Morgunblaðið - 06.04.1937, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 6. apríl 1937,
Tveir piltar drukna
við Þorláksböfn.
Pað slys vildi til í Þorláks-
höfn á tólfta tímanum
sJ. sunnudag, að tveir menn
druknuðu skamt undan landi.
Voru báðir úr Hafnarfirði,
17 ára að aldri, og hjetu
Haraldur Hafsteinn Jónsson
og Pálmi Þorbjörnsson.
Voru þeir að leika sjer á kajak
xjtj fyrir Þoriákshöfn, en bátnum
hvolfdi.
n» jíj )• þe.irt'a. Haraldur Haf-
Kteinu. var syndur. Synti hann á-
kiði^íHl lands, en gafst upp á
strndiiilr.
s! Síáðíit 'hann og gerði Gísli lækn-
ii' Pjétufsson á Eyrarbakka á hon-
um björgunartilraunir, en árang-
lifsíaust’. Hitt líkið hefir ekki
fundist. (PÚ.).
■t'JJri 'ílíJ'li ■ I :
Dr. Mixa um óperuna.
FRAMH. AF ÞRIÐJU SÍÐU
og7! eff sungið enn, getui' fallið
miimittrn misjafnleg'a í geð, en það
getur aldrei verið ,,banalt“.
— Og hverjir eru svo helstu
,,augasteinaL'“ áhorfendanna ?
— Áhorfendurnir hylla fyrst og
fremst Pjétur Jónsson. Það er
ekki auðvell að gera grein fyrir
því í fáum orðum, hvaða þýðingu
Pjettft' Jóttsson hefir haft. fyrir
þessa fyrstu óperusýningu hjer-
landfs.' Hseði víð æfingar o,g sýn-
ingar hefir hann verið sálin í leik-
flokknum.
Og svo veitist allur salurinn af
hlátri að hinum kátlegu tilburðum
Lárusar Iiigólfssoilar. í býrjnn
sýningarinnar var hann h álf'-
dapur“ yfir því, að leikdóm-
endurnir liöfðu borið brigður á
leiklíst haiis, én eftir sýninguna
var hann aftur kominn í gott
skap, þar sem, eins og hann komst
að orði hlæjandi, húsið hafði verið
fult af „áhorfendum sjerstakrar
tegundar“. Annars skiptast áhorf-
endur í tvo hópa, þá, sem taka I.
þátt fram yfir II. þátt og hina,
sem þykir meira koma til II. þátt-
ar en þess I., alt eftir afstöðu
manna til hl jómlistarinnar og
textans.
— Og hvernig er svo „stemn-
ingin“ hjá leikendunum sjálfum?
— Eins og þjer vitið stóð upp-
haf sýninganna í óheppilegu
stjörnumerki. Inflúensán hafði
valdið talsverðum truflunum á æf-
ingastarfinu. Það olli vitanlega
ncjkkrpm óstyrk og kvíða, sem
kom fram á 2 fyrstu sýningunum
hja hipum oapðari leikendum, og
dró úr he'ildarárangrinum. Því að
íbu'rðaÁíaús te'xti, eins og í'mörg-
um óperum frá þessum tímuin,
krefst s.jerstaklega fuílkÖrhins
leiks, til þess að gagnrýni áhorf-
enda beinist ekki alt of mjög að
honum sjálfum.
En á síðustu sýningu gekk alt
vel og viðstöðulaust, að allir þátt-
takendur voru í besta skapi að
henni lokinni.
Eftir 15. apríl?
— Hversu oft haldið þjer, að
sýningjn verði endurtekin?
— YjLð höfum skuldbundið okk-
ur til að senda afrit raddanna til
Vínar fyrir 15. apríl. Hversu oft
liægt verður að sýna óperuna er
því TO.dir því komið, hvort við fá-
um þá framlengingu, sein við höf-
um sótt um til forlagsins.
Brjef Bjarna Benediktssonar.
_______ éf
FRAMH. AF FIMTU SÍÐU.
því fram, að þó að framan-
greindar athugasemdir hafi
við rök að styðjast, þá hafi þær
einungis fræðilega þýðingu, en
í framkvæmd skifti þetta ekki
máli, og það hljóti auk þess
ætíð að vera til aukinnar trygg-
ingar fyrir lýðræðið í landinu,
að kosningar fari fram sem
fyrst eftir þingrof, og sje þess-
vegna ekki ástæða til að amast
við þeim skilningi, sem til þess
leiði. Þessi skoðun fær þó ekki
staðist.
*
í stjórnarskránni er konungi
gefin heimild til þingrofs, með-
al annars vegna þess, að þingið
getur verið orðið svo óstarf-
hæft, að engin mál nái þar
fram að ganga, og sje því á-
framhaldandi seta þess einung-
is til kostnaðarauka fyrir ríkis-
sjóð. Á hinn bóginn munu menn
nú orðið vera sæmilega sam-
mála um, að ekki sje vegna
veðra og færðar viðlit að láta
almennar kosningar fara fram á
tímabilinu nóvember—maí, og
jafnvel ekki síðar en í septem-
ber. Af þessu leiðir aftur það,
ef ekki mega líða meira en
tveir mánuðir á milli þingrofs
og kosninga, að ómögulegt er að
beita þingrofi frá því í septem-
ber fram í apríl. En skv. því
ætti alls ekki að vera hægt að
losna við þing, sem kallað væri
saman t. d. í október og þá
þegar væri ljóst, að ekki væri
starfhæft. Gæti m. a. s. orðið
nauðsynlegt að kalla það sam-
an aftur til reglulegs fundar
næsta ár og láta það sitja að
störfum frá því t. d. 15. febrúar
fram í síðari hluta apríl, þó að
vitanlegt væri, að enginn árang-
ur mundi verða af starfi þess.
Sá skilningur, sem til þessa leið-
ir, er bersýnilega mjög óheppi-
legur, og það sýnist vera full
ástæða til að benda á, að sú al-
menna skoðun, að hann sje rjett
ur, er alveg röng. Hitt er líka
rangt, að það sje ýtt undir ein-
ræði ríkisstjórnarinnar með því
að leyfa henni að láta kosning-
arnar fara fram síðar en tveim
mánuðum eftir þingrof, því að
það, sem í því efni skiftir fyrst
og fremst máli, er ekki hvenær
kosningar fara fram, heldur
hvenær hið nýkosna þing skal
í síðasta lagi koma saman, og
um það eru eins og fyr segir
sjerstök ákvæði í stjórnar-
skránni, og halda þau að öllu
leyti gildi sínu, þó að ekki sje
hvikað frá hinum venjuhelgaða
skilningi á því, hvað felist í orð-
il'hum ,,að stofna til kosninga“.
*■
Eins og málum nú er komið á
Alþingi, hefir það alveg sjer-
staka þýðingu að gera sjer það
Ijóst, sem hjer hefir verið sagt.
Því að, ef það er rjett, sem full-
yrt er, að þingrof sje ákveðið,
þá er alveg óhætt fyrir þeim
ákvæðum stj.skr., sem hjer hafa
verið rædd, að láta það fara
fram nú þegar. Dráttur á því
fram yfir 20. apríl, verður þá
einungis til kostnaðarauka
fyrir þjóðina, sem hefir nóg á
sirini könnu fyrir. Þá er iíka al-
veg ástæðulaust að ákveða kjör-
dag fyr en á síðasta sunnudegi
í júnímánuði, og má þá spara
sjer að breyta gildistökudegi
hinna nýju kjörskráa með sjer-
stökum lögum.
Með þökk fyrir birtinguna.
Bjarni Benediktsson.
40 ára afmæli H. 1. P.
FRAMH. AF ÞRIÐJU SÍÐU.
Nú las Friðfinnur Guðjónsson
upp kvæði er ort var fyrir prent-
araveislu fyrir rúmlega 30 árum
síðan, og Jón Trausti hafði ort.
En af því atburðir þejr som kvæð-
ið skýrir frá og> bendiri á, eru nú
mjög gleymdi¥;r:; gaf Friðfinnur
skýríngar á eftir, uppá sína vísu.
Kom þar margt fram sein sýhdi
hve „tímarnir breytast ög menn-
irnir með“, m. a. að á því ári hafði
Jón Árnason lagt fje í hluta-
brjefakaup í Lögrjettu og B.jarma.
En nú, sagði Friðfinnur, eins og
allir vita, hugsar Jón fjelagi vor
helst um hluti í stjörnum, þó
aldrei sprengi hann upp aktiurnar
í kvöldstjörnunni „Venus“.
Þá sungu Gunnar Sigurmunds-
son og Stefán Björnsson nokkur
tvísöngslög við ágætar undirtekt-
ir, m. a. lagið „Prentaraskál“, eft-
ir Karl Runólfsson.
Þá mælti Óskar Guðnason fyrir
minni kvenna.
Nú hófnst frjáls ræðuhöld, og
tóku þessir til máls: Haraldur Guð'
mundsson ráðh., Pjetur Halldórs-
son borgarstjóri f. h. bæjarstjórn-
ar og Bóksalafjelagsins, dr. Guð-
mundur Finnbogason, er jnælti fyr
ir minni prentfrelsisins, Gunnar
Einarsson prentsmiðjustj. f. h.
Fjelags ísl. prentsmiðjueigenda.
Steingrímur Guðmundsson for-
stjóri Ríkisprentsmiðjnnar og
Jón Baldvinsson, sem þar flutti
kveðju frá Alþingi og Alþýðusam-
bandi íslands.
Óskar Guðnason stýrði samsæt-
inu. Að lokum las hann upp fjölda
heillaóskaskeyta er fjelaginu bár-
ust. En síðan voru borð npptekin,
og dans stiginn til kl. 5 að morgnk.-
Meðal danslaga þeirra er hljóin-
sveitin spilaðí voru tvö danslög
eftir Oliver Gruðmundsson prent-
ara, tango og vals. ííog þessi hafa
ekki enn verið gefin utl
Álit á sagnfræði-
bókum.
FRAMH. AF ÞRIÐJU SfÐU.
Danska nefndin átelur það
einkum, að því er snertir ís-
Ienskar sögukenslubækur, að
þar gæti um of beiskju í garð
Danmerkur.
Telur nefndin það æskilegt,
að nú, þegar Island hefir að
miklu leyti náð takmarki óska
sinna í sjálfstæðismálinu, þá
hverfi þessi beiskja í íslenskum
; sögukenslubókum, og telur ósk-
andi, að höfundar slíkra bóka
á íslandi, tækju upp hlutrænni j
og vísindalegri mælikvarða á i
samskifti þjóðanna en nefndin i
teltr’ að tii þessa hafi tfðkast: |
Samvinnuumleitanir
miili vinnuveitenda og
Dagsbrúnar hefjast.
Samningatilraunii- eru nú
að hefjast milli Vinnu-
veitendaf jelags íslands og
stjórnar verkamannaf jelags-
ins „Dagsbrúnar“, um kaup
og kjör verkamanna hjer í
bænum.
Vinnuveitendafjelagið kans
samninganefnd í gær, og eiga
þessir þar sæti: Kristján Kai’Isson
forstjóri (formaður), Halldór Kr.
Þorsteinsson skipstjóri, Þorgeir
Pálsson framkvæmdastjóri, Theo-
dór Jakobsson skipamiðlari og
Ingibergur Þoi'kelsson húsasmíða-
meistari. Stjórn Dagsbrúnar ann-
ars samningana af hálfu hins að-
ilans.
Skáksnillingurinn
Engels á förum.
Teflir hjer í síðasta
sinn í kvöld.
Skákmeistarinn þýski, L. Eng-
els, sem dvalið hefir hjer síð-
ari í desémberbyrjun, fer hjeðan
með e.s. Lyra á fimtudaginn. Á
sunnudaginn tefldi hann í Kaup-
þingssalnum við 8 bestu skák-
mennina hjer, þá Eggert Gilfer,
Ásmund Ásgeirsson, Jón Guð-
mundsson, Baldur Möller, Stein-
grím Guðmundsson, Brynjólf Stef-
ánsson, Kristinn Júlíusson og
Sturlu Pjetui'sson. Úi'slit urðxx þau
að Engels fekk 5 vinninga g'egn 3,
en tapaði aðeins einni skák, gegn
Ásmundi. Þetta er prýðilegur ár-
angur hjá Engels, þegar þess er
gætt að hjer voi'U á móti sterk-
ustu skákmenn landsins, og að
Engels hafði ekki meiri unxhugs-
nnartíma við allar skákirnar en
hver íxiótstöðumaður hans við sína
einu skák.
I kvöld teflir Engels hjer í síð-
asta sinn, og verðxxr þá teflt í K.
