Morgunblaðið - 14.07.1937, Qupperneq 4

4
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 14. júK 1937.
iðtiaður VERSLUM siQLinöflR
Iðnfjelögin fylkja sjer i Lands-
samband iðnaðarmanna.
46 fulltrúar sátu
iðnþingið.
Iðnþinginu, hinu fjórða í röðinni, var slitið aðfara-
nótt 8. þ. m. og hafði það þá staðið í 7 daga.
Þingið sátu 46 fulltrúar, 18 úr Reykjavík, 11 úr
Hafnarfirði, 5 frá ísafirði, 5 frá Akureyri, 3 úr Vestm.-
eyjum, 2 úr Keflavík og 2 af Akranesi.
11 iðnfjelög höfðu gengið í sambandið á liðnu starfsári, en eitt
fjelag úr sambandinu.
Morgunblaðið hefir áður getið ýmsra tillagna, er samþyktar voru
á þinginu. Hjer verður enn nokkurra getið.
„Þurð á ýmsum
vörum“ árið
sem leið.
Skýrsla Landsbankans.
Pó að innflutnings- og
gjaldeyrishöftin hafi
að forminu til haldist ó-
hreytt á þessu ári, hefir þó
í reyndinni enn verið tölu-
vert hert á þeim, svo að á ár-
inu hefir orðið vart við þurð
á ýmsum vörum, er nóg var
af áður“, segir í skýrslu
Landsbankans 1936. Enn-
fremur segir þar:
Gagnkvæmu viðskiftareglunni
hefir og orðið að beita jafnvel
enn þá strangar en áður, þrátt
fyrir annmarka hennar. 1 Suður-
Evrópu hefir enn. þrengst um
markaði fyrir saltfisk vorn. Auk
þess að Spánarmarkaðurinn hefir
nú því nær lokast, höfum vjer á
árinu orðið að gera viðskifta-
sámning við Ítalíu á grundvelli
hreinna jafnaðarviðskifta. í öðr-
um löndum hefir heldur rýmkast
um viðskifti vor. Innflutningsleyf-
ið fyrir freðnu kindakjöti til Eng-
lands var hækkað nokkuð. Sömu-
leiðis var hækkað innflutnings-
leyfið fyrir ísaðan fisk til Þýska-
lands. Við Pólland var og gerður
nýr samningur, sem veitti aukið
innflutningsleyfi fyrir sild og
leyfi fýrir ísuðum fiski.
Útfluttar vörur námu á síðasta
ári 48,2 milj. kr., en aðfluttar vör-
ur 41,6 milj. kr. Samanborið við
bráðabirgðaskýrslurnar árið áður
hefir útflutningurinn aukist um
4,3 milj. kr., eða 10%, en innflutn
ingurinn minkað um 1,0 milj. kr.,
eða rúmlega 2%. Útflutningurinn
er 6,6 milj. kr. meiri en innflutn-
íngurinn, en þegar tekið er tillit
til allra hinna annara þungu liða
í greiðslujöfnuðinum, sem eru
landinu í óhag, mun þó raunveru-
lega ekki vera um að ræða skulda-
afborgun á árinu svo nokkru
nemi. Að vísu munu tölur þessar,
bæði fyrir innflutning og útflutn-
ing, hækka töluvert, þegar endan-
legar, verslunarskýrslur koma, en
hlutfallið mun þó ekki breytast
verulega. Af útfluttum vörum
voru sjávarafurðir 39,9 milj. kr.
(1935: 37,9 milj. kr.), en land-
búnaðarafurðir 7,3 milj. kr.
<1935: 5,5 milj. kr.).
Iðnsýningar.
Svohljóðandi tillaga frá Jóni
Halldórssyni var samþykt með
samhljóða atkvæðum:
„Fjórða iðnþing Islendinga
skorar á formenn iðnaðarmanna-
fjelaganna, að þeir sjái um að
kosnar sjeu fastar sýninganefndir
í hverju fjelagi, er svo hafi sam-
band sín á milli.
Ennfremur telur nefndin nauð-
synlegt, að iðnaðarmönnum gefist
kostur á að sækja iðnsýningar í-
öðrum löndum og treystir því
væntanlegum iðnsýninganefndum
til þess að vinna að því, að skapa
möguleika fyrir iðnaðarmenn til
að sækja slíkar sýningar“.
Skuldaskilasjóður
vjelbátaeigenda.
Svohljóðandi tillaga var sam-
þykt:
„Fjórða iðnþing Islendinga fel-
ur stjórn Landssambands iðnað-
armanna að skora á hið háa Al-
þingi, að það með fjárveitingu á
næstu fjárlögum eða með nýjum
lögum bæti að fullu þann órjett,
sem iðnaðarmenn voru beittir með
lögum um Skuldaskilasjóð vjel-
bátaeigenda, þar sem þeir voru
sviptir þeim viðurkenda rjetti
allra manna, að fá vinnu sína
greidda.
