Morgunblaðið - 29.05.1935, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudaginn 29. maí 1935.
Síðasta heimsmet
Arne Borg fallið.
.Einhver frægasti sundgarpur
heimsins, Svíinn Arne Borg,
setti á sínum tíma mörg ágæt
sundmet og keppni hans við
ýmsa af bestu sund'mönnum
heimsins var á þann veg, að
lengi mun í minnum haft, enda
Arne Borg.
var Borg í mörg ár meðal allra
fremstu sundgarpa, sem nokk-
nrn tíma hafa uppi verið. Hann
hætti keppni í sundi fyrir
nokkrum árum og mun hafa
verið atvinnumaður síðan. Met
hans hafa fallið í valinn smátt
og smátt, þó erfitt hafi verið að
sigrast á þeim. Lengst hefir
met hans í 1500 m. sundi, frjáls
aðferð, staðist áhlaup sund-
garpanna. Það var 19 mín. 07.2
sek., sett 1927.
Meistaramót í sundi við am.
háskóla hófst 29. f. m. í New
York. Þann dag var m. a. keppt
í 220 yards og 1500 m. sundi.
Meðal keppenda voru þeir
. Jimmy Gilhula og Jack Medica,
báðir frægir sundmenn, sjer-
staklega Medica, sem sett hefir
mörg met í sundi. Bardaginn
um sigurinn var geisiharður og
óvíst um sigurinn til síðustu
stundar, enda fór svo að met
Arne Borg stóðst ekki áhlaup-
ið og syntu báðir keppendurn-
ir undir met-tímanum. Nýja
metið er 18 mín. 59,3 sek., og
er frábærlega frækilegt. En
hvernig keppendurnir hafa
barist til síðustu stundar, sjest
best á því að Gilhula var að
•eins 1/10 úr sekúndu á eftir
Medica.
Medica vann einnig 220 yards
:sundið. Tími 2 mín. 11,5 sek.
Ame Borg segir í viðtali við
blaðamenn, að honum þyki ó-
trúlegt að metið hafi verið
lækkað og heldur að brautin
hafi verið ólögleg. Verður samt
að viðurkenna að það sje að
•eins tímaspursmál hvenær met
hans falli, og vel geti verið að
Medica hafi synt á þessum
tíma. K. Þ.
Ferðafj.elag' fslands fer skemti-
för á uppstigningardag, þ. 30. þ.
m. Farið verður á bílum að Kald-
árseli, gengið þaðan upp í hraun
og að Vatnsenda. Farmiðar fást
í bókaverslun Sigfúsar Eymunds-
isonar til kl. .7 í kvöld.
sm
9 >
I DROTTlR
Úti-íþróttir.
Eftir Carl Silverstrand
*og Moritz Rasmussen.
íþróttaf jelag Reykjavík-
ur gaf út. Rvík 1934.
Niðurl.
Það væri ,ekki fjarri lagi, að
hugsa sjer, að ef umsögn höfund-
anna um leikfimisundirbúning úti-
íþróttamanna væri undirorpin
breytingum — eins og íslenska út-
gáfan virðist bera með sjer —
væri og fleira, sem höfundarnir
hefðu gert breytingu á, ef þeir
hefðu endurskrifað bókina. Virð-
ist mjer einkanlega líklegt, að
þeir hfeðu viljað breyta lýsing-
unni á spjótkastinu, því hún er
mjög ónákvæm á danska frum-
ritinu og hefir ekki batnað í þýð-
ingunni. Spjótkast er sú af, úti-
íþróttunum, sem einna mestrar
samstillingar krefst í hreyfingum
öllum og tdburðum. Ef sjálf kast-
hreyfingin byrjar örlitlu augna-
bliki of snemma eða of seint, mis-
tekst kastið, þ. e. a. s. verður
styttra, en ef rjett er að farið,
með sömu orkueyðslu. Einmitt
þetta atriðt er talið lykillinn að
leyndadómi þéssarar listar. Lýs-
ingin á þessu atriði er mjög ó-
fullkomin og villandi í bókinni.