R.-húsinu, uppi. Sex bestu skák-
ménn landsins tefla við hann þann
ig, að þeir verða 3 og 3 saman,
þannig að tefldar verða samtímis
tvær samráðaskákir. Islensku skák
mennirnir ráða ráðnm sínum þrír
saman við hvpi'a skák, en Erigels
teflir báðar skákirnar. Ráðgert er
að þeir tefli aðra skákina saman
Eggert Gilfer, Jón Gnðmundsson
og Kristinn Júlíussöh, en hina
skákina tefli þeir saman Ásmund-
ur Ásgeirsson, Baldur Möller og
Árni Snævarr. Ef Engels stendst
þessa raun, og' vinnur báðar skák-
irnar, er það aðdáanlegur sigixr
hans, sem jafnframt yrði þá
kveðja hans til íslenskra skák-
maiina.
Annað kvöld halda svo íslenskir
skákmenn Engels kveðjusamsæti í
Oddfellow-húsinu, og vei'ður mönn
um gefinn kostur á að taka þátt
í því, eftir því sem húsrxxm leyfir.
Áskriftalisti fyrir samsætið liggur
frammi í Oddfellow-húsinu. Hinir
mörgu aðdáendur Engels munu
i’afalaxxst fjölmenna til samsætis-
ins, og votta á þann hátt skák-
meistáranum vinsemd sína og
þakklæti.
Minningarorð
um Eyjólf Ófeigsson.
i
í dag verða þornar til
jarðneskar leyfar Eyjólfs
sonar frá Fjalli á Skeiðum. í
embermánnði síðastliðið ár
ist systir hans, Helga Ófei
ir, svo að daiiðiiin lætur nú skaxixfi
höggva rnilli í sama knjerunn-
Eyjólfur andáðist á Landspítal'
anuni 27. f. m„ eftir langa van*
heilsu.
Þegar x-itaðar eru æfiininiiiiigar
manna, þykir hlýða að segja eitt-
hvað. frá ætt þeirra og helstu við-;.;
bui'ðum í lífi þeirra, en að mínunL
dómi er því minni þöi’f á þessu,
sem maðurinn, sem um er a^
ræða, er merkari. Góður og ge8n
maður á að fá að skína seiri mest
í sínu eigin ljósi. Og því stærn
sem hann er, því meira tilheyi’ii'
hann hinni einu ætt: mannkym
öllu. —
En svo að ekki sje vikið fr&
venjuuni, skál þessa getið ulU
Evjólf heitinn:
Haim er fædur að Fjalli á
Skeiðutti 30. nóv. 1863, soiixu
Ófeigs Ófeigssonar Vigfx'issoiia1
hins ríka, er þar bjó. Móðir ha»s
var Vilborg Eyjóifsdóttir fr®
Auðsholti í Biskupstungum. 01 st
Eyjólfur upp í Fjalli fram yf’1
tvítugsaldur. Þaðan lá leið hauS
til Stokkseyrar. Starfaði hann þal
um hríð við verslrin Ólafs Áma'
soiiai-. Til Reykjavíkur fluttisf
hann árið 18!)9, og starfaði fyrs^
við verslun Ásgeirs Sigurðsson®1*
Edinborg, en lengst starfaði hauU
við verslunina Vaðnes, og val
hann því oftasf við þá verslullt
kendur.
Eyjólfiu' giftist árið 1898 effir';
lifandi konu sinni, Pálínu JóilS'(
dóttur. Eignuðust þau 4 börn, sentt
erxx þessi:
1. Anna (ógift heima), 2. ÓfeG''
ur (giftxxr Sigurveigu Jónsd.),
Guðmundur (dáinn 1920, lag»L
nemi), og 4. Helga (gift Sverri.
Thoroddsen bankaritara). Fóstu1'
barn ólu ]>au xxpp, stúlku, Ecldu
að nafni. —
Minnugur á forn fræði, gauiU'
gæfinn íim háttu maima, hógví61
maður og kyrlátur. í skapge1’^'
hans saméiuaðist viðkvæmni °”
hetjulxmd. Það var þess veg1,a
gott og heilnæmt að vera í riávis
hans.
Hann var trúhneigður, en öfga
laus og frjálslyndur.
Hann var gæfumaður: Hai111
bar gæfu til þess að lifa vel.
Og yfir moldum hans hvílri
engir skuggar.
Grjetar Fells.