Morgunblaðið - 26.03.1935, Blaðsíða 3

Þriðjudaginn 26. mars 1935.
MORGUNBLAÐIÐ
3
Slifirnmliðið í RlM -
fastráðið i því, að ganga milli
t bols og höfuðs á úfgerðinni.
Það sem viS krefj-j
umst.
Haraldur Guðmundsson lýsti1
því yfir í þingræðu á laugar-
daginn, að það væri afráðið, |
að láta frv. Sjálfstæðismanna
um skuldaskil fyrir útgerðina
enga afgreiðslu fá á þessu
þingi.
Af því það fer tvennum sög-
um um það, hvað það sje, sem
Sjálfstæðismenn fara fram á
fyrir útgerðina, vil jeg skýra
frá þessu svo umbúðalaust, að
allir megi skilja.
í frumvarpi okkar Sjálfstæð-
ismanna er farið fram á aðeins
eitt. Það er, að útflutnings-
gjaldið til ríkissjóðs af sjáv-
arafurðum sje af numið. Þetta,
og ekkert annað, er farið fram
á við ríkið í frumvarpi okkar.
Hitt er sjermál útgerðarinnar
og ríkinu óbeint viðkomandi,
að við ætlumst til að útgerðin
myndi sjðð til viðreisnar sjer
af útflutningsgjöldunum, —
Skuldaskilasjóð.
Er krafa okkar
ósanngjörn, eða er
hún óhyggileg?
Það er vitað, að þjoðin lifir á
atvinnuvegunum. Því er það að
allir vitrir og góðgjamir menn
óska þess ;að atvinnuvegum
þjóðarinnar farnist sem best.
Það er af því, að undir því á
landsfólkið líf s'itt. Hitt er
aukaatriði, að ef verulegur
tekjuafgangur er hjá atvinnu-
greinum, þykir rjett að þsér
borgi beint til ríkisþarfa ein-
hvem hluta af 'þeiiA tekjuaf-
gangi.
En ef avinnugrein er rekin
með tekjuhalla, er það óðs
manns æði að taka hluta af
tekjum hennar beint til ríkis-
þarfa. Með því er stofnað til
þess, að atvinnugreinin færist
saman eða leggist niður, og að
sá hluti landsfólksins, sem á
þeirri atvinnugrein hefir lifað,
komist á vonarvöl.
Nú er það svo, að útgerð hef-
ir oft verið rekin með góðum
hagnaði hjer á landi, og á þeim
árum var það upp tekið að láta
útgerðina borga beint í ríkis-
sjóð ákveðinn hundraðshluta
af andvirði aflans. Auðvitað var
þessi skattstofn upphaflega
hugsaður sem ágóðahluti, og
átti því að sjálfsögðu að hverfa
ef útgerðin yrði rekin án ágóða
eða með tapi. Að öðrum kosti
verður hann ekkert annað en
refsiskattur fyrir það að fram-
leiða verðmæti.
Nú er það öllum vitanlegt,
að útgerð íslendinga hefir ver-
ið rekin með stórtapi nokkur
undanfarin ár. Með því eru
rökin fyrir þessum skatti hrun-
in, ef þau hafa nokkurntíma
til verið.
Við Sjálfstæðismenn höldum
því fram, að þessi atvinnugrein
eigi fyrst og fremst að vera
fyrir þá, sem að henni vinna.
Fyrirtækið sjálft og fólkið
verði fyrst að fá sínum þörfum
fullnægt, síðan komi röðin að
ríkissjóði, og helst að hann láti
sjer nægja það, að útgerðar-
fyrirtækin og þeir, sem að út-
gerð vinna, verða því gildari
skattborgarar, sem þeir bera
meira úr býtum.