Ennfremur skorar iðnþingið á
Landsambandsstjórnina að hún
hlutist til um að hjúalögunum
verði breytt þannig á næsta Al-
þingi, að iðnaðarmenn, meistarar
og sveinar, njóti sömu rjettinda
og aðrir þeir menn, sem með nú-
gildandi lögum hafa forgangs-
rjett til vinnúlauna frá þrotabú-
um og skuldaskilasjóðum".
Fjárstyrkur til
Sambandsins.
Svo hljóðandi tillaga var sam-
þykt:
„Fjórða iðnþing íslendinga skor
ar á Alþingi og ríkisstjórn að
veita Landsambandi iðnaðar-
manna árlegan styrk, ekki minna
en 20 þúsund krónur, til upplýs-
inga- og ráðunautsstarfsemi sinn-
ar.
Telur iðnþingið iðnað og iðju
orðinn svo veigamikinn þátt í at-
vinnulífi og efnalegri afkomu
þjóðarinnar ,að það sje fjárhags-
leg nauðsyn, að framangreind
starfsemi verði aukin sem fyrst
og gerð sem fullkomnust.
Iðnþingið felur stjórn Landsam-
bands iðnaðarmanna forgöngu
þessa máls við Alþingi og ríkis-
stjórn og skrifa með því ítarlega
greinargerð um nauðsyn þess“.
Tollamál.
Samþykt var svohljóðandi til-
laga:
„Fjórða iðnþing íslendinga á-
lyktar að fela stjórn Landssam-
bands iðnaðarmanna að hlutast til
um við ríkisstjórn og löggjafar-
vald að tollalöggjöfinni sje jafn-
anhagað þannig,að verðtollur og
vörutollur á tilbúnum iðnvarn-
ingi, sem hægt er að framleiða í
landinu, sje ætíð mun hærri en
samskonar tollur á óunnu efni í
tilsvarandi varning. Yill þingið
benda iðnaðar- og iðjumönnum á
að senda Landsambandinu um-
kvartanir, er menn kynnu að hafa
ástæðu til að gera í þessu efni.
Ennfremur leggur þingið á-
herslu á að Sambandsstjórnin beiti
sjer fyrir því, að viðskiftagjald
verði afnumið á vjelum og alls-
konar efnivörum til iðnaðar“.
Skýrslusöfnun.
Svohljóðandi þingsályktunartil-
laga var samþykt:
„Fjórða iðnþing íslendinga fel-
ur stjórn úandsambands iðnaðar-
manna að gangast fyrri því, að á
næstu tveim árum verði um land
alt, safnað skýrslum um eftirfar-
andi atriði: 1. Fjölda iðnaðar-
manna í hverri iðngrein. 2. Fjölda
nemenda í hverri iðn. 3. Atvinnu-
daga iðnaðarmanna. Iðnráðum,
iðnaðarmannafjelögum og trúnað-
armönnum Landsambandsins sje
falin skýrslusöfnunin. Sje þeim
jafnframt falið að gera áætlun
um, hve marga iðnaðarmenn þurfi
í hverri iðngrein á hverjum stað,
og gefa aðrar upplýsingar um af-
komu iðnaðarmanna. Stjórn Land-
sambandsins láti síðan gera heild-
aryfirlit yfir þær upplýsingar,
sem fást úr skýrslunum, og senda
þær iðnráðum og iðnfjelögum til
athugunar og umsagnar“.
Viðskiftahorfur iieima
og erlendis.
Breytinpí sú til batnaðar
á viðskiftaástandinu í
heiminum, sem byrjuð var á
undanfarandi ári, hefir á
þessu ári eflst svo mjög, að
nú mega víða heita upp-
g'angstímar, bó að þeir hafi
ekki enn fallið íslensku át-
vinnulífi í skaut“, seprir í
I skýrslu Landsbankans 1936.
Ennfremur sepir bar:
Vísitölur þær, sem sýna magn
iðnframleiðslunnar, hafa yfirleitt
hækkað töluvert, t. d. í Bretlandi
úr 105,7 upp í 116,0, í Bandaríkj-
mram úr 75,6 upp í 88,1 og í
Þýskalandi úr 94,0 upp í 106,1.
Tala atvinnuleysingja hefir og
lækkað, t. d. tala algerðra at-
vinnuleysingja í Englandi úr
il3,5% í janúar 1936 niður í 11,2%
í janúar 1937 og í Bandaríkjun-
um úr 17,2% í janúar 1936 niður
í 11,7% í janúar 1937. Yerðlagið
hefir og farið hækkandi á árinu.
