Morgunblaðið - 26.03.1935, Blaðsíða 4

4
v o R r > v h \ r> t
Þriðjudaginn 26. mars 1935.
Hljómsveit Reykjavíkur:
\ Bach og Handel
hljómleikar.
Handel.
Aðrir hljómleikar Hljóm-
sveitar Reykjavíkur verða
haldnir í Gamla Bíó annað
kvöld, og hefjast kl. 7*4.
Eru hljómleikar þessir helg-
aðir 250 ára minningu hinna
miklu tónskálda Bachs og
Hándels.
Leikinn verður meðal annars
hinn stórfenglegi konsert Bachs
fyrir 3 flygel og hljómsveit, og
leika þeir kennarar Hljómlist-
arskólans, Árni Kristjánsson,
Páll ísólfsson og dr. Mixa þar
einleik.
Eftir Hándel verður leikinn
forleikur að Messias, „Konserto
grosso“ og aría. Erinfremur
verður leikin symphonia eftir
Th. E. Bach son tónskáldsins,
sem var ,,hirðmúsíkus“ hjá
Friðrik mikla.
Um allan hinn mentaða heim
er nú minst þessara tveggja
mikilmenna og andans jöfra á
sviði tónlistarinnar — og ís-
land lætur ekki sitt eftir liggja.
Stærsti kíkir
fi heimi.
í glerverksmiðjunum í Corning
í U. S. A. er um þessar mundir
verið að steypa linsu í kíki, sem
verður að öllum líkindum stærsti
kíkir sem sjest hefir. Linsan á að
vera 5 m. í þvermál. Verður með
lienni hægt að kanna lrimingeim-
inn í 900 milj. ijósára fjarlægð,
og ætlað er að stjörnufræðingar
geti í þessum nýja kíki uppgötv-
,að alt að 500 nýja heima. Enn-
fremxir mun vera hægt að ijós-
mynda stjörnuhimininn á tíu sinn-
um skemri tíma en áður, vegna
hins fádæma Ijósmagns í kíkinum.
]>að tekur um níu tíma að
s'teypa linsuna. Hún vegur nær
20 tonn. En þrjú ár fara í að kæla
glerið og slípa. Er gert ráð fyrir
að stjörnukíkirinn muni kosta
fullgerður sex milj. dollara.
Einn koss fyrir hvert mark.
Flestar leikkonur vilja láta taka
eftir sjer, og vekja athygli á sjer
á ýmsan hátt, Bette Davis, film-
stjarnan ameríska var fyrir
skömmu viðstödd knattleik. Fyrir
knattleikinn lofaði hún að hver
keppandi sem skoraði mark skyldi
fá koss.
Hún hjelt loforð sitt. Eftir leik-
inn komu fimm ungir menn og
fengu kossinn.
Johann Sebastian Bach.
250 ára minning tónskáldsins fræga.
Johann Sebastian Bach.
Það var einkennileg tilvilj- kirkjunnar í Ltineburg. Við
un að tvö mestu tónskáld hirðina í Hannover var þá
Þjóðverja, Hándel og Bach, lögð mikil rækt við tónlist, og
voru fæddir sama árið og báðir það var því ekki undarlegt, að
í Sachsen-Thtiringen, þar sem Bach væri boðið að taka þátt
Luther hafði starfað. En þar í hljómleikum í hallarkirkjun-
sem Luther varð fyrst frægur um í Cellee og Braunschweig.
í fööurlandi sínu, urðu þeir Hann var líkaboðinn til Lúbech
fyrst frægir erlendis. og Hamborgar, en árið 1703
Hándel varð stórauðugur af var hann gerður að hirðhljóm-
list sinni, en Bach var fátækur sveitarstjóra í Weimar. — Þar
alla ævi. Varð það sannspá, er hefir honum þó ekki fallið vel,
Leopold fursti í Anhalt-Dessau því að árið eftir er hann kom-
sagði einu sinni við hann: inn til Arnstadt, síðan fór hann
„Jeg skal segja yður eitt. til Múhjhausen og svo þaðan
Tónlistin er hrífandi fögur, en aftur til Weimar.
þjer getið ekki lifað á henni!“ Laun hans voru jafnan lítil:
Bach varð ekki auðugur af „Jeg berst í bökkum“, segir
list sinni. En þó eru tónsmíðar hann í einu brjefi, „og fátækt-
hans hinar fegurstu, sem in er mín fylgikona“.
nokkru sinni hafa komið fram En nú gerðist sá atburður
í kirkjumúsík. Hann greip þar er kom nafni hans á loft um
á öllum strengjum. Alt, sem alla álfuna. Árið 1717 átti hann
hreyfir sjer í brjóstum mann- að keppa, í hljómlist í Dresden
anna og í náttúrunni, kom fram við snillinginn Marchand. En
í tónum hans: hjal barnsins, þegar til kom, þorði Marchand
sorgarandvörp hinna þjáðu, ekki að ganga á hólm við Bach,
siguróður hinna sterku, sem guð því að hann sá, að hann myndi
hjálpar og að lokum hrynjandi bíða lægra hlut. Hann tók því
dýrðaróður til allífsms. Milj- þann kostinn að flýja borgina,
ónir manna, kynslóð eftir kyn- og það var sama hvernig var
slóð, hafa sótt nýtt þrek og farið að honum, hann var ófá-
nýja von í tónverk Bachs, og anlegur til þess að koma þang-
enn í dag hrífa þau hjörtu að aftur. En fyrir þetta varð
fjöldans og lyfta hugum manna nafn Bachs á allra vörum, og
út yfir lífsins strit, þangað sem Leopold fursti í Anholt gerði
allar áhyggjur hverfa. hann að hirðhljómsveitarstjóra
Bach var fæddur 21. mars sínum.
1685 í Eisenach. Foreldra sína En ekki undi Bach þar lengi.
misti hann í æsku og varð þá Árið 1723 gerðist hann „musik-
upp á frændfólk sitt kominn direktor og Kantor“ við Tómas-
og hjálp góðra manna. Bróðir arkirkjuna í Leipzig og þá var
hans, sem var organisti í Ohr- umferðalífi hans lokið. Og nú
druf, kendi honum undirstöðu- samdi hann hverja tónsmíðina
atriði hljómfræðinnar, og furð- á fætur annari og fóru þær
aði hann á því hve skilningur sigurför um allar jarðir, þar
drengsins var næmur, og hve sem mótmælendatrúarmenn
mikla ást hann hafði á tónlist. áttu heima. Friðrik mikli frjetti
Þegar Bach var 15 ára komst um manninn og bauð honum
hann í kirkjukór Michaelis- til Potsdam. Var Bach tekið
Uerslunarsamningar
uið Þýskalanð og uið-
horfið til þeirra.
Eftir Suein Beneðiktsson.
Jóhann Jósefsson alþingis-
maður er nú fyrir nokkru kom-
inn heim úr síðustu ferð sinni
til Þýskalands. Hann fór eins
og kunnugt er, í erindum rík-
isstjórnarinnar til þess að leita
eftir viðskiftasamningum við
Þjóðverja.
Erindi Jóhanns hefir nú, eins
og jafnan áður, gengið framar
öllum vonum. Má fyrst og
fremst þakka það velvild Þjóð-
verja til íslendinga og því hve
heppilegur maður Jóhann er til
slíkra samningaumleitana.
Úr siglingunni kom Jóhann
með uppkast að nýjum við-
skiftasamningum við Þýska-
land, sem Þjóðverjar voru bún-
ir að samþykkja fyrir sitt leiti.
En íslenska ríkisstjómin á enn
eftir að staðfesta þessa samn-
inga svo að þeir fái gildi.
I samtali sem Morgunbl. 6.
þ. m. birti við Jóhann skýrði
hann frá því að útlit væri fyrir
að viðskiftasamningar vorir við
Þýskaland yriðu yfirleitt með
svipuðu fyrirkomulagi nú í ár
og þeir voru s.l. ár.
Þó hafa nokkrar umbætur
fengist. Þannig hafa Þjóðverj-
ar gengist inn á að taka nú
fleiri vörutegundir en í fyrna,
með í þá upptalningu á vörum,
sem vjer megum flytja til Þýska
lands.