Andstæðingar okkar halda
því hinsvegar fram, að ríkis-
sjóður eigi fyrst að taka sína
ausu fulla. Hans krafa sje for-
gangskrafa. Þeir, sem atvinnu-
veginn stunda, megi svo hirða
afganginn. Það komi ríkinu
<ekkert við, hvort það nægir til
að fæða fólkið og halda at-
vinnutækjunum við.
Þetta er það sem í milli ber:
Við Sjálfstæðismenn álítum að
fyrsta hlutverk sjávarútvegs-
ins, eins og annara atvinnu-
greina þjóðarinnar, sje, að sjá
fólkinu fyrir nauðþurftum þess.
Andstæðingar okkar álíta að
fyrsta hlutverk hans sje, að
! afla ríkisstjórninni fjár til
; eýðslu.
! En að deilunni um útvegs-
málin á þingi nú ogífyrra liggja
þó dýpri rætur en þessi skoð-
1 anamunur okkar fylgismanna
einstaklingsframtaksins og fylg
ismanna ríkisrekstrarins.
Óvildin til atvinnu-
rekandanna.
Árum saman hafa forystu-
menn núverandi stjómarflokka
lifað á því pólitískt að ofsækja
atvinnurekendur, einkanlega út
gerðarmenn.
Þessar ofsóknir hafa fætt :af
sjer óslökkvandi óvild til út-
gerðarmannastjettarinnar. Hef-
ir þar ekki brugðist hið alkunna
| lögmál, að mönnum verður illa
við þann sem þeir hafa gert
rangt til og unníð tjón. Þessi
óvildvhefir blindað svo núv. rík
isstjórn og hennar nánustu, að
lið þetta getur ekki lengur gert
neinn greinarmun á atvinnuveg
inum sjálfum og þeim, sem
stjórna honum. Þorstinn í það,
að sjá útgerðarmennina „fara
í hundana“ hvern af öðrum
hefir forhert mennina svo, að
þeir annað tveggja sjá ekki,
eða láta sjer í ljettu rúmi
liggja, að þær þúsundir menna,;
sem lifa á útgerðinni beint eða
óbeint, lendi í atvinnuleysi og
síðan kannske í hinni dýpstu
neyð.
Það hafa ýmsir sagt við mig,
að ríkisstjómin og lið hennar
hafi sýnilega miklar áh\ :gur
og horfi með ugg óg kvíða fram
í tímann. Og að orsök þes nrar
hrygðar muni vera erfið.eibar
stærsta atvinnuvegar þjóðarinn
ar, sjávaruivegsins.
Þetta er áreiðanlega fullkom
inn misskilningur. Eða hvernig
gæti það áí sjer stað, að menn,
sem sótt hafa að ákveðnu marki
af öllum lífs og sálar kröftum, (
fyllist hrygð og kvíða, er 1 e’ 1
sjá með vissu, að vonir þelrra
muni rætast?
Islenskur saltfiskur.
Tilraun h.f. „Alliance" um sölu
beint til neytenda, bæði hjer
og á Norðurlöndum.
Samtal við Kristján Einarsson fulltrúa
Eins og getið var hjer í blað-
mu í fyrradag hefir hlutafje-
lagið Alliance í Reykjavík gert
tilraun um það að selja salt-
fisk beint til neytenda, eigi að
eins hjer í bænum, heldur einn-
ig á Norðurlöndum, Þýskalandi
pg víðar. Þessi fiskur kom fyrst
á markaðinn hjer í gær, og
þykir ágætur.
Vegna þess að hjer er um
nýa tilraun að ræða, sneri
illi sölu nú þegar á fiski þess-
um?
