Morgunblaðið - 15.11.1935, Page 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
'ÍHmM'
HÚLLSAUMUR. Einnig
barna- og undirfatasaumur.
Salóme Jónsd., Margr. Breiðfjörð,
Lokastíg 5._________
Geri við ofna og eldfæri. —
Sími 1781.
Við hreinsum fiður úr sæng-
um yðar frá morgni til kvölds.
Fiðurhreinsun Islands. Sími
4520.
Sokkaviðgerðin, Tjarnargötu
10, 2. hæð, gerir við lykkjuföll
í kvensokkum, fljótt, vel og
ódýrt. Sími 3699.
Snyrtivörur og vinna best hjá
okkur. Hárgreiðslustofa J. A.
Hobbs, Aðalstræti 10.
Jeg undirrituð tek að mjer
að sauma alskonar barnafatnað
og kvenkjóla. Björg Sigurjóns-
dóttir, Laugaveg 46 A (uppi)
PermanentkruIIur bestar hjá
okkur. Hárgreiðslustofa J. A.
Hobbs, Aðalstræti 10.
150 tegundir af rammalist-
um. Innrömmun ódýrust. Lítið
í gluggann. Verslunin Katla,
Laugaveg 27.
Munið Permanent í Venus,
Austurstræti 5. Ábyrgð tekin á
öllu hári.
Siiízynnin
2303 er/símanúmerið í Búr-
inu Laugaveg 26.
Jttorgwwblatid
Nýir kaupendur að Morgun-
blaðinu fá blaðið ókeypis til
næstkomandi mánaðamóta.
i ,
Ur dagbókarbiöðum
Reykvíkings.
Við <vorum að tala um Austur-.
völl. Þá er rjett að rifja upp
hina fyrstu og elstu skipulags-
hugmynd um það, hvernig byggja
átti á Austurvelli. En þá var
hann mikið flæmi, samanborið
við það sem hann er nú.
*
»
Liðin eru 100 ár síðan fyrsta
hefti Fjölnis kom út, árið 1835, óg
hefði <vel mátt minnast þess at-
búrðár rækilegar en gert hefir
verið. í hinu skemtilega Brjefi
sínu þar talar Tómas Sæmunds-
son um byggingar í Reykjavík og
skipulagsleysi (bæjarins.
Þá hjet núverandi Austurstræti
„Lánga-stjett' og var gata sú ekki
bein.
*
Tómas segir -. (
„ímyndaður þjer þessa götu
beina, og tvær aðrar jafnsíðis
he'nni, eftir endilöngum Austur-
velli, en þessar aftur þverskornar
af iöðrum neðanfrá sjó og upp
undir Tjöm, þó það sje nú af-
laga borið, J)areð húsin á Austur-
velli, svo fá sem þau eru, slysast
til að standa |þvert fyrir öllum
þeim, sem þessi stefna hefði átt
að vera ætluð, — jmyndaður þje'r
kauptorg upp frá sjónum fyrir
miðri ströndinni, og annað (torg
fallegra, með norðurvegg kirkj-
unnar á eina hlið, og til hinna
þriggja, háskóla, mentabúr og ráð-
stofu, en á miðjixitorginu heiðurs-
varða þess manns, sem slíku hefði
til leiðar komið. . . . og þá sjerðu
hvernig mig hefir dreymt að
Reykjavík ætti að líta út ein-
hverntíma,
*
Að litlu einu leyti hefir þessi
Föstudaginn 15. nóv. 1935«
draumur Tómasar Sæmundssonar
ræst. Alþing hafði hann hugsað
sjer á Þingvöllum, en ekki þarna
í þessum < tilvonandi hjartastað
höfuðstaðarins. En ,við Austur-
vöjf, eða ÖIIu heldur á Austur-
velli var þinghúsið reist, þó byrj-
að hefði verið á að undirbúa þá
byggingu í núverandi Banka-
stræti, rjett hjá Stjórnarráðinu,
sem þá mun hafa verið nefnt
„konungsgarður“. <
Og ekkert varð xxr kauptorginu
lians Tómasar. Það vantar eixn í
bæinn.
m
út af tíðindum þeim hinum
hörmulegú, frá Almenningi í Fljót
um, er þrír ungir menn urðu úti
á dögunum, rifjast upp gömul
saga frá þeim slóðxxm, er Espó-
lín segir frá í Árbókum sínum.
*
„Þar (á Siglxxfjarðarskarði)
milli Siglufjarðar og Austur-
Fljóta er stígur á (veginum, er
mönnum varð að ófarnan mikil.
Ilafði það verið um 100 vetxxr, að
menn höfðu sjeð þar sýn nokkra,
líka skýstrokki, (og. hafði stundum
steypst á ferðamenn, og jafnt á
de'gi sem nóttu, þó ei meira en
einn í se’nn, þó fleiri væru saman,
og var d>að þess manns bani, er
fyrir vai‘ð“.