Undir 83. mynd er sagt: „— —
Þegar vinstri fótur spyrnir í jörð
er kastað“. Þetta er ekki rjett,
enda segir á næstu síðu — undir
84. mynd: „— — Augnabliki áð-
ur en vinstri fótur snertir jörð-
ina dregur maður hægri handlegg
fram yfir öxlina, fram hjá eyr-
anu og kastar spjótinu fram og
upp“. Eins og menn sjá, er hjer
lítil samkvæmni í lýsingunni; á
fyrri staðnum ,er sagt, að kastið
byrji ekki fyr en vinstri fótur
nemur við jörð, á síðari staðnum
er eins og alt kastið gerist augna-
bliki áður en vinstri fótur spyrn-
ir við jörð. Hið rjetta er, að kaSt-
lireyfingin byrja augnabliki áður
en vinstri fótur spyrnir við jörðu
með snöggri viðspyrnu hægri fótar
og mjaðmavindu í kaststefnuna,
sem er fylgt eftir með kastvindu
bols og hægri axlar fram og beyg-
ingu og rjettingu kasthandleggs-
ins fram-upp. Mjaðmavindan byrj
ar um leið og vinstri fótur tekur
niðri og eftirfarandi kasthreyf-
ingar eru gerðar meðan staðið er
í báða fætur, — því ékki má
Sleppa jörð mleð hægra fæti, fyr
en spjótið er flogið úr hendinni.
Ef kasthýeyfing'in jbyrjar ekki
fyr en vinstri fótur nemur jörðu,
notast atrennan ekki að fullu og
ef liægri fótur sleppir jörðu, áður
en kastið er búið, missist valdið
á spjótinu og kastið mistekst.
Bæði þessi augnablik eru svo dýr-
mæt, að ekki má neinn efi leika á
því, hvað rangt er eða rjett í
þessu efni, í hugum þeirra, sem
verið er að leiðbeina, en því fer
fjarri, að leiðbeiningin sje nógu
greinileg í bókinni, þó myndimar
bæti mikið úr. — Lýsingin á at-
rennunni er enmig mjög ógreini-
leg að því er snertir r jetting hand
leggsins aftur. Þegar búið er að
lýsa atrennulengdinni — ca. 20
m. — er sagt að 2 metrum frá
slcotbrún sje merki sett á braut-
ina og annað merki 3 metrum
aftar — eða 5 metra frá brún-
inni. Svo ,er sagt: „Þegar komið
er að 5 metra merkinu rjettir mað-
ur handlegginn aftur fram hjá
öxlum(!!) (á auðvitað að vera:
aftur yfir hægri öxlina), og á
liann að vera fullrjettur þegar
hægri fótur snertir jörð fyrir
kastið“. Flestir þjálfkennarar
kenna afturrjetting kast-hand-
leggsins í ákveðnum skrefafjölda,
en ekki í ákveðnum fjölda metra,
eins og hjer er gert. Tekur þessi
hreyfing venjulega 2—3 skref,
— hjer virðist gert ráð fyrir
tveim, eftir 82. mynd að dæma.
Atrennan á að vera eins liröð og
unt er, og má þó gera ráð fyrir að
hvert skref sje a. m. k. iy2 metra
langt. Taka þá þessi tvö skref a. m.
