Morgunblaðið - 18.06.1936, Blaðsíða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ
Fimtudaginn 18. júní 1936.
Norræna deildin getur orðiö viðurkend
miðstöð í íslenskum fræðum.
Er stúdentaviðkoman
of mikil?
FRAMH. AF ÞRIÐJU SÍÐU.
hefir fengið með því, að erlend-
ar þjóðir hafa sent hingað sendi
kennara og að ýmsir mætir er-
lendir mentamenn hafa komið
hingað til þess að halda fyrir-
lestra við Háskólann.
Rektor gat þess að 752 stúd-
entar hefði innritast í Háskól-
ann síðan hann tók til starfa,
en margir þeirra aðeins tekið
próf í forspjallsvísindum og síð-
an horfið að einhverri atvinnu.
Nú eru við nám í Háskólan-
um 175 stúdentar, Útskrifast
hafa á þessum 25 árum 104
guðfræðingar, 124 lögfræðing-
ar, 17 úr norrænu deildinni og
151 úr læknadeild.
— Það hefír verið mælt,
sagði próf. Guðm. Thoroddsen,
að Háskólinn væri í rauninni
ekki annað en embættismanna-
skóli og hefði því litla þýðingu.
En mjer er spurn: Hvers skyldi
þjóðin fremur þarfnast en eiga
góða og vel mentaða embættis-
menn? Og Það er ekki nema
gott, að mínu áliti, að hjer hefir
verið lögð meiri áhersla á það,
en í öðrum löndum, að ala upp
góða embættismenn. En hitt er
ekki í samræmi þar við hver
kjör háskólakennurum eru boð-
ín. Þeir eru settir skör lægra
en aðrir starfsmenn þjóðarinn-
ar, án þess að tillit sje tekið
til þess að þeir hafa orðið að
eyða löngum tíma og miklu fje
til starf síns, og hafa langt um
ábyrgðarmeira starfi að gegna
en flestir aðrir. Og til dæmis
um það hvernig þeir eru hlaðnir
störfum langt fram yfir það,
sem er við aðra háskóla, má
geta þess, að í 10 prófgreinum
í læknisfræði kom 5 á einn
kennara.
Talað hefir verið um offjölg-
un mentamanna. Þetta getur
átt við nokkuð að styðjast, en
það hlýtur að vera gott að sem
flestir menn með hverri þjóð
verði stúdentar. Hitt er kórvilla,
að taka ákvörðun um það, þeg-
Guðm. Thoroddsen.
ar nemandi gengur inn í Menta-
skólann, að það sje sama sem
að hann eigi t. d. að verða
prestur.
Að ræðu rektors lokinni söng
kórinn aftur kafla úr Háskóla-
Ijóðunum, en síðan tók til máls
próf. Ásmundur Guðmundsson,
fyrir hönd forseta guðfræði-
deildar, sem gat ekki verið við-
staddur. Gat hann þess, að guð-
fræðideildin hefði útnefnt Jón
biskup Helgason sem heiðurs-
doktor.
Ólafur Lárusson prófessor,
forseti lagadeildar, tók því
næst4 til máls og lýsti yfir því,
að lagadeildin hefði einróma
kjörið Einar Arnórsson dóm-
stjóra Hæstarjettar heiðurs-
doktor.
Þá tók til máls Árni Pálsson
prófessor, forseti heimspeki-
deildar, og lýsti yfir því, að
sú deild hefði kjörið fjóra heið-
ursdpktora, tvo erlenda og tvo
íslenska. Voru það þeir prófess-
or Andreas Hensler í Basel,
Ejnar Munksgaard bókaútgef-
andi í Kaupmannahöfn, Jón
Ófeigsson yfirkennari og Þor-
kell Þorkelsson veðurstofu-
stjóri. Gat Árni Pálsson þess
um hinn síðastnefnda, að hann
væri sjerstaklega heiðraður á
þennan hátt fyrir rannsóknir
hans á jarðhita og stórmerkar
ritgerðir um það efni.
Til Aknreyrar
oæifkomandi langardag.
BifraiðaitSð iteiaiérs
Sími 1580.
NorOur. - Vestur.