— Nei, við búumst við að
það þurfi mikla vinnu og lang-
an tíma til þess, jafnvel nokk-
ur ár, en líki vara þessi vel og
verði sjeð um að hún fáist í
almennum matvörubúðum, í
þeim borgum og bæjum í Mið-
Evrópu íog Norðuplöndum, sem
örðugast er að fá góðan og
óskemdan fisk, virðist okkur að
gætar þessa fáu daga síðan sal-
an var reynd, en auðvitað er
það of stuttur tími til þess að
dæmt verði um hvernig salan
muni ganga í framtíðinni. En
jeg vil biðja yður að endurtaka
þá afsökun okkar til reyk-
vískra húsmæðra að áletrun
umbúðanna er á dönsku en
ekki á íslensku — nú á byrj-
unarstigi. Tilraunin er aðallega
gerð fyrir erlendan markað og
meðan ekki var sjeð hversu
sala fisks þessa gengi hjer,
var of kostnaðarsamt að útbúa
sjerstakar umbúðir til þess.
Jeg býst við að kaupendum
hjer þyki fiskur þessi dýrari en
venja er til, en jafnframt og
jeg minni á það, vil jeg minna
á hitt:
Morgunblaðið sjer til Kristjáns sölumöguleikarnir geti orðið
Einarssonar framkv.stjóra og miklir er stundir líða fram.
spurði hann hvers vænta mætti — Hvernig er útlit með sölu
af henni. fisks þessa í Reykjavík?
Kristján svaraði svo: — Undirtektir hafa verið á-
--- Það, sem fyrir okkur vakir | mimmm-mmmmm—mmmm—
er að vinna nýan markað fyrir
saltfisk með því að gera þessa
aðalframleiðsluvöru okkar að-
gengilegri fyrir neytendur, en
áður hefir verið.
Við tökum aðeins það besta
af fyrsta flokks fiski, % eða %
þurkum hann, sem kallað er,
skerum síðan burt fremsta
i
hnakka og þunnyldisbeín, sporð
og alla ugga. Er hann síðan
'brytjaður niður í hæfileg stykki
og pakkaður í pappír, síðan í
pappaumbúðir, og loks í 50
1)
2)
3)
4)
að hann er valinn úr fyrsta
flokks fiski,
að eigi eru uggar, sporðar
og annar úrgangur með í
þeirri vigt er seld er,
að hann er hreinn,
að hann fæst altaf í næstu
búð.
Þýskur knattspyrnumanna-
flokkur kemur hingað í sumar..
Islenskir^ knattspyrnumenn fára
til Þýskalands i september.
| Eins og áður hefir verið getið
hjer í blaðtnu, þá barst Knatt-
1 spyrnuráði Reykjavíkur tilboð frá
j Norrænaf jelaginu þýska þess efn-
kg. trjekassa, ef hann er ætl-! ig að sendur yrði flokkur íglenskra
aður til útflutnings. Er hins til ÞýskalandS
ýtrasta hreinlætis gætt frá ; að surari gepn þvi a8 hinf?a8 kæmi
þýskur knattspyrnumannaflokk-
ur.
Er þetta í fyrsta skifti sem
knattspyrnumenn vorir fá slíkt
á að taka tilboðinu.
Undanfarnar vikur hafa því
staðið yfir samningar um þetta
milli Knattspyrnuráðs annarsveg-
ar og forstöðnmanns skrifstofu j
Norrænafjelagsins í Berlín, Alex- J
ander Funkenbergs, og þýska •
knattspyrnusambandsins hinsveg-1
ar. Einnig befir í
til að mál þetta
frá
byrjun, enda verja umbúðirnar
hann bæði í flutningi og á út-,
sölustöðunum að fullu fyrir |
öllum óhreinindum.
-r— Eru líkur til þiess að fisk- j
ur þessi seljist betur — eða Wboð.0? fellst' Knattspyrnuráð að
víðar — erlendis en venjuleg- j sjálfsögðu
ur útflutningsfiskur? #
— Það er von okkar, og bygg
ist hún aðallega á því að venju
lega pakkaður fiskur þolir ekki
geymslu í algepgum matvæla-
búðum. Kvarta seljendur undan
því, einkanlega í hitatíð, að
hann lykti fljótt, og jafnvel
það svo mjög, að hann spilli
fyrir sölu alls annars varnings
verslunarinnar. Auk þess eru
umbúðirnar mjög óaðgengilegar
og jafnvel fiskurinn sjálfur í
heilu lagi með alla sína ugga
og úrgang.