k. 3 métra, og ef rjettingin er
gerð í 3 skrefum — sem er alveg
eins algengt — tékur hún 4y2
meter. Er þá auðsjeð að þessi 5
metra vegalengd frá kastbrún má
ekkl takast ,sem ófrávíkjanleg
regla, því kastskrefið sjálft —
sem er gleiðstöðu-gangskref, en
ekki hlaupskref — tekur um 1
meter í viðbót og „þegar þessi fót-
skiftiaðferð er notuð, verður mað-
ur að hafa 2 m. bil til að stansa
sig á‘ ‘, segir síðast- í lýsingunni á
kastinu. Er því auðsjeð að kast-
arinn myndi lenda um 1 metra
fram yfir kastbrúnina a. m. k„ ef
afturrjetting handleggsins byrj-
ar 5 metra frú brúninni. (Annars
er það misskilningur hjá'þýðanda,
sem auðsjáanlega stafar af van-
þekkingu, að halda, að fleiri
„fótskiftiaðferðir“ en sú sem lýst
,er, sjeu til; allir spjótkastarar
nota sömu aðferðina. í dönsku út-
gáfunni er sagt: „?Saar dette (áð-
ur umtalaða) Fodskifté sker“ o.
s. frv. Er því ekkert gefið í skyn
þar um aðrar aðferðir).
Hjer að framan hefir verið rætt
um þau mistök sem orðið hafa á
þeirri hlið bókarinnar, sem mestu
máli skiftir, efnismeðferðinni, og
hefir þó mörgu verið slept. En
auk þess er málið á bókinni væg-
ast sagt bágborið. Verður ekki
farið að eltast við allar þær am-
bögur hjer, enda ógerningur. En
til dæmis má taka þetta: Bindi-
liður = tengiliður. Maður verði
sprengdur = maður gefist upp.
Binda saman = tengja saman,
samræma (hraða og þol). Nota
sjer af því = hagnýta sjer það.
Beygja sig upp = beygja sig
áfram. Beygjan — — má ekki
vera of skörp = ekki — of kröpp.
Svo maður fái vald yfir líkaman-
um, til þess að lenda ekki á
bakið = til þess að ná jafnvægi
og lenda, ekki á bakið. Dingul-
hreyfings-uppstökkinu = dingul-
sveiflunni. Báðar fætur = Báða
fætur. Drífur (spjótið fram) =
rekur. Skriðhraða (á spjótið) =
flughraða. Skarpri (hreyfingu)
= snöggri. Tvö orð, sem að vísu
ieru góð og gild íslensk orð, koma
mjög oft fyrir í bókinni en eru
valin af litlum málsmekk. Annað
orðið er sjálfsagt, sem notað er
bæði í tíma og ótíma. Hefði oft-
ast nær verið betra mál og rjett-
ara, að nota orðin gott eða best,
rjett eða rjettast o. s. frv. Orðið
•er leiðinlegt í ritmáli. Hitt er orð-
ið þungamiðja. Orðið er alstaðar
notað um lifandi líkama og er
því mjög óheppilegt og þung-
lamalegt. Betra hefði verið að
nota orðið jafnvægisdepill; í því
orði felst líf og hreyfing, hltt er
dautt og drungalegt. Oviðkunn-
anlegt er það, að víða í bókinni
er ákvéðna greininum slept þar
sem betur liefði farið á að hafa
hann. Verða þá setningar svona:
„Komi þetta fyrir, verður maður
að hlaupa eins og grindur væru
ekki til“. Hjer er átt við tx-je-
grindurnar, sem eiga að vera á
brautinni, — aðrar grindur en þær
koma ekki málinu við. En með
slepping greinisins virðist þetta
taka til allra grinda í veröldinni!
Þetta vei’ður ef til vill ekki mis-
skilið, en afkáralegt er það samt-
Sama. er að gegna um þessa setn.
úr kringlukastskaflanum: „Þang-
að til á handleggur að sveiflast
á eftir líkamanum á . eðlilegan
hátt------“. Við burtfelling grein-
isins er eins og hjer sje ekki átt
við kasthandlegginn, heldur bara
einhvern handlegg. Því ekki að
segja: handleggurinn, eða kast-
liandleggurinn. Margt er fleira
athugavert uxn frágang bókarinn-
ar t. d. margar prentvillur, en
hjer skal nú staðar numið.
Þessi leiðinlegi dómur, sem bók-
in kveður upp yfir sjálfri sjer, er
ekki birtur hjer td þess að spilla
fyrir sölu hennar, — jeg tel bók-
ina eins og hún er frá hendi höf-
undanna, að flestu leyti góða,
einkum eru myndirnar til mikill-
ar leiðbeiningar, — heldur til þess
að koma í veg fyrir, að sömu
villurnar endurt.aki sig, ef hún
yrði endurprentuð og til þess að
fordæma þann sundrungaranda,
sem hverju góðu málefni er skað-
legur og sem rjeði því, að eigi var
þegið hið drengilega tilboð fþrótta
sambandsins um samstarf að und-
irbúningi útgáfunnar. ,
Til að fyrirbyggja misskilning,
skal það tekið fram, að Jón Kal-
dal hefir ekki þýtt bókina, held-
ur aðeins skrifað formála ísl.
þýðingarinnar. Er hjer ekki ástæða
til að geta nafns þýðanda, enda
ér aðeins rætt um málefni en ekki
menn. Ól. Sveínsson.
MET.
Enn einu sinni hefir sund-
garpurinn Jack Medica sett
heimsmet í sundi — og það
meira að segja tvö. Var hið
fyrra á 200 m. frjáls aðferð,
tími 2 mín. 07,2 sek., en hið
síðara 220 yards frjáís aðferð
á 2 mín. 0,7,9 sek.
Á sama móti setti Eleanor
Holm heimsmet í 100 m. bak-
sundi fyrir konur á 1 mín. 09.6
sek.
Síðan Danir reistu hinar
miklu sundhallir, tvær í Kaup-
mannahöfn, eina í Árósum og
eina í Ollerup, að ógleymdum
hinum stóru og smáu opnu
laugum víðsvegar um landið,
Tennls.
Helen Wills-Moody (t. h.)
hefir 6 sinnum unnið meistara-
titil á tenniskappleikjunum í
Wimbeldon. Skæðasti keppinaut
ur hennar á seinasta kappleik,
Miss Roune frá Kaliforníu, er
að óska henni til hamingju.
hafa orðið þar svo miklar
framfarir í sundíþróttinni á
tiltölulega stuttum tíma, að
þess munu fá dæmi í öðrum
löndum. Fyrst og fremst hafa
sundiðkanir orðið almennar í
landinu, og auk þess hafa mikl-
ar framfarir orðið í sundkensl-
unni. Keppniskunnátta og
leikni sundmanna og kvenna
er nú meiri og fullkomnari en
áður hefir þekst, og hvert met-
ið á fætur öðru hefir verið sett
af körlum og konum. Ný dönsk
met, Norðurlanda-, Evrópu- og
heimsmet, hafa verið sett á
síðustu árum.
Snemma í þessum mánuði
setti Finn Jensen nýtt heims-
met í 500 m. bringusundi. —
Synti þessa vegalengd á 7 mín.
30.7 sek. Gamla metið á Þjóð-
verjinn Swartz og var það 7
mín. 33,2 sek.
Jörgen Jörgensen setti nýtt
danskt met í 400 m. sundi,
frjáls aðferð, á 5 mín. 12,3
sek. og Malmström danskt bak-
sundsmet á 200 m. með 2 mín.
56.7 sek.
Hjer á landi eru margir ágæt
ir sundmenn, áhugasamir og
duglegir. Kennarar eru hjer
einnig ágætir. Hve lengi á að
halda þeim niðri? Og hve lengi
á allur almeitningur að bíða
eftir því að skilyrðin til sund-
iðkana verði bætt svo að við-
unandi verði. Hve lengi eiga 1-
búar þessa bæjar að bíða eftir
því að lokið verði við sundhöll-
ina og hún gerð svo úr garði
að hún ekki verið nafnið tómt.
Hve lengi eiga Reykvíkingar
að sætta sig við trassaskap og
svikin loforð sundhöllinni við-
víkjandi? K. Þ.