Laxfoss fer til Borgarness aJla suimudaga, þriðjudaga, miðvikudaga,
föstudaga og laugardaga. — Beinustu, bestu og ódýrustu ferðirnar
<eru um Borgarnes til Akureyrar, Sauðárkróks, Blönduóss, Hvamstanga,
Dalasýslu, Stykkishólms, ÓJafsvíkur og Borgarfjarðar.
Farseðlar og nánari upplýsingar hjá:
Afgr. Laxfoss. Bifreiðastöð íslamfc.
tsbm . aími l&ti.

Sigurður Nordal, prófessor
segir frá kenslunni i fslensk-
um fræðum við Háskólann.
Morgunblaðið liitti próf. dr.
Sigurð hlordal að máli og spurði
liann um 25 ára starf háskólans.
— Það sem jeg helst gæti sagt
eitthvað um, mælti hann, er kensl-
an í íslenskum fræðum.
Eins og alkunnugt er, er heim-
spekisdeildin í raun og veru eina
deildin, sem er jafngömul háskól-
anum. Hinar þrjár deildirnar
höfðu allar starfað áður undir öðr-
um nöfnum um lengri eða skemmri
tíma. En þó að háskólakensla í
íslenskum fræðum væri nýjung
hjer á landi 1911, er það ekki svo
að skilja sem hin nýja deild byrj-
aði með tvær hendur tómar. Is-
lendingar hafa löngum lagt mikla
rækt yið þjóðleg fræði sín og við
ýmsa erlenda háskóla höfðu þau
lengi verið stunduð, bæði af ís-
Ienskum og erlendum fræðimönn-
um. Samt var á þessu sá hængur,
að fræðimenn vorir hjer heima
höfðu orðið að vinna að þessu í
tómstundum sínum og án þess að
þurfa að gera samfelt yfirlit um
fræðigreinar sínar, en erlendis
beindu menn athyglinni því nær
eingöngu að fornöldinni, fram um
1400.
Við Háskóla Islands var það frá
upphafi sjálfsagður hlutur, að
reynt væri að leggja nokkurn
veginn jafna rækt við sögu vora,
bókmentir og tungu frá öllum öld-
um. Þar hlaut margt ósannað að
verða fyrir kennurunum sjálfum
og víða þungt fyrir fæti. Jeg
álít óþarft að telja fram þau verk,
sem komið hafa fyrir almennings
sjónir frá kennurum deildarinnar
og nemendum þeirra, því að flest
af þeim eru alkunnug. En jeg skal
geta þess um þá grein, sem mjer
er kunnust, bókmentasöguna, að
þar er nú jöfn áhersla lögð á allar
aldir, eftir því sem hver þeirra
þykir hafa verðleika til. Fyrsta
sporið er að koma kenslunni fyrir
stúdenta í þetta horf. En vonandi
á háskólinn á,Sur en langt um
líður eftir að gefa íslendingum
það heildaryfirlit Um sögu þjóðar-
innar, tungu hennar og bókmennta,
sem svo tilfinnanlegur skortur
hefir verið á til þessa.
Jeg get talað þar nokkuð af
eigin reynd, að sinnuleysi annara
þjóða um mál vort og menntir frá
síðari öldum stafar fyrst og fremst
af þekkingarleysi, en ekki af liinu,
að þær muni ekki geta fnndið þar
sitt af hverju, sem vekur áhuga
þeirra. Úr þessu verðum vjer
sjálfir að bæta, og um fornöldina
má fullyrða, að íslendingar munu
þar jafnan standa betur að vígi en
aðrar þjóðir til rjetts og skyn-
Sigurður Nordal.
samlegs skilnings. Hinar ágætu við-
tökur, sem hin íslenska fornrita-
útgáfa hefir hlotið erlendis, sýnir
líka að aðrar þjóðir eru fúsai' að
viðurkenna þetta.
Yfirleitt hef jeg nlls staðar er-
lendis orðið þess var, að því var
mjög fagnað, að íslendingar
skyldu sjálfir koma upp háskóla-
deild fyrir sín eigin fræði, og það
verður sjálfum oss að kenna, ef sú
deild verður ekki þegar stundir
líða viðurkend miðstöð þessara
fræða, sem eiga sjer geysimikla
framtíð erlendis og eflast með ári
hverju.
