Morgunblaðið - 21.05.1935, Síða 5

M0RGUNBLAÐIÐ
l»riðjudaginn 21. maí 1935.
Reiði maðurinn í út-
varpinu og meistari Jón.
, Niðurl.
Sú lotning og tilbeiðsla voru m.
- a. í því fólgnar, að trúa á skipu-
lagið, og mun liann hafa haft í
huga sjerstaklega síldareinkasöl-
<una sálugu og' svo þar að auki
kúabúin í fsafirði og Siglufirði.
Þeir, sem fylgt gætu þessum
freistara, mundu geta komist á
volgan spena.
Honum þarna á háa fjallinn
virðist vera í nöp við togarafor-
kólfana og var hann mjög kampa-
kátur yfir baráttunni eða mót-
spyrnunni gegn þeim. Þessi maður
sem er gefið mólróf fremur en
mannvit, hljóp yfir það, sem sá
atvinnuvegur hefir afrekað fyrir
land og lýð: stíflað útflutning-
inn til Yesturheims, bygt upp
Reykjavík, goldið svo hundruð-
um miljóna skiftir í verkakaup,
til almenningsþarfa o. s. frv. Reið-
r ín blossað aftur upp og fram úr
r þessum tundurhólk, þegar hann
• sperti upp ginið móti athafna-
mönnunum. Þegar síra Sigurður
Einarsson setti að lokum tönn
fyrir tungu sína, datt mjer í hug
það sem meistari Jón segir í reiði-
lestri sínum um oflátunginn sem
> eigi kann sjer hóf:
„Hann tyllir sjer á þá tröppu,
<sem hann er eigi vaxinn til að
stíga upp á“.
En tískan er voldug og eru
‘ flestir kvennamenn og lausungar
limir á hennar bandi. Svo segir
meistari Jón: „Veröldin keppist
’ nú um stundir við að tylla sjer i
sem hæst og sá er lýttur af mörg-
um sem það gerir ekki, svo sem
hafi hann eigi vit á, að halda virð-
ingu sinni, nema hann troði sjer
fram“.
Þetta virðist miða á mann, sem
svo er á báðum buxunum, að
hann vill endilega og fær að tala
til þjóðarinnar — í útvarpi —
tvisvar á einum degi, af miklum
móði — án þess að hafa þó nokk-
uð til brunns að bera, sem slægur
er í.
Meistari Jón lítur hvast og þó
um leið milt td slíkra oflætis-
- manna, er hann segir:
,,Ó, hvað betra er og óhultara,
. að setja sig í hinn ysta sess, eft-
ir lausnarans ráði. Þá mun virð-
ingin sjálfkrafa eftirfylgja þeim
sem svo gjöra“.
En ef oflátungarnir þverskall-
ast og halda við pútu sína (Reið-
ina) fá þeir í eyrun þrumuraust
biskupsins: „Látið yður í hug
koma, að sálir yðar búa í hey-
húsi, því alt hold er hey, segir
raust prjedikarans, sem hrópar í
eyðimörku. Hversu skjótt kann
það að verða til ösku brent, þeg-
ar í því kviknar af heiftinni, og
hvað erum vjer þá? Hvað verð-
ur af þeim, sem sjálfur hefir eyði-
lagt það herbergi, sem guð fekk
sálu hans til að búa í? Nema að
guðs reiðieldur tekur við öskunni
og brennur í henni alt til hins
neðsta helvítis, frá einni eilífð til
annarar. Vertu því snarlega sam-
þykkur þínum mótstöðumanni, á
meðan þú ert enn á viegi með
honum, að ekki ofurselji hann
þig dómaranum, en dómarinn
'kvalaranum og verðir þú svo í
diflissu kastaður. Sannarlega ségi
jeg þjer: Þú rnunt þaðan ekki út
íara, fyrri en þú hefir goldið þinn
síðasta pening, sem aldrei verða
mun um alla eilífð“.
Þessar lögmálshótanir stefna á
þann, sem lætur reiðina hlaupa
með sig í gönur, eðá kemur sjer
svo fyrir, að hann getur komið
því við, að senda púðurflugur
reiði og heiftar í allar áttir.