Einnig verður nú talsvert
auðveldara en í fyrra fyrjr ís-
lendinga að verða aðnjótandi
afsláttar á þýskum útflutnings-
vörum. Nú er heimilt að kaupa
þýskar vörur, sem útflutnings-
afsláttur er gefinn á, fyrir alla
eða mest alla vora inn-
eign, en í fyrra voru þessi
rjettindi bundin við vissan
hluta innstæðunnar.
Eftirfarandi yfirlit sýnir versl
unarviðskiftin milli íslands og
Þýskalands frá árinu 1925—
1932 (skýrslur fyrir 1933 og
þar með mestu virktum og gaf
konungur honum allmikið fje.
Og þarna stóð Bach á tindi
frægðar sinnar. En eigi naut
hann þess lengi, því að har.n
andaðist 28. júlí 1750.
Rjettum 100 árurn síSar,
1850, voru allar tónsmíoar hana
í fyrsta sinn gefnar út í einu
lagi, og sást þá best hvert ævi-
starf hans hafði verið.
1934 hafa ekki enn verið birt-
ar) :
Verslunarviðskifti Islands við
Þýskaland.
Innflutt Útflutt
til íslands frá íslandi
Árið 1000 kr. 1000 kr.
1925 4.013 1.351
1926 6.255 1.896
1927 5.982 4.669
1928 8.106 4.841
1929 11.620 5.342
1930 11.440 4.937
1931 8.612 4.398
1932 5.123 5.006
St. 1000 kr. 61.151 32.440
Á þessum árum höfum vjer
íslendingar því keypt vörur af
Þjóðverjum fyrir rúmlega 61
miljón króna og selt þeim vörur
fyrir rúmar 32 miljónir króna.
Með öðrum orðum, vjer höf-
um keypt nær tvöfalt meira af
Þjóðverjum en þeir af oss.
Vjer íslendingar höfum á
þessum átta árum keypt svona
miklu meira af Þjóðverjum en
þeir af oss vegna þess hve
margskonar nauðsynjavörur
Þjóðverjar hafa á boðstólum
með samkepnisfæru verði. Um
það verður ekki deilt, að Þjóð-
verjar hafa mjög fjölbreyttar
nauðsynjavörur til þess að selja.
oss fyrir þær vörur, sem vjer
flytjum út til Þýskalands.
Með tillfti til fyrri viðskifta
við Þýskaland sýnist það því
eftir atvikum vera hagfelt fyrir
oss, að viðskiftin við þá komist
á grundvöllinn einn á móti ein-
um. —
Af heildar inn- og útflutn-
ingi til landsins á árunum 1925
—1932 hafa viðskiftin við
Þýskaland numið hlutfallslega
af hundraði því sem hjer segir
Af innflutn- Af útflutn-
Árin ingi % ingi %
1925 5.7 1.7
1926 10.8 3.6
1927 11.3 7.4
1928 12.6 6.0
1929 15.1 7.2
1930 15.9 8.2
1931 17.9 9.2
1932 13.7 10.5
Sófus Sveinsson í Norðfirði,
bróðursonur dr. Björns Bjarna-
sonar frá Viðfirði, liefir haldið
sýningu í Norðfirði á manntafli,
sem hann hefir smíðað úr birki.
Taflmennirnir eru útskornir í forn
mannastíl og búnir herklæðum og
vopnum og riddarar ríðandi á
gunnfákum. Þykir taflið gert af
frábærum hagleik og smekkvísi.
(FÚ.).
Eins og sjest af framanrit-
uðu keyptu Þjóðverjar fram til
■ ársins 1932 ár frá ári stöðugt
í stærri og stærri hluta af útflutn
! ingsvörum íslands. Frá árinu
| 1925 til ársins 1932 hækkaði
þannig sá hundraðshluti, sem
Þjóðverjar keyptu af íslenskum
, vörum úr 1.7% upp í 10.5%.
Samkvæmt verslunarskýrsl-
ársins 1932 nam útflutningur
á íslenskum afurðum til Þýska-
Iands kr. 5.006.000.00, eða
10.5% af öllum útflutningi ls-
lands.
Þessi útflutningur skiftist
þannig: