Morgunblaðið - 18.06.1936, Blaðsíða 6

6
MOKGUNBLAÐIÐ
Fimtudagimt 18. júní 1936.
Ræða Olafs Thors við setn-
ingu landsfundarins í gær.
FRA.MH. AF ÞRIÐJU SÍÐU.
þessa mikilhæfa foringja, og
hefir þegar skipað honum sess
meðal fárra útvaldra sona
sinna.
Verður þó að efa, að ennþá
sje mönnum það alment ljóst,
hve ómetanlegt happ það var
íslendingum, að Jón Þorláks-
son skyldi setjast á þing ein-
mitt í sama mund og íslensk
stjórnmál flutu inn í fullkom-
lega nýjan farveg, eftir að þjóð-
in, með sambandslagasamningn-
um hafði öðlast fullveldi, því þá
jcölluðu örðugleikar tímanna og
margbreytni viðfangsefnanna á
sviði löggjafar og framkvæmda
valdsins, alveg sjerstaklega á
hina miklu og alhliða þekk-
ingu hans á atvinnu- og fjár-
málalífi þjóðarinnar, og hina
dæmafáu vitsmuni og starf-
hæfni þessa þjóðskörungs.
Jeg vil biðja fundarmenn að
votta okkar látna foringja virð-
ingu, þakl^iæti og ástúð með
því að rísa úr sætum sínum.
Ólafur Thors rakti því næst
í nokkrum skýrum dráttum fer-
ii núverandi ríkisstjórnar þau
tvö ár, sem hún hefir setið við
völd, Ög gerði síðán yfirlit yfir
afkomu og horfur atvinnuveg-
anna.
Því næst mælti hann:
Að und^nförnu hefir barátt-
an í sjálfu sjer staðið milli
tveggja stefna: Stefnu okkar
Sjálfstæðismanna, sem telur
að efnahagsstarfsemi eigi að
byggjast á athafnafrelsi og
eignarrjetti einstaklingsins og
stefnu sósíalista, sem telur að
ríkið eigi að koma í stað ein-
staklingsins á sviði atvinnulífs-
ins.
Framsóknarflokkurinn hefir
í rauninni aldrei haft markaða
stefnuskrá og frá því að aðal-
foringinn yfirgaf flokkinn, hef-
ir fiokkinn bæði skort málefni
og menn til stjórnmálabaráttu.
í blöðum flokksins gætir alveg
úr hófi fram persónulegrar
heiftar, og á þingi ráða sósíal-
istar. Það er þannig Jón Bald-
vinsson, sem er hinn raunveru-
legi forystumaður stjórnarliðs-
ins, að því er löggjafarstarf-
semi snertir.
Stjórnmálasigrar Jóns Bald-
vinssonar standa á tveim stoð-
um.
I fyrsta lagi hefir Alþýðu-
flokkurinn safnað liði utan um
trúna á ríkisíhlutun á sviði at-
vinnulífsins og ríkisrekstur.
í öðru lagi er liðinu fylkt
kringum kaupkröfur á hendur
atvinnurekendUm.
ffið fyiTa er eðlileg marka-
lína-í ■stjórnmálabaráttunni.
Hið síðara vel fallið til fylg-
isaúka, að rriinstn kosti meðan
sæmilega gengur.
Ríkisstjórnin hefir nú að eig-
in dómi uppfylt þau kosninga-
loforðin sem lutu að afskiftum
hins opinbera af atvinnulífi
þjóðarinnar, enda er nú svo
komið að menn eru hjer lítt
frjálsir gerða sinna, þar sem
ekkert má flytja til landsins, og
lítið frá landi nema með sjer-
stöku leyfi stjórnarvaldanna
eða umboðsmanna þess, gjald-
eyrir allur af eigendum tekinn,
sölu á aðal framleiðsluvörum
bænda skipað með löggjöf, og
loks hefir ríkið sjálft hafið
mjög víðtæka verslun og marg-
víslega aðra starfrækslu fyrir
reikning ríkissjóðs. Er fullvíst
að afskifti ríkisvaldsins af at-
vinnulífi þjóðarinnar eru meiri
hjer en í nokkru landi Evrópu,
að Rússlandi einu undanskildu.
Þessu hefir nú þegar fram
farið nógu lengi til þess að ó-
þarft sje lengur að lifa í trú
einni. Reynslan hefir kveðið
upp sinn dóm.
Það ey mjög auðvelt að rekja
í sundur allar ástæður fyrir því
að svo er komið sem komið er,
og sanna orsakasambandið
milli ástandsins í þjóðfjelaginu
og stefnu valdhafanna í atvinnu
og viðskiftamálunum. Jeg get
þó leitt það hjá mjer að þessu
sinni, vegna þess að við Sjálf-
stæðismenn höfum löngu sagt
fyrir um hversu fara mundi og
hvers vegna. Þeir spádómar eru
nú kaldar staðreyndir sem ekki
tjáir móti að mæla. Þeir sem
ekki festu trúnað á orð okkar,
þurfa nú ekki annars en litast
um. Þá munu þeir „sjá og
heyra“ og sannfærast af dómi
reynslunnar. Hann segir:
Versnandi afkoma framleið-
enda til sjávar og sveita, vax-
andi atvinnuleysi og örbyrgð í
rjettu hlutfalli við vaxandi í-
hlutun og umráð hins opinbera
yfir þeim atvinnurekstri, sem
einstaklingurinn fram til þessa
hefir rekið. En af því hlýtur að
leiða minkandi traust á stefnu
valdhafanna.
Jeg tel víst að verkalýðurinn
hafi haft stundarhagnað af
kröfupólitík sósíalista á hendur
atvinnurekendum. Jeg tel jafn-
víst að hún eigi eftir að bitna
á verkalýðnum, vegna þess að
kröfunum hefir ekki verið stilt.
í hóf og þess vegna valdið kyrk-
ingi í atvinnulífinu, sem leitt
hefir til og leiða mun til mink-
andi atvinnu verkalýðnum til
handa. Um þetta má þó að
sjálfsögðu deila, m. a. vegna
þess að ýmsra utanaðkomandi
ástæðna gætir til áhrifa á kaup-
gjaldsgetu framleiðslunnar, svo
sem skatta, verðlags á fram-
leiðsluvörunni og notaþörfunum
o. s. frv. En hversu sem skiftast
um það skoðanir, kemst enginn.
hjá að játa, að eins og nú er
komið hag framleiðenda er
kröfupólitík annars eðlis og ó-
virkari en áður fyr, meðan ver-
ið var að ná út úr framleiðsl-
unni því, er hún hafði dregið
saman og m. a. átti og þurfti
að nota til viðhalds, endurnýj-
unar og aukningar á fram-
leiðslutækjunum.
En einnig þetta hlýtur að
draga úr fylgi stjórnarflokk-
anna og trúnni á nytsama
stjórnmálaforystu þess liðs á
næstu árum.
Af þessum ástæðum benda
öll skynsamleg rök til þess að
fylgi stjórnarflokkanna fari
þverrandi. Vaxandi atvinnuleysi
veldur fráhvarfi verkalýðsins,
en eyðing sveitanna sannar
bændum að. kröfupólitíkin, sem
Framsóknarflokkurinn jafnan
hefir lagt lið, hefir nú bitnað
á sveitum landsins jafnt og
sjávarsíðunni.
Þessi landsfundur, sem í dag er
settur í höfuðstað landsins, verður
á morgun fluttur á hinn helga
stað þjóðarinnar, Þingvöll, og háð-
ur þar. Þar munu rædd verða öll
helstu vandmál þjóðarinnar, sem
og breytingar og umbætur á skipu-
lagi Sjálfstæðisflokksins.
Miðstjórn flokksins er ljóst, að
ýmsum vandkvæðum er bundið að
halda jafn fjölmennan fund sem
þenna á Þingvöllum, og að nokk-
uð er teflt í tvísýnu um hversu
muni takast bæði vegna veðurs,
húsrúms o. fl. En miðstjórnin hik-
aði þó ekki við að velja að þessu
sinni einmitt þennan fundarstað.
Þjóðin er í miklum vanda stödd
— eða voða. Sjálfstæðisflokknum
er Ijóst, eins og raunar mörgum
andstæðingum hans, að það verður
flokksins hlutverk að takast á við
Og kveða niður, jafnt þá örðug-
leikana sem ríkisstjórnin og lið
hennar hafa vakið upp, sem hina,
sem óheilladísir hafa sent að strönd-
um landsins. Hann verður að
glíma jöfnum höndum við erlendu
skuldirnar, og alt öfugstreymi
hinna síðustu tíma.
Sjálfstæðisflokkurinn mun jafin-
an bafa hugfast, að rás viðburð-
anna, —straum tímans, er hægt að
sveigja, en ekki snúa við, og vildi
flokkurinn mega kjósa það hlut-
skifti, að hagnýta á svipaðan
hátt og Englendingar hið besta
og lífvænlegasta í boðskap nýja
tímans án allra öfga eða byltinga.
Hætti mönnum til að mikla fyr-
ir sjer örðugleikana, — veiki
heift og hatur andstæðinganna,
trúna á friðsamlega úrlausn vanda-
málanna, skyggi siðspillingin, sem
jafnvel ekki hefir svifist að draga
utanríkismál þjóðarinnar ofan í
sorann, á vonarsólina, þá er holt að
hafa fyrir augum sjer dýrðlega
fegurð náttúrunnar og helgar
minningar um forfeðurna.
Engin þjóð á það fremur gam-
alli fortíð sinni að þakka að hún
í dag er frjáls og fullvalda, en Is-
lendihgar, og hvergi á landinu
vakna fremur endurminningar
um fornaldar frægð, frelsi og
manndáð, en einmitt á Þingvöll-
um.
Þar munum við því á hinum
örðugustu tímum þjóðarinnar
best finna til skyldunnar, og
kenna þess krafts, sem með okk-
ur býr til að standa með drengi-
legum manndóm undir þeirri
skyldu. Hvergi munum við bet-
ur skilja kjörorð þess sonar, sem
öll þjóðin minnist í dag, full virð-
ingar og þakklætis.
Á Þingvöllum munum við vinna
heitin:
Ekki að víkja.
Sjálfstæðisflokkurinn ætlar ekki
að víkja.
Sjálfstæðisflokkurinn skal ekki
víkja.
Sigurður Jónsson
skólasfféri,
íjest í fyrrinótt.
Fjármál rædd
á Landsfundinum.
IRAMH. AF ÞRIÐJU SÍÐU.
Fjármál ríkisins.
Þessu næst flutti Magnús Guð-
mundsson f'róðlegt erindi um fjár-
mál ríkisins. Hann gerði glöggan
samanbprð á fjármálastjórn Sjálf-
stæðismanna á árunum 1924—1927
og Tímamanna og sósíalista á ár-
unum 1928—1931.
Samanburðurinn gaf þessar eft-
irtektarverðu niðurstöður:
Á tímabili Sjálfstæðismanna
voi'u umframtekjur 16,5 milj. Af
þeim notaði stjórnin 11,2 milj.,
en varði 5,3 milj. til aukaafborg-
ana á ríkisskuldum.
Á tímabili rauðliða voru um-
framtekjur 1G,4 milj. Stjórnin
eyddi og só>aði þessu öllu og að
auki 6,9 milj. kr. láaisfje!
Kvaðst M. G. sannfærður um, að
ef Jón Þorl. hefði stýrt fjármál-
unum 1928—’31, þá hefði hann
greitt að fullu ríkisskuldirnar. 1
þess stað sætum við nú fastir í
skuldafeninu.
Margt fleira var eftirtektarvert í
ræðu M. G. Einnig gerði hann
samanburð- á fjármálastjórn ár-
anna 1920-—’21 og 1935— ’36 og
komu þar fram margar merkileg-
ar tölur. sem væntanlega gefst
tækifæri til að ræða síðar.
Þingvallaf undurinn,
hefst í dag!
Landsfundurinn verður í dag
fluttur til Þingvalla.
Lagt verður af stað frá Varðar-
húsinu kl. 1,15 e.h. Þar verða bílaT j
til staðar og ekið til Þingvalla.
Þingvallafundurinn hefst kl. 3
síðdegis í dag og heldur áfram
á morgun.
Sigurður Jónsson, skólastjóri
Miðbæjarbarnaskólans, andaðist í
fyrrinótt úr lungnabólgu, eftir
stutta legu.
Aílsher jarmótið:
Vjelbátur frá Húsavík veiddi j
s.l. mánudag 60 tunnur af hafsíld
í reknet út af Skjálfanda (FtT).
Afmæiliskvfeðja. 'VTið setningu
Landsfundar Sjálfstæðisflokksins í
gær mintist formaður flokksins á
Jóhann Þ. Jósefsson alþm., sem
átti 50 ára afmæli í gær. Fundur-
inn ámaði Jóhanni heilla og
blessunar og þakkaði honum heilla-
ríkt starf í þágu f'Iokksins.
FRAMH. AF FIMTU SÍÐU.
næstir honum urðu: Gísli Kærne-
sted og Olafur Guðmundsson, báð-
ir á 57 sek. íslenskt met' er 54,1
sek.
Hástökk: Kept verður um úr-
slit í kvöld og kömust þessir í úr-
slit: Grímar Jónsson (Á.), Sig-
urður Sigurðsson (K.V.), Sveinii
Tngvarsson (K.R.) og Sigurður
Gíslason (F.H.), Hæsf stukku í
gær Sigurðarnir, báðir 1,60. ís-
lenskt met á Helgi Eiríksson (Í.R.)
l, 755 m.
Kringlukast; Lengst kastaðí
Ólafuf Guðmundss'on (Í.R.), 35,64
m. Næstir honurn urðú Kristján
Vattnes, 35,49 m. og Jiilíus Snorra-
son (K.V.), 34,08 m. íslenskt met
er 38,58 m. *
1500 metra hlaup: Fyrstur varð
Einar S. Guðmundsson (K.R.) á
4 mín. 32 sek. Na*stir honum
Sverrir Jóhannesson (K.R.) 4 mín.
32,8 sek. og Gunnar Sigurðsson (í.
R.) 4 mín. 41,1 sek.
Allsherjarmótið heldur áfram f
kvöld og hefst kl. 8%.
Fyrst sýnir úrvalsflokkur kvenna
úr í. R. f'imleika, stjórnandi verð-
ur ungfrú Þorbjörg Jónsdóttir. Þvf
næst sýnir úrvalsflokkur karla úv
í. R. fimleika.. Stjórnandi verðúi"
Baldur Kristjánsson. Þá verður
kept í eftirfarandi íþróttagrein-
um: 100 metra hlaupi, iirslit; 800^
metra hlaupi; kúluvarpi; hástökki.
úrslit; Stangarstökki; 5000 m.
hlaupi og 1000 m. boðhlaupi.
Nýr lax
Nýtt bögglasmjör.
KptDln HsrBuhreið.
Uafnarstræti 18. Sími 1575.
Nýfar kartoflur,
Spidskál, Rauðkál, Blómkál, Agurkur, Selleri,
Rabarbari, Laukur, Purrur, Piparrót,
Rauðbeður.
rlUÍRimidi