Morgunblaðið - 02.03.1937, Blaðsíða 2

2
MORGUIVBLAÐÍÐ
Þriðjudagur 2. mars 1937.
SPANARFRJETTIR.
Ilersveilir Francos komnar
inn i háskólaborgina?
• •
Oflug sókn hafin norð-vestan við borgina í gærmorgun.
Caballero hótar
að segja af sjer.
15 þúsundir rauðliða
fallið við Oviedo.
FRÁ FRJETTARITARA VORUM.
KAUPMANNAHÖFN 1 GÆR.
Yfir helgina hefir verið barist bæði í Ovie-
do við Madrid. Hersveitir Francos hófu
. sókn norð-vestan við Madrid (á Es-
corial-vígstöðvunum), í morgun og sumar fregnir
herma, að þeim hafi tekist að brjótast . fir Man-
zanaresána og koma til liðs við uppreisnarmenn
í háskólaborginni.
Þessari fregn mótmælir varnarráðið í Madrid.
í orustunum við Oviedo er talið að 15 þús. manns hafi
fallið af raiiðliðum. Sumstaðar hafa uppreisnarmenn flúið
niður í skólpræsi borgarinnar og þar er bardögunusn
haldið áfram þrátt fyrir niðamyrkur.
í hinni opinberu tilkynningu uppreisnarmanna síðdegis í
dag, er sagt frá því (skv. Lundúnafregn FÚ) að stjórmai hafi
mist heilar herdeiidir í bardaga við Oviedo. '
(í Oslo-fregn FÚ segir, að uppreisnarmenn haldi því
fram, að þeir hafi eyðilagt heila herdeild fyrir stjórninni
í bardögunum norð-vestan við Madrid.
Rimma
um sænsku krónuna.
Hörð rimma er háð milli sænsku stjómarinnar og
hagfræðivísindamanna um gengi sænsku krónunnar.
Vísindamennimir vilja að krónan verði hækkuð strax.
Stjómin heldur því aftur á móti fram, að verðhækk-
un hafi engin áhrif haft enn þá á verðlag lífsnauðsynja,
og að gengi krónunnar gagnvart sterlingspundi muni þess
vegna ekki verða hækkað. Hefir Wigfors fjármálaráð-
herra gefið út yfirlýsingu sem fer í þessa átt.
En hagfræðingamir þ. á. m. Gustav Cassel (sem er
einn nafntogaðisti hagfræðingur í heimi) og Heckscher,
gera ráð fyrir að atvinnulífið muni dafna áfram og telja
því nauðsynlegt að hækka krónugengið strax til þess að
stöðva verðhækkunina.
„Það er alt of seint að hækka gengi krónunnar þegar
verðhækkunin hefir leitt til aukinnar dýrtíðar á lífsnauð-
synjum“, segja þeir. (Samkv. einkaskeyti).

r _
A Lpipasigerkanpstefnngiiii.
Vefnaðarvörur úr mjðlk:
Gerfigúmmi 50," endingar-
‘ |[betra en annað gúmmi.
FRÁ FRJETTARITARA VORUM:
KAUPMANNAHÖFN 1 GÆR.
Þrjátíu þúsund útlendingar sækja Leipzig-
. ar-kaupstefnuna, sem oonuð var í dacr.
. Árið 1933 sóttu hana ekki nema fimm-
tán þúsund manns.
Þessi tvöfalda aðsókn er talin vottur um bætt
viðskiftaástand í heiminum — að nokkru leyti. En
að nokkru leyti er hún árangur af starfi dr.
Schachts til eflingar viðskiftum Þjóðverja við
þjóðirnar í suð-austur Evrópu.
Síðastliðið ár tókst dr. Schacht sjálfur ferð á hendur til
Júgóslavíu, Búlgaríu, Grikklands og fleiri landa til þess
að ryðja þessum viðskiftum braut.
Uppskerani hefir orðið góð. Gestir kaupstefnunnar frá
þessum löndum eru helmingi fleiri í ár en í fyrra.
Útgef.: H.f. Árvákar, Reykjavík.
Rítdljórar: Jón ^jartanssoiv»og
Valtýr Stefánseen .
ábyrg'barmabur. ■
Ritstjórn og afgreiiSsla:
Austurstræti 8. — Sfmi 160S.
Heimasímar:
Jón Kjartansson, nr. 3742
Valtýr Stefánsson, nr. 4220.
Árni Óla, nr. 3045.
Áskriftagjald: kr. 3.00 á mánuBi.
í lausasölu: 15 aura eintakið.
25 aura með Lesbók.
Haligrímskirkja
Þegar eitthvert mál rís upp,
sem hafið er yfir flokkaríg og
togstreitu, er sem hirt.i yfir þjóð
vorri.
Bitt slíkra mála er bygging
Hallgrímskirkju í Safirbæ. Með
áhuga hafa menn í öllum lands-
hlutum fylgt því máli, sjeð, að
þarna var verið að vinna verk,
til vegsemdar andlegum verðmæt-
um þjóðarinnar.
Meðan sVo er umhleypingasamt
sem nú í þjóðlífi voru, hættir
mörgum til að grípa á ýmsum al-
vöru- og framtíðarmálum í fnmi.
Fer það að vonnm. En ilt er, þeg-
ar góð málefni spillast fyrir þá
sök.
Húshyggingar og skáldskapar-
Iist ern á ólíkum aldri með þjóð
vorri. En nú hafa menn ráðist í
að byggja sálmaskáldinu góða
minnisvarða með húsbyggingn
með kirkjusmíði.
Allir sjá, að vel er ekki úr þess-
ari þraut leyst, nema kirkjubygg-
ingin verði gimsteinn íslenskrar
byggihgalistar, eins og ljóðin, sem
heiðra á,- eru gimsteinar íslensks
skáldskapar.
Það er vandi að reisa hús, að
yrkja í stein, svo samboðið sje
Hallgrími Pjeturssyni, svo, að úr
anda þeirrar byggingar megi lesa
þá lotningu sem núlifandi kynslóð
ber og sem komaridi kynslóðir
munu bera til sálmaskáhlsins í
Saurbæ.
Enginn skal því undrast það,
þó íslenskir húsameistarar geti
ekki með litlum fyrirvara fundið
það byggingarform, sem um ó-
komnar aldir getur túlkað rjett á
máli steinsins þá lotningu, sem
íslendingar bera fyrir dýrmætum
arfi Hallgríms Pjeturssonar.
En þá kröfu verður að gera til
þeirra manná, sém tekið^h’afa að
sjer forystu í þessu máli, að þeir
hrapi ekki að néinni vandræða-
lausn málsins.
Stærð kirkjurinái* er enginn
mælikvarði á þakklæti þjóðarinn-
ar fyrir Passírisálmana. Lítil
kirkja túlkar þrfð jáfn vel og
stór. En Hallgrímskirkja í Saur-
hæ verður að vera dýrgripur ís-
lenskrar byggingarlistar og helst
um leið leiðarstjarna í því, hvern-
ig vandaðar íslenskar sveitakirkj-
ur eiga að vera í framtíðinni.
LAUGE KOCH OG
JARÐFRÆÐING-
ARNIR 11.
Osló í gær. FÚ.
Dómurinn í máli dr. Lauge
Kochs gegn hinum 11 fræði-
mönnum verður feldur innan
fárra daga. Það hefir þegar
vitnast, að forsencfur dómsins
eru svo ítarlegar, að þær myndu
fylla meðal bók.
.. « m,
Frá Valencia berast þær
fregnir að Largo Caballero, for-
sætisráðherra og mestráðandi í
liði rauðliða, hafi í hótunum
að Ieggja niður embætti sitt, ef
stuðningsflokkar stjórnarinnar
geti ekki komist að samkomu-
lagi, og hættti ekki að grafa
hver undan öðrum.
Hefir þessa sundurlyndis in-
an rauðu flokkanna á Spáni,
gætt um nokkurt skeið, en jókst
um allan helming eftir að Mal-
aga fjell.
Afi HAFA
SIG Á BROTT!
London í gær. FÚ.
Stjórnin skýrir frá því, að
pólitískir fangar í Madrid hafi
verið látnir lausir. Allir menn
innan 45 ára aldurs hafi verið
settir til vinnu við starf í þágu
almennings, en öðrum hefir ver-
ið boðið að hafa sig á brott úr
borginni innan tveggja sólar-
hringa.
HLUTLEYSIÐ
Breskum sjóliðsforingja, að
nafni Mac Donald 'hefir verið
falið að hafa umsjón með gæslu
starfinu á landamærum Portú-
gals og Spánar. Mun hann fara
til Portúgals í þessari viku. -—
Gæslustarfið hefst um miðnætti
á laugardaginn kemur.
Þeir 130 menn, sem taka þátt
í því með honum, eru flestir
PRAMH. L BJÖTTU SfÐU.
Grazianni hættuiega
veikur?
Kalundborg 28. febr. FÚ
samkv. tilkynningu frá Róm
særðist Graziani marskálk-
ur aðeins lítillega þegar árásin
var gerð á hann urn daginn og
var s xr hans ekki talið hættu-
legt. En nú er tilkynt að Grazi-
ani hafi lungnabólgu og sje
þungt haldinn og hafi komið í
Ijós við rannsókn að flís úr
sprengju hefir komist inn í
lungun.
1 Róm er opinberlega borið
á móti því, að Graziani sje
hættulega veikur (segir í Lund-
únafregn FÚ). Það er aftur á
móti tilkynt að hann sje á bata-
vegi.
15 MÁNUÐIR FYRIR
FÓSTURE YÐIN G AR.
Kalundborg 28. febr. FÚ
Danskur læknir Gundtoft að
nafni frá Sundby hefir verið
dæmdur fyrir fóstureyðingar í
15 mánaða fangelsisvist. Gund-
toft gengdi fjölda trúnaðar-
starfa í Sundby m. a. vair hanr
formaður barnaverndarnefndar
skólalæknir og formaður skóla-
nefndar.
Hann hefir ekki áfrýjað
dómnum.
Andstaða kirkj-
unnar við
Hitler.
London 28. febr. FÚ.
Imótmælendakirkjunni í
Þýskalandi var í gær-
kvöldi beðið fyrir þeim, er sættu
ofsókna af hálfu yfirvaldanna.
Niemúller biskup skýrði frá
því, að tíu prestar kirkjunnar
'g fjórir leikmenn sætu nú í
. 'angabúðunum eða hefðu ver-
ið reknir frá embættum sínum,
vegna andstöðu sinnar við yfir-
völd ríkiskirkjunnar.
Á sýningunni vekja gerfi-
efnin, eða hin svo nefndu
„ersatz“-efni mesta athygli
Sjerstaklega verður sýningar-
gestum starsýnt á hinar glæsi-
legu vefnaðarvörur, scm gerðar
eru á« njólk, bmzínið, sem gert
|f- úr ’ú kolum og gerfigúm-
U!ð, sem er þ -játíu prósent dýr-
ara, en fimtíu prósent ending-
arbetra en annað gúmí.
BARÁTTAN
FYRIR NÝLENDUM
London 27. febr. FÚ.
1 sambandi við kaupstefnuna
hefir þýska stjórnin komið fyrir
„Nýlerdusýningu“ og eru þar
meðal annars til sýnis hráefni
úr nýlendum í hitabeltislönd-
PRAMH. Á SJÖTTTJ SfÐU.