*
Og enn segir Espólín:
„Bauð þá Steinn biskup, Þor-
leifi prófasti Skaftasyni í (Múla,
er þá var einn haldinn mestur
klerkur og andríkastur, að flytja
þar guðsþjónustu og bænir opin-
berlega. Var þar þá ireist grjót-
altari á stignum um sumarið og
framin tíðagjörð og bænahald með
fjölmenni, og ek sagt að síðan hafi
ei orðið ,mein að því“.
Þetta gerðist fyrir rjettum 200
árum.
*
Oft er á það minst, að við ís-

Tvö til þrjú herbergí, með
nýtísku þægindum óskast nú
þegar. Tilboð sendist A. S. I.
Nýtt enskunámskeið á plöt-
um til sölu, ódýrt. Upplýsingar
í síma 1661.
Frosin lambalifur. S. I. S. —-
Sími 1080.
lendingar kunnxxm lítt að liagnýta
okkur innlend efni til skjólfata-
gerðar. Það er þó ekki lítið, sem
framleitt er í landinu af efnivörtx
til þeirra hluta.
Hjer þarf að ráða bót á.
Tískusýningar eru hjer haldnar
við og við í bænurn — og þykja
nxikið axxgnagaman.
En hvernig væri það, að efna
til sýningar á skjólfötum úr ís-
lensku efni.
Hvað segir Sigurjón á Álafossi,
og aðrir framkvæmdasamir nxenn
um það?
*
Á sölutorgi í Viborg stóð bónda
koxxa hjer xxnx daginn og seldi egg.
Til hennar kom maður og sagði
við hana:
Hvernig er það kona góð, vexrpa
hænxxrnar yðai' gxxlleggjxxm?
Hxxn kvað nei við því.
Maðurinn keypti þá eitt egg af
konunni, mölvaði það samstundis
— og tók innan xxr því tveggja
krónu pe'ning!
Konan horfði xmdrandi á
Hinn ókunni maður tók nú
hvert eggið að öðru. Alt fór á
sömu leið. Hann tók „túkarl“‘ úr
hverju eggi.
— Þetta var trúðleikari, sem var
nýkominn til bæjarins — og vakti
með þessu eftirtekt á komu sinni.
*
Á pósthúsinu.
I — Gerir það nokkuð til þó jeg
hafi sett. frímerkið á höfxxðið.
j — Póstþjónn: Víst gerir það til-
Frímerkið á að ,vera á bi’jefinu!
Kaupum gamalt blý og tin.
Guðm. J. Breiðfjörð, Blikk-
smiðja og tinhúðun, Laufásveg’
4.
Veggmyndir og rammar í
fjölbreyttu úrvali á Freyju-
götu 11.
1/1 _ 1/2 — 1/4 TUNNUR
af úi'vals spaökjöti altaf fyrir-
liggjandi. Samband Isl. Sam-
vinnufjelaga. Sími 1080.
Höíum fengið nýjan augna-
orúnalit. — Hárgreiðslustofan
Venus, Austurstræti 5. Sími
2,637.
Kaupi ísl. frímerki, hæsta
verði. Gísli Sigurbjörnsson,
Lækjartorgi 1 (opið 1—4 síðd).
Saumavjelaolía, sýrulaus. —
Heildsala. Smásala. Sigurþór
Jónsson, Hafnarstræti 5.
Sel gull. Kaupi gull. Sigur-
þór Jónsson, Hafnarstræti 5.
Kaupi gamlan kopar. Vald.
x',oulsen. Klappaistig 29.

I
I
Glæný svið
fást allan daginn í
RISNU, Hafnarstr. 17.
I
Maturinn á Café Svanur, við
Barónsstíg, er, sem fyr, viður-
kendur fyrir gæði. Verðið get-
ur ekki verið lægra.
Borðið í Ingólfsstræti 16, —
sími 1858.
ÍANGINN FRA TOBOLSK. * 82.
lýstu hvað eftir annað í allar áttir, af ótta við að
villast í myrkrinu.
Þeir gátu auðveldlega fundið bugðuna. Þar lá
gangurinn út í stærri og breiðari hvelfingu. —-
„Drottinn minn! Hvað er þetta?“ hrópaði Rex
upp ýfir sig, er Ijósið varpaði birtu á vegginn. Það
«ar hræðileg sjón, sem þeir sáu — sitt hvorum
megin í hvelfingunni sátu þöglar verur í löngum
röðum. Allar voru þær hjúpaðar gráum kirtlum
með snúru um mitti, — með skegg niður á bringu
—pg varir þeirra voru aðskildar í ógurlegu glotti,
svo að skein í ógeðslegar, gular tennumar.
„Þetta eru bara munkarnir“, sagði hertoginn
rólegur, og hjelt áfram. „Þeir eru greftraðir hjer
í tugatali. Þegar jeg var drengur fór jeg hingað
einu sinni, tH þess að skoða þá“.
„Þú hefðir getað varað mig við þessu“, sagði
Réx, sem var nú farinn að ná sjer eftir skelfing-
una.