1 Bandaríkjunum var heildsölu-
verðvísitalan fyrir janúar 84,6,
fyrir júlí 84,5 og fyrir desember
88,4. í Englandi var heildsölu-
verðvísitalan (Board of Trade)
fyrir janúar 80,4, fyrir júlí 82,0
og fyrir desember 88,3, en smá-
söluverðvísitalan (Ministry of La-
hour) fyrir janúar 89,6, fyrir júlí
89,0 og fyrir desember 92,1. í
Danmörku var heildsöluverðvísi-
talan fyrir janúar 95,5, fyrir júlí
96,2 og fyrir desember 103,0, en
vísitala framfærslukostnaðar fyrir
mars 100,0, fyrir júní 100,0 og
fyrir desember 100,9. í Frakk-
landi, en það land rýrði gullgildi
frankans á árinu, hefir verðhækk-
unin orðið meiri. Var heildsölu-
verðvísitalan í janúar 57,3, í júlí
62,4 og í desember 82,8. Vísitala
heimsverslunarinnar miðað við
gulldollara hefir á árinu hækkað
úr 34,2, sem hún var árið áður,
upp í 37,2 (1929: 100).
Verðlagið innanlands.
Um það segir í skýrslu Lands-
bankans:
Innanlands hefir verðlagið
hækkað töluvert á árinu. Samkv.
skýrslum Hagstofunnar um fram-
færslukostnað í Reykjavík, miðað
við 5 manna fjölskyldu með 1800
kr. útgjöldum fyrir stríðið, hafa
verðlagsbreytingar síðari ára ver-
ið á þessa leið (útgjöldin fyrir
stríð talin = 100):
1920: 446 1934: 228
1926: 321 1935: 232
1930: 221 (252) 1936: 242
Framfærslukostnaður hefir því
hækkað um rúmlega 4% á árinu.
Frá 1. janúar 1936 til 1. janúar
Reikningar
Landsbankans.
Reikningar Landsbanka
íslands fyrir árið 1936
eru fyrir nokkru komnir út,
op- verður hjer getið nokk-
urra atriða úr beim. /■;
Seðlabankinn. Aðalupphæð efna
hagsreiknings seðlabankans var
30.24 milj. kr. Þessir liðir höfðu
aðallega hækkað: Innlendir víxl-
ar um 1.15 milj., innstæðufje í
hlaupareikningi 0.8 milj., lán í
hlaupareikningi um 1.6 milj.,
skuld bankans erlendis um 1.3
milj. —
Seðlar í umferð hafa hækkað á
árinu um 255 þús., en meðalseðla-
velta ársins var um 69 þús. kr.
lægri en árið áður.
Tekjur seðlabankans námu alls
á árinu kr. 1.647.630.14 að með-
taldri vaxtayfirfærslu frá fyrra
ári kr. 74.579.58.
Gjöldin námu alls kr. 1.078.149.-
74. Tekjuafgangur kr. 569.480.40
og kr. 1.098.297.07 voru fluttar
frá fyrra ári.
Afskrifuð töp námu kr. 53.423.-
91. Húseignir bankans og áhöld
var lækkað í verði um 25 þús.;
vextir greiddir ríkissjóði af stofn-
fje 180 þús. Óráðstafaður tekju-
afgangur kr. 1.409.353.56 var
fluttur til næsta árs.
Seðlabankinn á í skuldabrjef-
um Kreppulánasjóðs kr. 2.213.-
640.00.
Sparisjóðsdeildin. Aðalupphæð
efnahagsreiknings sparisjóðsdeild-
ar með útibiúum var kr. 44.481.-
893.80. —
Þessir liðir höfðu aðallega tek-
ið breytingúm: Lán lækkað um
0.7 milj.• innlendir víxlar lækk-
að um 0.7 milj.; innlend verð-
brjef hækkað um 0.8 milj., inn-
stæða á hlaupareikningi hækkað
um 0.33 milj. og innstæða í spari-
sjóði og gegn viðtökuskírteinum
hækkað um 700 þris. kr.
Tekjur sparisjóðsdeildar með
útibúum námu alls kr. 2.690.541.-
56, að meðtaldri vaxtayfirfærslu
frá fyrra ári kr. 120.960.29. Gjöld-
in námu kr. 2.199.172.20.
Tekjuafgangur kr. 491.369.36
og kr. 445.067.55 voru fluttar frá
fyrra ári.
Afskrifuð töp námu: Sparisjóðs
deildar sjálfrar kr. 215.832.56;
útibúsins á ísafirði kr. 157.313.53,
þar af kr. 82.313.53 af tekjum úti-
búsins sjálfs; útibúsins á Ak-
ureyri kr. 10.643.99 af tekjum úti-
búsins sjálfs; útibúsins á Eski-
firði kr. 150.000.00; útibúsins á
Selfossi kr. 261.70 af tekjum úti-
búsins. Húsbúnaðurinn á ísafirði
var lækkaður í verði um kr.
248.55.
Óráðstafaður tekjuafgangur
kr. 402.136.58 var fluttur til næsta
árs.
tTtibú bankans í Hafnarfirði
var lagt niður á áramótum.
Sparisjóðsdeild átti um áramót
í skuldabrjefum Kreppulánasjóðs
FRAMH. Á SJÖUNDU SÍÐU.
FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU.
FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU.