Alþýðublaðið - 08.06.1920, Blaðsíða 2

2
ALÞYÐUBLA ÐIÐ
/
Æfgr*eiOssl^
blaðsins er í Alþýðuhúsinu við
Ingóifsstræti og Hverfisgötu.
Sími 988.
Auglýsingum sé skilað þangað
eða í Gutenberg í síðasta lagi kl.
IO, þann dag, sem þær eiga að
koma í blaðið.
lagafrumvarp um skurð, er liggja
skyldi þvert í gegn um Prússland,
auk fjölda hliðarskurða.
Þrátt fyrir þá fjárhagslegu erfið-
leika, sem stafa af friðarkostum
bandamanna, eru Þjóðverjar stað-
ráðnir í að framkværaa þetta risa-
fyrirtæki hið bráðasta; er aðaliega
rætt um suður- og mið-skurðina.
Skal hér, mönnum til fróðleiks,
tekin lýsing í stórum dráttum á
þeim skurðum, er líklegast þykir,
að til framkvæmda komi. Geta
menn er þeir Iesa lýsinguna haft
landabréf til hliðsjónar.
Suðurskurðurinn hefst við Duis-
burghöfnina frá Rín Weser-skurð-
inum, sker járnbrautina milli Hann-
over og Berlín og liggur svo í
austurátt í nánd viö Braunschweig,
en tekur þar á sig stóran sveig
í suðurátt; hann hggur í nánd við
Wolfenbiittel og mætir Saxelfi (El-
ben) skamt frá Magdenburg. Skyirð-
urinn verður 153,2 km. Gert er
ráð fyrir álmu úr skurðinum til
Hildesheim og önnur á að ná til
kalí- og saltnámanna við Stassfurt'
Mið-skuiðurinn á að liggja rétt
við bæina Peine og Braunschweig,
hann verður 154,9 km. á lengd.
Kostnaðurinn við skurðinn milli
Weser og Saxelfar er áætlaður
226 miljónir marka, ef suðurskurð-
urinn er grafinn hliðaálmulaus;
miðskurðuriun aftur á móti 2x4
milj. marka. Með hliðarálmum
myndu skurðirnir kosta 240 og
287 milj. marka.
Þess má geta, að byrjað hefir
verið á skurðgreftri á tveimur
stöðum, eftir að stjórnbyltingin
vaið, milli Misburg (rétt norðan
við Hannover) og Peine og hlið-
arálmunnar til Hildesheim. Hefir
þetta verið gert til þess að hjálpa
atvinnUlausum mönnum (nokkurs-
konar dýrtíðarhjálp) og er verkinu
enn haldið áfram. Spurningin bara
hvor leiðin verður farin, suður- eða
.miðleiðin*, þegar til Peine kemur.
Fyrst um sinn eru skurðirnir
gerðir færir 600 smálesta skipum,
en gert er ráð fyrir, að með tím-
anum megi sigla 1000 sinálesta
skipum um alia skipaskurði Þýzka-
lands.
Það hefir geysimikla þýðingu
fyrir aliar samgöngur Þjóðverja
innaniands, að þeir bæti skipa-
skurði sína sem mest, einkum nú,
þegar bandamenn hafa tekið af
þeim mikinn hluta járnbrautarvagna
þeirra og járnbrautarefni. Enda er
því haldið fram, að vatnaleiðin sé
að mörgu leyti heppilegri en land-
leiðin og tæplega viðhaldið eins
kostnaðarsajnt. Auk þess, sem
miklu meira er hægt að flytja í
einu á skipum en járnbrautarvögn-
um.
Síðasta stórvirkið í þessutn efn-
um, sem komið hefir til orða að
framkvæma, er skurður frá Rín
meðfram Main að Bamberg og
þaðan um Nurnberg í Doná. Er
ætlast til þess, að hann verði fær
1200 smálesta skipum. Áætlað er
að þetta stórvirki mundi kosta,
með 50 stíflum ?em gera þyrfti,
533 milj. marka (á friðartímuro).
En þá væri líka hægt að fara á
skipum þvert yfir Évrópu, frá
Norðursjó suður í Svartahaf.
Hve nær skyldu íslenzkir þing-
mevn „hugsa" til þess að Iáta
gera áætlanir um skurð roilli Gils-
fjarðar og Bitrufjarðar? ;
Meira ljós.
í grein þeirri, sem Philharmo-
nicus ritar í 89. tbl. Alþbl. þ. á,,
er hann nefnir „Menning Reykja-
víkur enn", beinir hann að mér
spurningu um það, hvort eg telji
það nægilegt til að draga upp
heildarmynd af menningarástandi,
að koma auga á það sem miður
fer.
Eg fæ ekki betur séð, en að
heildarmynd af menningarástandi
verði að dragast upp eftir því,
sem miður fer, og jafnframt því,
sem betur fer. Með öðrum orðum:
Beri meira á því, sem miður fer
og að ógagni kemur, virðist mér
menningarleysi á ferðum. En beri
aftur á móti meira á því, sem
betur fer og heildinni kemur að
gagni, lít eg svo á, að menning
sé um að ræða.
Þar sem Ph. segist skilja orðið
menning svo, að það tákni starf-
semi manna alla, félagslíf og hugs-
unarhátt yfirleitt, erum við báðir'
á sama máli.
Ef nú þeir útlendingar, sem
hingað hafa komið, hafa dæmt
Reykvíkinga skrælingja eina, af
því að þeir hafa rekið augun í
ýmislegt sem miður fer, skilst mér
að muni stafa af því, að hið mis-
jafna hafi verið í meirihluta, fyrir
augum þeirra.
í sambandi við þetta vil eg
biðja Ph. að athuga uppeldi og
vana á börnunum í Rvík. Mér
skilst að þar sé þungamiðja menn-
iitgar jhennar, bæði nú og síðar.
En þess má geta, að í þessu efni
eiga ekki allir, sem að börnum
stand, sama vitnisburð. Meira
mætti segja um þetta atriði, en
því skal slept, í þetta siran.
Rætt hefir verið og ritað um
það, að okur eigi sér stað hjá
suraum kaupmönnum. Og ef um
neyð væri að ræða meðal þeirra,
ssm okurverði sæta, skilst mér súi
frammistaða mega teljast með því,
sem miður fer.
Gengið hafa skuggalegar sagnir
um starfsemi Sláturhússins. Og
sennilega hafa þær komíð Ph. tii
eyrna. Hvort þær eru sannar eða
ósannar skal eg ekkert um segja.
En hvað er það, sem ekki má
ætla að geti orðið ofarlega á
baugi á þessum óheilbrigðu tím-;
um, sem nú eru.
Hv^að á að segja urn þessar
óvistlegu sagga- og kuldaíbúðir
hér, sem surnt fátækt barnafólk
er neytt til að nota ? Hvaða ávexti
uppsker Rvík af slíku á ókomn-
um tíma ?
Þá mætti víkja orði að tildrinu
og tepruskapnum, sem hér ríkir,
einkum hjá kvenfóikinu. Ef maður
mætir 3—4 konum á götum Rvík-
ur, fer naumast hjá því að svo>
líti út, sem þær séu sín úr hverri
heimsálfu og hver klæði sig eftir
sínum þjóðarsið. Þetta á að vera
„fínt“, en það er misskilningur.
Það er sprottið af gersýktum hugs-
unarhætti.
Fremur kann eg illa við þann
sið af hálfu hinna svonefndu heldri
manna, að ávarpa ekki verkamenn
fremur en ferfætlinga, ef svo ber
við að þeir eiga leið hjá þeim.
Vel má segja, að hér séu heiðar-
legar undantekningar. En hræddur
er eg um, að nokkuð margir úr