Hingað hafa þegar sótt margir
stúdentar og fræðimenn úr ýmsum
löndum, jafnvel alla leið frá
Ástralíu, og sú aðsókn hefir farið
sívaxandi, og miklu fleiri hoð um
fyrirlestrahöld við erlenda háskóla
hafa borist kenruuum deildarinn-
ar en þeim hefir verið unt að sinna.
Þá má ekki síst minnast ]>ess, að
stofnun heimspekisdeildar varð til
þess, að bingað hafa komið sendi-
kennarar frá ýmsum löndum, sem
í senn hafa flutt hingað þekkingu
á sínum eigin þjóðum og farið
hjeðan með nýja þeklringu á ís-
landi og fslendingum.
Það er ósk mín og von, að hin
unga deild, sem nú fyrst er komin
til lögaldurs, fái að þroskast svo,
að him auk kenslunnar geti unnið
sem mest og best að ])eim tveimur
hlutverkum, sem hjer hefir verið
vikið að:
að kenna Islendingum betur að
þekkja sjálfa sig í spegli sögu
sinnar og menta frá öllum öld-
um, og
að efla kynni erlendra þjóða. af
því hesta, sem vjer höfum til
bruns alþjóðlegrar menningar
að bera, kenna þ«im að meta
það og skilja. Með því móti
batna Hka skilyrðin til gagn-
kvæmi'a áhrifa, lifandi menn-
ingarsambands við aðrar þjóðir.
„Aldrei betri
fyrirlestur
um Snorra-“
Norrænu stúdent-
arnir gleðjast
yiir dvöl sinni.
Að búi Snorra.
M ORRÆNU stúdentarnir,
sem hjer dvelja á nám-
skeiði Norrænafjelagsins,
eru í alla staði hinir ánægð-
ustu með dvölina hjer á landi
og sumir þeirra ganga svo
langt að þeir seg-jast aldreii
hafa lifað fegurri daga en
hjer á íslandi.
I fyrradag ferðuðust stúdent-
arnir um Borgarfjörð og dvöldu
lengst af í Reykholti, þar sem
mótið var sett laf Sigurði Nordal
prófessor. I setningarræðu sinni
mintist prófessorinn á menningar-
legt gildi, sem slík mót, sem þetta
hafa og tók sjerstaklega fram
þýðinguna á pcrsónnlegri kynn-
ingu vísindamanna. Stúdentarnir
skoðuðu liina 700 ára gömlu vatns-
leiðslu Snorra og laug hans.
Þótti þátttakendum mikið til koma
að sjá staðinn, sem Snorri bjó og,
er þeir höfðu svo mikið lesið Um.
Prófessor Sigurður Nordal helt
fyrirlestur í Reykholti um Snorra
Sturluson sem rithöfund, sagn-
fræðing og hjeraðshöfðingja. Frá
Reykholti var haldið að Borg á
Mýrum um Svignaskarð og síðan
í bílum fyrir Hafnarfjall á Akma-
nes, þangað kom „Laxfoss" og
flutti stúdentana til Reykjavíkur.
Norrænu stúdentarnir fara ekki
dult með að þeir eru hrifnir af
viðkynningunni hjer.
Einn stúdentanna, magister Jan-
son frá Stokkhólmi ljet svo úm
mælt, að hann hefði gert sjer mikl-
ar vonir um íslandsferð þessa. En
þó hafi hann ekki búist við að
hún yrði jafn mikilfengleg og á-
hrifarík og raun h.afi borið vitni
um. Hann kvaðst geta fullvissað
menn um það, að allir þátttakend-
ur værn sammála um að betri
mótttökur, náttúrufegurð og yfir-
leitt alt, sem hest verður á kosið á
ferðalagi hafi ekki verið hægt að
fá eða sjá annars staðar.
— Og enn .eitt, bætti magister
Janson við, erum við öll sammála
um, að betri fyrirlestur en prófess-
ors Nordals um Snorra Sturluson
heyrum við aldrei, enda muntim
við búa að þeim fróðleik, sem
okkur var þar veittur lengi í ó-
kominni framtíð.
I dag fara stúdentarnir að
Laugavatni og dvelja þar í 4 daga.