Höfum við hugsað okkur að
hafa nægilega kalt geymsluhús
í hverri- borg sem sala yrði
reynd í og flytja fiskinn þaðan
til sölubúðanna með Htlu milli-
bili, jafnvel dág ega, til þess
að tryggja það að varan kom-
ist til neytendanna að fullu ó-
skemd, hrein og í handhægum
umbúðum, iafnfraipt því sem
hún snillir ekki fyrir sölu ann-
ars varnings.
— Búist þjer við að ná mik-
lesendum sinum frá því, sem gerist
í |>essu máli, sem allir íþróttavin-
ir fylgjast með af miklum áhuga.
Þetta er í fyrsta jskifti, sem ís-
lenskum knattspyrmimönmim gefst
tækifæri til að sækja erlenda
knattspynramenn heim. Yonandi
getnr þessi Þýskalandsför orðið
til þess að hægt verði áð senda iiir-
vals knattspyrnulið á Olymsleik-
ana í Berlín 1936.
Síldveiðatilraunir
Árna Friðrikssonar
byrja sennilega í
næstu viku.
Árni Friðriksson fór með
S. í. lagt sitt Lyru síðast til Vestmannaeyja,
næði fram að (til þess að undirbúa fyrirhug-
síld-
ganga. | aðar tilraunir sínar með
Flokkur þýskra knattspyrnu- veiðar með botnvörpu.
mahna, sem verður að mestu skip- ! Síðan hefir varðskipið Þór
aður iStúdentum, og nokkrir leik-
fimismenn, eru væntanlegir hing-
i unnið að því að rannsaka botn-
lag og sjávardýpi á þeim slóð-
að í júlí í sumar. Þeir munu keppa ' um> sem reyna á veiðar þessar.
lijer við úrvalslið nokkrum sinn- i Er buist við að Þeim undirbún-
um, en tilhögun leikanna ev ekki iugsrannsóknum v^rði lokið um
að fullu ráðin ennhá. næstu helgi.
íslenskur flokkur knattspyrnu- ^ðr bemur suöggva ferð til
manna fer til Þýskalands í sept- Eeykjavíkur einhvern næstu
ember, verða þeir með fylgdar- ; óaga. Sennilega fer Geir Sig-
Nei, ef eitthvað amar að
‘diórninn;, á hún vissulega eina
raunabót: Vissuna um hrun út-
rðarinnar.
Sigurður Kristjánsson.
möunum, 20 talsins. Þeir fara
hjeðan til Hamborgar og síðan
ferðast þeir í tvær vikur víðsveg-
ar nm Þýskaland og keppa í
nokkrum helstu horgum, m. a. í
Hamhorg, Mtinehen og Berlín.
1 Norrænaf jelagið þýska og skrtf-
stófur þéss, í sámbandi við íþrótta
sambandið þýska. mun sjá um
komu fslendingánna og dvöl
þbirra í Þýskalandi, en yfirstjórn
méð kömu þeirra og dvöl verður
í úöndumJ Fnnkenbergs.
urðsson þá með honum til Eyja,
en Geir ætlar að vera Árna til
aðstoðar við veiðaraar.
Lúðrasveitin" „Svanur“ stjórn-
j andi Hallgrímur Þorsteinsson, kom
að Lauganesi í gær kl. 3 og
skemti sjúklingum þar með hljóð-
! færaslætti. — Seinna um daginn
, kom blandaður kór undir stjórn
| Sigfúsar Eijiarssonar og skeinti
jsjúkl. með söng. Hafa þeir beðið
iMbl. að færa komumönnum bestu
Morgunblaðið mun síðar skýra þakkir.