Meistari Jón gerir ráð fyrir
margskonar misendi í fari synd-
ara og afbrotamanna. Og hann
setur undir margan leka, utan
híbýla og innan. Hann styður
flestallar hugrenningar sínar með
spádómsgreinum, eðæ ritningar
tilvitnunum. En liann gerir þó
ekki ráð fyrir því, að einn mað-
ur gerist svo víðfrægur að endem-
um, að hann fari suður með sjó í
kosningaleiðangur, á sunnudags-
tungli, með Birpi Kristjánssyni, á
mánudagstunglinu í sömu átt til
þess að binda og leysa skóþvengi
Ólafs Thors og á þriðjudags-
tunglinu vestur um Breiðafjarðar-
bygðir, með malpolta Framsóknar
á hrygglengjunni; og á'miðviku-
dagstunglinu vestur í Patreks-
fjörð með jafnaðarmannaskjóðu í
fyrir — allar götur svo búinn, að
skreyttur mundi vera lánsfjöðr-
um hanans.
Svo segir meistari Jón um of-
lætisbúnað veifiskata:
„Því segi jeg það: hver sem býr
sig betur en hans standi sómir, þá
gerir hann það annaðhvort fyrir
fordildarsakir eða lauslætis, og
er hvorttveggja stór synd fyrir
guði“.
En um presta segir þessi marg-
sæli biskup, þá, sem vanrækja em-
bætti sitt og drýgja stórsyndir —
á fjármálasviðinu, á siðferðis vett-
vanginum og með tungunni — að
þeirra óp og tannagnístran, muni
taka yfir öll önnur óhljóð ann-
ara stjetta manna, „í því dýkinu
sem vellur af eldi og brenni-
steini“.
En, meðal annara orða. Mundi
„síra“ Sigurður Einarsson vera
illa fallinn til þess að athuga —
í lifanda lífi — brennisteinsnám-
urnar þar norður og niður frá,
og skipuleggja þær, þannig, að úr
þeim sje unninn brennisteinn
handa eldspýtnagerð ríkisins, sem
búið er að skipuleggja — að því
leyti, sem sölu snertir eldspýtn-
anna 1
Auðvitað þarf harðfylgi til þess
að vinna þær námur. En Sigurður
Einarsson gat þess í ræðunni, sem
jeg hefi nefnt og sem hann flutti,
þegar sólin var gengin undir, að:
skipulagning ýmiskonar yrði fram
kvæmd hjer í landi, þó að móti
bljesi og spyrnt væri móti.
Já, hugrekki þessa undirleita
fimbulfamba — hver efast um
það?
Að svo mæltu þakka jeg J'óni
sáluga Vídalín fyrir stuðning
sinn, mjer veittan, við samningu
þessarar greinar. Hana hefir sam-
ansett á drottinsdaginn 2. í sumri
1935
Guðmundur Friðjónsson.
öþrif á götunum.
í grein sem birtist í Morgun-
blaðinu, 14. þ. m. var fólk rjetti-
lega hvatt til þess að þrífa um-
hverfis íbúðarhús sín, fegra garða,
ditta að girðingum o. s. frv. Þetta
verður aldrei nógsamlega brýnt
fyrir fólki, enda liefir Morgun-
blaðið þráfaldlega hafið máls á
þessu, og mun allra blaða mest
hafa á undanförnum árum hvatt
fólk til að prýða garða sína og
þá helst með trjáplöntun, enda
hefir blaðið notið til þessa aðstoð-
ar ýmsra áhugasamra manna.
Breytingar hafa líka orðið mikl-
ar á þessu sviði og áhugi fólks
aukist stórlega, enda sjást þess
AÚða merki.
En hvað leggur það opinbera til
þessara mála? — Það er heldur
lítið — Jú, stöku sinnum sjást
frá því auglýsingar, þar sem
fólk er ámint um að þrífa til á
lóðum sínum. Þeir sem ekki eru
þann.ig gerðir að þeir hirði hús
sín af sjálfdáðum láta að minsta
kosti langflestir, þetta nöldur sig
engu skifta, enda líðst það óátalið
af yfirvöldum bæjarins.
Göturnar, nema þá aðalgöturn-
ar, eru altof sjaldan sópaðar. En
um það þýðir sennilega ekki að
fást — bærinn getur e. t. v. ekki
eytt meiru fje- til þessa verks en.
gert er. Þó er ólíklegt að ekki
væri hægt að ráða hjer bót á án
þess að tilfinnanlegan kostnað
þyrfti af að leiða.
Eitt er þó sem eingöngu verður
að kenna hirðuleysi þeirra sem
skylda ber til að hafa hjer eftir-
lit með, en það mun vera lögregla
bæjarins — en það er það að fólki
skuli lialdast upp sá ósómi að
hafa götur og gangstjettír fyrir
skrangeymslu. Jeg nefni aðeins fá
dæmi og þau, sem eru mjer nær-
tækust, en sömu sögu er eflaust
að segja rír öllum hverfum bæjar-
ins.
Ægisgatan er af mörgum talin
vera ein af fallegustu götum
þessa bæjar, sökum legu
sinnar. Fyrir efri enda hennar
stendur ein af veglegustu bygg-
ingum bæjarins, en langveglegasta
guðshús þessa lands, Landakots-
kirkja. Efri hluti götunnar er ný
malbiltaður og prýðilega gerður
en þegar neðar dregur fer manni
að gleymast prýðin og tignin efra
og er þó miklu verst neðst, því
þar liefir gatan verið, síðan jeg
man fyrst eftir, eða um 15 ára bil,
rjett nefndur sorphaugur því þar
hefir öllu ægt saman, allskonar
járnarusli, gjallhaugum, tunnu-
skriflum, pjátursdrasli og yfir-
leitt öllu sem hugsast getur á
slíkum stað.
Sömu sögu eða svipaða er að
segja um næstu götur, Nýlenda-
götu og Mýrarg-ötu.
Eins og áður er sagt hefi jeg
dvalið um 15 ár á þessum slóð-
um, og allan þann tíma liafa þess-
ar götur ekki verið þrifnar og
skran sem á þeirn hefir verið og
meðfram þeim, verið flutt burt
nema einu sinni — segi og skrifa
einu sinni.. Það var á þúsund ára
hátíð Alþingis 1930.
Á meðan svo einstæð tímamót í
sögu þjóðarinnar þarf til að það
opinbera geri skyldu sína í þessu
efni ér ekki að búast við að áhugi
Rekakkeri.
Frá 3. apríl Þl 6. s. m. vantaði
m.b. „Gamm“ N. K. 59. Hafði
hann róið frá Hornafirði hinn 3.
apríl og er hann kom ekki fram,
eftir að aðrir bátar voru lentir,
var frégn þeirri útvarpað og skip
beðin um að veita lið og skygnast
eftir „Gamm“. Til hans frjettist
ekkert þar til fyrri hluta dags
hins 6. apríl, er mótorbátur frá
Hornafirði, sem hafði fundið hann,
dró hann til lands með bilaða
vjel. Bátar frá Hornafirði höfðu
leitað 4. og 5., en ekkert frjettist
til „Gamms“ fyr en hinn 6. apríl.
Hann fanst fyrir vestan Tvísker,
um 70 sjómílur undan landi, enda
vindur þá dagana, stinningskaldi
á NA 5—7 vindstig.
Hefði bátur þessi notað rekakk-
eri, má telja víst, að meira en 35
sjómílur frá landi, hefði hann
aldrei rekið, í stað 70—80, leit
orðið auðveldari, báturinn líklega
fundist fyr og skipverjum liðið
miklu betur í bátnum, en þegar
flatrekur. Þegar útvarpið flytur
þá fregn, að bát vanti, þá annað-
hvort heyrist það á heimilum að-
standenda í útvarpstækinu, eða,
að fregnin berst skjótt til þeirra
frá öðrum, í nágrenninu, sem þau
tæki hafa og líklega er enginn,
það liarðbrjósta, að hann óski að
lengja ógn og kvíða sinna nán-
ustu frekar en þarf.
f 22 ár hefir verið brýnt fyrir
mönnum að hafa rekakkeri í bát-
um sínum á sjóferðum, ekki síst,
þar sem bátar sækja út á opið
haf, en árangur af þeim skrifum
verið sama sem enginn, enda fáir
fundið sig knúða til að ljá því
máli lið. Þó má ekki skilja þetta
svo, að enginn hafi sint þeim
áskorunum sem „Ægir“ hefir
flutt, fyrnefndan árafjölda, því
undanfarin 4 ár, hafa. komið fyr-
irspurnir um, hvernig rekakkeri
skuli nota og fáein, hafa verið
pöntuð hjeðan úr Reykjavík, en
það sem vantar á er, að þeir sem
það hafa notað og finst eða álíta
það liafa komið að tilætluðum
notum, gefi því opinbe rmeðmæli,
því óskiljanlegt er, að kostir rek-
akkeris komi ekki eins í ljós við
strendur fslands, eins og þeir hafa
sýnt sig á öðrum hlutum hafsins.
Skipaeftirlit ríkisins ætlast
ekki til að rekakkeri fylgi mótor-
bátum alment, eftir því að dæma,
að ríkisskoðunarmenn skipa,
ganga ekki eftir, að rekakkeri
fylgi bát. Tryggingarfjelögum
mun vera sama um það og hvers-
vegna skyldu þá sjómenn vera
að auka útgerðarkostnað um 40—
50 krónur fyrir áhald, sem enginn
trúir á og yrði eins fljótt ónýtt
og bátsséglin, sem fúna og grotna
á bómunum, á ótrúlega skömmum
tíma. En reynið að segja útlendum
sjómanni, að rekakkeri sje húm-
búg.
Ekki getur það heitið mikil
sjómenska að vanrækja að taka
það með á sjóinn, sem til bjargar
gæti orðið, bæri eitthvað út af, og
síst ættu íslendingar að vanrækja
slíkt, sem sýnt geta tölur drukn-
aðra manna sem hjer segir:
almennings um þetta sje meiri én
raun ber vitni.
Vesturbæingnr.
5
Nemendahljómleikar
Tónlistaskólans.
Tónlistarskólinn hefir nú eius
og að undánförnu haldið tvo nem-
endahljómleika í Gamla Bíó. Hin-
ir fyrri fóru fram sunnudaginn
12. maí, og má þeim það helst
til foráttu finna, að þeir voru ó-
hæfilega langir, svo áheyrendur
gátu ekki fylgst með af athyg-li
þegar fram í sótti. Stóðu þeir yf-
ir nær 2% klukkustund.
Nemendur leystu yfirleitt verk-
efni sín vel af liendi og má t. d.
nefna Svanhvíti Egilsdóttur, sem
ljek með góðum tilþrifum. Einn-
ig komu í ljós góðir píanistahæfi-
leikar hjá Rögnvaldi Sigurjóns-
syni og hefir maður leyfi til að
vænta þess, að úr lionum geti erð-
ið góður píanoleikari með tíman-
um. Jórunn Viðar, Katrín Mixa,
Guðríður Guðmundsdóttir ©g
María Jónsdóttir sýndu einnig
góða músikhæfileika. Katrín Dal-
hoff Bjarnadóttir og Indriði Boga-
son Ijeku einleik á fiðlu með und-
irleik liljómsveitar undir stjóm
fiðlukennara. skólans, Hans Step-
anek, romanzana í F-dur og G-dur
eftir Beéthoven, og leystu þau
bæði hlutverk sín smekklega af
hendi.
Síðari nemendahljómleikarnir
fóru fram sunnudaginn 19. nsaí,
og voru þeir hinir skemtilegustu.
Eftir að strokhljómsveit nem-
endanna hafði leikið Adagio úr
strokquintett Bruekners og Menu-
et eftir Beethoven, ljeku fimm
píanonemendur það sem eftir var
hljómleikanna. Árni Björnsson
ljeli hressilega Fantasiuna op. 77
eftir Beethoven; Svala Einars-
dóttir ljek mjög músikalskt Im-
provisata yfir tvö norsk lög eft-
ir Grieg. Talsverður þróttur kom
fram hjá Önnu Ólafsdóttur, ©g
góðir teknishæfileikar lijá Katrínu
Dallioff Bjarnadóttur. En mest-
um áhrifum náði Margrjet Bi-
ríksdóttir með Píanokonsert í G-
dúr eftir Beetlioven, sem var vel
og vandvirknislega leikinn. Ljek
kennari hennar dr. Mixa hljóm-
sveitarhlutverkið á flygil.
Það getur engum dulist, að
framfarir nemenda Tónlistarskól-
ans eru miklir frá ári til árs, og
kom það mjög greinlega fram nú
við þessa hljómleika, hversu mikla
þýðingu stofnun þessa skóla hef-
ir og hlýtur að hafa fyrir vax-
andi musiklífi í landinu. Það væri
æskilegt að hinir árlegu nemenda-
hljómleikar Tónlistarskólans gætu
farið fram fyr að vorinu, t,. d.
fyrri hluta aprílmánaðar, svo að
góða veðrið og vorblíðan dragi
ekki úr aðsókninni, eins og nú
átti sjer stað.
Vikar.
1923 drukkna í sjó 63 menn
1924 —-------- 78 —
1925 —-------- 93 —
1926 —-------- 50 —
Aðrar drukknanir þau
ár ...............31 —
Alls 315 menn.
Af Islendingum drukkna alls
þessi ár 284 menn. — Miðað við
fólksfjölda munu þessar tölur
vera langsamlega þær hæstu
sem nokkur þjóð getur sýnt.
(,,Ægir“).