafn-
an verið kreftur hnefinn í and-
lit þeirra, skammir og svívirð-
ingar. Er skemst að minnast, í
þessu sambandi, þegar rokið
var í Ríkisútvarpið til þess að
ausa svíviFðfngum yfir húsmæð
ur í Reykjavík, fyrir það, að
þær höfðu bofið fram kröfur
um lagfærtngar á' framkvæmd
Sahisölunnaf*.’ En húsmæðurnar
fengu ekki að vhrja sig; þeim
var varnað að taka þátt í út-
varpsumræðunum!
Hvað ætla bændur
að gera?
Öll framkoma mjólkursölu-
nefndar í mjólkurmálinu, og
það hvort sem litið er á málið
frá sjónarhól framleið^nda eða
neytenda, er með þeim endem-
um, að það gegnir í raun og
\<jru furðu, ( að bæn^ur skuli
ekki hafa risið upp alment og
heimtað fáráðlinga þá burt,
sem þessum málum hafa sjórn-
að til þessa — öllum . aðiljum
til tjóns og sjálfum, sjer til
skammar.
Að vísu hafa komið fram
raddir -—- og þær ákveðnar og
háværar — úr hóp hænda, er
heimtað hafa Samsöluna nú
þegar í hendur framleiðeada
sjálfra. Þessar raddif komu
skýrt fram við útvarpaumræð-
urnar á dögunum.
Þetta er einmitt það, sem
bændur eiga nú þegar að gera.
Þeir eiga svo að segja alt sitt
undir því, að vel takist fram-
kvæmd mjólkurlaganna. Þeir
vita, að hinir pólitísku mat-
goggar, sem öllu ráða í mjólk-
ursölunefnd, eru á góðum végi
með að eyðileggja allar þær
vonir, sem tengdar voru við
mjólkurlögin.
Hvað á þetta lengi að ganga?
Hvað á þeim Sveinbirni Högna-
syni og Guðmundi Oddssyni
lengi að þolast, að nota aðal-
framleiðsluvöru þúsunda fá-
tækra bænda ,til eflingar póli-
tískri starfsemi sósíalista í
Reykjavík?
Iþróttamál Hafnar-
fjarðar rædd á
borgarafundi.
Hafnarfirði, 30. jan. FÚ.
Almennur borgarafundur var
haldinn hjer í Hafnarfirði síð-
astliðinn sunnudag að tilhlutun
Knattspyrnufjelagsins Haukar,
til þess að ræða um íþróttamál
Hafnfirðinga, og hvemig mætti
bæta úr örðugleikum þeim, sem
hafnfiskir íþróttamenn ættu við
að búa.
Hallstéinri Hinrikssori fim-
leikakennari hafði framsögu úm
sundmál bæjariris; Jón Magn-
ússon um knattspyrnuíþróttina,
en Adolf Björnsson um íþrótta-
mál yfirleitt. Umræður urðu
ítarlegar, og þó einkanlega um
sundmál. Til máls tóku auk
framsögumanna, Grímur And-
rjesson, Loftur Bjarnason,
Kjartan Ólafsson, Þorléifur
Jónsson, Bjarni Snæbjörnsson,
Guð.jón Guð.iónsson, Davíð
Kristjánsson, Vilhelm Stefáns-
son, Guðmundur Gissurarson,
Hermann Guðmundsson og
Benedikt G. Waage.
Á fundinum voru 135 manns,
þegar flest var.
Nokkrar tillögur voru sam-
þyktar. Skorað var á bæjar-
stjóm og skólaneínd Hafnár-
fjarðar að sjá bæjarbúum fyrir
viðunandi skilyrðum til sund-
náms, og ennfremur skorað á
bæjarstjórn að athuga skilyrði
fyrir því að koma upp nýjum
íþróttavelli, en að endurbæta í
bili gamla íþróttavöllinn. Þá^var
skorað á þingmann kjördæi?>is-
ins að stuðla að því, að Alþingi
veitti fje til að koma upp hit-
aðri sundkenslulaug í Haínar-
firði. Loks var skorað á stjórn
íþróttasambands íslands að
skipa þegar íþróttaráð til að
hafa með höndum yfirstjórn
íþróttaniála í kaupstaðnum.
Þá óskaði fundurinn þess, að
fimleikahús bæjarins, sem bæj-
arstjórn hefir ákveðið að flytja
að barnaskólanum, verði flutt
sem fyrst.