„Þú verður að afsaka, Rex. Þetta er vissulega
hryllileg sjón. Það er eitthvað efni í jörðinni, sem
Ver líkin rotnun, líklega í sambandi við hitann
hjerna“.
„Jeg þakka mínum sæla fyrir að jeg lenti ekki
hjer einn míns liðs, þessi sjón gæti fengið hárin til
þess að rísa á höfði hvaða hetju sem vheri. Þeir
sitja þama með húð og hári“.
„Drottinn minn dýri, sá hiti!“ Rex þurkaði svit-
ann af enni sjer.
„Já, hitinn er kæfandi. En við kærum okkur
kollótta, fyrst þetta er Ieiðin til frelsis“.
í næsta gangi sáu þeir aftur röð af glottandi
andlitum meðfram veggnum.
„Hvað ætli þessi náungar hafi verið hjer lengi?“
spurði Rex.
„Tvö — þrjú hundruð ár, ef til vill lengur“.
„Ekki myndi manni detta það í hug, þetta er sú
einkennilegasta sjón, sem jeg hefi sjeð um æfina.
En að þeir skuli ekki molna í sundur og detta
niður“.
de Richleau nam staðar og barði varlega á
bringuna á einum þeirra. „Þetta er ekki annað en
beinagrindin, eintómt ryk að innan. Þetta band
sem er strengt hjerna fyrir framan þá varnar því
að þeir detti fram yfir sig. Reyndar virðist einn
hafa oltið um þarna“. Hann benti á stærðar búk,
er hekk fram yfir kaðalinn. Höfuðið var dottið af
og lá með þessu eilífa glotti á gólfinu og starði
upp í hvelfinguna.
„Maður á bágt með að hugsa sjer, að þeir hafi
nokkurntíma verið lifandi“, sagði Rex með ótta-
blandinni virðingu, „hafi borðað og hlegið — ef til
vill unnað hugástum".
„Þeir eru eins og við hefðum getað orðið á morg-
un“, svaraði hertoginn alvarlega. Hvað eru nokk-
ur hundruð ár, samanbarðið við alla eilífðina — af
moldu ertu kpminn — þú kannast við það?“
„Nóg er hjer af rykinu — þetta er æði bölvað,
ætli við sjeum ekki hálfnaðir?“
„Jú, þyí gæti jeg trúað. Hitinn er óþolandi“.
Þeir komu inn í stærri hvelfingu. Ljósið náði
ekki að lýsa alla leið upp í loft nje út að útveggj-
unum, en þeir gátu greint ýms göng, er lágu til
beggja handa.
„Þetta er erfiðara en nokkur krossgáta. Hvar
ætli altarið sje?“ mælti Rex. „Eigum við að halda
áfram, og reyna að komast að veggnum þarna
andspænis?“
MíiBC ÚU/
Rjett í þessu vildi það til, að Rex sje á hauskúpu,
hrasaði og greip í hertogann, svo að hann misti
ljóskerið. Ljósið slokknaði og kolsvarta myrkur
umlukti þá.
„Þetta var dæmalaust leiðinlegt“, stundi Rex.
„Jeg hrasaði á hauskúpu.“
„Stattu kyr“, skipaði hertoginn hvast. „Jeg
skal finna ljóskerið“. Hann þreifaði fyrir sjer á
gólfinu og kom þá alt í einu við skeggjaðan haus.
Hann sparkaði óþolinmóðlega í hann — og fann
ljóskerið. Hann reis á fætur og þrýsti á hnappinn,
en ekki kviknaði á Ijóskerinu. — Hann reyndi
hvað eftir annað, en árangurslaust.
Hertoginn gat fyrst' í stað ekki komið upp
nokkru orði, er honum varð Ijóst, hversu hörmu-
lega þeir voru staddir.
Þeir sáu ekki handa sinna skil, hvernig áttu
þeir að komast fótmál í þessu myrkri, án nokk-
urrar ljósglætu?
Andrúmsloftið myndi líka smátt og smátt draga
úr kröftum þeirra, á sál og líkama. Þeir myndu
missa vitið á nokkrum klukkustundum! Þeir
myndu æpa í þessu óskaplegra myrkri, og æða ham-
stola fram og aftur í þessum óþrjótandi göngum..
Þeir myndu örmagniast af þorstta í hitanum —
hann sleikti ósjálfrátt skorpnar varirnar. Ef þeir
gætu ratað aftur, þá var jafnvel skárra að lenda í
klóm rauðliðannra, en seigpínast þarna sálarsjúkir
í skelfilegu drauðans myrkri. Ef til vill fyndust
þeir ekki, fyr en eftir mörg ár, „pmurðir“ eins.
og munkarnir.
Hann sneri sjer þangað sem hann vissi að Rex
var. de Richleau hertoga hrafði sjaldan orðið ráða-
fátt, nú skildist honum, að meira riði á en nokkru
•j